SARANTO
Groep mensen stond op dijk toen
het water wist door te breken
Dood van bijna 900
mensen staat nu vast
Telex verspreidde eerste bericht
Zondagnacht om 4.22 uur
Enorme voorraad levensmiddelen
op vliegveld Valkenburg
Regering vorderde zendtijd
van de AVRO
DAAR GING DE LIEFDE
WOENSDAG 4 FEBRUARI 1953, No. 29
PAGINA t
200 doden in Stavenisse
Vrijwel niemand heeft zich weten te redden
Het dorp Stavenisse op het Zeeuwse eiland Tholen neemt niet alleen
door de ruim tweehonderd dodendie in deze gemeente van 1700 in
woners te betreuren zijn, een bijzonder trieste plaats in op de lijst van
steden en dorpen, waar de nationale ramp mensenlevens heeft gekost.
Dit op zichzelf reeds ontstellende dodencijfer wordt nog eens zo be
klemmendwanneer men weet, dat deze mensen pas Maandagmiddag
omstreeks één uur door het water zijn overvallen. Een groep van
ongeveer 250 mensen stond op de dijk te kijken naar de ontwikkeling
van de watersnood. Tot dan toe had men namelijk in Stavenisse de
situatie nog vrij optimistisch kunnen bekijken. Er stroomde nu en dan
wat water over de dijkmaar dat was wel vaker gebeurd zonder ern
stige gevolgen.
Deze keer zou het anders verlopen den zitten of staan onmiddellijk weg
Plotseling werd een groot gat in de
dijk die pas nog zo sterk leek
geslagen; juist daar waar al die
mensen stonden te kijken. Bijna
niemand heeft zich nog weten te
redden. Iedereen werd door het
brullende en kolkende water, dat
zich door de opening stortte, meege
sleurd. Slechts zeer weinigen van
deze groep wisten op het laatste
ogenblik nog aan de dood te ont
komen.
Voor het ergste bleven zij ge
spaard. Maar veel leed zou toch nog
over hen komen. Familieleden wa
ren omgekomen en het water het
leek eens zo vijandig, omdat het een
dag later dan elders de strijd pas
had kunnen winnen verwoestte
tientallen huizen en werd er de oor
zaak van, dat tussen de tweehonderd
en driehonderd mensen vermist
worden.
In Rotterdam
Dit vertelde een ambtenaar van
de gemeentesecretarie van Stavenis
se, die gisteren, met 470 andere
vluchtelingen, aan boord van een
kustvaarder in Rotterdam is gear
riveerd. Slechts de burgemeester en
vijftig mannen zijn in het dorp ach
tergebleven. Anderen, die niet met
de coaster mee konden, waren met
vissersboten weggehaald. Zes am
bulancewagens stonden in Rotter
dam op de kade gereed om die
vluchtelingen, die niet meer kon-
In Scheveningen schade van
twee millioen
B. en W. van 's-Gravenhage vra
gen de gemeenteraad een crediet
beschikbaar te stellen van f 2 mil
lioen voor herstel van de schade,
ontstaan aan Schevenings boule
vard, de havenhoofden, de binnen
havens, de werken van het afvoer
kanaal naar zee, de afgangen naar
het strand en het badstrand bij
Kijkduin, tengevolge van de storm.
Het crediet is gebaseerd op een
zeer globale schatting van de schade
te brengen. De anderen gingen per
autobus naar de Ahoy-hal. Daar
speelden zich hartroerende tonelen
af.
Opeens een kreet van een vrouw:
„Je moeder is erbij". Dit gold een
Rotterdamse agent, die meehielp de
vluchtelingen te ontschepen en die
door velen werd herkend. „Je vader
is er ook", vertrouwde een ander
hem toe. Maar niet voor iedereen
was een dergelijke gelukkige bood
schap weggelegd. Onder de toe
schouwers, die de droeve stoet aan
schouwden, bevonden zich ook die
familieleden verwachtten te zien,
doch die te horen kregen, dat men
van het lot hunner bloedverwanten
niets wist.
Zo uit het vliegtuig
Een Amerikaan, die met 't
KLM-vliegtuig uit New York
op Schiphol aankwam, over
handigde, zo gauw hij uit het
toestel gestapt was, aan de
eerste de beste KLM-employé
die binnen zijn gezichtsveld
kwam, een cheque voor een
zeer aanzienlijk bedrag, be
stemd voor hulp aan de
slachtoffers van de ramp.
Twee mannen vermist in
Tiengemeten
Bijna alle bewoners van Tienge
meten (Zuid-Beijerland) zijn thans
geëvacueerd. Twee mannen worden
vermist. De materiële schade is zeer
aanzienlijk. Van de Slaperdijk, die
tussen de polders Eendracht (die
vol water staat) en Groot-Zuid-
Beijerland ligt, waren door de druk
van het water de deuren uit de
sluis geslagen. Het is gelukt, het
gat te stoppen.
Voortreffelijk reddingswerk thans in volle gang
Terwijl het aantal slachtoffers
van de springvloed van de 1ste Fe
bruari voortdurend steeg, is gisteren
het reddingswerk in het gehele ge
teisterde gebied in volle gang geko
men. Een vloot van vaartuigen door
kruist de wateren om de geisoleerde
bevolkingscentra van het hoogno
dige te voorzien en om mensen, wier
levens in gevaar zijn, op te nemen.
Zo zijn weer vele honderden in vei
ligheid gebracht. Vliegtuigen
helicoptères vliegen af en aan: Zij
werpen voedsel, medicamenten en
andere benodigdheden uit en assis
teren bij het reddingswerk. Het
aantal slachtoffers, waarvan het
overlijden zeker is, ligt zeer dicht
bfj de 900.
Daarna volgde alarmerend nieuws
snel achtereen
De ramp, welke Nederland en in
het bijzonder de overstroomde ge
bieden heeft getroffen, vereist een
verhoogde krachtsinspanning van
overheidsdiensten, rijksinstellingen,
hulpverleningsorganisaties. Ook van
vele niet officiële instellingen, die
elk op hun wijze hun bijdrage le
veren tot het totaalbeeld. Het ANP,
de dagbladen en de radio bijvoor
beeld.
Het ANP ontving het eerste alar
merende bericht in de vroege mor
gen van Zondag 1 Februari kort na
vier uur van zijn correspondent in
Dordrecht. De noodklok werd daar
geluid en sirenes loeiden
De verspreiding van een derge
lijk bericht brengt grote verant
woordelijkheid mede. Daarom werd
het niet direct verspreid, doch wer
den eerst snel telefonisch twee of
drie gesprekken met andere adres
sen in Dordrecht en Zwijndrecht
gevoerd. Het bericht bleek juist,
helaasHet begin van een ramp
scheen zich aan te kondigen, zij het
naar men aanvankelijk mocht
veronderstellen toch slechts van
beperkte plaatselijke, hoogstens re
gionale omvang.
Om 4.22 uur precies werd het be
richt over het telexnet naar de dag
bladen uitgeseind.
Snelle opeenvolging
Met grote snelheid volgden de be
richten elkaar op: 4.28 uur „Wil
lemstad loopt onder water"; 4.46 uur
„Noodtoestand in Zwijndrecht"; 5.03
uur „Noodtoestand in Maassluis,
Kadzand, Melissant, Kruiningen,
Perkpolder, Hansweert, Ierseke,
Dordrecht5.44 uur nadere en
gedetailleerde berichten over de
situatie in Dordercht, Rotterdam, op
Texel, 6.11 uur Zuid-Beierland enz.
enz. enz
Wat aanvankelijk een plaatselijke
of gewestelijke ramp leek te zijn,
groeide in luttele uren tijd uit tot
het beeld van een ramp van niet
voorzienen omvangEn tussen
de vele werkzaamheden door werd
getracht overheidsfunctionarissen te
alarmeren, werd assistentie voor de
redactionele bezetting en voor de
telexkamer van het A.N.P. opgeroe
pen, betrokken dagbladredacties,
hun posten, werden verslaggevers
en fotografen uitgezonden naar di
verse windstreken
Met moeite en vaak grote opoffe
ringen van plaatselijke correspon
denten, die in de rampgebieden ge
trouw hun taak vervulden velen
belden in het water staand in onver
lichte vertrekken en zonder contact
te kunnen krijgen met plaatselijke
instanties groeide de stroom van
alarmberichten.
Bij de reddingsactie te water wa
ren niet minder dan 2000 vaartui
gen betrokken. De marine neemt
met ver over de honderd eenheden
aan de actie deel. Voor Schouwen
en Duiveland alleen al lagen gister
avond 500 vaartuigen en een jour
nalist noemde deze eilanden „het
Duinkerken van Nederland".
Aan de luchtactie werd deelgeno
men door de Nederlandse lucht
macht, de marine, de rijkslucht
vaartdienst, de KLM en een aantal
Amerikaanse en Engelse vliegtui
gen. De hulpvaardigheid van Ne
derlands geallieerden komt ook op
andere wijze tot uiting. Gehele auto
colonnes van de Amerikaanse, En
gelse en Canadese strijdkrachten in
West-Duitsland daverden over de
Nederlandse grens met troepen, ge
reedschappen en voorraden. Het
door het Amerikaanse opperbevel
toegezegde contingent zou 4000 i
5000 man sterk zyn. Belgische ge
nietroepen werken reeds sedert en
kele dagen in Zeeuws-Vlaanderen,
Franse troepen zijn van Roosendaal
en Bergen op Zoom uit aan het werk
gegaan.
„Welkom" met dakpannen
Scheveningers redden
2000 mensen
De Scheveningse vissers, die uit
gerust met 19 sloepen hulp hebben
verleend aan de inwoners van Ab-
benbroek, Oudenhoorn en Zuidland,
hebben hun taak volbracht. Zij zijn
in Scheveningen teruggekeerd en
wachten op andere instructies.
Zij hebben in de afgelopen da
gen naar schatting van de burge
meesters ruim 2000 mensen uit het
verdronken gebied rondom genoem
de gemeenten op het eiland Putten
gered. De geredden zijn overge
bracht naar Rotterdam.
Omstreeks 11 uur Dinsdagavond
is de Haasdijk, de slaperdijk van de
polder van Abbenbroek ten Noord-
Westen van Zuidland, door studen
ten en andere vrijwilligers gedicht.
Deze afsluiting is zeer belangrijk.
Ook is een dijk tussen Zuidland en
Abbenbroek gedicht.
In het gehele gebied zijn militai
ren thans bezig om het nog levende
vee op de droge gronden te bren
gen.
De Scheveningers hebben tijdens
hun reddingsacties hier en daar
weerstand ondervonden van de be
volking in het verdronken gebied.
Enkele mensen wensten niet te eva
cueren. Op een boerderij, waar de
bewoners hun heil op het dak ge
zocht hadden, werden de Scheve
ningers met dakpannen bekogeld en
„begroet" met de uitroep „Hé,
komen jullie stelen?"
De Scheveningse vissers hebben
Twintig doden in Zuidland
Meisje (gered) spoelde
leeg huis binnen
De burgemeester van Zuidland
(Oostvoorne) heeft verteld hoe
zwaar zijn gemeente is getrof
fen. Er zijn hier waarschijnlijk
20 slachtoffers te betreuren.
Onder hen is wethouder Wol-
ters met zijn vrouw en 6 kin
deren.
Op wonderbaarlijke wijze is
een meisje, tot dit wethouders
gezin behorende, door het water
'n reeds ontruimd huis binnen-
gespoeld. Het kon later daaruit
worden gered.
Van het dorp Zuidland staan nog
slechts 100 woningen min of meer
droog. Het vee is grotendeels ver
dronken. Een gedeelte er van kon
in het dorp in veiligheid worden
gebracht Het is nu afgevoerd.
De mensen zijn ook geëvacueerd.
Tot nu toe is van de slachtoffers
slechts één lijk geborgen, doch vrij
wel zeker is, dat de andere 19 per
sonen zijn omgekomen.
Van Soest uit is een hulpploeg
gearriveerd, welke geheel is uitge
rust met verlichting enz. Deze heeft
herstel van de toevoerweg onmid
dellijk ter hand genomen.
Kanselboodschap
in kerken
In overleg met de R.K. kerk, de
Geref. kerken in Nederland, de Chr.
Geref. kerk, de Remonstrantse broe
derschap, de Evangelisch Lutherse
kerk, de Oud-Katholieke kerk en
de Algemene Doopsgezinde Socië
teit heeft de generale synode der
Ned. Hervormde kerk aan de ker
keraden en gemeenten voor Zon
dag 8 Februari een kanselafkondi-
ging doen toekomen, waarin zij op
roept tot bijzondere verootmoedi
ging, tot gebed en tot offer.
Deze boodschap luidt:
„Zwaar is ons gehele volk getrof
fen door de watersnood, die al onze
heugenis overtreft Verheugend is
de spontane en overvloedige bereid
willigheid om te helpen, die aller
wegen is betoond.
Diepe rouw vervult óns bij de ge
welddadige dood van zovelen, met
deernis gedenken wij allen, die huis
en have verloren hebben en die
hun vee in de golven zagen omko
men. De omvang van deze nationale
ramp is nog ternauwernood te over
zien.
Laten wij ons verootmoedigen
voor de Here, onze God.
O land, land, land, hoor des He
ren woord.
Ook in de weg Uwer gerichten,
o God hebben wij U gezocht.
Laten wij onze schulden belijden
en bidden om genade en vergeving.
In onze voorbede hebben wij al
len te gedenken, die door deze
rampspoed lichamelijk, materieel of
geestelijk in nood verkeren. Laten
wij met onze offers de nationale in
zameling versterken. Nog zeer veel
zal in ae volgende tijd van rege
ring en volk, van kerk en gemeen
ten, van ieder persoonlijk worden
gevraagd om in de nood van men
sen en landstreken te voorzien.
De Here in de hoogte is geweldi
ger dan het bruisen van grote wa
teren, dan de geweldige baren der
zee. (Psalm 93).
Collecte rheumabestrijding
uitgesteld
De Nederlandse vereniging tot
rheumabestrijding had voor 14 Fe
bruari aanstaande een collecte voor
de rheumatiekbestrijding georgani
seerd.
Het bestuur heeft besloten de col
lecte uit te stellen en verzoekt de
dames en heren, die in de comité's
voor deze collecte zitting hebben,
mede te werken aan de collecte ten
behoeve van het Nationale Rampen
fonds.
zich getroost met de gedachte, dat
elders in het verdronken gebied de
dankbaarheid zeer groot is geweest.
Het water op het eiland Putten
is Dinsdag iets gezakt. In verschei
dene verlaten boerderijen is het
electrische licht plotseling aange
floept.
Maximumprijs voor
aardappelen
Blijkens een prijzenverordening
van het bedrijfschap voor aardappe
len zijn thans maximumprijzen voor
aardappelen vastgesteld, die ten
doel hebben een ongemotiveerde
prijsopdrijving waarvoor naar de
mening van deskundigen geen aan
leiding bestaat te voorkomen.
Met ingang van Woensdag 4 Fe
bruari 1953 gelden maximumver
koopprijzen voor verkoop door te
lers, landhandelaren, grossiers en
kleinhandelaren. De maximumprijs
bij verkoop aan de consument,
waaronder niet alleen gewone ver
bruikers, doch ook hotels, restau
rants en ziekenhuizen worden ge
rekend, bedraagt voor klei-aardap-
pelen 18 cent per kg en voorzand-
aardappelen 16 cent per kg. Voor
thuisbezorgen mag één cent per kg
extra worden berekend.
De kleinhandel is verplicht de
aardappelen te voorzien van een
duidelijke aanduiding, betreffende
de verkoopprijs en de soort der
aardappelen naar de onderscheiding
zand- en kleiaardappelen. De mar
ge voor de kleinhandel is drie cent,
voor grossiers 2,75 cent en voor de
landhandel 0.75 cent per kg.
In tegenstelling tot anders lui
dende berichten deelt het ministerie
van Landbouw, Visserij en Voedsel
voorziening mede, dat het export
verbod voor aardappelen geldt voor
alle aardappelen, ook* voor die
waarvoor afleveringscontracten zijn
gesloten. Uitgezonderd zijn echter
de aardappelen, die blijkens de ver
zendingsdocumenten vóór 1 Febru
ari 1953 van de eerste laadplaats
zijn vertrokken.
Commissie „Watersnood"
Eenheid in hulpverlening
Bij besluit van de ministerraad is
ingesteld een coördinatiecommissie
„Watersnood 1953" onder voorzitter
schap van de minister van Binnen
landse Zaken. In deze commissie
hebben zitting de secretaris-gene
raal van het ministerie van Finan
ciën, de secretarissen-generaal van
de ministeries van Maatschappelijk
Werk en van Algemene Zaken, de
directeur-generaal van het verkeer,
de Nederlandse territoriale bevel
hebber en de plaatsvervangende di
recteur-generaal van de voedsel
voorziening.
De taak van deze commissie is de
nodige coördinatie (eenheid) te ver
zekeren in de leiding by de bestry-
60.000 broden, 10.000pakjes mar gat ine
Door de lucht en met boten wordt
rampgebied van het nodige voorzien
zeseren in ae xeiamg Dy ae Desiry- j-. Haas
ding van de ramp en bij de latere v
Zestigduizend broden, 10.000 pak.
jes margarine, 2000 kg. kaas, 5000
blikjes melk, 2000 kg worst, 5000
pakjes kindermeel, 2000 blikken
stamppot met vlees: Zie hier een
greep uit de indrukwekkende lijst
van levensmiddelen, die door be
middeling van het directoraat voed
selvoorziening tot dusverre op het
vliegveld Valkenburg (Z.H.) zijn
afgeleverd om de eerste nood van
de slachtoffers in de geisoleerde ge
bieden uit de lucht te lenigen.
De directeur van het directoraat
voedselvoorziening, ir J. A. P.
Franke, gebruikt de term „Wild
West" als hij spreekt over organisa
tie van de hulpactie in de afgelo
pen dagen. Van de eerste dag af is
echter tevens gewerkt aan de orga
nisatie en Dinsdag zijn de voorbe
reidingen voltooid. Het directoraat
voedselvoorziening behoudt de zorg
voor de geisoleerde gebieden en
voor die gevallen, waar onmiddel
lijke hulp is geboden. Met ministe
rie v. Binnenlandse Zaken voorziet
in de behoeften van de centra, waar
evacué's zijn ondergebracht, zoals in
Rotterdam, Breda en Bergen op
Zoom.
Ook per boot
Niet alleen door de lucht wordt
voedsel aangevoerd. Maandagavond
is een schip naar Bruinisse gevaren
met brood en margarine. Er zijn
schepen gezonden naar Ouddorp en
gisteren werden voorraden ver
scheept naar de Zeeuwse eilanden:
voornamelijk zakken (o.a. voor het
afvoeren van aardappelen) en
brood. Naar Middelharnis is hooi
gezonden. Middelharnis heeft ook
2500 dekens gekregen door de be
middeling van minister Mansholt
Minister Donker stelde de dekens
afkomstig uit de gevangenis in
- beschikbaar.
verzorging van de getroffenen.
Voor het goed functioneren van
„Ter beschikking van R.V.D."
Gezamelijk programma van de
NCRV en Vara
Er is een lelijke wanklank op
getreden in de overigens zo
voortreffelijke samenwerking
tussen de radio-omroepvereni
gingen en de regeringsvoorlich
tingsdienst, zo bericht Het Pa
rool van de zijde van de RVD.
Men heeft niets dan lof voor de
medewerking die door de
VARA, KRO en NCRV wordt
geboden bij het omroepen van
berichten voor de noodgebieden.
De AVRO echter heeft verstek
laten gaan. Het blijkt nl., dat de
AVRO-voorzitter, de heer De
Clercq, zich op het standpunt
heeft gesteld, dat alleen hij ver
antwoordelijk is voor hetgeen
er gedurende de AVRO-zend-
tijd via de zender wordt uitge
zonden. De regering heeft zich
op het standpunt gesteld, dat
zulks in deze noodtoestand on
mogelijk is en is er thans toe
ovei'gegaan, zendtijd voor het
geven van berichten van de
AVRO te vorderen.
Sinds Dinsdagmorgen stelt de
AVRO-omroeper de zender telkens
„ter beschikking "van de RVD als
er meldingen voor de bedreigde ge
bieden komen.
ADVERTENTIE
tZOOP'W/T'Dpy
Mening van de heer De Clecq
De heer De Clercq, de AVRO-
voorzitter, gaf als zijn commentaar
hierop, dat hij Zondag persoonlyk
de bij de AVRO binnenkomende
berichten had gecoördineerd en er
daardoor voor had gezorgd dat er
geen foutieve en geen dubbele be
richten werden omgeroepen. Dat
moet Maandag, toen de AVRO niet
uitzond, wei gebeurd zijn. „Daar
om heb ik mij nu", aldus de heer
De Clercq, „op het standpunt ge
steld dat als de regering berichten
wil uitzenden zij het dan onder
eigen verantwoordelijkheid moet
doen. Natuurlijk wilde de AVRO uit
alle macht meewerken en meehel
pen. Wij hebben dit Zondag bewe
zen, dunkt mij. Maar ik ben en blijf
er tegen het publiek bijvoorbeeld
onnodig te verontrusten".
Gezamenlijk noodprogramma
De NCRV en de VARA hebben,
in verband met de noodtoestand be
sloten heden (Woensdag) gezamen
lijk een noodprogramma uit te
zenden. Hierin zal voorrang wor
den gegeven aan mededelingen, die
de hulpverlening ten goede kun
nen komen. Ook zullen berichten
worden gelezen uit de rampgebie
den. Deze mededelingen zullen over
beide zenders Hilversum I en Hil
versum II worden uitgezonden. Alle
normale programma's komen te
vervallen, op een enkele uitzonde-
l voor godsdienstige program
ma's na.
De KRO, NCRV en VARA heb
ben hun reportagediensten samen-
jevoegd en een werkverdeling tot
stand gebracht, die een zo uitge
breid mogelijke directe berichten
dienst uit de rampgebieden beoogt.
Aldus verneemt het ANP.
een georganiseerde hulpactie zijn
voorraden nodig. Deze voorraden
worden en zijn gevormd en thans
kan worden geput uit grote hoeveel
heden suiker, kaas, margarine en
gecondenseerde melk, in Den Haag
en Rotterdam.
Voor het vervoer hiervan zijn
vele vissersvaartuigen gecharterd-
Ze zijn ter beschikking gesteld van
de rijkswaterstaat. Naar Middel
harnis zijn er reeds 23 vertrokken,
50 naar Zierikzee en 80 naar Noord-
Beveland.
Amerikaans oordeel:
Herstel kost honderden
millioenen
Mi- Clarence Hunter, hoofd van de
MSA-missie (bureau wederzijdse
veiligheid) in ons land, heeft ge
zegd, dat herstel van de dijken en
de vernielde huizen in het over
stroomde gebied honderden millioe
nen guldens zal vragen. Het herstel
van de productiviteit van ons land
zal bovendien nog millioenen gul
dens vergen.
De heer Hunter maakte gisteren
een tocht door het getroffen gebied
in West Brabant.
Hij bracht zijn diep medeleven tot
uitdrukking met de bevolking in
de provincies Zeeland, Noord-Bra
bant en Zuid-Holland.
Ook in België veel schade
Scheldetunnel weer geopend.
De toestand in de overstroomde
gebieden in België is merkbaar ver
beterd. De materiële schade is groot
en wordt geschat op meer dan 2
milliard Belgische francs. De jong
ste schatting van het aantal doden
is II.
Het Belgische kabinet heeft in 'n
spoedzitting besloten alle maatre
gelen te nemen.om de aangerichte
schade zo spoedig mogelijk te her
stellen. In de buurt van de polders
ten Noorden van Antwerpen blijft
de situatie critiek. Te Lilio zijn 1000
personen nog steeds door het water
van de Schelde van de buitenwe
reld afgesloten.
Ondanks de aanzienlijke schade
in Oostende, denkt men dat de stra
ten der stad binnen een maand vol
doende hersteld zullen zijn en dat
de kelders in een week zullen zijn
leeggepompt en ontsmet.
De K.N.A.C. deelt mede, dat de
tunnel bij Antwerpen, de zoge
naamde autotunnel, na 24 uur ge
sloten te zijn geweest, weer voor
het verkeer is opengesteld.
Ministerraad van NAVO
eind April bijeen
De permanente raad van de
NAVO heeft bekend gemaakt, dat
de volgende ministeriële bijeen
komst van de Noord-Atlantische
Verdragsorganisatie op 23 April te
Parijs zal beginnen.
Volgens de bekendmaking zal de
conferentie waarschijnlijk niet lan
ger dan drie dagen duren.
Straffe maatregelen
Staking in Sowjet-zóne
kop ingedrukt
In een officieel bericht van
de S.E.D. (Oost-Duitse eenheids
partij) is bekendgemaakt, dat in
de afgelopen weken in ver
scheidene genationaliseerde be
drijven te Maagdenburg arbei
ders hebben gestaakt, waardoor
de productie in dit gebied aan
zienlijk is verstoord.
De door „provocateurs" aan
gestichte stakingen, aldus de
bekendmaking, konden slechts
door straffe dwangmaatregelen
tegen de stakers en door arres
tatie van een aantal stakings
leiders worden gebroken. In 't
bijzonder was gestaakt in de
fabrieken „Karl Liebknecht"
„Ernst Thaelmann" en „Georgi
Dimitroff".
Volgens D.P.A. (het West-
Duitse persbureau) waren de
acties der arbeiders gericht te
gen „oneerlijke betaling, onge
rechtvaardigde premieverdeling
onder functionarissen van de
S.E.D. en slechte sociale en hy
giënische voorzieningen in de
fabrieken".
FEUILLETON
f
„Verduiveld, het was mijn bedoeling niet van
de aanvang af zo met u te bekvechten," sprak hij
half-verdrietig, half-ongeduldig, en Hope dacht
hoe onredelijk het van hem was iets anders te
verwachten, wanneer hij dergelijke dingen over
haar vrienden zei.
Het was zoveel gemakkelijker hier niet zo te-
fen hem op te zien als op het Lab. Hier, in dit
ekoorlijke, elegante huis was hij eenvoudig de
zoon van haar gastvrouw. Op het Lab was hij
Eractisch de baas. En zonder zich te bedenken
ad ze hem precies gezegd hoe ze erover dacht.
„Het is geen kwestie van bekvechten. U en ik
«uilen nooit goed samen overweg kunnen."
Tot haar verwondering keek hij plotseling op
en sprak op scherpe toon: „Zo zou ik het bepaald
niet willen stellen.''
Het was Hope die ditmaal haar schouders op
haalde en dat gebaar deed duidelijk uitkomen,
dat de zaken nu eenmaal zo lagen, of hij het nu
zo wilde stellen of niet.
Hij deed een stap naar haar toe en ze zag dat
hij van plan was koppig te gaan argumenteren,
maar tot haar opluchting kwam juist op dat ogen
blik mevrouw Tamberley de trap af en sprak met
haar heldere mooie stem, die soms zeer bevelend
kon klinken: Wil jij ook even naar boven komen
om je kamer te zien, Hope? De kinderen schijnen
zeer ingenomen met de hunne."
Zich verontschuldigend dat ze haar gastvrouw
had laten wachten, pakte Hope haar hoed en
handschoenen van de tafel waarop ze ze had
neergelegd en liep snel de trap op naar mevrouw
Tamberley toe
Ze was blij aan een verdere discussie te kunnen
ontsnappen en haar glimlach en manier van doen
waren verzoenend toen ze zei:
„Vergeeft u me mijn onbeleefdheid. Ik dacht
nergens anders aan dan om meneer Tamberley
over de, over de voogdij en zo te vragen. Er was
een heleboel te bespreken."
„Ja, dat geloof ik wel." Mevrouw Tamberley
maakte de indruk slechts weinig, hoewel zeer be
leefde belangstelling hiervoor te hebben, en niet
voor de eerste keer had Hope de indruk dat ze
zich alleen maai- interesseerde voor wat haar zelf
aanging. Zelfs het feit, dat haar zoon plotseling
voogd over twee kinderen was geworden, interes
seerde haar slechts matig, en Hope was ervan
overtuigd, dat dat kwam doordat ze zeker wist
dat ze in staat zou zijn alles zo te regelen, dat het
geen verandering in haar eigen leefwijze zou te
weeg brengen behalve wat ze zelf genadiglijk
toestond.
De kamer waarin ze Hope binnenvoerde, deed
eveneens de hall beneden meer aan een fraai to
neel denken dan aan een bewoonde kamer, maar
Hope was toch zeer bekoord door de zacht-blauw
met crème chintz, het blanke notenhouten meubi
lair en de beeldige geborduurde sprei op het bed.
„Ik weet wel dat jij hier niet echt zult wonen,
zoals de kinderen in de vacanties, maar elke keer
dat je hier komt kun je dit als je kamer beschou
wen," legde mevrouw Tamberley uit.
Hope dankte haar en vroeg zich verwonderd af,
hoe mevrouw Tamberley er door haar ietwat spij
tige toon in was geslaagd haar te laten merken
dat ze er op rekende dat Hope zich niet te dik
wijls aan hen zou opdringen. Ze dacht dat er om
standigheden buiten de controle van mevrouw
Tamberley zouden zijn, die Hope meestentijds
zouden weerhouden te komen maar weerhou
den zouden ze haar, dat stond vast.
Terwijl ze haastig een kam door haai haren
haalde en haar neus poeierde, vroeg Hope met
oprechte nieuwsgierigheid aan mevrouw Tamber
ley:
„Bent u niet geschrokken van het feit, dat u
ik bedoel dat meneer Tamberley de voogdij
over twee kinderen op zich heeft genomen? Ik
vind dat u de situatie prachtig opneemt."
„Errol gaat altijd zijn eigen gang, zonder zich
van mij of iemand anders iets aan te trekken,"
sprak mevrouw Tamberley. „Natuurlijk houd ik
veel van hem," voegde ze er op een onverschillige
toon aan toe, „maar ik probeer nooit hem te be-
invloeden. Dat is volkomen nutteloos. Zijn vader
was precies zo," voegde ze er als een nakomende
gedachte aan toe en Hope kreeg het gevoel, dat
Errols vader iemand was geweest, die mevrouw
Tamberley jaren geleden oppervlakkig had ge
kend, maar nu bijkans was vergeten.
„Wat wijsgerig van u," zei Hope en glimlachte
haar in de spiegel toe.
„Maar het is zo veel verstandiger, wist je dat
niet?" Mevrouw Tamberley glimlachte plichtma
tig terug. „Je trekt altijd aan het kortste eindje
wanneer je kwesties maakt, terwijl je bijna alles
gedaan kunt krijgen als je maar rustig je eigen
gang gaat."
„Ze is niet dikwijls zo eerlijk, wed ik," dacht
Hope geamuseerd en onder de indruk. „Het is een
onomwonden bekentenis van haar recept om te
slagen in het leven. En ik denk, dat het bij haar
vruchten heeft afgeworpen. Net zoals sommige
honden, die je rustig van de canapé afdringen
zonder herrie te maken."
Tegen de tijd dat zij en mevrouw Tamberley
weer naar beneden gingen zaten de tweelingen op
het kleedje voor de haard en bombardeerden dr
Tamberey met vragen en wederom werd Hope
getroffen door het feit, dat hij blijkbaar hun ver
trouwen had en zi.j op hem gesteld waren.
„En komen we dan elke vacantie hier, net alsof
we thuis zyn?" informeerde Bridget,
„Dat denk ik wel. Behalve als jullie een uitno
diging hebt om ergens anders heen te gaan en ik
dat goed vind."
„O, ja. Dus als u het niet goed vindt, mogen we
niet gaan?" Dat was Tony, die volledige klaarheid
in de situatie wenste.
„Als ik 't niet goed vond, zouden jullie niet mo
gen gaan," beaamde dr Tamberley, maar hij glim
lachte.
„En wat zou er gebeuren als u nu eens ging
trouwen?" wilde Bridget weten om op alle even
tualiteiten voorbereid te zyn.
„Ja, die mogelijkheid heb ik nog niet ernstig
onder de ogen gezien," gaf dr Tamberley ernstig
toe. „Ik denk, dat we dan, zoals dat heet, „de za
ken nog eens in ogenschouw zouden moeten ne
men." En hij stond van zijn stoel op daar Hope
en zijn moeder naar het vuur toe kwamen.
De kinderen krabbelden ook overeind en Brid
get zei: „We hebben zulke enige kamers. Hope."
„En meneer Tamberley zegt dat er een rivier
tje is aan het eind van de tuin met vis er in," vul
de Tony aan.
„Geloven jullie niet, dat het gezelliger is om
oom Errol te zeggen dan meneer Tamberley," stel
de mevrouw Tamberley voor. Waarop Hope hem
even ondeugend toegrinnikte en hij tot haar ver
bazing weer bloosde.
Daarna dronken ze thee en mevrouw Tamber
ley leidde zeer handig het gespre1- langs gezellige,
luchtige banen, zodat niemand de kans kreeg ook
maar iets te zeggen over de geweldige verande
ringen die er hadden plaats gegrepen.
„Niet, dat ik daar in tegenwoordigheid van da
kinderen over zou praten, natuurlijk," dacht Ho
pe. „Maar het is merkwaardig, zoals zy belang
rijke dingen als details en details als belangrijke
dingen kan voorstellen. Als ze iets niet prettig
vindt, doet ze gewoon net of het niet bestaat. Het
zal me benieuwen of ze van ons hetzelfde ver
wacht."
Een paar maal vroeg Hope zich af terwijl de
gesprekken luchtig om haar heen dwarrelden of
ze enig idee had van de onthulling van het ge
brek aan geld. Niemand scheen zenuwachtig of
opgewonden of bezorgd te zijn. De kinderen die
onbewust werden beïnvloed door de rustige zake
lijke sfeer die mevrouw Tamberley om zich heen
verspreidde gedroegen zich alsof ze werkelijk in
hun eigen huis waren. Ze hadden de verandering
geaccepteerd en waren, althans voor het ogenblik
volkomen tevreden met de getroffen maatrege
len. Mevrouw Tamberley maakte niet alleen de
indruk ver boven elke crisis verheven te zijn,
maar gaf je bovendien het gevoel dat zo iets als
een crisis eenvoudig niet bestond buiten je eigen
koortsige verbeelding.
Slechts wanneer ze Errol Tamberley aankeek,
herinnerde ze zich ieder woord van hun gesprek
zo duidelijk, dat ze wist dat verbeelding daar
niets mee van doen had. Daar zat hij, zonder veel
deel te nemen aan de conversatie, als de verper
soonlijking van „feiten" tegenover „verbeelding"
en grimmige feiten bovendien
Het speet haar nu, dat ze Richard's naam te
genover hem had genoemd. Niet dat ze zich ook
maar de geringste zorgen maakte over zijn on
kiese en smakeloze critiek. Maar ze wilde wel dat
ze hem de kans niet had geboden die critiek te
uiten.
Na de thee gingen ze de tuin en het terrein be
kijken, waarover de kinderen verrukt waren. Nog
steeds ontbrak de gelegenheid voor wat Hope
„een echt gesprek" noemde en terwijl haar ge
dachten vol waren van akelige twyfel en zorg
voor de toekomst, merkte ze. dat ze vriendelijk
met mevrouw Tamberley babbelde over het aan
leggen van een kruidentuintje.
(Wordt vervolgd).
