Verbeten strijd tegen
ondergang
Nieuwe dijkdoorbraak
in Den Bommel
Kanselafkondiging in Kerken
In
Engeland minder doden
dan verwacht werd
Vluchtelingen
komen in ontvangstcentra aan
Nieuwsblad van hét Noorden van Woensdag 4 Februari 1953 - Pagina 8
In overleg met de Katholieke en andere kerken in Nederland heeft
de Generale Synode der Ned. Herv. Kerk aan de kerkeraden en ge
meenten voor Zondag a.s. een kanselafkondiging doen toekomen, waar-
in zij oproept tot bijzondere verootmoedigingtot gebed en tot offer.
Deze boodschap luidt:
„Zwaar is ons gehele volk getroffen door de watersnood, die al onze
heugenis overtreft. Verheugend is de spontane en overvloedige bereid
willigheid om te helpen, die allerwegen is betoond.
Diepe rouw vervult ons. bij de gewelddadige dood van zovelen, met
deernis gedenken wij allen, die huis en have verloren hébben en die
hun vee in de golven zagen omkomen. De omvang van deze nationale
ramp is nog ternauwernood te overzien.
Laten wij ons verootmoedigen voor de Here, onze God.
O land, land, land, hoor des Heren Woord.
Oók in de weg Uwer gerichten, o God, hebben wij U gezocht. jg
Laten wij onze schulden belijden en bidden om genade en vergeving, j
In onze voorbede hebben wij allen te gedenken, die door deze ramp-
spoed lichamelijk, materieel of geestelijk in nood verkeren. Laten wij g
met onze offers de nationale inzameling versterken. Nog zeer veel g
zal in de volgende tijd van regering en volk, van kerk en gemeenten, g
van ieder persoonlijk, worden gevraagd om in de nood van mensen en g
landstreken te voorzien. g
De Here in de hoogte is geweldiger dan het bruisen van grote wateren, g
dan de geweldige baren der zee. (Psalm 93)".
In Hellevoetsluis komen voortdurend
vluchtelingen aan uit Goeree-Overflak-
kee, die vandaar met bussen het land
worden ingevoerd.
Te Oudenhoorn, dat geheel onder
water staat, is men nog steeds bezig
het vee zo veel mogelijk te redden. Een
groot aantal koeien was in de kerk
ondergebracht, die nog droog stond.
Vijf en negentig procent van de bevol
king is geëvacueerd.
Te Heenvliet is de gehele polder
ondergelopen. De helft van de bevol
king is uit de huizen verdreven, doch
behoefde niet naar elders te evacueren,
aangezien allen onderdak vonden bij
hun dorpsgenoten.
Enorme verliezen
De omvang van de schade aan het
veebeslag en aan het akkerbouwland
is nog niet bij benadering vast te stel
len. Duizenden koeien en varkens en
tienduizenden kippen hebben de dood
gevonden. Van het overstroomde ge
bied is ongeveer tweederde weiland en
een derde akkerbouwland. Ongeacht de
schade aan de opstallen moet er reke
ning mee worden gehouden, dat grote
aantallen tractoren en landbouwwa-
gens, landbouwmachines en werktuigen
verloren zijn.
De in de overstroomde gebieden uit
gezaaide granen, suikerbieten enzo
voorts moeten worden afgeschreven.
Veel zal afhangen van de snelheid,
waarmede het water zal verdwijnen, of
ir, het akkerbouwland nog zomergraan
of aardappelen zullen kunnen worden
verbouwd. Indien het water lang blijft
staan zal de verzilting van vele gron
den te ernstig worden om nog dit jaar
vrucht voort te kunnen brengen.
De grote verliezen aan vee zullen
wellicht remmend op de uitvoer van
zuivelproducten en vleeswaren kunnen
werken. De binnenlandse voorziening
van deze producten wordt door deskun
digen voorshands niet in enig gevaar
geacht.
Ook in verscheidene delen van Engeland is het water de oorzaak van grote
nood geworden. Een oud dametje wordt in haar bed in veiligheid gébracht.
250 slachtoffers aan Oostkust
Plaats Kings Lynn met afsnijding bedreigd
Vanmorgen vroeg maakte men in
Engeland de balans op van de
ramp, welke de Britse Oostkust
sedert Zaterdag heeft getroffen. Het
totaal aantal slachtoffers bleek 250
te zijn. Dit getal is lager dan de
opgave van gisteren. Men heeft n.l.
een aantal slachtoffers meer dan
eenmaal opgegeven.
Overigens is de toestand in Engeland
nog niet geheel rustig. Met vliegtuigen,
schepen, vrachtauto's en treinen wor
den millioenen zandzakken aangevoerd
om de zeeweringen te herstellen. Te
Kings Lynn werd de toestand opnieuw
gevaarlijk doordat de rivier de Ouse
buiten haar oevers is getreden. Ruim
veertig huizen te Watlington en St.
Germans moesten worden ontruimd. In
de vroege ochtenduren van vandaag
steeg het water verder en het dreigde
Kings Lynn af te snijden.
Het eiland Sheppey bij de zuidelijke
oever van de Theems is voor het groot
ste deel verloren gegaan. Het water
zakt gelukkig thans snel, behalve in
Lincolnshire.
Triest schouwspel in Rotterdam
Duizenden evacué's zijn een oud moedertje met schouwers, die de droeve
in de plaatsen Rotterdam, een Zeeuwse witte muts, stoet aanschouwden, be-
Den Haag en Utrecht oude mannen, jonge man- vonden zich ook die fa-
aangekomen, van waar nen en vrouwen, kinde- milieleden verwachtten
ze, na geregistreerd te ren en zuigelingen. Som- te zien, doch die te horen
zijn, worden gebracht migen hadden moeite kregen, dat men van het
naar gezinnen in de pro- overeind te blijven en lot hunner bloedverwan-
vincie of in deze plaatsen moesten gesteund wor- ten niets wist, waarop de
zelf, waar ze liefdevol den ^oen ze voetje voor ongelukldgen in tranen
worden opgenomen. voetje het schip, dat hen uitbarstten. Ook waren
Met scnepen en auto s jaa(j gebracht, verlieten, er tranen van vreugde
varTclef getetterde"gebie- Opeens een kreet van een om een gelukkig weer
den. In Utrecht, dat door- vr°uw:.,,Je moedra is er zien.
gangscentrum voor de bij. S°ld een Rotter- Qp de kade stonden on-
provincie Utrecht is, ver- damse agent, die mee- geveer zes ambulance-
wacht men ongeveer hielp de vluchtelingen te wagens, die de mensen,
40.000 personen. Hier zijn ontschepen en die door die niet meer lopen kon-
de Jaarbeursgebouwen en velen werd herkend. „Je den, vervoerden. De an-
de veilinghallen als 'ont- vader zit voor in het deren werden per bus
vangstcentra ingericht. schip", vertrouwde een vervoerd naar de Ahoy-
De aankomst van de ander hem toe. ]lal. Op de rivier voeren
vluchtelingen in Rotter- Echter voor niet een vissersschepen stroomop-
dam was een triest ieder was een dergelijke waarts, waarschijnlijk op
schouwspel. gelukkige boodschap weg om landinwaarts
Een vrouw op krukken, weggelegd. Onder de toe- hulp te gaan verlenen.
Drijvende wieg
Ook in Engeland komen wonder
baarlijke reddingen voor licht
punten in de donkere zee van el
lende. welke de Britse Oostkust
sedert Zaterdag teistert. Zo vonden
op het eiland Canvey leden van een
reddingsploeg een drijvende wieg
met een slapende zuigeling van
acht weken. De wieg was blijven
hangen aan een huis, dat nog
slechts voor een deel boven water
uitstak.
Op Canvey zijn 2000 bewoners, aldus
United Press, tegen het advies van de
politie in op het eiland gebleven. Ver
scheidene ouderen onder de eilandbe
woners weigerden hun woningen en
eigendommen in de steek te laten. Het
is echter mogelijk dat de autoriteiten
van het departement van gezondheid
de ontruiming van het gehele eiland
zullen bevelen. Misschien zullen de be
woners echter door de honger gedreven,
zelf besluiten zich naar het vasteland
te begeven. Voor de ontruiming wor
den boten, vrachtauto's en amphibie-
vaartuigen van het leger in gereedheid
gehouden. Op dit eiland blijkt
dat er tengevolge van de watersnood
aan Engelands Oostkust 39 doden zijn,
en niet 100, zoals aanvankelijk door de
politie was gemeld. Engeland dankt het
bestaan van dit eiland aan Nederlan
ders. In de 15de eeuw werd dit gebied,
dat uit moerassen bestond, drooggelegd,
door 200 of 300 Nederlanders, onder
leiding van de vermaarde polderspccia-
list Sir Cornelius Vermuyden, die ook
het Hollanddistrict bij de Wash hielp
droogleggen. Lange tijd heeft op Can
vey een Nederlandse gemeenschap ge
woond, afstammelingen van de eerste
kolonisten, en het Nederlands was er
een kleine eeuw zelfs de voertaal.
Nieuwe springvloed
Onze Londense correspondent meldt:
Men verkeert langs de Oostkust
in angst voor een herhaling van de
ramp, omdat volgende week Vrij
dag volgens berekening de spring
vloed nog meer dan een meter ho
ger zal zijn dan de stand van het
zeewater van afgelopen Zaterdag,
toen de catastrophe zich voordeed.
Wanneer dan opnieuw een storm
zou opsteken, zouden de gevolgen
niet te overzien zijn.
Een ander gevaar dat dreigt-is typhus
door verontreiniging van drinkwater.
De autoriteiten zijn wat dit betreft
overal op haar hoede, maar zij maken
zich nogal bezorgd.
„EILAND DER VERSCHRIKKING"
Een slechte beurt
Gunstige laatste
berichten
De laatste berichten van de andere
rampgebieden worden gelukkig gunsti
ger, hoewel men vreest, dat de Wes
tenwind, die volgens het KNMI van
daag zal toenemen, de toestand van
de mensen, die nog naar redding uit
zien, zeer critiek kan doen worden.
Op het eiland Tholen, dat voor de
helft is overstroomd, begint het water
te zakken. Het loopt weg door een gat
in de dijk bij Sint Annaland. Alle ge
vaar is op dit eiland momenteel ge
weken. Het aantal verdronken stuks
vee zal waarschijnlijk tot 400 beperkt
blijven. Met uitzondering van Stavenis-
se worden van de plaatsen geen grote
verliezen aan mensen meer gemeld.
Vissersschepen voorzien het gebied
Burgsluis, Zierikzee, Bruinisse, Brou
wershaven thans van drinkwater. Men
hoopt op deze wijze een organisatie
voor de waterdistributie tot stand te
brengen. De rest van het eiland is
thans vrijwel veilig.
Uit Bruinisse; waar de sifuatie gis
teren noodlottig dreigde te worden, ko
men thans ook gunstiger berichten
binnen. Men verwacht dat de laatste
honderden inwoners vandaag gered
kunnen worden.
Tiengemeten
Bijna alle bewoners van Tiengeme
ten zijn geëvacueerd. Twee mannen
worden vermist. De materiële schade
is zeer aanzienlijk. Van de slaperdijk,
die tussen de polders Eendracht (die
vol water staat) en Groot Zuid-Beijer-
land ligt, waren door de druk van het
water de deuren uit de sluis geslagen.
Het is gelukt, het gat te stoppen, waar
door de schade in Groot Zuid-Beijerland
niet tegen zal vallen.
Goeree-Overflakkee in angstige spanning
(Van een onzer speciale verslaggevers.)
Van de zijde van Middelharnis zijn zij gekomen, een lange stoet
evacué's, strompelend over de drassige dijk naar de haven waar het
redding brengende schip, de Koningsplaat, tegen vier uur in de middag
is binnengelopen. Groepen mannen, vrouwen en kinderen, soms gebukt
onder bundels kleding, anderen met lege handen, omdat ze niets anders
dan het vege lijf konden redden.
Zy zyn de loopbrug van het ponton afgelopen naar die witte boot;
jonge moeders met zuigelingen in dekens gewikkeld op de arm, kleine
kinderen, beladen met een tas of een kussensloop vol kleren. Een
kleine jongen draagt als een groot bezit een netje appelen. Een vrouw
spreekt kalmerende woorden tot iets dat onder dekens ligt.
Aan boord wordt de deken openge
slagen. Een kind van vier jaar, ern
stig ziek. Aan het voeteneind een kla
gend huilend bundeltjeEen baby
van enkele weken. De doodsangst, die
nog vaag in hun ogen ligt, verdwijnt
als ze in de warmte zitten op een bank.
Eindelijk rust. En weg van al die ver
schrikkingen, weg over het grote water
naar het vaste land. Als ze dat water
maar niet zien, die ruïnes, de verdron
ken mensen en dieren, dat verdronken
land, zo ver het oog reikt. Een zee van
ellende neemt de Koningsplaat aan
boord.
De boot stroomt vol. Mannen en
vrouwen van het Roode Kruis en en
kele militairen beginnen direct met het
ronddienen van hete koffie en brood.
Op brancars komen invalide ouden van
dagen aan boordEen 70-jarige
met een ernstige hartkwaal; een
verwezen voor zich uitstarende
oude vrouw, die door niemand bege
leid wordt. Als men haar later bij de
registratie vraagt wie zij is, kan men
er alleen maar uitkrijgen dat zij Keizen
heet, dat zij een zoon had, die ze al
in geen dagen heeft gezien en dat zij
niet weet waar zij woont. Uit alles
blijkt, dat zij krankzinnig is geworden.
V/eg uit de ellende
Zolang de Koningsplaat nog aan het
ponton ligt, wachtend op nog meer
evacué's, komen ze niet tot rust. Ze
willen weg van het eiland. Ze weten
dat ze naar Rotterdam zullen worden
afgevoerd. Maar het kan hen niets
schelen. Als ze maar een bed zullen
vinden.
Als de Koningsplaat in de duisternis
om zes uur de haven uitvaart, is het
of alle zorg van hen afvalt. Er komt
weer glans in hun ogen. Ze eten en
drinken weer. Ze klitten in groepjes
bijeen. Ze kijken met verheugde ogen
naar die brandende electrische lamp
jes. Het lijkt of ze alles vergeten zijn
en eerst veel later komen de verhalen
van hun lugubere ervaringen van de
laatste dagen los. Er zijn er onder uit
vele dorpen van Flakkee. Over de
dijken hebben zij Middelharnis kunnen
bereiken, waar zij rust meenden te
vinden, maar ook dit middelpunt van
hun eiland was verdronken op de hui
zen na, die op de dijk staan.
Hel in Stellendam
Wat hier te schrijven van hun erva
ringen, die alle begonnen in die ramp
nacht, toen het wassende water hen
overviel. De meesten kunnen het niet
onder woorden brengen. Een enkele
vertelt er van op een wijze, die de toe
hoorder de haren te berge doen rijzen.
Het is bijna onmogelijk weer te geven
wat zich op Goeree en Overflakkee in
de laatste dagen aan verschrikkingen
heeft afgespeeld.
Om drie uur in de noodlotsnacht
werd Stellendam van twee zijden door
het water besprongen. Eerst van het
Zuiden. Met de sirenes ging men door
het dorp. Wachtmeester Breure van de
Rijkspolitie te Stellendam was bij de
waarschuwers. Hij hoorde boven het
bulderen van de orkaan plotseling een
suizend geluid. Op hetzelfde moment
werd hij door een vloedgolf opgepakt
en tegen een schutting gesmeten. Hij
stond op de plek waar de dijk door
brak. Hij wist weg te komen, kroop de
dijk op en zag ondanks de duisternis
hoe een gigantische waterstroom van
alle kanten het dorp besprong.
Binnen twee minuten stond het wa
ter een meter hoog en het bleef door
stijgen. Hij zag mensen in nachtkle
ding, waanzinnig van angst uit hun
huizen komen, het water tegemoet
lopend en verzwolgen wordend of in
de goede richting lopend en tegen de
dijk klauteren.
Daar was voorlopig veiligheid. De
meesten vluchtten, overrompeld door
de vloed, die de huizen binnenzwalpte,
de trap op naar de zolderverdieping.
Daar bleven zij bijeen zitten tot einde
lijk het daglicht kwam. Toen kwamen
de helden van Stellendam in actie,
kerels die niet aan zichzelf dachten,
vooral de vissers niet.
Er waren geen boten om de mensen
naar de dijk te brengen, waar ze voor
lopig veilig zouden zitten. Ze gingen
te water, dikwijls tot hun nek toe en
graaiden losgeslagen huisdeuren en
planken bij elkaar. Ze maakten er wan
kele vlotjes van, die ze, door het water
wadend, door de straten trokken. Eerst
de huizen die op instorten stonden. Eén
mens telkens op zo'n wankel vlotje,
sleepten zij naar de dijk.
Naar de overkant
Zondag kwamen reeds de eerste ma
rinemannen in Stellendam aan, maar
ze konden nog niets doen. Ze hadden
geen vletten en sloepen. Die kwamen
Maandag in de haven. Scheepjes van
allerhande grootte; de afvoer begon.
Een drama op zichzelf.
Vrouwen en kinderen eerst. Motor
boten, volgestopt met mensen voeren
de haven uit. Een zeearm op, waarin
de bétonning door de orkaan was weg
gevaagd. Alleen een man die dit vaar
water van zijn jeugd af kent, kan hier
misschien de weg vinden. De zee was
ruw. De andere oever, Hellevoetsluis,
ver. Men zette door en Stellendam
werd ontruimd.
Na twee dagen vond men in een
boom een vrouw van 62 jaar. Zij zat
hoog in de takken en men wist haar
in een boot te krijgen. Ze leefde toen
nog, maar kon geen woord meer spre
ken.
Waar zijn zij?
Ze klaagden niet, de geredden. Ter
wijl de Koningsplaat over de donkere
zeearm naar Het Spui koerste, zaten ze
als verlost van alle zorgen in de kajui
ten. Zij waren bijna opgewekt. Een
enkele keek slechts verwezen voor zich
uit. De kinderen verkenden het schip.
Zij waren al vergeten wat achter hen
lag. Voor hoelang?
Een jonge man uit Oude Tonge, die
Zaterdagavond in Middelharnis was,
kon niet meer naar zijn dorp terug.
Nu wordt hij afgevoerd. Er is er een
aan boord die vandaag Oude Tonge
heeft bereikt. Een timmerman heeft
daar niet minder dan 60 personen in
een boot naar de dijk gebracht. De
mensen zitten nog op de zolders, maar
vandaag is de marine gekomen met
vletten.
De timmerman heeft in zijn dorp al
leen 262 doden geteld. De Julianastraat
is aan een zijde geheel in het water
verdwenen. Zij zijn nog verder het ver
dronken land ingegaan. Herkinge heb
ben ze niet meer kunnen vinden. Het
is van de aardbodem verdwenen. Het
zelfde moet het geval zijn met Batten-
oord.
De Koningsplaat heeft Het Spui ge
vonden, de kortste weg naar Rotter
dam. Op de brug hun namen mogen
genoemd worden, want zij zwoegen ook
dag en nacht voor deze geslagen land
genoten zuchten kapitein Van Tiel
en zijn collega, kapitein Hartman van
een sleepboot van P. Smit, die als loods
is meegegaan, als ze de Oude Maas
bereiken. Ze varen nu met meer zeker
heid. Om halfnegen meren zij aan het
Sido-ponton.
Enkele uren rust. Vannacht om vier
uur weer naar Zijpe en Zierikzee.
Overwerk voor
getroffenen
Geen premies sociale
verzekeringen
Onder verwijzing naar het verzoek
van de Stichting van de Arbeid aan de
werknemers om zo spoedig mogelijk ten
minste 8 nren overwerk te verrichten
en de verdiensten uit dien hoofde af te
staan aan het Nationaal Rampenfonds,
delen de federatie van bedrijfsvereni
gingen, de rijksverzekeringsbank, de
vereeniging van raden van arbeid en de
ziekenfondsraad mede zich op het
standpunt te stellen, dat over deze ver
diensten geen premie ingevolge de so
ciale verzekeringswetten is verschul
digd en dat zij ook niet voor de bere
kening van uitkeringen ingevolge deze
wetten in aanmerking komen.
Terwijl de N.C.R.V. en de V.A.R.A.
in verband met de noodtoestand hun
programma's hebben gecombineerd en
deze omroepen hun reportage-diensten
met die van de K.R.O. hebben ver
bonden, houdt de A.V.R.O. zich afzij
dig. Deze omroep wilde de berichtge
ving in eigen hand houden en toonde
daarmee een ergerlijk gebrek aan
saamhorigheidsgevoel. Het gevolg is
geweest, dat de Regeringscommissaris
voor de Omroep aan de A.V.R.O. be
volen heeft zendtijd ter beschikking
van tie Regerings Voorlichtingsdienst
(R.V.D.) te stellen!
Wij betreuren deze gang van zaken
in hoge mate. Hij is eigenlijk niet min
der dan een blamage voor de huidige
leiding van de A.V.R.O., hetgeen door
de talrijke leden van deze omroep ze
ker niet zal worden gewaardeerd.
Het is nu niet de tijd om een eng
hartig standpunt in te nemen. Wie dit
niet begrijpt, mist de kwaliteiten, die
van een man met een leidende functie
verwacht mogen worden.
De huisvesting van daklozen
Opgaven uit het Noorden niet nodig
Het Ministerie van Binnenlandse Za
ken vestigt er de aandacht op, dat alle
bereidverklaringen tot het verlenen
van huisvesting in woningen aan dak
lozen uit de noodgebieden gericht moe
ten worden tot het gemeentebestuur
ter plaatse. Opgaven in de provincies
Groningen, Friesland, Drenthe, Over
ijssel, Gelderland en Limburg zyn voor
alsnog niet nodig.
Na vier dagen
Toestand in andere gebieden verbeterd
Het Britse fregat Berkeley Castle is tijdens de storm in het marine-dok te Sheerness omgeslagen.
Midden in het dorp Den Bommel, aan de Noordkust van het
eiland Goeree, is gisteravond onverwacht de dijk in het verleng
de van de haven doorgebroken. Er ontstond een gat ter breedte
van 35 meter bij een diepte vaji 5 meter. Het water stroomde
met grote kracht door het gat en een groot aantal huizen in de
omgeving is reeds ingestort, terwijl talrijke andere door het
schurende water eveneens vernield dreigen te worden. Over het
aantal slachtoffers, dat bij deze nieuwe doorbraak te betreuren
valt, is nog niets bekend.
G oeree-Overflakkee
