Salarissen voor de laatste
wereldoorlog en nu
Sneker singelprobleem vraagt
opnieuw de aandacht
Zweed op de
Vlieliors
10LEEUWARDER COURANT WOENSDAG 4 FEBRUARI 1953
Middengroepen en hoger gesalarieerd en
betalen grootste tol in de verarming
(Van onze Haagse correspondent)
In Amerika is nagegaan wat er overblijft van het salaris en wat daarvoor
gekocht kan worden, nadat de belasting betaald is. Met andere woorden, wat
moet een gewone burger verdienen als hij, na de voldoening van de verhoogde
belasting even goed voor zijn gezin wil zorgen als hij voor de laatste oorlog deed?
Een getrouwde'man met twee kinderen, die in 1940 met 60 dollar thuis
kwam, vulde een netto inkomen in van 3000 dollar per jaar' en was vrij van
inkomstenbelasting. Hij had dus dit bedrag ter beschikking voor zijn levens
onderhoud. Verdient hij thans nog ditzelfde bedrag, dan betaalt hij 144 dollar
belasting. Dan heeft hij dus 2856 dollar over. Maar hiermee kan hij niet meer
kopen dan in 1940 voo» 1428 dollar. Gemiddeld is de dollar, vergeleken met
1940, immers niet meer dan de helft (50 dollarcent) waard.
Velen moeten op veel
kleinere voet leven
Voor een getrouwd man met twee
kinderen, die in 1940 negentig a
honderd dollar per week verdiende,
waren de cijfers in 1940: netto inko
men 5000, inkomstenbelasting 75,
levensonderhoud 4925. Thans bij de
nieuwe belastingen: 5000 netto in
komen. 624 belasting, 4376 over, met
een koopkracht van 2188, gerekend
naar de levensstandaard van 1940.
Om net zo te kunnen leven als in
1940, moet deze Amerikaan thans een
jaarlijks inkomen van meer dan 10.000
dollar hebben. Daarop moet hij 1896
dollar belasting betalen betalen, waar
door hij 8104 overhoudt, Gerekend met
de koopkracht van 1940 is dit onge
veer gelijk aan de 4925 dollar, die hij
in 1940 overhield. Men moet dus zijn
salaris verdubbeld hebben om nage
noeg net zo te kunnen leven als in
1940.
De Amerikanen hebben de afgelopen
tien jaar in een tredmolen gezeten.
Zij hebben gestreden voor verhoging
van salarissen en lonen, maar, op
enkele uitzonderingen na. zijn zij er
door de voortdurende inflatie van het
betaalmiddel wat de levensstandaard
betreft op achteruitgegaan. Op dit
hoge geïnflationeerde peil probeert
Washington alles te bevriezen.
En de Nederlanders
Zo eenvoudig als het voor de
Amerikanen lijkt om na te gaan welke
tol zij aan hun nationale verarming
betalen, zo moeilijk is het in ons land.
Er zijn al verschillende onderzoekin
gen gedaan om hier precies achter te
komen.
Een van de conclusies, die uit die
onderzoekingen te trekken valt, is,
dat er in bet na-oorlogse Nederland
een nivellering van lonen en salaris
sen heeft plaats gehad, die nog al be
langrijk is.
De laagste lonen zijn blijkens
gegevens van het Centraal Bureau
voor de Statistiek ongeveer twee-en-
een-half maal zo groot geworden als
in 1938/39.
Volgens een onlangs verschenen
rapport van dr J. G. M. Delfgaauw en
A. I. V. Massizze over de Financiële
positie van de Middengroepen in Loon
dienst wordt het vermenigvuldigings-
cijfer steeds lager naarmate de salaris
sen hoger worden. Administratief per
soneel, dat in 1938 viel in de salaris
groep tot 2000 heeft thans een ge
middeld salaris tot ongeveer f 5000.
De groep, die echter voor de oorlog
(1938) een inkomen genoot van ƒ4500
a 5000 blijkt nu gesalarieerd te
worden met f 6725 tot f 7250. Dat is
minder dan anderhalf maal het voor
oorlogse bedrag. De categorie van
7000 tot 8000 (vooroorlogse gul
dens) komt niet hoger dan een-en-
een-kwart maal dat bedrag.
Met andere woorden, de salaris
sen en Ionen der laagst-bezoldig-
den in ons land hebben een zeer
behoorlijke sprong naar boven
gemaakt, de hogere salarissen
werden maar mondjesmaat aange
past aan het inderdaad sterk ver
hoogde prijspeil van de artikelen,
die voor het dagelijks levens
onderhoud van node zijn
Prijspeil
Dat verhoogde prijspeil. Ja ook
daarover kan het Centraal Bureau
voor de Statistiek ons inlichten.
December 1952 registreerde het Cen
traal Bureau een Prijzenindexcijfer
van 262 tegenover 1938 100. Kort
gezegd betekent dit, dat we op dit
ogenblik 262 nodig hebben om voor
een vooroorlogse waarde van f 100 te
kunnen kopen.
Nemen we aan, dat de kosten voor
de noodzakelijke levensbehoeften voor
alle categorieën gelijk gestegen zijn,
dan zien we dus, dat de „weekloners"
de groep der handwerkers in de
nijverheid, zoals het Centraal Bureau
voor de Statistiek ons mededeelde
een koopkracht heeft overgehouden
van ongeveer 250/260sfce deel van die
van 1938/39.
Dat wil dus zeggen, dat de man. die
in 1938 een jaarloon genoot van 2000,
op dit moment f 5000 bruto verdient,
maar voor die f 5000 niet meer kan
Hoge Raad behandelt
„opzetsysteem"
De advocaat-generaal bij de Hoge Raad,
prof. Langemeijer, nam conclusie in. de
zaak van de aannemer G. te Mijdrecht, die
vorig jaar door het gerechtshof te Amster
dam als enige van een aantal inschrij
vers werd veroordeeld voor het bij aan
besteding van het tehuis voor bejaarden
„Avondlicht" aldaar toegepaste opzetsy
steem.
Prof. Langemeijer merkte op, dat hij het
oordeel van 't hof voor onjuist zou houden
indien dit zoals reouirant betoogt had
uitgemaakt, dat prijsvorming met een „op
zet" zonder uitzondering in strijd is met
het prijsvormingsbesluit, ook bij onberis
pelijk resultaat. Het hof heeft echter be
slist, dat de prijs in dit geval een bestand
deel bevatte, dat geheel staat buiten de
kosten van het werk, daarin begrepen het
aannemersloon. Z. i. heeft het hof met het
volste recht uit feiten kunnen vaststellen,
waaruit het de conclusie kon trekken van
een wijze van prijsvorming, dit uit haar
aard een met het algemeen belang strijdig
resultaat moest hebben. De advocaat-gene
raal concludeerde tot verwerping van het
beroep. De Hoge Raad zal arrest wijzen op
drie Maart.
Snitser Frysk Forban organiseert een
openbare vergadering over deze kwestie
Nog slechts korte tijd geleden bracht de Sneker Singelkwestie vele pennen en
monden in beroering. De laatste weken is deze storm ogenschijnlijk enigs
zins geluwd, wat echter niet betekent, dat de bestrijders van het dempings-
voorstel bij de pakken zijn gaan neerzitten. Dit blijkt weer uit het voornemen
van het „Snitser Frysk Forban" om op Maandag 16 Februari aanstaande,
's avonds om acht uur in hotel Hanenburg een grote bijeenkomst te beleggen,
waar het pro en contra van de demping door de heer Th. W. Zandstra van Sneek
(vóór) en Drs. H. Halbertsma te Amersfoort (tegen) nader zal worden uiteen
gezet. Ook zal er gelegenheid zijn tot het stellen van vragen, terwijl een open
baar debat niet is uitgesloten.
kopen dan een vooroorlogse waarde
van 1909. Wie echter in 1938 een
jaarinkomen had van ongeveer f 5000
zou op dit moment moeten verdienen
om dezelfde te kunnen blijven,
13.100. In plaats daarvan komt deze
groep, wanneer we het administratieve
personeel in aanmerking nemen, niet
hoger dan ongeveer f 7200, waarvan
de reële waarde op dit ogenblik dus is
2750 van 1938.
Voor de nog hogere inkomens zijn
deze cijfers nog schriller. Het jaar
inkomen van 7000 tot 8000 van
1938 zou op dit ogenblik moeten lig
gen tussen achttien en een-en-twintig
mille. In werkelijkheid ligt het tussen
8750 en 10.000. De reële waarde
van dat inkomen op basis 1938 is
maar f 3330 tot f 3800.
Belastingen
We mogen bedenken, dat bij de
berekening van het reële loon ook de
factor der verhoogde na-oorlogse be
lastingen ingecalculeerd is. Dit belas-
tingcijfer is immers verwerkt in dat van
de prijzenindex. Over die belastingen
treffen we. in meergenoemd rapport
een interessant staatje aan. Het is een
overzicht van de percentages belasting
op het inkomen bij diverse inkomens
en gezinsgrootte in 1938 en 1951. Het
ziet er als volgt uit:
Overzicht percentages belasting op het inkomen bij diverse inkomens en
gezinsgrootte in 1938 en 1951.
Gehuwden zon- Gehuwden met Gehuwden met
Verwacht mag worden, dat het doel
van de organisatoren, namelijk het bren
gen van deze uiterst belangrijke kwestie
onder een zo groot mogelijk deel der
bevolking, volkomen zal worden bereikt.
Immers, iedere Sneker, die het wel en
wee van zijn stad na aan het hart ligt,
krijgt in deze vergadering ruimschoots
gelegenheid zijn licht op te steken en
kan zijn eigen opinie, desgewenst, in
brede kringen kenbaar maken.
In verband daarmee is het zaak het
probleem nogmaals grnstig te bestuderen
en zich daarbij te realiseren welke ge
volgen een eventuele demping met zich
meebrengt.
Tot asm de Kroon
Set "besluit van de gemeenteraad
houdt in; dal de rest van de Singel (het
eerste stuk heeft al een overkluizing)
plus een gedeelte van het Hoogend
wordt gedempt en de klapbruggen naar
de Oude Koemarkt en het Grootzand
verdwijnen. Het overgebleven gedeelte
van het Hoogend wordt aan de Zuid
zijde smaller gemaakt, terwijl de Oude
Koemarkt verbinding krijgt met de
overkant door een vaste betonnen brug.
die zo goed mogelijk bij het stadsbeeld
zal aansluiten. Ook bij het Grootzand
komt een overkluizing.
Hoewel het college van B. en W. toe
geeft. dat het dempen van de overge
bleven grachten het stadsschoon geen
goed doel, meent het toch dat deze op
handen zijnde verbeteringen, gezien de
omliggende bebouwing, bij een oordeel
kundige behandeling geen onoverkome
lijke aesthetische bezwaren kunnen op
leveren. In ieder geval vallen deze weg
bij de voordelen die de Sneker midden
stand zal krijgen van het. nu voor de
stad behouden blijvende, doorgaande
verkeer. Het voorstel van de gemeente
ïs reeds door de Gedeputeerde Staten
van Friesland goedgekeurd. De vereni
ging „Heemschut" heeft echter In een
Inkomens
der
kinderen
3
kinderen
7
kinderen
1938
1951
1938
1951
1938
1951
1.000
1,8
2.000
5,9
2,6
2,9
3.000
7,8
6,5
5,5
0,3
4.000
8,8
9,6
7,1
2,6
2,4
5.000
10,0
12,0
8.0
4.9
4,0
10.000
13,2
20,4
12,2
14.0
9,3
6,4
15.000
15,7
26,4
14,9
20,9
12,7
14,1
20.000
17,4
31,6
16,7
26,7
14,9
20,3
25.000
18,7
36,0
18,1
31,7
16.6
26,1
f 30.000
19,9
39,5
19,3
35,7
18,0
30,7
adres de koningin verzocht, dit be
sluit te vernietigen.
Rondweg
Niet alleen op aesthetische, maar ook
op practische gronden funderen d<
tegenstanders de demping hun argumen
ten. In de eerste plaats menen zij, dat
water in het stadsbeeld niet is te ver
vangen. In Sneek zelf zijn voorbeelden
van het karakter-verlies genoeg, terwijl
de waterpoort, die toch nog altijd de
trots van de stad uitmaakt, een groot
gedeele van zijn aantrekkelijkheid zal
moeten opofferen. Trouwens, het hele
hoekje met zijn hoogbejaarde, pitoreske
geveltjes kan de klapbruggetjes en het
spiegelende water beslist niet missen.
Ze hebben samen de eeuwen getrotseerd
en zijn gedoemd samen te sterven. Of
is een grachthuisjè zonder water in
wezen niet dood?
Bovendien ligt de oplossing van het
brandende verkeersprobleem volgens
deze mensen niet in een verkeersweg
dwars door de stad, met alle verrader
lijke zijstraten en scherpe bpchten, maar
in een rondweg buiten de stad om.
Daarnaast zouden kleine verbeteringen
de Singel voorlopig voor doorgaand en
na de aanleg van de rondweg voor lokaal
verkeer bruikbaar kunnen maken.
Ook zou het bouwen van een nieuwe,
bredere klapbrug in het Hoogend een
aesthetisch en technisch volkomen aan
vaardbare oplossing geven. Een „pijp"
in het Grootzand kan desnoods het be
staande bruggetje vervangen.
Het vraagstuk is zo veelzijdig, dat het
niet mogelijk is in kort bestek alle
aspecten te belichten. De komende ver
gadering biedt echter volop de gelegen
heid het gezichtsveld te verruimen,
•waardoor ze niet een verlengstuk, maar
een nuttige aanvulling van alle over
deze kwestie gesproken en geschreven
woorden zal blijken te zijn.
Dividend-stop verlengd
(Van onze parlementaire correspondent)
Anders dan de Tweede Kamer heeft de
Eerste Kamer Dinsdagmiddag na de re
geringsverklaring haar werkzaamheden
volgens aganda voortgezet. Met 31 tegen
15 (V.V.D., C.H., prof. Helleman (A.R.) en
enkele K.V.P.) nam zij het wetsontwerp
tot verlenging van de dividend-beperking
alsmede een tweetal begrotingshoofdstuk
ken aan. In de avondvergadering hechtte
de Kamer voorts nog haar goedkeuring
aan enkele wijzingen van de wet op de
bedrijfsorganisatie.
Koffiesmokkelaars
voor gerecht
De Zutfense rechtbank behandelde gis»
teren de vermoedelijk grootste smokkel-
zaak na de oorlog. Het betrof een voor»
raad koffie van 32.000 kilo en 250 damès-
mantels, die uitgevoerd waren en 47.000
shawls die uit Duitsland waren ingevoerd.
De Duitse douane heeft de Nederlandse
recherche een tip gegeven. Die ontdekte
bij de koffiebrander H. in Hengelo (O.)
een administratief tekort van 32.000 kg
koffie. Toen is naar de smokkelaars ge
zocht. die gevonden werden in Eibergen.
Winterswijk, Enschede en zelfs in Stap
horst. Zij allen, vijftien in totaal, hadden
zich voor de Zutfense rechtbank te ver
antwoorden.
De hoofdverdachte H. ontkende alles. Hij
goochelde met namen van mensen Van wie
hij goederen had gekocht en ook weer ver
kocht. maar smokkelen was hem vreemd.
De eis tegen hem luidde één jaar en drie
maanden gevangenisstraf, plus 10.000
boete, subs, zes maanden hechtenis met
verbeurdverklaring van de twee in beslag
genomen auto's. Tegen de andere veertien
verdachten werden gevangenisstraffen,
variërende van tien maanden tot één week
geëist. Uitspraak over veertien dagen.
Politieke kleur van
burgemeesters
Sommige leden van de Eerste Kamer
betreurden het in het Voorlopig Verslag
op de begroting van Binnenlandse Zaken,
dat bij benoeming van burgemeesters niet
alleen de politieke gezindheid, doch veelal
ook het lidmaatschap van een politieke
partij van invloed zou zijn. Andere leden
hadden bezwaar tegen benoeming van
zgn. onpolitieke burgemeesters. Ettelijke
leden vestigden er de aandacht op, dat de
meeste burgemeesters zijn genoopt, tal varf
extra-uitgaven te doen, welke samen
hangen met hun ambt. De positie echter
van tal van burgemeesters, die nevens hun
tractement niet over eigen middelen be
schikken, blijft toch zepr moeilijk.
Gemeenten door woonoorden
in moeilijkheden
Vele leden van de Eerste Kamer vroegen
's ministers bijzondere aandacht voor die
gemeenten waarin „woonoorden" voor
Ambonezen zijn gevestigd. Sommige dier
gemeenten lopen, aldus deze leden, in het
Voorlopig Verslag op de begroting van
Binnenlandse Zaken, ernstig gevaar in
financiële moeilijkheden te geraken of in
gebreke te blijven voorzieningen, die
dringend nodig zijn, aan te brengen, en
wel ten gevolge van de maatregelen, ter
zake van rijkswege getroffen. Deze leden
verzochten de minister te bevorderen, dat
er te dien opzichte een regeling wordt
getroffen in dier voege, dat het rijk alle
ten laste van zulke gemeenten komende
uitgaven, verband houdende met de aan-»
wezigheid van Ambonezen, volledig zou
Brand in schoenfabriek
Door onbekende oorzaak ontstond Dins
dagavond brand in een schoenfabriek te
Dongen. De brandweer kon door snel en
krachtig optreden met veel moeite de be
lendende gebouwen, waaronder hotel „Mu
sis sacrum," behouden. Van de fabriek
werd weinig behouden. De schade wordt
geraamd op 300.000. De fabriek was op
beurspolis verzekerd.
RECHTSBOVEN: een boer, die zijn
paard, achter de roeiboot meetrekkend,
voor de verdrinkingsdood tracht te be
tvaren. Tafereeltjes als HIERBOVEN
ziel men in het rampgebied bij honder
den. Deze man hield niet meer dan twee
kruiwagens vol van zijn huisraad over.
RECHTS: op vele plaatsen staan de
koeien samengedrongen op de droog-
gebleven hoogste plekken; maar zelfs
daar spoelt het water de beesten bij
vloed nog om de poten. ONDER: minis
ter Droes tijdens zijn toespraak tot de
Tweede Kamer. V.l.n.r. staalssecr. Moor
man, min. Beijen, nun. Beel (half zicht
baar), dr. Drees, min. Staf en min.
Algera.
Grote schade aan de
Meeuwenduinen
Q? de Vliehors. het zandbankachtige
westelijk deel van Vlieland, zit
hoog en droog een Zweed, de Virgo" uit
Stockholm, die leeg op weg 'was naar
Frans Marokko en die benoorden onze
Waddeneilanden door de orkaan werd
overvallen. Nu kunnen de 28 opvaren
den om het sohip heen wandelen. Het
zal de vraag zijn of men er in zal slagen,
het 5000 tons schip weer in z'n element
te krijgen; Doeksen heeft de zaak beke
ken en men meent, dat de enige moge
lijkheid zal zijn, om een soort glijbaan
voor het sohip te maken. Een kostbaar
en langdurig werk!
Op de foto boven ziet men de ver
woestingen. die de storm heeft aange
richt aan de meest westelijke duinen van
Vlieland: de Meeuwenduinen. De zee
sloeg daar drie diepe gaten in; het water
stroomde daardoor enkele honderden
meters landinwaarts. Op de achter
grond; de Vliehors, met vaag zichtbaar
de „Virgo".
