De strijd tegen zoet water Drie schepen vermist Indrukwekkende hulp-stroom blijft aanhouden 4 krachtige middelen legen griep in 1 tablet Cliefarine,4 Verklaring van prins Bernhard WOENSDAG 4 FEBRUARI 1953 LEEUWARDER COURANT 5 Ellende in de Alblasserwaard (Van een bijzondere medewerker) Gillend met de stoomfluit denderen lange treinen langs de perrons van Geldermalsen, zonder vaart te verminderen. Het is de eerste kennismaking met het front, waar Nederland tegen de zee vecht. Binnen de wagens zitten of liggen Brabanders en Zeeuwen, vaak doodziek van de koude en spanningen, die zij sinds de ontzettende Zaterdagnacht te doorstaan kregen. 50.000, zo zegt men, moeten nog volgen, bijeengebracht op de voorposten aan de rand van de nog niet overstroomde gebieden. Velen verkeren in dodelijke ongerustheid over het lot van vermiste familieleden; over het verlies van huizen, land en have denken zij als niet eens meer Hoe dichter men bij de kust komt, hoe meer de beklemmende geest van oorlog en ellende over u komt. Lange files vrachtwagens verstoppen de wegen, sol daten, asgrauw van vermoeidheid en te verkleumd om nog ergens oog voor te hebben, keren terug om door verse troe-- pen te worden vervangen. Sommigen van hen, die uittrokken, blijken bij het appèl vermist te zijn. Misschien hebben zij zich bij degenen weten te voegen, die zij trachtten te redden, en hangen zij ergens in balken of in bomen, verstijfd en gevoelloos, wanhopend nog op tijd te kunnen worden ontzet. Dan, ineens, vóór u een onafzienbare, grijze vlakte, waar in witte koppen u toe grijnzen, de zee, haar overwinningsroes botvierende op weerloze huizen en schuren. Hier en daar, tot aan de gezichtseinder zwarte stippen, waarheen de vletten koersen met hun onvermoeibare bemanningen, met hoop bezield, tóch niet te laat te komen. Dat is het hoofdfront. Maar daarover wil ik nu zwijgen, nu al zoveel leed uit dit gebied ons bekend werd gemaakt. Hoe licht gaat bij het vertellen van deze ellende het medeleven niet schuil onder de neiging, eigen belevenissen breed voerig uit te meten, alsof het jachtavon turen waren? Maar misschien mag ik dan iets mededelen van het kleine front, waar tegen het zoete water gevoch ten wordt: de Alblasserwaard. Ge vat tussen Lek en Merwede, door hoge dijken beschut, vormt deze waard een reusachtige polder, schier even uitgestrekt als de Friese Zuid westhoek. U weet het. twee bres sen werden er des Zondagsochtends in de Merwededijk geslagen. Een ervan is thans weer gedicht, bij het viaduct te Sliedrecht. Vol ontzag staart men naar de verwoestingen, die het binnenkolkende water hier in zulk een korte tijd aanbracht, het betonnen wegdek wegvagende als brandhout. De Waard is nu al reeds een bruisend meer, van grootse, maar onheilspellende schoonheid, wanneer de zon een ogen blik over de onafzienbare watervlakte schijnt en het een hemelsblauwe tint verleent. Men waant zich een ogenblik aan de oever van een onze Friese meren, op een milde Februaridag. Maar aan de voet van de Merwededijk aanschouwt men meteen al de ellende. Van Gorin- chem tot tegenover Dordrecht is de dijk dicht met huizen en boerderijen bezet. Zonder merkbare onderscheidingen rijen er zioh de dorpen Hardinxveld, Giessen- dam, Sliedrecht en Papendrecht aan. Maar niet alle bewoners van deze plaat sen zijn zo gelukkig, een huis te bewo nen, op of tegen de hoge rivierdijk ge bouwd. De meeste huizen staan immers aan de voet van de dijk, of een eind- weegs de polder in. Met behulp van bootjes poogt men er nog wat bedde- goed en kleding uit te bergen; het water staat reeds tot de vensterbanken. Giessendam is het punt, vanwaar men de Waard nog kan binnenrijden tot Giessen-Oudekerk. Wel staat ook hier alles al blank, maar de oude, kronke lende weg naar dit dorp met haar dijk- achtig karakter steekt er nog een meter boven uit. Het nabijgelegen Wijngaar den, een rijendorp dat veel heeft var Hommerts of Jutrijp, is al helemaal ver laten; men had niet eens meer de tiid het vee weg te halen, zodat hele stallen verdronken zijn. Daarachter liggen de langgerekte dorpen Bleskensgraaf er Molenaarsgraaf, die hun naam ontleen den aan de Graaf, een wetering, waar langs de dorpen werden aangelegd, bij de middeleeuwse ontginningen in dit ge bied. Hier moeten de veewagens al door het water rijden, om de boerderijen te bereiken. Maar vandaag waagt men het er nog op. Dichter bij Giessendam voelt men zich wat veiliger, en hoewel het vee overal van stal is gehaald en, voorzover nog niet weggevoerd, op de auto's staat te wachten, zijn alle woningen hier niet verlaten. Sommige staan er namelijk op een verhevenheid, een ter^e, zodat het water wel al in schuren en stallen staat, maar nóg niet het voorgelegen woon huis heeft bereikt. De dag spoedt ten einde, maar nog steeds zwaaien de grijpers heen en weer om vrachauto's met aarde te vullen, het zij om de rivierdijk te versterken, hetzij om de brugopeningen in de spoordijk te dempen, opdat althans een deel van de polder op deze wijze tegen verder vol stromen kan worden behoed. Men heeft geen tiid te verliezen. Uit het Noorden drijven inktzwarte buien aan, die ons al spoedig een ijs koude sneeuwjacht in het gezicht vegen. Af en aan rijden de auto's, onvermoei baar blijven de bootjes in de schemering naar de huizen varen. Vreemde schouw tjes. die ons herinneren aan oude af beeldingen van de St Elisabethsvloed, waar net zulke vaartuigen mensen en goederen doen ronddobberen tussen de uit het water opstekende torenspitsen. Dat was 1421 in de Grote Waard, juist aan de andere ziide van de Merwede. Toen wij hiervan lazen, dachten wij. zo iets gebeurt tegenwoordig niet meer. Pas nu de storm is geluwd, krijgt men een overzicht van wat er zich in de rampnacht Zondag op Maandag op zee heeft af gespeeld. Het blijkt, dat er in die nacht verschillende schepen spoorloos zijn ver dwenen. Zo heeft men niets meer gehoord van de IJmuider trawler „Catharina Duy- vis," die zestien koppen aan boord had, van de Zwolse kustvaarder „Salland" en van de Vlaardingse coaster „.Tan Kreu- mer." Hoewel nog niet mag worden aan genomen, dat deze schepen vergaan zijn, maakt men zich in zeevaartkringen toch ernstig ongerust over het lot van de sche pen en de opvarenden. De „Catharina Duyvis" was Zaterdag avond op veertien mijl Noordwest van IJmuiden ten anker gegaan; schipper Arie Glas liet omstreeks middernacht weten, dat de brug was weggeslagen en dat het in verband met de zware grondzeeën niet raadzaam was om te dicht in de buurt te komen. Na dit bericht heeft men niets meer van het schip vernomen. De „Salland" (eigen aan gebr. Teekman te Zwolle) vertrok op 29 Januari van de Engelse Zuidkust naar Stockholm. Er is niets meer van het 297 ton grote scheepje vernomen, De ..Jan Kreumer" (eigenaar J. Kreumer te Vlaardingen) was 30 Jan. van Rotterdam naar Esbjerg vertrokken. Ook dit schip (267 ton) laat niets meer van zich horen. Het Finse schip „Wiikini" is in Hoek an Holland aangekomen met een dode aan boord. Een van de opvarenden liep tijdens het stormweer zo'n klap op, dat zijn schedel werd gebroken. De maximum-prijsregeling voor aardappelen Met ingang van vandaag gelden voor aardappelen maximum verkoopprijzen voor verkoop door telers, land'handela- ren, grossiers en kleinhandelaren. De maximumprijs bij verkoop aan de consu ment, onder wie niet alleen gewone verbruikers, dooh ook hotels, restaurants en ziekenhuizen worden gerekend, be draagt voor klei-aardappelen 18 cent per kg en voor zandaardappelen 16 cent per kg. Voor de Waddeneilanden gelden maximumprijzen die een cent per kg hoger liggen. Voor thuisbezorgen mag een cent per kg extra worden berekend. De kleinhandel is verplicht de aardappe len te voorzien van een duidelijke aan duiding betreffende de verkoopprijs en de soort der aardappelen naar de onder scheiding zand- en klei-aardappelen. De marge voor de kleinhandel is drie cent, voor grossiers 2.75 cent en voor de land- handel 0.75 cent per kg. ■He Mr. Clarence Hunter, hoofd van de M.S.A.-Missie in ons land. zei, dat her stel van de dijken en- de vernielde hui zen in het overstroomde gebied hon derden millioenen guldéns zal vragen. Het herstel van de productiviteit van ons land zal bovendien nog millioenen guldens vergen. De stroom giften uit binnen- en buitenland voor de door over stroming geteisterde gebieden blijft voortduren. Een pharmaceutische fabriek te Frankfort zond voor f 25.000 gënees- middelen. Het Zwitsers comité ,,Hulp aan Europa"' schonk 5000 francs voor Nederland en Engeland. Munster (Dtsl.) wil honderd kinderen opnemen. Soortgelijke aanbiedingen zijn bin nengekomen van Aken en Bonn. Het West-Duitse vakverbond schenkt DM 50.000. Zondag is in alle R.K.-kerken collecte voor de geteisterde gebieden. Van de Scandinavische landen wordt zeer veel hulp ondervonden. Op de tweede dag van de inzameling heeft de bevolking van de Nederlandse Antillen in totaal reeds bijna vier ton bijeengebracht. De gemeenteraad van Rijswijk heeft 2500 uit de gemeentekas beschikbaar gesteld. Gedeputeerden van Noord- Holland hebben de Provinciale Staten voorgesteld 150,000 uit de provincie- kas te geven. De „Nederlanden van 1845*' heeft f 100.000 gegeven, het personeel geeft 10.000. Enkele bloembollenibedrijven te Sassemheim brachten spontaan reeds ƒ.58.000 bij een. Op Texel wordt met vereende krachten gewerkt aan de verstevi ging van de aangetaste dijken. De bewoners denken niet alleen aan eigen nood (er zijn drie doden en drie vermisten), maar zijn nu ook een inzameling van geld en goede ren op het eiland begonnen voor GOEKEE-OVERFLAKKEE: Eindeloze watervlakten en een*dijk, waar gaten in geslagen zijn de slachtoffers in de andere nood- gebieden. De evangelische kerk in het Rijn land heeft DM 10.000 beschikbaar ge steld. Suriname verscheept voor f 5000 levensmiddelen. Een Nederlander in Italië, de heer Slingelandt uit Milaan, heeft 62.000 geschonken. De Deense posterijen geven een postzegel uit met een toeslag, waarvan een derde aan Neder land ten goede komt. De Paus heeft 30.000 beschikbaar gesteld. Dr. Richard McEvoy, predikant van de kerk van St. Mark in „The Bouwerie" (New York) heeft aan prins Bernhard een chèque overhandigd van 375 dollar voor de slachtoffers van de overstromingen. Het geld, zo zeide de predikant, was de opbrengst van de Zondagscollecte. Kamper veehouders staan ieder een rund af. Zweden zond nog 25.000 dekens en 24 rubberboten. De Weense gemeenteraad heeft de bevolking verzocht geld en kleding af te staan voor Nederland. De gemeente raad stelde reeds 30.000 schilling (5000 gulden) beschikbaar. Deventer heeft Willemstad ge adopteerd, Velsen adopteerde Stel lendam en stuurde vast 50.000. Tal van raadsleden van verschillende gemeenten hebben htm presentiegelden gegeven. Beheerders van het overstromings noodfonds van Brits Columbia in Canada hebben meegedeeld, dat 100.000 dollar zal worden geschonken voor de slachtoffers in Noordwest- Europa en Engeland. Tussen het Neder landse en het Belgische Rode Kruis zal 25.000 dollar worden verdeeld. (Advertentie l. M.) Chetarine „4" beval 4 wereldberoemde geneesmiddelen. Eén er van zorgt dat, ondanks de zeer krachtige werking, ook een zwakke maag niet van streek raakt. 'n jfije doet wonderen ZUIDLAND: Nog steeds breken dijken door in Zuidland bij Oudenhoorn en zoekt liet water met wild geraas een weg door het lager gelegen polderland. Onze foto laat een van de doorbraken in dit gedeelte zien. Koningin Juliana bracht weer langdurig bezoek aan noodgebied Om negen uur gistermorgen verliet koningin Juliana Soestdijlc om zich op nieuw naar de geteisterde gebieden te begeven. In Soesterberg nam zij in een militair vliegtuig plaats voor een vlucht boven de geteisterde gebieden van Zuid-Holland, Zeeland en Noord-Bra bant. Daarna landde het toestel op Gilze-Rijen, waar de koningin zich door verscheidene autoriteiten, onder wie luitenant-generaal vlieger Aler over de hulpverlening liet voorlichten. Zij ver klaarde bijzonder getroffen te zijn door het perfecte „teamwork" van alle samenwerkende instanties. Vergezeld van de Commissaris der Koningin in Noord-Brabant, prof. De Quay, begaf zij zich per auto naar Breda voor een bezoek aan het ontvangstcen trum voor evacué's in het gebouw van- de K.M.A. Het dorpje Fijnaart, dat nu droog is. maar nog midden in het water ligt en slechts één toegangsweg heeft, was het volgende doel. Hier heeft de koningin zich met velen onderhouden en met be wondering gadegeslagen hoe door geza menlijke krachtsinspanning van militai ren en burgers het dreigende gevaar, dat de aangrenzende polder onder zou lopen, gekeerd werd. Verder ging de tocht naar Halsteren, waar de koningin met vele evacué's en met leden van land- en zee- pracht gesprekken voerde en ook daar was zij getroffen door het uitstekende werk van militairen en burgers. Na een kort bezoek aan het stadhuis van Bergen op Zoom en het stadhuis van Roosen daal betrad de koningin in de laatste plaats de ontvangstcentra voor de evacué's, Lang sprak zii daar met de slachtoffers, onder wie zich vele Zeeu wen bevinden. De terugweg werd weer met hel; mili taire vliegtuig gemaakt, dat om half- negen gisteravond op Soesterberg aan kwam. Rode Kruishulp 250.000 dollar uit elf landen De liga van het Internationale Rode Kruis heeft bekend gemaakt, dat de Rode Kruis-verenigingen in elf landen in totaal 250.000 dollar beschikbaar heb ben gesteld voor hulp aan Engeland en Nederland. De elf landen zijn: Australië, Canada, Denemarken, Ierland, Italië, Nieuw-Zeeland. Noorwegen, Zwitser land, Z- ld-Aifrika, Verenigde Staten en West-Duïïslar 3. Herstelwerk Behalve bij het reddingswerk, zullen de Amerikanen helpen bij het herstel werk aan de dijken. Ze hebben 300.000 zandzakken en 20.000 schoppen meege bracht. En voorts staan hun en de Nederlandse militairen met wie ze nauw samenwerken, bulldozers en draglines ten dienste, die stellig nog wel niet direct dienst zullen kunnen doen, maar hopelijk toch binnen niet al te lange tijd enorm nuttig zullen kunnen blijken. Ook een compagnie vrachtauto's behoort tot de uitrusting der Amerikanen, die ei- voorts op zijn ingesteld, de gehele be voorrading voeding, benzine e.d. zelf te verzórgen. Voor een goede samenwerking met de Nederlandse militaire autoriteiten in wier handen zo'n belangrijk deel van de hulpverlening ligt, is een Amerikaanse contact-commissie aan de staf van Gene raal Buurman van Vreeden verbonden. Viif-honderd-zeventien experts in het verpakken en afwerpen van pakketten levensmiddelen e.d., alsmede in het be laden der transportvliegtuigen, zijn voorts op Valkenburg gearriveerd, dat geworden is tot ravitailler'ngscentrum voor het Nederlandse rampgebied. Als de situatie het mocht eisen, staan nog meer Amerikaanse manschappen en materiaal ter beschikking. Amerikaanse sympathie bij overstromingsramp (Van een speciale verslaggever van het A.N.P.) Prins Bernhard heeft Dinsdag voor zijn vertrek naar Nederland, met een gewoon lijntoestel van de K.L.M.. op het vliegveld Idlewild de volgende verklaring afgelegd: „Ik heb mijn bezoek aan de Ver enigde Staten afgebroken en vertrek thans naar mijn land, dat de grootste catastrophe heeft ondergaan die het land in vredestijd ooit, sinds de Middeleeuwen, heeft geteisterd. De worsteling tegen de zee is altijd een voortdurende strijd geweest voor het Nederlandse volk, welks historische taak het geweest is en nog is om grote stukken vruchtbaar land aan het water te ontworstelen. De huidige cata strophe herinnert er aan dat Hollands gevecht tegen de zee nog steeds voort duurt. Ofschoon de overstroming uit gebreide gebieden onder water heeft gezet, waarvan sommige nog slechts kort geleden de oorlogsverwoesting te boven waren gekomen, weet ik dat ons volk deze beproeving met dezelfde kalmte opneemt als het altijd getoond heeft in zijn eeuwenoude strijd tegen de elementen. Ik ben diep erkentelijk voor de vele uitingen van sympathie van het Amerikaanse volk die mij ge durende de afgelopen twee dagen hebben bereikt. Alles wat ik u thans wil vragen is. dat gij uw Nederlandse bondgenoten uw morele steun en ge beden zult geven in hun uur van be proeving". Fotoboek over ramp Opbrengst voor Rampenfonds De Vereniging ter behartiging van de belangen des Boekhandels zal op korte termijn een uitgave het licht doen zien. gewijd aan de overstro mingsramp. die ons land heeft ge troffen. De uitgave zal in foto's een sober relaas geven van de ernstige gevolgen dezer catastrophe. De vereniging heeft voor de verzorging en de verspreiding dezer uitgave de be langeloze medewerking verkregen zowel van de uitgevers als van de boekhandel in het gehele land. Verwacht wordt, dat ook de papier handel en de drukkers belangeloos hun diensten aan deze opzet zullen verlenen. Op deze wijze zal het de vereniging mogelijk zijn. de gehele opbrengst van de uitgave aan het Nationaal Rampen fonds af te dragen. Burgemeester van RiJlaVid Bath omgekomen Het is thans zeker, dat de burge meester van Rilland Bath is omgeko men. Hij zou meegereden zijn met een der bussen, waarmede hulp zou wor den gehaald. Toen dit voertuig voor het water moest keren, stapte de bur gemeester uit om bij te lichten. Er kwam toen eensklaps een vloedgolf, waardoor hij de bus niet meer kon be reiken en in het water verdween. De chauffeur had het geluk op het dak van de bus te kunnen klimmen, van waar hij later gered werd Millioen van rederijen Van de voorzitter van de Nederlands; Redersvereniging vernamen wij, dat de rederijen, die de grote vaart beoefenen, ge zamenlijk een bedrag van een millioen gulden beschikbaar stellen aan het Natio naal Rampenfonds. Een schip met honderd ton levensmid delen. gezonden door de Spar-Centrale. is van Rotterdam onderweg naar Goes. Nieuwe Friese colonne Om 7 uur vanmorgen zijn uit Wol- vega vertrokken 32 wagens met goe deren (voornamelijk kleding en beddegoed) uit de gehele provincie naar Breda. Nederlandse schaatsploeg rijdt voor rampenfonds Ook Hjallis Andersen'' verleent zijn medewerking De Nederlandse schaatsenrijders in Noorwegen, die verlangend zijn bij te dragen tot leniging van de nood in de overstroomde gebieden in hun land, zul len Donderdag te Oslo uitkomen tegen bekende Noorse rijders. Ook Hjallis Andersen zal aan deze wedstrijden medewerken. Hij heeft er in toegestemd uit te komen tegen een van zijn be roemde voorgangers, de veteraan Ivar Ballangrad. die in de jaren 19291936 grootse triomfen vierde. De opbrengst zal overhandigd wor den aan het stormfonds van het Noorse Roode Kruis dat reeds dekens per vlieg tuig naar Nederland heeft gezonden. New Yorkse busstaking geëindigd De grootste busstaking in de ge schiedenis van de stad New York is gisteren geëindigd doordat de 8.200 employé's van acht particuliere maat schappijen, die op Nieuwjaarsdag in staking gingen, thans accoord zijn ge gaan met arbitrage. Zij eisten hogere lonen en een werkweek van 40 in plaats van 48 uur. De bussen van de betrokken maatschappijen vervoeren dagelijks 2.300.000 personen, bijna een kwart van het totaal aantal passagiers, dat dage lijks vervoerd wordt. Zuid-Afrika vraagt technici en specialisten Tijdens een jaarvergadering van de Chr. Emigratie Centrale te Utrecht heeft de ambassadeur van de Unie van Zuid-Afrika in een rede de plaats van de Nederlandse emigrant in Zuid- Afrika uiteengezet. De ambassadeur gaf een korte toelichting op de wet tot regeling van immigranten en de pro cedure, welke gevolgd moet worden, voor een emigrant een blijvende vesti gingsvergunning in de Unie kan ver krijgen. Kol. Hoogenhout legde de na druk op de geest van deze wet, waar bij vooral de nadruk wordt gelegd op de kwaliteit en het karakter van de personen, die naar de Unie willen emigreren. Ten aanzien van immigratiemoge- lijlcheden zei de ambassadeur dat de Unie een jong land is met veel natuur lijke rijkdommen. De snelle indu striële ontwikkeling heeft geleid tot een grote vraag naar geschoolde arbeidskrachten, technici en specialis ten. Om in deze behoefte te kunnen voorzien bezochten en bezoeken ver schillende missies Nederland om per soneel aan te werven. Nu reist een missie van de Zuid-Afrikaanse spoorwegen en havens door Europa voor het aan werven van ingenieurs, signaal- monteurs en electriciens. Deze missie zal binnenkort ook Neder land bezoeken. De Zuid-Afri kaanse gas-olie- en steenkool corporatie heeft vertegenwoordi gers in Europa, die voornamelijk ketelmakers, lassers en pijpfitters in dienst nemen. Er is vraag naar electriciens en vakmensen voor de metaalindustrie. De werk geversorganisatie voor de motor industrie is bereid een aantal bekwame automonteurs aan te nemen. De ambassadeur gaf vervolgens een overzicht van de opmerkelijke ont wikkeling, die de emigratie van Neder land naar de Unie gedurende de laatste jaren heeft getoond en besloot zijn uiteenzetting met de raad aan de Christelijke emigrant om zijn geeste lijke bagage niet in Nederland achter te laten, waarbij hij wees op de arbeid, die door dr. Gravemeyer in de Unie wordt gedaan. „Engelse Zondag" blijft Lagerhuis handhaaft traditie De poging om de oude wetten op de Zondagsrust in Groot-Brittannië af te schaffen heeft gisteren in het Britse Lagerhuis schipbreuk geleden. Met grote meerderheid 2S1 tegen 57 stemmen werd de motie van een aantal leden om de wetten te moderniseren verworpen. Ook een poging om de Britten op Zondag wat meer „vrijheid" te geven mislukte. Met 172 tegen 164 stemmen verwierp het Lagerhuis een voorstel om een commissie in te stellen, die wijzigingen in de Zon dagswetten zou moeten aanbevelen. Wetten, waarvan sommige nog uit 1625 dateren, verbieden vele soorten van ver maak op Zondag, waaronder beroepsvoet bal en cricket en in het algemeen schouw burgvoorstellingen. Het Labourlid Parker had getracht het spelen van wedstrijden en de beoefening van alle sporten, die op weekdagen zijn geoorloofd ook op Zondag toegestaan te krijgen, voorts wilde hij voor schouw burgen op Zondag dezelfde openingstijden hebben als bioscopen, cabarets e.d. volgens de wet van 1932 is toegestaan. Nu ook Tsjechoslowakije uit de Unesco Tsjechoslowakije heeft thans ook beslo ten uit de organisatie voor onderwijs, we tenschap en cultuur der V. N. (de Unesco) te treden, aldus heeft radio-Praag medege deeld. Een der redenen, die hiervoor werden op gegeven, was de toelating van Spanje. De Commissie van overleg van de drie Centrale Middenstandsbonden, waarin samenwerken de Chr. Middenstandsbond, de Kon. Ned. Middenstandsbond en de Ned. Kath. Middenstandsbond, hebben ge meenschappelijk richtlijnen uitgevaardigd om tot een gecoördineerde actie te komen van de Nederlandse Middenstand.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 3