LEEUWARDER
COURANT
Hulpacties komen
op
gang
Nog critieke
Bminisse ei
toestanden bij
Be Bommel
Engeland bezorgd over het
besluit inzake Formosa
202e Jaargang
Woensdag
UITGEEFSTER: Stichting „LEEUWARDER COURANT 1947"
DIRECTEUR: S Jonker. REDACTIERAAD: J. Piebenga en C. van Beem
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en feestdagen Gedrukt bij de
N.V. Erven Koumans Smeding, Leeuwarden. Bureau Voorstreek 103
Geopend 8.3017 uur, Zaterdags 8.3012.30 uur. Telefoon alle
afdelingen 8344. BIJKANTOOR Sneek, Kleinzand 37. Telefoon 2020
4 Februari 1953
No. 29
Abonnementsprijs: 44 ct p. w., ƒ1.85 p. m., ƒ5.50 p. Kw. Losse
nummers 10 ct Advertenties per mm-regel: algemeen tarief 27 ct.
en bij contract resp. 25 24. 23, 22, 21, 20 en 19 ct. bij 500. 1000, 3000. 6000,
10,000, 50.000 en 100,000 mm: editietarief: buiten Leeuwarden 14 en 1311 ct.,
Leeuwarden 18 en 1715 ctIngezonden Med. driemaal advertentie-tarief:
Familieberichten 16 cent Brieven onder no. 50 cent extra Girono. 272459
Dit no. bestaat uit 10 pag.
Woord van de dag
Men hoort maar steeds herhalen:
Er zijn geen kinderen meer! Maar
ouders zijn die er nog? Roux.
In Engeland worstelt men ook tegen de dijkdoorbraken tengevolge van de over
stromingen. Op onze folo: Het door water omgeven kerkje te Foulness, '.et plaatsje
zelf is volgens de laatste berichten nu geheel geëvacueerd.
Vermijdbare fouteu
rjat in zulke dagen als het Neder-
landse volk thans beleeft niet
alles volgens orde en regel kan ge-
sohieden is heel gewoon. Ook de uit
barsting van spontaneïteit, waarvan
een ieder met dankbare gevoelens ge
tuige is geweest, heeft uiteraard haar
risico's. Niet om op ieder slakje zout
le leggen worden hier enkele ont
sporingen met name genoemd: alleen
om uit het gebeurde een les te trekken
is het nodig niet alles met de mantel
der liefde te bedekken.
Van verschillende zijde gewerden
ons de laatste dagen berichten, dat op
Zondag niet iedere soldaat direct na
de radio-omroep naar zijn garnizoen is
teruggekeerd. Het lijkt ongelofelijk,
maar ook in Friesland heeft een klein
deel, een zéér klein deel gelukkig, er
de voorkeur aan gegeven eerst de kat
eens uit de boom te zien. Terwijl
verreweg de meesten ogenblikkelijk
gereed stonden, zijn er ook jonge
kerels tot in de middag en avond
thuis gebleven. Neen. prettig weer was
het zeker niet en het is geen schande
op Zondag graag bij je meisje te wil
len blijven, maar waarom deze traag
heid en lamlendigheid, waarvoor men
zich later alleen maar kan schamen?
Onjuist leek ons ook, dat in Leeu
warden een bepaalde vereniging van
confessionele afkomst de inzamelactie
inzette en dat over de radio bekend
liet maken. Het is toch algemeen be
kend. dat het Roode Kruis de nationale
instantie is, die op zulke momenten op
de verantwoordelijkheidszin en naas
tenliefde van de gehele bevolking een
beroep doet? Voor de ijver en het
werk van de Bond Zonder Naam alleen
maar lof; toch ware het wijzer en tac-
tischer geweest wanneer de Bond zich
bescheidenlijk aan het Roode Kruis
ter beschikking had gesteld.
Ronduit gezegd onfatsoenlijk hebben
wij het gevonden, dat mr. Burger, de
fractievoorzitter van de P.v.d.A. in de
Tweede Kamer, het durfde te bestaan
om dr. Drees te verzoeken voor de
radio te komen en het volk toe te
spreken. De omroep heeft gezorgd,
dat het Nederlandse volk van dit
burgerlijke initiatief ten volle kennis
kon nemen: het resultaat is alleen
maar geweest een gevoel van onbe
hagen bij zeer vele luisteraars en de
voor dr. Drees geschapen onmogelijk
heid om nog op deze dag van ramp
spoed voor de microfoon te komen.
Welk een tekort aan tact
Deze dingen moesten er toch even
uit. Nakaarten baat evenwel niéts en
noodlottig zijn deze fouten ook niet
geweest. Wat er gebeuren moet. is
helpen en werken en wie zou daartoe
thans niet bereid zijn? P.
Kinderen
Tot de meest indrukwekkende
foto's, die we de laatste dagen
hebben gezien, behoren die van het
jonge kind op de arm van de oude
man. het hoofd op de schouder, de arm
moe en hulpzoekend om de hals ge
slagen. en die van het verweesde kind
aan de tafel in de grote hal. dat met
schrik en onbegrip de wrede wereld
in ziet en niet eens meer huilen kan.
Altijd zijn het de kinderen, die bij
rampen en oorlogen de volle maat van
het leed krijgen te dragen. De ouderen
hebben hun activiteit, hun wereldwijs
heid en hun gehardheid, maar voor
deze kleinen gaan pas de jaren des
levens open en het meeste van deze
blijkt nu moeite en verdriet te ziin.
Geen onzer durft er zich thans een
werkelijke voorstelling van maken van
wat duizenden kinderen van ons volk
sedert die nacht van Zaterdag op Zon
dag hebben doorleefd.
Er is misschien slechts één ding, dat
het gevoel van bitterheid en onver
mogen. dat zo nu en dan wel eens in
alle grote-mensenharten zal opkomen,
wanneer zij van de nameloze ellende
horen, zal kunnen overwinnen: het
kijken naar de kinderen die veilig en
welbesohermd in de ouderlijke schutse
geborgen zijn. maar die óók hun hulp
actie voeren en zich tot bijstand ge
drongen weten.
De spaarpotten zijn gekeerd, de
mooiste pop en het mooiste speelgoed
weggeschonken, de dierbaarste boeken
mee naai- school genomen en op de
grote stapel gelegd, de kleren met
trots naar het verzameldepot ge
sjouwd. Laat niemand het gering
achten, want hier gebeurt iets groots.
Ook het kind zijn sensatiezucht,
egoïsme en zelfs wreedheid niet
vreemd, maar het kan de ouderen ook
telkens weer een les en een voorbeeld
geven, als het om doortastendheid en
offerbereidheid gaat.
Misschien hebben de schoolmeesters
en de schooljuffrouwen mét de vaders
en de moeders in deze dagen een van
de allerbelangrijkste taken te vervul
len: in het kind de deugden van ge
loof, hoop eo liefde wekken, wakker
houden en geleiden. Dan wordt er ge
schiedenis gemaakt, niet zo zichtbaar
als thans in de vaderlandse historie,
maar in de harten van mensenkinde
ren, die de solidariteit van al het ge
schapene in afhankelijkheid van de
Schepper en Onderhouder aller dingen
leren ervaren. P.
De toestand in Engeland
Het dodencijfer
Het aantal officieel ge
registreerde slachtoffers
bedraagt 627. Vast staat,
dat dit aantal ten achter
is bij het werkelijke aan
tal.
Het A.N.P. gaf als to
taalcijfer reeds 87:3. De
„Volkskrant" publiceert
als aantal slachtoffers
1058, gebaseerd o.in. op
mededelingen van burge
meesters.
Met vliegtuigen, schepen, vracht
auto's en treinen worden millioenen
zakken zand aangevoerd om de zee
weringen te herstellen.
Te Kings Lynn werd de toestand
opnieuw gevaarlijk doordat de rivier
de Ouse buiten haar oevers is getre
den. Ruim veertig huizen moesten
worden ontruimd. In de vroege
ochtenduren steeg het water verder
en het dreigde Kings Lynn af te
snijden.
Op het eiland Canvey werden, nu
het water hier langzaam zakt, door de
politie maatregelen getroffen om plun
deringen tegen te gaan.
Op dit eiland vonden leden van een
reddingsploeg een drijvende wieg met
een slapende zuigeling van acht weken.
De wieg was 'olijven hangen aan een
huis. dat nog slechts voor een deel
boven water uitstak.
De Britse autoriteiten hebben be
kendgemaakt, dat het grootste deel van
het eiland Sheppey bij de Zuidelijke
oever van de Theems, alsvoorgoed
verloren moet worden beschouwd.
Alle pogingen om dit deel van het
eiland terug te winnen, zijn gestaakt.
's-CRAVESDEELNa veel moeite is
men er in gesluagd geïsoleerde inwoners
van 's-Gravendecl uit hun benarde
positie te bevrijden. FotoEnkele
evacue s stappen uit de gemotoriseerde
roeiboot aan wal.
Churchill niet mededeelzaam
Hier en daar krijgt men enigszins een indruk van de
enorme schade, die de watersnood heeft aangericht. Vin
alle zijden stromen de hulpkrachten toe en met man en
macht wordt gewerkt aan de dichting van dijken en het
leegpompen van ondergelopen polders.
In de wateren rond de getroffen eilanden kruisen duizen
den schepen, die de verbindingen onderhouden met geïso
leerde gebieden en voedsel en materialen aanvoeren. Uit de
lucht wordt veel hulp geboden.
Noodkreet Bruinisse
Op sommige plaatsen werd de toe
stand echter critieker dan zij reeds
was.
Gistermiddag richtten de burge
meesters van Oosterland en Bruinisse
een noodkreet om hulp. Zonder directe
hulp, die het best met helicopters en
amphibievliegtuigen kon worden ge
boden. zou het aantal slachtoffers zeer
groot zijn.
Onmiddellijk, nadat men op het
vliegveld Woensdrecht de noodkreet
had vernomen, stegen helicopters, ge
laden met medicamenten, op om zich
naar de bedreigde plaatsen te begeven.
Geredde personen werden met de
toestellen overgebracht naar de markt
van Zierikzee. Zierikzee zelf hadl
dringend om lieslaarzen gevraagd om
mensen te redden. Het gevraagde is
uit vliegtuigen geworpen.
De noodkreet had ook ten gevolge
dat de K.L.M. terstond een derde
Dakota deed Vertrekken naar Valken
burg, vanwaar uit het naar de be
dreigde gebieden ging. De K.L.M.
zegde toe dat al het materieel, dat
gemist kan worden, naar de nood-
gebieden in Zeeland zal worden ge
zonden.
In Bruinisse en omgeving zouden
zich nog een vijftienhonderdtal mensen
bevinden, die op zolders huizen. In
middels moet met de evacuatie reeds
een begin zijn gemaakt. Vanmorgen
zouden rubbervlotten in de haven van
Bruinisse worden uitgeworpen.
Dijkdoorbraak in Den Bommel
Via Scheveningen-radio is giste
ren meegedeeld, dat midden in
het dorp Den Bommel (aan de
noordkust van het eiland Flakkee)
in het verlengde van de haven de
dijk is doorgebroken.
In de dijk is een gat ontstaan ter
breedte van 35 meter bij een diepte
van ongeveer 5 meter. Het water
stroomde met grote kracht door het
gat. Een groot aantal huizen in de om
geving stortte reeds gedeeltelijk in,
terwijl een groot aantal andere door
het schurende water eveneens dreigt
in te storten.
Het eiland Tholen
Er zyn bijna nog geen be
trouwbare gegevens over de
toestand op het eiland Tholen.
Vast staat, dat de algehele toe
stand thans wat Stavenisse betreft
desastreus is. Het aantal verdron
ken personen bedraagt ruim twee
honderd. St. Philipsland bestaat
niet meer.
Stavenisse is geheel ontruimd. De
bevolking heeft nagenoeg alles ver
loren. In de stad Tholen. de dorpen
Oud Vossemeer en Sint Annaland is
de schade niet zo groot. In Poortvliet
en Scherpenisse is geringe schade.
In Scherpenisse, dat rondom in het
water ligt, zijn een paar honderd
evacué's opgenomen, voornamelijk uit
Poortvliet, verder uit St. Maartensdijk
en Stavenisse. De westelijke punt van
het eiland Tholen is overstroomd en
helemaal geëvacueerd. Men schat het
aantal doden daar op ruim 200. Hon
derd en vijf en dertig omgekomenen
zijn al geborgen. De gemeente Stave
nisse telde 1700 inwoners.
Zeer critiek schijnt ook de situatie in
Oude en Nieuwe Tonge te ziin. Daar
moeten veel slachtoffers te betreuren
zijn en het gerucht gaat, dat ook de
burgemeester van Nieuwe Tonge ver
dronken is. Men heeft totnutoe geen
enkel contact met andere gemeenten op
het eiland kunnen krijgen.
Schepen en vliegtuigen
Sinds Zondag zijn er ongeveer i
5000 grote en kleine vaartuigen, j
van mijnenvegers tot sloepen en j
reddingsvlotten en alles waarmee j
men zich op het water kan bewe
gen, naar het overstroomde gebied
gegaan.
Met helicopters zijn zeer veel mensen
gered en naar de uitwijkplaatsen ge
bracht. Vele betrokkenen, vooral oude
mensen, geven er echter de voorkeur
aan te blijven waar zij zijn.
Ontploffing op Brits
vliegtlekschip
Doden en gewonden
Het Britse vliegtlekschip „Indomitable'
is, door een hevige ontploffing, gehavend
de haven van La Valetta (Malta) binnen
gelopen. Bü dit ongeluk zijn twee der op
varenden omgekomen, terwijl er veertig
werden gewond. Eén wordt vermist. Hjj is
overboord geslagen.
Men dacht aanvankelijk aan sabotage,
maar, gezien de aard van het ongeluk,
achtte men dat later toch uitgesloten. Het
ongeval werd namelijk veroorzaakt door
ontploffing van benzine bij een hangar op
het vliegdek. De schade, die ernstig leek,
viel bij nadere beschouwing mee.
Dulles in Londen
Na besprekingen te Parijs
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, Foster Dulles, is
nu in Londen aangekomen. In Parijs
heeft hij, behalve met de Franse
staatslieden, ook nog besprekingen
gehad met maarschalk Juin, generaal
Ridgway, luitenant-generaal Gruen-
ther en andere hoge militaire autori
teiten.
Generaal Ridgway, de Nato-opper-
bevelhebber zou tegenover Dulles
uiting hebben gegeven aan zijn be
zorgdheid over de nieuwe Nato-poli-
tiek van „kwaliteit in plaats van
kwantiteit". Hij zeide vooral bezorgd
te zijn over de besnoeiingen van het
program der infrastructuur (verbin
dingen, vliegvelden e.d.).
Dulles sprak ook met lord Ismay,
de secretaris-generaal der Nato. Deze
deelde hem in een particulier onder
houd mede, dat elke indruk, dat be
paalde Nato-staten hun militaire in
spanning zouden verminderen, onjuist
is. Hij verklaarde, dat alle Nato-
landen hun uitgaven voor militaire
doeleinden hebben verhoogd.
De Britse minister van buitenlandse zaken, Anthony Eden, heeft gisteren
in het Lagerhuis verklaard dat de Verenigde Staten Groot-Brittannië tevoren
hebben medegedeeld dat zij voornemens waren de neutralisering van het eiland
Formosa op te heffen. „Wij hebben toen meteen uiting ggeven aan onze be
zorgdheid", verklaarde hij. „De Britse regering heeft ook verklaard te vrezen
dat deze beslissing op politiek terrein ongelukkige gevolgen zou hebben, zonder
dat deze door militaire voordelen zouden worden goedgemaakt. Dit blijft onze
mening", aldus Eden. Hij voegde hier echter aan toe dat het „belangrijk is deze
aangelegenheid in haar juiste verhoudingen te zien". „De neutralisering van
F-- mosa door de Amerikaanse zevende vloot berustte op een uitsluitend door
Amerikaanse regering genomen besluit, dat viel vóórdat dc Chinese commu
nisten in de Koreaanse oorlog ingrepen".
De voormalige Labour-minister van
buitenlandse zaken, Herbert Morrison,
vroeg premier Churchill het Huis te
willen inlichten over hetgeen door
hem, ex-president Truman en de toen
nieuw gekozen Amerikaanse president,
generaal Eisenhower, omtrent For
mosa was besproken. Churchill ver
toonde echter geen aanstalten op te
staan en de vraag te beantwoorden.
Hierop begonnen socialistische afge
vaardigden de premier toe te roepen en
Morrison zeide: „Het is toch zeker toe
gestaan dat wij de minister-president
een strikt tot het onderwerp Formol
beperkte vraag stellen over hetgeen hij
hierover in de Verenigde Stater, hcs.c
besproken?"
Onder gejuich der conservatieve
afgevaardigden stond Churchill toen
op, doch hij zeide slechts: „Ik heb niets
toe te voegen aan hetgeen ik heb gezegd
over mijn particuliere en vertrouwe
lijke gesprekken met verschillende
hooggeplaatste Amerikanen".
Auneurin Bevan, leider der linker
vleugel van de socialistische oppositie,
vroeg toen of, daar de premier niets
over zijn bezoek aan de Verenigde
Staten wilde mededelen, zijn reis daar
heen als een „staatsbezoek" moest wor
den beschouwd. „Daar de minister
president deze reis als een particuliere
aangelegenheid beschouwt, zou ik
gaarne willen weten of hij op staats
kosten werd gemaakt", aldus Bevan, die
geen onmiddellijk antwoord kreeg.
Socialistische Lagerhuisleden stelden
nog enige vragen over de Formosaanse
aangelegenheid, die door Eden werden
beantwoord tenslotte vroeg Morrison
cle regering morgen in het Huis een
debat te doen houden over Formosa en
het Verre Oosten. De leider van het
Lagerhuis, Crookshank, antwoordde dat
de regering hiertegen geen bezwaar zou
maken.
Het militaire tribunaal van Bordeaux
heeft nu toch besloten de berechting van
de Duitse en Elzasser beklaagden in het
proces-Oradour .te splitsen.
Minister over M.L.S.
in Friesland
De minister van Landbouw V. en V. is
van oordeel (Memorie van Antwoord
Landbouwbegroting aan de Eerste Kamer),
dat het niet aangaat de eventuele vesti
ging van een middelbare landbouwschool
te Leeuwarden te motiveren met het
„regionale karakter" van de school te Gro
ningen. Hij meent evenwel dat nationale
belangen zich niet verzetten tegen de op
richting van een dergelijke school in Fries
land. De oprichting kan men los zien van
de „Friese kwestie." De minister wacht
het resultaat der lopende besprekingen af, i
waarna hij zijn standpunt terzake zal be-1
jpalen.
Vanochtend bedroeg volgens niet-
officiële gegevens het totaal aantal
slachtoffers van de overstromingen in
Engeland 260. Dit getal is lager dan de
vorige opgave, daar gebleken is dat'
een aantal slachoffers meer dan één
maal in het eerder gegeven aantal was
begrepen.
