SCHOUWEN EN DUIVELAND HET
DUINKERKEN VAN NEDERLAND
Daar hangt nog een witte vlag
De Koningin vloog boven
geteisterd gebied
Vijftienhonderd mensen vluchten
naar de zolders en daken
Siavenisse,oord van ellende
ADRESSEN VOOR AANBIEDINGEN
In Engeland tot
dusver 302 doden
WOENSDAG 4 FEBRUARI 1953
(Van een speciale verslaggever).
CCHOUWEN-Dl 1VELAXD is één watervlakte. Er is eigenlijk niet veel verschil
meer tussen het land binnen de dijken en de zee er buiten. Er zijn nog enkele
hooggelegen delen, vaar mensen samengepakt zitten, maar voor de rest is het
water, water, water
Slechts een hulppoging op zeer grote schaal kon hier redding brengen en hiermee
is men gisteren in de vroege ochtend begonnen. Honderden vaartuigen
lagen voor de kust van het eiland, waar de duinenrij op verschillende plaatsen
onderbroken wordt door grote gaten, waar het water kolkend doorstroomt.
Schouwen-Du i vel and is het „Duinkerken van Nederland" geworden, met dit
verschil, dat thans de vijand niet de militaire overweldiger was, maar het
meedogenloze geweld, dat de natuur heeft losgelaten. En wat beter is. zouden
wij, na vandaag, niet durven zeggen. Soms kan een plotselinge dood een gunst
/Ün, als men hem plaatst tegen de radeloze angst van hen, die het water hoger
en hoger zagen komen en er tenslotte voor moesten buigen.
Even verder weer een boerderij, ge
deeltelijk reeds ingestort. „Nietmeer
nodig, daar kunnen geen mensen meer
zijn". Dan maar bakboord uit. voorbij
het gat in de richting Serooskerke.
Het voorbijkomen van dat vijf en
zeventig meter brede gat heeft meer
moeite gekost, dan de hele tocht.
Gisteren was er een vlot doorgesleurd
naar zee, waarop zes mensen van een
boerderij zich hadden trachten te red
den- Twee ervan brachten er het leven
af. Wij passeerden het op ongeveer 800
meter afstand, doch die vijf en zeventig
meter kostten ons anderhalf uur. Toen
was Serooskerke niet zo ver meer.
Middelerwijl was het in de lucht vol
met vliegtuigen geworden. Drie helicop
ters cirkelden rond. hingen soms een
tijd boven een boerderij en in de verte
zag men dan een stipje naar boven
hijsen, wat weer een gered mensenleven
betekende.
Waarheen eerst?, was de vraag. Een;
helicopter kwam ons te hulp. Nadruk
kelijk bleef hij stilstaan naast de toren
van Serooskerke, waar nog de vlag
uithing, die Zaterdag ter gelegenheid
de verjaardag van prinses Beatrix
was gehesen. Tussen kapotte huizen
voeren wij, door wat eens de toegangs
weg tot het dorpje was geweest. Ang
stig stil was het overal. Op het dak van
een schuurtje blafte een hond ons toe.
"net enige teken van leven wat wij za
gen. Geleidelijk aan werd het water
lager en tenslotte schuurde de landings-
Rampspoed over
een eiland
De onzekerheid waarin men d3gen
heeft verkeerd ten aanzien van het lot
van dit eiland, is thans echter verdwe
nen, en daarvoor in de plaats is gekeerd
een realiteit, die velen de schrik om
jiet hart heeft doen slaan. Wat wij uit
eigen ervaring weten, is, dat SEROOS
KERKE geheel ontruimd is en dat van
het grasveldje voor de dorpskerk, de
enige droge plek in het plaatsje, twee
paarden ons bedroefd hebben nagekeken,
toen wij met de enige tientallen over
gebleven inwoners van het dorpje om
streeks half étn 's middags wegvoeren
naatr de duinen.
Doch, laten wij het verhaal van de
aanvang af vertellen en beginnen om 5
uur gistermorgen in YERSEKE, toen
wij op het vissersscheepje, waarop zes
stormboten waren geladen, in gezel
schap van zes Belgische militairen, een
Nederlandse kapitein en een paar bur
gers de haven verlieten, om in de don
kere nacht koers te zetten naar het
eiland.
Na bijna twee uren passeerden wtj
Zierikzee, waar nog enkele lichten aan
waren en waar het groene licht en rode
licht van de havenuitgang nog scheen.
Een half uur later liep ons scheepje
een noodhaventje bij de z.g. Flauwers
binnen, vlak tegen de duinen. Daar zat
een aantal mensen, dat kans gezien had
naar de dijk te komen en daar de
nacht zonder licht of warmte in het
café had doorgebracht. Snel werden de
boten uitgeladen en naar de overkant
van de dijk getild. „Vier man in elke
boot. elk met een peddel", luidde het
commando. De boten werden 2 a"n 2
aan elkaar vastgemaakt en een boer.
die dasir plaatselijk bekend was, ging
mee als gids. Drie „dubbele" boten ko
zen elk een andere richting, en in lift
schemerdonker trokken ze de eindeloze
watervlakte tegemoet, waar daken van
boerderijen boven het water uitstaken.
Een harde wind woei van de land
slide. Peddelen was onder deze omstan
digheden zwaar werk. „Tot aan de mo
lens is iedereen van de boerderijen af"
zei onze gids. „wat daarachter nog zit
weet ik niet".
Daarachter1." dat betekende een onaf
zienbare watervlakte met tientallen
daken, telefoonpalen, die de weg mar
keerden en in de vérte enkele hoge
punten met bomen en een kerktorentje
In één uur waren we naar schatting
ongeveer 500 meter gevorderd, optor
nend tegen de harde wind en tegen de
golven, die hij opzweepte.
We passeerden de molen ..De Mori
aan", en toen begon het zoeken op goed
geluk in elk huis, dat er nog maar
enigszins bewoonbaar uitzag. Plotseline
een schreeuw over het water. Uit de
bovenverdieping van. een .boerderij ge
baarde een jonge boer. „Daar ginds"
jschreeuwde hij, „daar hangt een witte
jjvlag uit. ga daar eerst maar heen".
Na drie kwartier waren we er, om
■fe ontdekken dat het een wit gordiin
was, dat woest uit een kapotte ruit
fladderde. Van de bewoners.geen spoor.
boot over de keien, en kon men met
waterlaarzen aan land zaan. vlak bij
het kerkje.
Serooskerke
HOEVEEL mensen zitten nog hier?"
vroegen wij, „ongeveer twintig,
kom maar mee in de kerk". Daar zaten
de twintig om een grote tafel, voorzien
van brood, koek, boter en melk. „Ga
eerst maar mee een paar huizen langs",
zei de agent, „daar zitten er nog een
paar". 6
Een oude man beek uit het dakven
ster en zwaaide. „We bomen eraan",
nep de agent, „ga maar naar de ach
terkant naar het raam". Aan de achter
kant stonden de twee oudjes: een man,
met grote grijze snor, en zjjn onde.
huilende vrouw, die zoals de man zei.
niet zo goed meer uit de \'oeten kon.
Een jonge kerel hees zich met behulp
v^n een touw uit de boot naar boven.
„Het touw onder de oksel van je
vrouw zei hjj tegen de oude baas.
Zielige geluidjes kwamen uit de mond
van het oude mensje, toen zü bulten het
raam bungelde, waar hoog reikende
handen haar grepen en In de boot zet
ten. Haar man, een stoere oude Zeeuw,
werd eveneens gegrepen. Toen ging de
tocht verder.
„Moet de hond niet mee?" riep er
iemand. „Hij hoort nergens .bij", zei er
eèn. „Laat hem maar bij de paarden
blijven, of schiet hem anders dood".
De agent had zijn revolver reeds ge
trokken om het dier een ellendig einde
te besparen, toen een man uit één van
de boten sprong, door het water waad
de. de hond in het nekvel greep en hem
in de boot slingerde- Paarden bleven
ons nastaren van het grasveld.
"De terugreis ging heel wat vlotter, en
in anderhalf uur waren we allemaal op
de dijk, waar middelerwijl genietroepen
en marinemannen arriveerden om de
vluchtelingen over te nemen en op één
van de vele schuitjes te zetten, richting
Yerseke.
Yerseke is thans één van de centrale
punten voor de hulpverlening in Zee
land. Het is vrijwel het enige plaatsje,
dat niet heeft geleden, al is practisch
de gehele mosselcultuur verloren ge
gaan. wat op zichzelf al een schade van
honderdduizenden is.
Prinses Wilhelmina was
o a. in Zierikzee
H. M. de Koningin heeft zich ook gis
teren weer van Soestdijk naar de ge
troffen gebieden begeven. Zij nam in
Soesterberg plaats in een militair vlieg
tuig voor een tocht boven de geteistei-
de gebieden van Zuid-Holland. Zeeland
en Noord-Brabant. Daarna landde het
toestel op Gilze-Rïjen. waar de Komn-
ging zich o.a. onderhield mei luit.-vi:o-
ger Aler. Zij verklaarde zich bijzonder
getroffen door het perfecte teamwork
van de luchtmacht. In Breda was de
Crilieke loesiand in Bruinis se
Huizen worden door
water ondermijnd
TERWIJL op vele plaatsen in het
J rampgebied getroffenen en red
ders voor de eerste maal sedert de
nacht van Zaterdag op Zondag even
verlicht adem konden halen, omdat de
toestand zich niet verslechterde,
vluchtten 15(10 inwoners in en om
Bruinisse naar de zolders en daken
van hun huizen, die door het water
werden ondermijnd. Via de zender
Maybe" ging een noodkreet van de
öurgemeesters van Bruinisse en Uos-
terland de aether in. „Indien er geen
onmiddellijke hulp van helicopters en
amphibïevliegtuigen komt. dan zullen
er nog meer slachtoffers vallen", aldus
de mededeling.
Onmiddellijk na de ontvangst van
dit bericht stegen helicopters, geladen
met medicamenten, van het vliegveld
"Woensdrecht op om zich naar de be
dreigde plaatsen te begeVen.
De zender „Maybe" meldde later op
de dag, dat er zeer dringend behoefte
bestond aan rubberboten. Gevraagd
werd of een transpor tvliegtuig naar de
bezettingstroepen in Duitsland zou kun
nen gaan om ze daar te halen. Indien
mogelijk zouden de vlotten Woensdag
ochtend heel vroeg in de haven van
Bruinisse moeten worden uitgeworpen,
Tragische samenloop
Te Rotterdam is de dekknecht A. van
der Starre uit Sliedrecht door de duis
ternis misleid en van boord van een
schip gevallen en verdronken. Zijn
lijk is door de rivierpolitie opgehaald.
De vrouw van het slachtoffer is ge
ëvacueerd. Men zoekt thans uit. waai
zij zich bevindt om hazir het droevige
nieuws te kunnen mededelen.
Het centraal verkoopkantoor voor
de kalkzandsleenindustrie te Hilversum
heeft de minister van Wederopbcuw
een millioen kalkzandstenen voor het
rampgebied ter beschikking gesteld.
Inmiddels hebben zeven Schevening-
se schokkers en botters, die een zen
ding Roode Kruis-goederen in het
stadje Tkolen hebben gelost, koers ge
zet naar de bedreigde plaats. Zij hoop
ten daar vanochtend te arriveren.
De ANP-correspondent aan boord van
de Sch, 71 schetste de toestand in de
polder Oosterland op 'Schouwen als
hachelijk. Motorboten en vletten zoe
ken in de polder naar mensen, die zich
op de zolders van huizen en boerderijen
bevinden. Vandaag zullen nog meer
motorboten bij het reddingswerk wor
den ingeschakeld.
Volgens de laatste berichten is mei de
evacuatie van de bewoners van Brui
nisse een aanvang gemaakt.
Op vele plaatsen in het verdronken
land staan koeien samengedrongen
op de enige droge plekken, welke
zij nog hebben kunnen vinden.
Wonderlijke redding in
Zuidland
Zuidland op Voorne en Putten, is
een van de kleine dorpen, die het zeer
zwaar te verduren kregen. Er is een
lijk geborgen, doch het aantal doden
bedraagt zo goed als zeker 20. Daaron
der bevindt zich een gezin met zes
kinderen. Een zevende kind van dit
gezin, een meisje werd op wonder
baarlijke wijze van de verdrinkings
dood gered. Het spoelde een reeds ont
ruimd huis binnen en kon daaruit na
derhand worden opgepikt. Doordat
een deel van het dorp droog bleef,
konden de andere mensen gered wor
den. Ze zijn naar Rotterdam gebracht.
Het vee is grotendeels verdronken.
Een hulpploeg uit Soest is hier aange
komen, o.a uitgerust met verlichting.
Vrouw hing 3'/
De aankomst van de niets wist, waarop, de
uur aan een
lantaarnpaal
rusl er middag arriveer-
den in Rotterdam, een
der grote opvangcentra
voor vluchtelingen, onge
veer 470 evacué's uit her.
zo zwaar getroffen dorp
Stavenisse op het eiland
Tholen, waar het aantal
vermisten twee a. drie
honderd bedraagt. Als
men weet, dat het dorp
1700 inwoners telde, kan
men licht zien, dat elk
gezin in Stavenisse wel
in rouw moet zijn ge
dompeld door leden die
zijn omgekomen. De bur
gemeester van Stavenis-
se en vijftig mannen heb
ben hun toevlucht ge
zocht in Tholen en ler-
seke op Zuid-Beveland.
Weer anderen verlieten
het dorp in vissersboten.
470 in Rotterdam was een
triest schouwspel. Een
vrouw op krukken, een
oud moedertje met een
Zeeuwse witte muts,
oude mannen, jonge
mannen en vrouwen,
kinderen en zuigelingen..
Sommigen hadden moei
te overeind te blijven en
moesten gesteund wor
den toen ze voetje voor
voetje het kustvaartuig
„Crescendo". waardoor
ze waren opgehaald, ver-
ongelukkigen in tranen
uitbarstten. Aan boord
van de „Crescendo" waren
vele pakken dekens en
andere goederen, o.a.
kinderwagens var\ de
vluchtelingen opgeslagen.
Op de kade stonden
zes ambulancewagens om
hen, die niet konden lo
pen te vervoeren. De an
deren werden per bus
naar de Ahoyhallen ge
bracht. Even na het
schip uit Stavenisse
lieten. Opeens een kreet kwamen schepen met
vin npn vrouw: ...Je
een vrouw: „Je
moeder is er bij". Dit
gold een Rotterdamse po-
litie-agent, die meehielp
vluchtelingen te ontsche
pen. Je vader zit voor in
het schip, vertrouwde
een ander hem toe. Voor
niet een ieder was helaas
een dergelijke gelukkige
boodschap weggelegd. Er
waren ook wachtende fa
milieleden. die te horen
kregen, dat men van het
lot hunner verwanten
mensen uit Middelharms.
Dirksland, Zijpe en Den
Bommel binnen en weer
hetzelfde trieste beeld.
Iemand uit Stavenisse
Koningin in het ontvangcentrum voor
evacué's. Het dorp Fijn aart, dat nu
droog is. maar nog midden in het water
ligt. was het volgende doel. Hier sprak
H. M. met vele mensen en sloeg zij het
gezamenlijke hulpwerk van militaiien
en burgers met bewondering gade Men
slaagde hier b.v. een polder voor on
derlopen te bewaren. Verder ging de
tocht naar Halsteren, ging de reis via
Bergen op Zoom naar Roosendaal In
het ontvangcentrum voor vluchtelingen
in deze stad sprak de Koningin met de
slachtoffers, w.o. zich vele Zeeuwen
bevinden. Op weg naar Den Bosch
haalde H. M. de auto van de Franse am
bassadeur. ms. Garnier. in. Ze liet haar
wagen stoppen en onderhield zich
ccige tijd met de ambassadeur, die ze
haar warme dank betuigde voor de hulp
van de Franse genie. De terugtocht naar
Soesterberg werd weer met een militair
vliegtuig gemaakt.
Prinses Wilhelmina zette gisteren haar
reis door het getroffen gebied voort. Zij
bezocht Vere op Walcheren. Kortgene
en omstreken op Noord-Beveland en
Zierikzee op Schouwen en Duiveland.
Na veel moeite is men er in ge-
geslaagd geïsoleerde inwoners van
's Gravendeel uit hun benarde po
sitie te bevrijden. Enkele evacué's
stappen uit de gemotoriseerde
roeiboot aan wal.
Financiële regeling voor
slachtoffers
De minister van maatschappelijk werk
heeft alle burgemeesters en wethou
ders gemachtigd de slachtoffers van de
watersnood, voor zover deze niet of on
voldoende in staat zijn om in hun eigen
levensonderhoud te voorzien, voorlopig
een uitkering toe te kennen, overeen
komstig de regeling Hulpverlening
Oorlogsslachtoffers <1940-'45>. De hoof
den van de bureaux van het betrokxen
departement in de provincies zullen
desgewenst van voorlichting dienen.
Deze geldelijke hulnverleningsrege-
ling ten behoeve van de slachtoffers
van de ramp wordt geacht te zijn inge
gaan op 1 Februari j.l.
Nadere uitvoeringsvoorschriften op
de getroffen regeling zullen binnen kor
te tijd zndra hef inzicht in de om
vang en de verschillende aspecten
van de te lenigen nood is verkregen
aan B. en W. worden toegezonden.
Stichting v. d. Arbeid
vraagt offers
Een uur loon en acht uur
overwerk
Het bestuur van de Stichting van de
Arbeid heeft besloten een dringend be
roep te doen op alle Nederlandse werk
gevers en werknemers om als eerste
bijdrage in de nood, die over zovele
tienduizenden is gekomen, de navol
gende maatregelen ten uitvoering te
brengen:
1. Door alle werknemers zal nog deze
week via hun werkgever een bijdra
ge worden gestort in het Nationaal
Rampenfonds ten bedrage van ten
minste één uur loon of salaris,
welke bi,jdrage door de werkgevers
met een gelijk bedrag wordt ver
hoogd-
2. Op een bedrijfstaks- of onderne
mingsgewijze te regelen manier zal
op korte termijn zo mogelijk door
alle werknemers ten minste acht
uur worden overgewerkt. Hetgeen
daarmede verdiend wordt. zal. ver
hoogd met een gelijk bedrag van de
zjjde van de werkgever, eveneens
worden afgestaan aan het Nationaal
Rampenfonds.
Ingeval overwerk niet mogelijk is
dient er naar te worden gestreefd
op andere wijze door een offer een
geldelijke bijdrage van ongeveer
gelijke grootte aan dit fonds af te
staan.
Het bestuur van de Stichting van de
Arbeid doet bii deze gelegenheid tevens
een beroep op de werkgevers, wier
ondernemingen, als gevolg van de over
stromingsramp tijdelijk zijn stilgelegd
indien mogelijk, het dienstverband met
hun werknemers te laten voortbestaan
Het postverkeer
D'!, R.VJD. verzoekt alle niet gespecia
liseerde arbeidskrachten, maar ook
melkers, te verwijzen naar de gewes
telijke arbeidsbureaux JDeze geven daar
de aantallen beschikbare arbeidskrach
ten door aan het rijksarbeidsbureau.
Den Haag, dat als centraal punt fun
geert.
Marconisten kunnen zich aanmelden
bij de bijzondere radiodienst der P.T.T..
de heer Van Sehendel. Den Haag, telef.
773030. Artsen kunnen zich aanmelden
Parkweg 12, Den Haag, telefoon 554835
(voorlopig zijn er voldoende». Vaartui
gen dienen ter beschikking te worden
gestéld aan de plaatselijke bevrach
tingscommissarissen. Men informere bij
het gemeentebestuur van de plaats van
inwoning, waar deze instantie is geves
tigd. Wanneer aanvragen om vaartui
gen binnenkomen, wordt een beroep op
de gemeentelijke „pools" gedaan, Auto's
dienen aangeboden te worden bii de
Rijksverkeersinspecties in het district
waar men woont. Radiozenders kunnen
aangeboden en gevraagd worden bij de
bijzondere radiodienst van de P.T.T..
telefoon 773030. Den Haag. Mobilofoons
met centrale zenders van de politie
kunnen worden aangevraagd bij de
politieverbinaingsdicnst. Maliebaan 8 te
Utrecht, telefoon 16575- Medicamenten
ook aan bureau Watersnood van het
PTT deelt mede, dat de postverbin
dingen met de eilanden Beijerland,
Rozenburg, Goeree en Overflakkee.
Schouwen en Duiveland en Noord-Be
veland nog geheel verbroken zijn en
dat met de overige getroffen gebieden
het postverkeer aan grote vertraging
onderhevig is. Het uiterst mogelijke
vertelde later nog over wordt gedaan de verbroken verbindin-
weggespoelde huizen, ka- gen te herstellen, waarbij van iedere
potgeslagen dijken en zich voordoende gelegenheid wordt
gebruik gemaakt. Zo ging de post van
Bergen op Zoom met een vissersboot
naar Ierseke en vandaar per fiets na^r
Kruiningen. Post uit Holland heeft
via België over Breskens Walcheren
bereikt
vrouw, die drie en
een half uur aan een
lantaarnpaal had gehan
gen, voordat een roeiboot
haar uit haar hachelijke
positie kon verlossen
Rode Kruis, Prineessegracht 31, Den.
Haag. telefoon 184790- Levensmiddelen
idem. „Bureau Watersnood". Generato
ren. agregaten en electro-technïsche
maferialen opgeven bij prof. Van Sta
veren, K.E.M.A. Arnhem, telefoon IS
8300 no. 21441. Huisvesting, woonruimte,
of aanvragen om woonruimte, doorge
ven aan ministerie van binnenlandse
zaken. Binnenhof 4. evacuatiecommissie,
telefoon 183820. Den Haag. Geld storten
op Nationaal Ramnenfonds. gironummer
9575. Statenlaan 81. Den Haag. Mate
riaal als schoppen, bulldozers, kranen,
zandzakken en ander materiaal naar
het directoraat generaal van het ver
keer, Van Hogenhoucklaan 60, Den
Haag. telefoon 776890. Berichten van
buiten Den Haag doorgeven aan boven
genoemde adressen. Indien telefonisch
onbereikbaar dan berichten doorgeven
aan Regeringsvoorlichtingsdienst, Was-
senaarseweg 40, Den Haag. tel. 183838.
Volgens de jongste schatting be
draagt het aantal personen, dat bij de
watersnood in Engeland om het leven
gekomen is, 302.
In Engeland worstelt men ook tegen de overstromingen tengevolge van
dijkdoorbi.tak. Het dodenaantal, is ook bier nog steeds nijgende. Op deze
foto ziet men bet door het water omgeven kerkje van Foulness. Het plaatsje-
is thans geheel geëvacueerd.
