Over de eindeloze
kwamen zij, kalm
en
en
smalle dijken
stil
WMWMm
':»i
Wmm m
Achthuizen en Oude Jonge geevacueerd
w
Werkendam (Biesbosch)
heeft geluk gehad
In het dorp slechtsruim
een meter water
Een zending van ongeveer 1000 kg in
balen verpakte lakens en dekens kwam
hedenmiddag per S.A.S. vliegtuig uit
Oslo op Schiphol aanbestemd voor
h ulp aan de getroffen gebieden. Op
Schiphol werden deze goederen, die
afkomstig zijn van het Noorse Roode
Kruis, in auto's van de Nederlandse
afdeling van déze organisatie geladen,
die ze transporteerden naar boten van
de Rederij Koppe-, die voor het vervoer
naar Goes zorg draagt.
Twee paarden, ergens op een weg op
Walcheren, temidden van de vloed,
verlaten en waarschijnlijk verloren-
Een foto, die enigszins een beeld geeft
van de tragedies, welke zich in deze
baaierd afspelen. Enigszins: de werke
lijkheid in alle omvang is niet weer
-1 te geven.
Het Britse fregat Berkeley Castle1100 ton) sloeg tijdens de storm
in de nacht van Zaterdag op Zondag j.l. in-het marine-dok te Sheerness
om, doordat het opkomende tcater de steunenwaarin de boot stond
wegsloeg. De onderzeeër Sirdar zonk in de haven, in de nabijheid van
Sheerness,
lu:.<?en:. vergadering. s\an,. de-..Tweede
Kamer ..gaf viimster-prcsklent dr. .W.
Drees. een overzicht van de toestand
in de door de watersnood getroffen ge
bieden. Tijdens de toespraak van minis
ter Drees; juist achter hem minister
Beet, verder van links naar rechts d-
ministers Staf, Algera en De Bruyu.
Op de achtergrond een kaart van de
getroffen gebieden in Zuid-West-
Nederland.
Foto rechts
In doodsangst op het dak van hun huis
slaande, temidden van het woeste wa
ter, seinden deze mensen met een vlag
naar het toestel, waaruit deze foto
werd gemaakt.
Foto links:
De overstromingen op Walcheren. Deze
foto laat ons de Kleinemarkt in. Vlis-
singen zien op Zondagochtend.
GELDERS DAGBLAD - - -WOENSDAG 4 FEBRUARI 1953
(Van een onzer verslaggevers)
Agthuizen en Oude Tonge, 3 Febr.
OVER EEN EINDELOOS LANGE, smalle dijk kwamen zij.
Mannen, vrouwen, kinderen en grijsaards. Babies droegen
ze mee. Weinig bagage. Diepe stilte begeleidde de evacué s
uit Agthuizen en Oude Tonge. Zij waren gekomen naar de
Sluishaven, maar zij lieten velen achter. Onder het puin van
de huizen, in de golven. In de Sluishaven lagen de 'schepen.
Kalm stapten de mensen aan boord. Stille heerste er. Af eii
toe schreeuwde een baby. Een baby, die ondanks alles mei
guitig-blauwe ogen deze vreemde wereld instaarde. Maai
zijn moeder was er niet meer.
T\eze ramp is niet te bevaMen.
kan teveel worden .ooi
de
nacli
i*ten. tiet
een
mens. Vooral wanneer mei- even
met de handen over »lkaar zil en
de d reigende «tilte over ziel) voelt
gaan. Wij trachten de gevoelens van
de mensen te peilen. Zij ti n allen
zo kalm. Zijn ze verslagen rli
uitputting na twee dagen
ten ellende? Of zijn ze kalm? Wan
neer men zo op de «lijk staat en uit
ziet over de eindeloze vlakten, al
leen gebroken door de zwarte slip-
oen van de lange rijen evacueren
den, dan ontkomt men i'"t r.n.i een
verslelpend gevoel uin machte
loosheid. Het leed verstikt alles. I)e
gegroefde gezichten, de n ateloze
droefheid van diegenen, die fami
lie- en gezinsleden ichtei lieten.
Alleen voortdurende iclie helpt de
■•erider9 over deze impasse heen.
Wij ontmoetten mannen, die ons
'.ei tien niet te -listen, clh-eo om
•iet te denken
Aan boord spraken wij met de
evacué's. Z\] informeerden belang
stellend naar de plaats van be
stemming. Zij liadden het over de
toekomst. Over de boerderij van
buurman, die best weer opge-
houwd zou kunnen worden. Hun
stemmen waren dof, maar niet
wanhopig. I)e moeders slaagden
er zelfs in Imn kinderen toe te
fluisteren, dat zij nu gingen varen.
Alsoi bet een plezierreisje was.
De kinderen lachten dankbaar en
keken door de patrijspoorten, die
z\j eerst schoon moesten vegen.
in Gelderland weten wat eva
cueren betelcent. Maar onze
trieste uittocht werd nog enigszins
verzacht door de bosrijke Veluwe, die
sommige scènes verborg. Hier, ln Agt
huizen. op de eindeloze dijkjes wordt
de situatie haarscherp belicht. Niets
kèn aan de aandacht ontsnappen.
Men móét kijken. Al zou men soms de
og willen sluiten. Achter de lange,
trieste rijen vluchtelingen tekent zich
het beeld van de overstromingsramp
af Of men nu in Agthuizen is. of in
Numansdorp of op Schouwen of Dui-
veland, het beeld is hetzelfde. Soms
twijfelt men of hier ménselijke hulp
alléén kan baten. Dikwijls vraagt men
zich af, waaróm deze ramp geschie
den moest. Waarom al dit leed over
do7° vriendelijke en goede mensen
tnc t komen Waarom
Maar het reddingswerk gaat voort.
Het geeft geen tijd om te denken. Do
schepen varen af en aan. De rivier
is met bootjes bezaaid. Kapiteins
schreeuwen hun bevelen. Aan alles
wordt aandacht geschonken. Of het
nu een verloren laars is, of een ma
noeuvre van een schip Roode Kruis
mensen hanteren brancards met zie
ken. De zorg na dagen. Voor velen.
De verhalen van de slachtoffers zijn
zakelijk. Glashelder meestal. In
vijl uur tijd was het gebeurd. Zolang
de huizen niet instortten was er nog
niet zoveel last. Maar vooral de
nieuw-gebouwde huizen en boerderijen
moesten het ontgelden. Hetzelfde vei-
liaa., overal. Duizendvoudig werd het
zelfde met variaties verteld. Acht
kilometer moesten de vluchtelingen
lopen. Na al de doorgestane emoties,
Ac'i'. kilometer lange, smalle dijk
vormden de enige levensader voor
Agthuizen en Ooltgensplaat. Aan bei-
WV-cantinewagens
bij Dintelsas
Tn Dintelsas, tegenover Oolt
gensplaat. worden de geëva-
cueerden aan land gezet eh in
particuliere auto's vervoerd
naar de centra.- Iedereen krijgt
er soep en een dikke, dubbele
snede wittebrood met kaas. Het
is de UVV-cantinewagen uit
Arnhem, die dit verzorgt. Er
was een dame aan het soep-
scheppen. Wjj hebben haar
naam niet gevraagd. Iedere se
conde was kostbaar voor haar.
Wij blijven hier, zolang dat no
dig is. aldus deze vrouwen, die
tomatensoep opscheppen, zolang
dat mogelijk Is.
de zijden van de dijk kabbelde het
water. Het kabbelde. Bijna vriendelijk
en welgezind. Zoals de Linge kan kab
belen. zoa|s de Rijn en de Waal dat
doen op een zomerse dag, wanneer
men er vroeg op uit getrokken is met
hengel er leefnet.. Het is niet te be
grijpen. Acht kilometer dijk. De be
klemmende verlatenheid van de stille
boerderijen, de koeien en paarden, die
nog altijd saamgedrongen staan op
het smalle stukje grasland, de vuile
regen, die af en toe noersiepelt, dat
alles tezamen -is een grauwe ellende,
die te. groot voor ons is, die ten
hemel schreit.
Dp weersomstandigheden waren
overigens voor evacuatie uiterst
gunstig. Een matige wind, het
zicht was gned. De evacué's moes
ten naar Dintelsas overgevaren
worden. Een tocht van goed drie
kwartier. In Dintelsas werden.zij
opgevangen door een leger van
luxe auto's, die hen naar Dintpl-
oord brachten. Daar werden zjj
geregistreerd en het was tevens
de plaats, vpn waaruit de vlucht©'
lingen afgevoerd werden.
In een groot deel van Nederland
werd men van minuut tot minuut op
de hoogte gehouden van de situatie.
In Agthuizen wist men van niets. Het
contrast was treffend Het gebrek aan
communicatie-middelen overmacht
is mede van beslissende Invloed ge
weest op het beejd van de ramp.
En lang nog nadat wij deze plaats
des onheils verlaten hadden, werd er
gevaren in die' omgeving. Hard geva
ren. in de stilte die te groot was.
BESTRIJD DIE GRIEP!
met de snel en feilloos werkende
„Hé, komen jullie
slelen?"
ï~\o Sclieveningse vissers, die ultge-
rust met 19! sloepen hulp hebben
verleend aan de Inwoners van Abben
broek, Oudenhoorn en '/midland, heb
ben hun taak volbracht. Zij zijn m
üehevenlngen teruggekeerd.
Zij hebben in de afgelopen dagen
naar schatting van de burgemeesters
ruim 2000 mensen uit hot verdronken
gebied rondom genoemde gemeenten
op. het eiland Putten gered. De gered
den zijn overgebracht naar Rotterdam
Uit vele boerderijen konden ruim
100 koeien worden gered.
De Scheveningeis nebben tijdens
hun reddingsacties hier en daai weer
stand ondervonden van de bevolking
in het verdronken gebied. Enkelen
mensen wensten niet te evacueren.. Op
een boerderij, waar de bewoners min
heil op het dak hadden gezocht, wer
den de Scheveningeis met dakpannen
bekogeld en „begroet" met de uit
roep: „Hé, komen jullie stelen?"
De vissers hebben zich getroost met de
gedachte, dat elders in het verdronken
•gebied, de dankbaarheid zeer groot is
geweest.
Van een onzer verslaggevers
'fTTerkendain was een vriendelijk
ff toeristcnplaatsje, waar 's zomers
duizenden watersporters doorheen voe
ren op weg naar de Biesbosch. Wer
kendam Is thans een spook-dorp, waai
alleen petrolenn.-hchtjes flets door de
ramen naar buiten schijnen. Op weg
naar Willemstad voer onze sleepboot
Werkendam binnen. De duisternis was
>e machtig. Sneeuwbuien joegen over
de Mer'wede. Veilig liepen wij binnen
om te wachten op beter weer.
In café Heitken zaten veel mensen bij
elkaar. Op het biljart stond een.
grote lta.i koffie. Aan de muur hing
een kaart, waarop stond: Voor een
taxi. nummer 274. De baas volgde
onze blik. De taxi is weg, zei hij.
Daarna schonk hij zwijgend koffie.
De Biesbosch bleek het nog lang
uitgehouden te hebben. Pas Maandag
morgen braken de dijken. Velen had
den zich toen al gered. Een vader met
zijn .wee zoons verdronken echter. Op
't Zaimpje zat nog een gezin met vijf
kinderen. Meer dan dat was er echtei
niet bekend. Voor de bewoners van
Wer' endam was het alsof een sluier
over het gebeuren viel. Wij wisten na
tuurlijk dat er moeilijkheden vv-en.
maar echt realiseren Iconden wij het
ons niet. Daarom wandelden wij naar
het dorp. Op de wegen lag het gebrui
kelijke vuil. Een paar klompen stond
netjes op de weg. Zo netjese. dat men
de aanvechting kreeg om het touwtje
tussen beide los te maken.
Eerst dachten wij dat Werkendam
verdwenen was. Maar tenslotte doem
den de petroleum-lichtjese op uit de
inktzwarte duisternis. Anderhalve me-
hoog heefi het water in Werken
dam gestaan. Men windt zich daar niet gedistribueerd.
over op. Zolang er geen vijf meter wa
ter op het land staat spreekt men er
niet over. Wij hebben geluk gehad, zo
zegt men in het Biesboschdorp Wer
kendam.
Kinderen zochten hun
ouders
EEN Belgische piloot van een
hefschroefvliegtuig, die Oude
Tonge hielp, vertelde dat de wan
hoop der vluchtelingen groot was.
Kinderen zochten naar hun ver
dwenen ouders en ouders zochten
naar hun kinderen. Van een fami
lie met 12 kinderen werden alleen
de vader en een jongen gered.
Prins Bernhard heeft vier vliegtui
gen ter beschikking gesteld: de Natio
nale Luchtvaartschool tien.
Prins Bernhard heeft zich heden met
een „Dakota" naar Valkenburg be
geven en zich ter beschikking gesteld
van de commandant van de transport
vliegtuigenafdeling van de luchtmacht.
De meest uiteenlopende zaken zijn
en worden door de vliegtuigen uitge
worpen: n.l. houders met drinkwater,
rubberlaarzen, zaklantaarns, blikken
petroleum en benzine, touwen, broden,
margarine, kindermelk, geneesmidde
len. radiotoestellen en tienduizenden
zandzakken.
Een van de grote hangars op het
vliegveld Valkenburg ligt vol met
voorraden: hahyvoedsel, kaarsen en
medicamenten, tot rubberboten voor
25 personen toe Bovendien liggen daar
nog 27.000 broden en een paar hon
derdduizend zandzakken die heden zijn
