Arnhemsche Courant GELDERS DAGBLAD TIEN SOLDATEN WORSTELDEN OP DE DIJK NAAR OOLT GEN SPL A AT Levensmiddelen naar overstroomd gebied Frankrijk leeft met Holland mee Zij wisten niets over de toestand D\! Steun aan de slachtoffers Ooltgensplaat Aardappelprijzen 18 en 16 cent Walcheren, pas hersteld, weer geteisterd Gat geslagen in gedichte dijk Ruitn f 30 per gezin D Dieven gepakt Woensdag 4 Februari 1953 139e Jaargang No. 19999 Uitgave: Uitgevers Maatschappij Arnhem N.V. Directeur D. Henny Hoofdredacteur A. Lammerts van Bueren (Waarin opgenomen de Nieuwe Amhemache Courant) Abonnementsprijs: 47 ct. p. w., 6,10 p. kwartaaL Bureau: Koningstraat 15, Arnhem, Telefoon 24841 Postrekening No. 276432 Redactie: TeL (Van een onzer verslaggevers) TTIEN COMMANDO'S waren er aan boord van de Gelderse sleepboot Pronto. Dezelfde tien, die Willemstad mede gered hadden. Zij ston den op voor- en achterdek. Een tikje onverschillig zo te zien. Innerlijk fel bewogen. Het waren jonge knapen onder commando van een ser geant, die niet moe kon worden. Ooltgensplaat was het doel, aan tie uiterste Zuidkant van het zwaargetroffen Överflakkee. Deze sergeant zou het tempo aangeven, toen wij opmarcheerden naar het dorp. Bange onzekerheid heerste er. i haven van Ooltgensplaat was niet te bevaren. De sterke ebstroom had er een slootje van gemaakt van niet meer dan vijftig centimeter diep te. Alleen Sluishaven was aan te va ren. Ongeveer 7 kilometer verwijderd van Ooltgensplaat. Direct na aan komst in de Sluishaven trokken de commando's op pad. Over een lange ayk, die slechts enkele meters breed was en aan beide zijden in het water stond, liepen de so'caten. Voorop de sergeant. Overal waien gaten in de dijken geslagen. Soms moest er over een strook open water gesprongen worden. Zolang ze niet kopje onder gingen kon het de militairen met sche len. Zjj dachten aan Ooltgensplaat, waarover nog niets bekend wa3. Tien mannen worstelden voort naar het ge- Isoleerde dorp. Zij wisten niets van de toestand, over de financiële hulp, die de getroffenen uit binnen- en buiten land in zo rijke mate kregen. Zij had den slechts één doel: het bereiken van Ooltgensplaat. Wy bereikten een lege boerdery, die tot de nok Ln het water stond. Op de dyk stonden twee paarden. Zy keken ons aan, draaiden hun koppen niet om. Achter een ver laten tractor, op het laatste mo ment de dyk opgebracht, lag een dood varken. De commando's liepen voort. Hun groene baretten deinden op de maat van hun passen. Boven de hoofden ronkten vliegtuigen. Zy speurden naar boerderijen, waar nog mensen waren Ooltgensplaat, Ooltgensplaat, sop ten de voeten in de vette modder. Nog nimmer waren deze jongens in het Ook vee en voer worden gegeven 60.000 broden, 10.000 pakjes margarine, 2.000 kg kaas, 5.000 blikjes melk, 2.000 kg worst, 5.000 pakjes kindermeel, 2.000 blikken stamppot met vlees: ziehier èen greep uit de indrukwekkende lijst van levens middelen, die door bemiddeling van het Directoraat voedselvoorziening tot dusverre op het vliegveld Valkenburg zijn afgeleverd, om de eerste nood van de slachtoffers in de geïsoleerde gebieden uit de lucht te lenigen. De directeur van het directoraat Voedselvoorziening, ir. J. A. P. Franke, gebruikt de term „wild west" als bij spreekt over organisatie van de hulp actie in de afgelopen dagen. Van cie eerste dag af is echter tevens gewerkt aan de organisatie en thans zijn de voorbereidingen voltooid. Een schip voer naar Bruii.isse met brood en margarine. Er werden sche pen gezonden naar Ouddorp en voor raden werden verscheept naar de Zeeuwse eilanden: voornamelijk zak ken (o.a. voor het afvoeren van aard appelen) en brood. Naar Muidelharnis werd hooi gezonden. Middelharms kreeg ook 2500 dekens ioor de bemid deling van minister Mansholt. Minister Donker stelde de dekens afkomstig uit de gevangenis in Den Haag be schikbaar. Voor het goed functionnersn van een georganiseerde hulpactie zijn voorra den nodig. Deze worden en zyn ge- "N Belastiiigfaciliteiten Gelet op de zeer byzondere omstandigheden heeft de rege ring besloten voor giften ten gunste van het Rampenfonds, verschillende belasting facilitei ten toe te staan. Met name zullen zowel na- tuuriyke personen als lichamen voor de Inkomstenbelasting, de loonbelasting en de vennoot schapsbelasting giften ln geld aan 't Nationaal Rampen Fonds tot elk bedrag, mits schrifteiyk bewezen, van het inkomen of de winst mogen aftrekken. De wettelijke beperkingen op het gebied van aftrek van giften zyn hier niet van toepassing. Over bedragen, die ten oehoe- ve van het Nationaal Rampen Fonds van het loon worden af gestaan, waaronder begrepen loo:i uit overwerk, hoeft geen loonbelasting te worden betaald. Goederen, die uit bedrijfsvoor raden ten-behoeve van de waters nood-slachtoffers aan het Ned. Roode Kruis en eventuele ande re daartoe aangewezen Instan ties worden geschonken, komen ten laste van de fiscale winst. Van deze goederen wordt geen omzetbelasting geheven. Aan fabrikanten en impor teurs van tabaksartikelen wordt ln dat geval vrystelling van ac- cyns verleend. Van schenkingen In geld aan het Nationaal Rampen Fonds en van goederen aan het Ned. Roo de Kruis, en eventueel andere daartoe aangewezen instanties, zal geen schenkingsrecht worden geheven. Voorts is terstond aan de ont vangers opgedragen verzoeken om uitstel van belasting van hen, die door de watersnood zyn getroffen, op ruime schaal in te willigen. dorj agere school. Èn nu gingen zij er heen. Trotseerden de gevaren, die de zwakke dyk bood. De jongens dachten er niet aan. Hun sergeant gaf soms bevelen. Met zachte stem. In de verte doemden de kleine daken op. Rode en zwarte pannen. Het was 'n strijd in de eenzaamheid, weinig spectaculair, maar doeltreffend. Zo werd overal in de geteistei-de gebie den gevochten. Door militairen, door burgers. Door dokters, bui-gemeesters, straatvegers. Het krysen van een aan tal meeuwen trok de aandacht. Even maar. Tien mannen trokken op. Steeds gejaagder werd het tempo. De ser geant voorop. Zijn ogen tuurden in de verte, waar het dorp steeds hoger bo ven de waterspiegel uitrees. De wind joeg schuimvlokjes over het smalle dijkje. Het proefde zout. Niemand zag deze strijd. Niemand keek ernaar. Alleen in Ooltgensplaat had men de mannen gezien... Zo keek men naar hulp uit in tal van dorpen. In Oude Tonge, Agthui- zen, Numansdorp... Ontzettende ravage. Eindelijk kwam het commando in Ooltgensplaat. Ontzettend was daar de ravage. Twee doden waren ge borgen, die even later door de soldaten begraven werden. Van buiten wist men niets, maar men veronderstelde, dat er zeer velen gebleven waren. Op deze buitenpost van de stryd te gen het water was hulp gearriveerd. De onvermoeibare soldaten begonnen onmiddellijk de mensen uit de nulzen te halen. Burgemeester Hordijk was bly iemand van buiten te zien. Hoe is het in Willemstad, vroeg hij. Wy kon den hem geruststellen, wat de situatie van de dug betrof. Ooltgensplaat was in de rug aange vallen door het water. Alleen het ge meentehuis stond droog. Vandaar uit werd het reddingswerk geregeld. De commando's waren in volle actie. En toen enige uren later de eerste boten binnen konden lopen geschiedde de evacuatie snel. De commando's hadden eer van hun werk 77Te» onzer verslaggevers keer- M-J de vannacht terug uit het ge teisterde gebied. Hij geeft in drukken uit Willemstad. Wer kendam, Ooltgensplaat, Agthui- zen, Oude Tonge. Hij beschrijft de evacuatie, de kalmte icaar- viede een uitgeputte bevolking meewerkt om de redding te ver gemakkelijken. Met een kleine groep commando's behoorde hij tot de eersten, die het zwaar ge troffen Ooltgensplaat bereikten. Het. is niet te beschrijven, zo ver klaarde lij. En het is helemaal niet meer te beschrijven, wan neer men thuis is. Het gebrek aan communicatie-middelen is fataal geweest. In de geteisterde gebieden hebben wj niemand horen lachen. Twee dagen niet. Hier in Gelderland en in de an dere droge provincies hoort men van minuut tot minuut hoe de situatie zich ontwikkelt. Temid den van de uitgestrekte water massa's Weet men niets, hoort men niets. Men vaart er. Men helpt er. Grimmig en verbeten. Er zijn maximum pry zen voor aard appelen vastgesteld, die ten doel hebben een ongemotiveerde prysop- dryvtng waarvoor naar de mening van deskundigen geen aanleiding be staat te voorkomen. Dit meldden wij reeds ln een deel onzer edities van gisteren. Met Ingang van heden gelden maximumverkoopprijzen voor ver koop door telers, landhandelaren, grossiers en kleinhandelaren De maximumprijs by verkoop aan de consument, waaronder niet alleen ge wone verbruikers, doch ook hotels, restaurants en. ziekenhuizen worden gerekend, bedraagt voor klei-aardap- pelen 18 cent per kg en voor zand- aardappelen 16 cent per kg.. Voor thuisbezorgen mag één cent per kg extra worden berekend. De kleinhan del is verplicht de aardappelen te voorzien van een duidelijke aandui ding, betreffende de verkoopprijs en de soort der aardappelen naar de on derscheiding zand- en kleiaardappe- len. De marge voor de kleinhandel ls drie cent, voor grossiers 2,75 cent en voor de landhandel 0,75 cent per kg. vormd en thans kan worden geput uit grote hoeveelheden suiker, l«t as, mar garine en gecondenseerde melk. Voor het vervoer hiervan zyn vele vissersvaartuigen gecharterd. Over liet gehele land, ->.a. ir, Noord- Holland, zijn inzamelingen voorbereid van hooi en andere ruwvoèders ten be hoeve van het geëvacueerde vee. Aan vragen om voeder worden gericht tot de bureaux van de provinciale voeds el- commissarissen. 120 Kampereilander veehouders en Kamper boeren buiten de stad, hebben besloten ieder één rund af te staan voor een nader aan te wijzen gemeente of streek in het getroffen gebied. In de reeds gedichte dyk van de Nieuwe Waterweg by de Bos polder te Rozenburg, waarin een gat was geslagen van 60 meter, is heden wederom een gat ge slagen van 4 meter. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt door het snelle Naren van de zeesche pen op de Nieuwe Waterweg. Er is ook een aanvang gemaakt met het dichten van de gaten in de dijk van de Nieuwe Waterweg bij de ..Kroonpolder" op Rozenburg. De ga ten hebben een lengte van ln totaal 250 meter. Er is gebrek aan spoor rails, draglines en bulldozers. Hon derd man genietroepen bieden de helpende hand. Voorlopig zal de dyk gebracht wor den tot een hoogte van 2 m boven N.A.P. 300 slachtoffers in Oufle Tonge Uit de berichten, die ons van verschillende zyden bereiken, schijnt te worden afgeleid, dat het dodencyfer op Goeree-Overflak- kee hoog is. Een verslaggever van Reuter meldt uit Nieuwe Tonge, dat daar reeds 80 mensen om het leven zijn gekomen. Er was geen contact met Oude Tonge, waar volgens een functionaris van het Roode Kruis 300 slachtoffers zyn te be treuren. In het geteisterde Nieuwe Tonge be vinden zich nog 1800 mensen. Tot van ochtend waren er 100 geëvacueerd. Een Nederlands amphibievoertuig brengt 60 mensen per keer naar Som- melsdijk. De dyk by Oude Tonge zakt gere geld. Men vreest, dat deze dyk, die el ders op Goeree al over vele kilo meters is weggeslagen, ook bij Oude Tonge zal verdwijnen. Een Engelse fotograaf heeft boven Walcheren gevlogen om een aantal opnamen te maken van het door de watersnood geteisterde eiland, het eiland, dat door de gebeurtenissen, welke aan de bevrijding van ons land 19.'/5 voorafgingen, nog zo tot de verbeelding van de Engelsen spreekt. Be fotograaf maakte o.a. deze over zichtsfoto van het eiland met een der dorpen als middelpunt. De foto geeft een triest beeld van de ravage, welke opnieuw op Walcheren, pas hersteld van de oorlogsschade, is aangericht. Ontroerende blijken van sympathie De gemeente Bergambacht heeft ln een spontane actie ten bate van het Nationaal Rampen Fonds 25.000 byeengebracht. Wanneer men «eet, dat dit dorp 3900 in woners telt, kan hier van een gro te offervaardigheid gesproken worden, die op gemiddeld 30 per gezin te stellen is. Gezin met 7 kinderen verdronken In Klundert zyn zeker 13 doden te betreuren, alduse deelde de burgemeester van deze gemeente mede. Een woning aan de buiten- dyk werd na de droobraak geheel weggesleurd, waarlyj de heer Leen van Wensen met zyn echtgenote, mevrouw van Wensen-Tolenaars en zeven kinderen in de water massa omkwamen. De inwoners van Klundert zijn voor driekwart geëvacueerd. Zeer veel boerderijen staan tot het dak onder water, in het hoger gelegen gedeelte vanhet stadje zijn de mensen, voor zover niet geëvacueerd, naar de zol ders gevlucht. Direct gevaar is thans niet meer aanwezig, aldus deelde de burgemees ter mede. Er is een groot gebrek aan boten met motor. Telefonisch van onze Parijse correspondent ,e ramp, waardoor Holland is geslagen, heeft in Frankrijk een diepe indruk gemaakt, welke spontaan in allerlei syinpathie-veridariogen en aanbiedingen tot uiting komt. President Auriol heeft Koningin Juli ana zijn warme deelneming laten betuigen en de Franse kardinaal mgr. Feltin kondigde zojuist aan, dat hij 3000 Nederlandse tdndereu een onderdak zou kunnen verschaffen. De Franse regering heeft vaD haar kant onmiddellijk, nadat Zondagavond het onheil hier bekend werd, al twee genie-bataljons, voorzien van 72 reddingboten, ter beschikking van Nederland gesteld. Ook in de Franse Senaat zyn woor den van medeleven gesproken en daar- by heeft minister Pleven de nadruk gelegd op de vele banden, waardoor Frankrijk en Nederland zich vooral nu verenigd voelen. Alle kranten brengen op hun eerste pagina's onder vette koppen het laat ste nieuws over Nederland, nieuws, dat de berichten over het voor Frank rijk niettemin zo belangryke bezoek van de Amerikaanse minister Dulles vrijwel geheel naar het tweede plan heeft gedrukt. Ook de Franse omroep geeft veel aandacht aan de Nederlandse cata strofe. Radioreporters zyn naar Hol land vertrokken en in de voornaamste nieuwsbulletins worden in het Frans en in het Nederlands oproepen uitge zonden voor geld, kleren, dekens en voedingsmiddelen, die naar de Neder landse consultaten in Parys en andere Franse steden gezonden kunnen wor den. Onder auspiciën van de Neder landse ambassade is voorts een actie- De politie te Abbenbroek heeft twee personen gearresteerd, die zich schul dig hebben gemaakt aan diefstal v goederen uit de verlaten hulzen ln het verdronken gebied. comité opgericht, om de steunverle ning aan Holland te organiseren. Maar nog hartelijker want directer zijn misschien de blij ken van medeleven, die je dezer dagen als Hollander zo in je on middellijke omgeving ondervindt. Geen winkel in de buurt, waar men je als Nederlander kent, of er wordt gevraagd, of je nog nadere berichten hebt over vrienden of familieleden daar ginds in het hoge barre Noorden, zoals men hier te zeggen pleegt. En wy we ten niet hoe vaak wij de laatste dagen Franse bekenden en onbe kenden hebben uitgelegd, waarom zo'n dijkdoorbraak in een laagge legen land als Nederland zulke noodlottige gevolgen moest heb ben. Uit de Franse kranten was de oor zaak van de ramp niet altijd even dui- delyk naar voren gekomen. Overstro mingen behoren in Frankrijk zelf nu eenmaal tot de periodieke natuurpla- gen, waarmee men bijna iedere herfst te maken heeft, maar waarbij meestal gelukkig weinig slachtoffers zijn te betreuren. Maar zy, die het warmst meeleven met de gebeurtenissen in Holland, zyn natuurlijk toch de hier woonach tige Nederlanders zelf. Er zyn er ver scheiden, die dag en nacht aan hun radiotoestel zitten om de berichten uit Hilversum op te vangen en onophou delijk worden tussen die Franse Ne derlanders telefoontjes gewisseld om naar de laatste berichten te informe ren. Zelden, of het moest in de Meida gen of in de hongerwinter zijn, heeft voor ons hier het vaderland tegelijker tijd zo veraf en zo dichtby gelegen... Een der meest ontroerende uitin gen van sympathie, die wy als Hollander persoonlijk de laatste dagen mochten beleven, was ech ter waarschynlyk toch wel, toen een onbekende uit ons huis, waar 60 families tezamen wonen, een pakketje kwam afgeven aan de deur. Er zaten kinderkleertjes in en een winterjas en ln een byge- voegd briefje verzocht ale onbe kende buurman ons, of wy er niet voor konden zorgen, dat zyn be scheiden bundeltje kleren in Ne derland een door het onheil ge troffen familie bereikte. Het is door zo'n spontaan gebaar, dat je pas goed gevoelt, dat het geen loze woorden waren, toen minister Pleven in een der Franse Kamers zei- de, dat de Fransen zich als ware gcede vrienden van de Nederlanders beschouwden en dat thans daarom ons leed ook het hunne Enkele buien Weersverwachting, medegedeeld door het K.N.M.I. te De Bilt, gel dig van Woensdagavond tot Don derdagavond: Veranderlijke bewolking met en kele regen-, hagel- of sneeuwbuien. Matige tot krachtige en in de kustprovincies tijdelijk harde wind, aanvankelyk Noord-Westelijk, la ter ruimend naar Noord tot Noord-Oost. Minder koud des nachts. Morgen overdag ongeveer dezelfde temperaturen als van daag. Morgen: Zon op 8.14; onder 17.3* Maan op onder 9.48 Hoogst urgent Na' de vreselyke overstromingsramp, die de landen langs de grote rivie ren in 1926 teisterde, heeft men met grote voortvarendheid zeer omvang rijke werken uitgevoerd, om de kans op een herhaling van zulk een cata strophe naar menselyk inzicht tot een minimum te beperken. Gebleken was, dat het afvoervennogen van de Maas onvoldoende was bij de toen voorge komen topstand. Bovendien bleek, dat de dijken niet zwaar genoeg en te laag waren om de enorme druk van het water onder dergelijk ongunstige om standigheden te weerstaan. Ook toen werd het door de storm opgezweepte water over de kruin van de dijken ge slagen, met het noodlottig gevolg, dat daaraan altyd verbonden is: dijkbreuk door afkalving van de taluds. Met grote voortvarendheid zijn, nadat on dergelopen polders droog gevallen of gemalen waren, de waterschappen, polderbesturen, provinciale- en Rijks waterstaat aan 't werk getogen om de dijken te verzwaren niet alleen, maar ook uitvoering te geven aan de reeds lang beslaande plannen tot verbetering van de Maas, waardoor het afvoerver- mogen van deze grillige regenrivier aanzienlijk werd verhoogd. Men be sefte, dat het beter was de millioenen guldens, die daaraan ten koste moesten worden gelegd, te besteden en zo het overstromingsgevaar tot een minimum terug te brengen, ja, naar menselyke berekening te bezweren, dan een voort durend risico te blyven lopen voor dijk breuk met al de fatale, ook financiële gevolgen daaraan verbonden. Hier ging het bekende spreekwoord van het dempen van de put, nadat het kalf verdronken was, niet op; het was een voudig zich rekenschap geven van een gebleken realiteit. De ontzettende catastrophe, die zich nu op de Zuidhollandse- en Zeeuwse eilanden en in Westelijk Noord-Bra bant voltrokken heeft, wederom door het samengaan van een aantal buiten gewoon ongunstige factoren wat wind en water betreft, riep de hierboven ge schetste geschiedenis in onze gedachten op. En vanzelfsprekend is bij talloos velen in deze dagen de vraag opge komen: wat kan worden gedaan, om zo verschrikkelyk onheil in de toe komst te voorkomen Een beklem mende vraag, nu wy weder op zo hui veringwekkende wyze van de nietig heid van alle menselyke werk, de onvolkomenheid van alle menselyke plannen waar het 't trotseren van de natuurkrachten betreft, overtuigd zyn. Maar de rampzalige gevolgen van deze 'stormvloed dwingen on3 om aan deze Vraag niet zonder meer, in doffe berusting of apathische gelatenheid, voorby te gaan. Te veel dergelyke rampspoeden heeft ons volk in het verleden beleefd, dan dat het niet reeds lang zich van het gevaar bewust zou zyn geweest. Het is door het gebeurde nog eens opgeschrikt en het herinnert zich nu, dat het vraag stuk van de beveiliging van de polders langs de zee-armen en de benedenloop van de rivieren, allang bestudeerd is. Dat de eeuwen door studie 'gemaakt is van mogelijkheden om deze gebieden beter te beveiligen. Heeft de minister-president, dr. Drees, bij zijn verklaring in de Tweede Kamer van gisteren, ook daaraan ge dacht, toen hij sprak over de noodzaak van een technisch apparaat, dat slechts door samenbundeling van alle op dit gebied voorhanden krachten zal kun nen worden verkregen, n.l. door zeer nauwe samenwerking van waterschap pen, provinciale waterstaatsdiensten en Rijkswaterstaat? Natuurlijk gaat het hierbij in de eerste plaats om de reeds aangevangen herstelwerken, maar daarnaast is het dringend nood zakelijk, dat nauwkeurig en met voort varendheid wordt overwogen, wat ge daan kan worden om de veiligheid van ons polderland te verhogen. Natuurlijk, het zal enorme kapitalen vergen, maar is dat. bij zo ruïneuze gevolgen van een overstromingsramp, niet ten volle ver antwoord En wy denken aan een tele gram, dat de Nederlandse Vereniging voor Landaanwinning gisteren tot de regering gericht heeft en waarin zy, rekening houdende met de mogelijk heid, dat de omvang van watersnood rampen als de huidige aanmerkelyk beperkt kan worden door afsluiting van de zeegaten in het Zuid-Westes des lands en door landaanwinning op grote schaal in de Waddenzee en eldera in het Noorden des lands, er op aan dringt, dat de besluitvorming daartoe en de noodzakelijk voorstudie zoveel mogelijk bespoedigd zal worden. Wy worden als volk, wonende in een land, dat der zee ontrukt is. in deze moeilyke dagen opnieuw ten stryde geroepen. De stryd tegen het verraderlyke element, dat onze erfvijand en de voorwaarde voor onze welvaart tevens is. Een grimmige strijd, waarin geen middel onbeproefd mag blyven. Daarom is het thans weer aan de orde gestelde vraag stuk van onze zeegaten van hoogst urgente betekenis. Niet genoeg kunnen wij daarvan doordrongen zijn! VERZOEK AAN ENGELSE ZENDAMATEURS De Britse radiovereniging heeft alle Britse radio-amateurs verzocht tot nader order niet uit te 'enden op de golflengten tussen 3680 en 3720 kilo cycles, aangezien hierop in Nederland radio-amateurs een noodverkeer ten behoeve van de reddingswerkzaamhe den onderhouden, dat niet gestoo?-d mag worden.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 1