Neerlands gehele vissersvloot
snelde Zeeland te hulp
Ook helicopters deden prachtig werk
Onderdak noodzakelijk voor
50.000 evacués
Verschrikkelijke toestanden
op Goeree en Overflakkee
Woensdag 4 Februari 1953.
NIEUWE APELDOORNSE COURANT
Tweede blad
Tocht naar Schouwen-Duiveland
(Van een speciale verslaggever)
IERSEKE, 3 Febr. Schouwen-Duivelaiul is één
watervlakte. Er is eigenlijk niet veel verschil jneer
tussen het land binnen de dijken en de zee er buiten.
Er zijn nog enkele hooggelegen delen, waar mensen
samengepakt zitten, maar voor de rest is het water,
water, water
Slechts een hulppoging op zeer grote schaal kon
hier redding brengen en hiermee is men vandaag in
de vi'oege ochtend begonnen. Honderden vaartuigen
lagen vanmiddag voor de kust van het eiland, waar
de duinenrij op verschillende plaatsen onderbroken
wordt door grote gaten, waar het water kolkend
doorstroomt. Schouwen-Duiveland is vandaag het
Langdurige onzekerheid door ontbreken
van radiocontact
De onzekerheid waarin men daecn
heeft verkeerd ten aanzien van het
lot van dit eiland, is thans echter ver
dwenen. Daarvoor in de plaats is ge
keerd een realiteit, die velen de schrik
om het hart heeft doen slaan. Wat wij
uit eigen ervaring weten, is, dat
SEROOSKERKE geheel ontruimd is
en dat van het grasveldje voor de
dorpskerk, de enige droge plek in het
plaatsje, twee paarden ons bedroefd
hebben nagekeken, toen wij met de
enige tientallen overgebleven inwoners
van het dorpje omstreeks half een
hedenmiddag wegvoeren naar de dui
nen, om de mensen over te zetten op
een van de vissersschepen, die daar
voor anker lagen.
Doch laten wij het verhaal van de
aanvang af vertellen en beginnen om
5 uur hedenmorgen in Ierseke, toen
wij op het vissersscheepje, waarop zes
stormboten waren geladen, in gezel
schap van zes Belgische militairen,
een Nederlandse kapitein en een paar
burgers de haven verlieten, om in de
donkere nacht koers te zetten naar het
eiland.
Na bijna twee uren passeerden wi]
Zierikzee, waar nog enkele lichten aan
waren en waar het groene licht en rode
licht van de havenuitgang nog scheen.
Een half uur later liep ons scheepje
een noodhaventje bij de zg. Flauwers
binnen, vlak tegen de duinen. Daar
zat een aantal mensen, dat kans gezien
had naar de dijk te komen en daar de
nacht zonder licht of warmte in het
café had doorgebracht. Snel werden
de boten uitgeladen en naar de over
kant van de dijk getild. „Vier man in
elke boot, elk met een peddel", luidde
het commando. De boten werden twee
aan twee aan elkaar vastgemaakt en
een boer, die daar plaatselijk bekend
•was ging mee als gids. Drie „dubbele"
boten kozen elk een andere richting,
en in het schemerdonker trokken ze
de eindeloze watervlakte tegemoet,
waar daken van boerderijen boven het
water uit staken.
Een harde wind woei van de land
zijde. Peddelen was onder deze om
standigheden zwaar werk. „Tot aan
de molens is iedereen van de boerde
rijen af", zei onze gids. „Wat daar
achter nog zit weet ik niet".
Daarachter, dat betekende een on
afzienbare watervlakte met tientallen
daken, telefoonpalen, die de weg mar
keerden en in de verte enkele hoge
punten met bomen en een kerktoren
tje. In een uur waren we naar schat
ting ongeveer 500 meter gevorderd,
optomend tegen de harde wind en
tegen de golven, die hij opzweepte.
Een schreeuw over 't water.
De reportage was door de journalist
reeds lang vergeten. Hier golden be
langen, die verre uitgingen boven die
der berichtgeving. We passeerden de
molen „De Moriaan" en toen begon
het zoeken op goed geluk in elk huis,
dat er nog maar enigszins bewoon
baar uitzag.
Plotseling een schreeuw over het
water. Uit de bovenverdieping van
een boerderij gebaarde een jonge
boer. „Daar ginds", schreeuwde bU,
„daar hangt een witte vla? uit, ga
daar eerst maar heen".
Na drie kwartier waren we er, om
te ontdekken dat het een wit gordijn
was, dat woest uit een kapotte ruit
fladderde. Van de bewoners geen
spoor. Even verder weer een boerderij,
gedeeltelijk reeds ingestort. „Niet
meer nodig, daar kunnen geen men
sen meer zijn". Dan maar bakboord
uit, voorbij het gat in de richting
Scrooskerke. Het voorbijkomen van
dat 75 meter brede gat heeft meer
moeite gekost, dan de hele tocht.
Gisteren was er een vlot doorge-
sleurd naar zee, waarop zes mensen
van een boerderij zich hadden trach
ten te redden. Twee ervan brachten
er het leven af, zoals later bleek. De
zuiging was merkbaar tot op 2 km
landinwaarts. Wij passeerden het op
ongeveer 800 m afstand, doch die 7a
meter kostten ons onderhall uur.
Toen was Serooskerke niet zo ver
meer. Middelerwijl was het in de
lucht vol met vliegtuigen geworden.
Drie helicopters cirkelden rond, hin
gen soms een tijd boven een boerderij
en in de verte zag men dan een stipje
naar boven hijsen, wat weer een ge-
red mensenleven betekende.
Waarheen eerst? was de vraag. Een
helicopter kwam ons te hulp. Nadruk
kelijk bleef hij stilstaan naast de toren
van Serooskerke; waar nog de vlag
uithing, die Zaterdag ter gelegenheid
van de verjaardag van prinses Beatrix
was gehesen. Toen wij vlakbij waren;
zwaaide de helicopter af, op zoek
naar andere slachtoffers. Tussen ka
potte huizen voeren wij, door wat
eens de toegangsweg tot het dorpje
was geweest. Angstig stil was het
overal. Op het dak van een schuurtje
blafte een hond ons toe. Geleidelijk
aan werd het water lager en tenslotte
schuurde de landingsboot over de
keien en kon men met waterlaarzen
aan land gaan, vlak bij het kerkje.
lEen agent van politie kwam ons
tegemoet.
In de kerk van Serooskerke.
„Hoeveel mensen zitten nog hier?"
vroegen wij. „Ongeveer 20. Kom maar
mee in de kerk". Daar zaten de twin
tig om een grote tafel, voorzien van
brood, koek, boter en melk, een pri
mus zorgde voor warme koffie, en zo
gezien konden de mensen het nog wel
even volhouden, wat ze zelf ook toe
gaven. „Ga eerst maar mee een paar
huizen' langs" zei de agent. „Daar zit
ten er nog een paar".
De twee boten werden ontkoppeld
en elk ging naar een huis verder het
water in. Een oude man keek uit het
dakvenster en zwaaide. „We komen
eraan", riep de agent. „Ga maar naai
de achterkant naar het raam". Aan de
achterkant stonden de twee oudjes:
een man, met grote grijze snor, en zijn
oude, zachtjes huilende vrouw, die
„Duinkerken van Nederland" geworden, met dit ver
schil, dat thans de vijand niet de militaire overwel
diger was, maar het meedogenloze geweld, dat de
natuur heeft losgelaten. Wat beter is, zouden wij, na
vandaag, niet durven zeggen. Soms kan een plotse
linge dood een gunst zijn, als men hem 'plaatst tegen
de radeloze angst van hen, die het water hoger en
hoger zagen komen en er tenslotte voor moesten
buigen.
Wij weten weinig van cle andere dorpen van het
eiland. Alleen werd ons nadrukkelijk verzekerd, dat
de toestand op Zierikzee minder alarmerend is ge
weest dan men aanvankelijk heeft gedacht, maar dat
het in Bruinisse uiterst kritiek is.
zoals de man zei, niet zo goed meer
uit de voeten kon. Een jonge kerel
hees zich met behulp van een touw
uit de boot naar boven. „Het touw
onder oksels van je vrouw", zei hij
tegen de oude baas. Zielige geluidjes
kwamen uit de mond van het oude
mensje, toen zij buiten het raam bun
gelde, waar hoog reikende handen
haar grepen en in de boot zetten.
Snikkend leunde ze tegen een van de
mannen aan, te moe, om enig initia
tief te tonen.
„We hebben twee nachten op zolder
gezeten", vertelde de oude man.
..Meestal onder de dekens. Eten had
den we nog genoeg, en we konden
ook wat warms maken, want we had
den een vergasser, maar het drink
water begon aardig krap te worden".
In twee andere huizen was geen
leven te bespeuren en men kon slechts
hopen, dat de bewoners gered waren.
In het dorpje waren middelerwijl nog
een roeiboot en een motorvlet aange
komen, die ook reeds enige mensen
hadden opgepikt. Het schaarse bedde-
goed ging mee in de boten en met de
motorvlet voorop begon de tocht.
„Moet de hond niet mee?" riep
iemand. „Hij hoort nergens bij", zei
er een. „Laat hem maar bij de paar
den blijven, of schiet hem anders
dood". De agent had zijn revoler reeds
gelrokken om het dier een ellendig
einde te besparen, toen een man uit
een van de boten sprong, door het
water waadde, de hond in het nekvel
greep en hem in de boot slingerde.
Paarden bleven ons nastaren van het
grasweitje.
In anderhalf uur waren we alle
maal op de dijk, waar middelerwijl
genietroepen en marinemannen arri
veerden om de vluchtelingen over te
nemen en op een van de vele schuit
jes te zetten, richting Yerseke.
Minister Drees:
vyr cn zeventig schepen telden wfj
gistermiddag voor Zierikzee: kust
vaartuigen, marineschepen, tanksche
pen, particuliere jachten en vissers
schepen. De hele vissersvloot van Ne
derland zit nu practisch in Zeeland,
spontaan te hulp gesneld op de drin
gende noodkreet. Sommige met de
vis nog aan boord. De gehele vangst
verspelend om hulp te kunnen bieden.
Rond Haamstede, Bruinisse, de
Flauwers, Dreischor en andere plaat
sen was het hetzelfde beeld: honder
den schepen voor de kust om de dui
zenden op te nemen. Een groot be
zwaar bij de reddingspogingen is ech
ter het in onvoldoende mate aanwezig
zijn van roeiboten met buitenboord
motor en platboomde vaartuigen, die
de gaten door kunnen of over de dij
ken gedragen kunnen worden. Zo
doende staat het aantal grotere sche
pen in geen verhouding tot de primair
nog meer noodzakelijke kleine schuit
jes om mensen uit huizen te halen
en naar de dijken te brengen.
De hefschrocfvliegtuigen.
Prachtig werk hebben de helicop
ters gedaan, die tientallen mensen uit
hun benarde posities verlost hebben
en de gehele dag boven de eilanden
zweefden. Het uitgooien van rubber
boten is niet zo'n groot succes ge
weest. Het was een toeval nis zo'n
boot terecht kwam tegen een geïso
leerde boerderij en enkele hebben wij
als verloren en lek geslagen tegen de
dijken zien liggen. Een tweede lacune,
die zich wel zeer sterk heeft doen ge
voelen, is het ontbreken van radio
contact, dat bijv. tot gevolg had dat.
men van Schouwen-Duiveland lange
tijd niets heeft gehoord. Ook zouden
in de roeibootjes draagbare zendertjes
meegenomen moeten worden die con
tact hebben met de vliegtuigen, die
op hun beurt de bedreigde punten
kunnen aangeven. Nu was het voor
de kleine bootjes veelal een zoeken
op goed geluk.
„Wij hoorden Zondagavond de
radio" vertelde ons een inwoner van
Serooskerke, „maar wij hoorden niets
over Schouwen en dachten dat men
ons vergeten had of dat men het bij
ons niet zo erg vond. Het ergste was,
dat wij niet konden laten weten hoe
het bij ons gesteld was".
Gezien onze ervaringen op Schou
wenDuivcland geloven wij te mogen
aannemen, dat het aantal slachtoffers
nog belangrijk uit zal gaan boven het
thans genoemde officiële cüfer.
Yerseke is thans een van de cen
trale punten voor de hulpverlening in
Zeeland. Het is vrijwel het enige
plaatsje, dat niet heeft geleden, al is
practisch de gehele mosselcultuur ver
loren gegaan.
Oproep van voorzitter
der Kamer
DEN HAAG. In de Tweede Kamer
heeft minister-president dr W. Drees,
het woord gevoerd over de ramp die
het Nederlandse volk getroffen heeft.
De minister deelde mede dat ongeveer
50.000 personen geëvacueerd zullen
moeten worden en het aantal slacht
offers tegen de negenhonderd zal
lopen.
Ondanks de woningnood meent de
regering een beroep te mogen doen op
de ingezetenen, de slachtoffers hulp en
huisvesting te verlenen.
Over de omvang van de uit te voe
ren waterstaatswerken kon dr Drees
niet veel nog mededelen. Daarvoor zou
men de omvang van de schade beter
moeten kennen.
Vol lof was de minister over de wijze
waarop hulp is gekomen.
Prins Bernhard zal het voorzitter
schap van het Rampenfonds op zich
nemen. Er zal begonnen worden met
het geven van nood-uitkeringen. Hier
voor zou worden geput uit de fondsen
van de tegenwaarde-rekening van de
dollar-hulp.
Vóór de minister-president sprak ka
mervoorzitter Kortenhorst over de
ramp en haar gevolgen.
Ook hij deed een beroep op onze
daadkracht om, waar mogelijk, hulp te
verlenen. Dr Kortenhorst eindigde zijn-
rede met de woorden:
„Ik wil dit korte woord besluiten
met de bede tot de Almachtige en Al-
goede God om troost te storten in de
harten der beproefden en uitkomst te
geven in de ellende cn nood van de
duizenden die op redding en bijstand
wachten. Het eindpunt van de Gods
dienst en de pure menselijkheid, de ziel
der deugden en de samenvatting der
eeuwige wet, is de barmhartigheid.
Moge de geest daarvafi vaardig blij
ven over ons volk".
Prins Bernhard:
Misschien in Maart
terug naar New-York
NEW YORK. Op de vraag wan
neer hü naar Amerika dacht terug te
keren, antwoordde Prins Bernhard bij
zijn vertrek uit New York, dat hij
waarschijnlijk hetzij over vier hetzij
over acht weken, opnieuw naar de
Verenigde Staten zou komen. In ieder
geval zal ik zo spoedig mogelijk ko
men, omdat ik definitieve afspraken
hier heb en de mensen niet graag te
leur stël. Misschien wordt het Maart,
misschien April, wij zullen zien.
Prins Bernhard zei verder, dat hij
waarschijnlijk een gedeelte van de
route het vliegtuig zelf zou besturen.
Chef-vlieger van het K.L.M.-vliegtuig
Olivier van Noort is de heer Do Nie.
Het vertrek van het vliegtuig was
enige tijd uitgesteld om extra-benzine
in het vliegtuig te laden, zodat zonder
stoppen naar Prestwick kon worden
doorgevlogen. Daarna wachtte men
nog op de aankomst van het K.L.M.-
vliegtuig uit Amsterdam, met de eer
ste Nederlandse kranten, die bijzon-
In een speciaal bijeengeroepen zitting
legde de minister-president, dr Drees,
voor de Tweede Kamer een regerings
verklaring af. V. I. n. r.: Staatssecr.
Moorman, minister Beyen, minister
Beel(half zichtbaar), dr Drees, minis
ter Staf, minister Algera, minister De
Bruyn.
Vermoedelijk driehonderd doden in Oude
en Nieuwe Tonge
Een inwoner van Dordrecht, die gisteren per helicopter naar Goeree
is geweest, heeft ons hedenochtend van het vliegveld "Woensdrecht af
enige mededelingen gedaan, die er op zouden wijzen dat de toestand
op Goeree zeer kritiek is. In Oude Tonge zouden bijna 200 slachtoffers
zijn geborgen. Honderden inwoners van deze plaats zouden opeengepakt
zitten op een stuk dijk van circa 300 meter, verstoken van voedsel en
drinkwater. Even kritiek, zo niet erger, zou volgens deze zegsman de
toestand zijn in De Bommel en Ooltgensplaat. Over de rest van het
eiland kon hij niets vertellen.
Reddingsboten met vlag
halfstok
De toestand op Goeree en Over
flakkee is door het grote gebrek aan
communicatiemiddelen nog zeer on-
o\ erzichtelijk. De geëvacueerden van
Ooltgensplaat zijn in Dinteloord (N.B.)
ondergebracht. Schepen met voedsel,
schoeisel en medicamenten zijn naar
Ooltgensplaat onderweg.
De bevolking van Den Bommel
evacueert vermoedelijk naar Rotter
dam.
Het meest kritiek schijnt de situatie
In Oude en Nieuwe Tonge te zijn.
Daar moeten veel slachtoffers te be
treuren zijn en het gerucht gaat, dat
ook de burgemeester van Nieuwe
Tonge verdronken is. Men heeft tot nu
toe geen enkel contact met andere
gemeenten op het eiland kunnen krij
gen.
In Stad aan 't Haringvliet heeft de
bevolking besloten te blijven, met uit
zondering van een 150-tal, dat er vrij-
derhederi brachten over de wa
tersnood. De Prins had nl. alleen nog
maar kennis kunnen nemen van het
regeringscommuniqué, dat Maandag
door de ambassade te Washington was
uitgegeven.
De Prins werd uitgeleide gedaan
door de Nederlandse ambassadeurs
Van Royen en Von Balluseck en Prins
Aschwin en zijn echtgenote.
Verwelkomd door H.M. de Koningin en
minister Beel, is Prins Bernhard van
morgen te half acht op Schiphol terug
gekeerd.
Eerste slachtoffers ter
aarde besteld
DUBBELDAM. De stoffelijke
overschotten van vier slachtoffers van
de watersnood, inwoners van het zo
zwaar geteisterde 's-Gravendecl, z\jn
gisterochtend in ruw houten kisten op
het kerkhof in Dubbeldam voorlopig
ter aarde besteld. Het zijn de eersten
van de ramp, die West-Nederland trof,
wier lijken geborgen konden worden.
De trieste plechtigheid droeg een
zeer sober karakter. De burgemeester
van Dubbeldam, de heer J. P. M. Bee-
laerts van Emmichoven, sprak bewo
gen woorden, waarmede hij de gevoe
lens van de bevolking van het eiland
van Dordt tot uitdrukking bracht. Ds
A. J. van Heuven, Nederlands Her
vormd predikant van 's-Gravendeel,
sprak woorden van troost tot de enke
le nabestaanden, die aanwezig waren.
Corps Diplomatique
naar noodgebied
DEN HAAG. Op uitnodiging van
het departement van Buitenlandse Za
ken maakt het Corps Diplomatique met
een vliegtuig van de K.L.M. heden een
rondvlucht over het overstroomde ge
bied. Het vliegtuig vertrok om tien uur
van Schiphol.
Prins ontvangt cheque
voor slachtoffers
NEW YORK. Dr Richard McEvoy
predikant van de Kerk van St. Marl
in The Bouwerie (New York) heeft aan
Prins Bernhard een chèque overhan
digd van 375 dollar voor de slachtof
fers van de overstromingen. Het geld
zo zeide de predikant, was de op
brengst van de Zondagscollecte.
willig de voorkeur aan gaf te evacu-
In Middelharnis en Sommelsdijk zijn
duizend burgers vrijwillig vertrokken:
6000 anderen wachten nog op vervoer.
In Ouddorp schijnen geen slachtoffers
te zijn gevallen. De bevolking was op
de hoogste punten van de duinen ge
klommen en zit nog hier en daar op
de daken.
Volgens de laatste berichten heersen
verschrikkelijke toestanden op de
Zuidhollandse eilanden Goeree en
Overflakkee. De burgemeesters van
verschillende gemeenten schatten het
aantal slachtoffers op ongeveer 600.
Gemeenten als Stellendam, Herkingen
en Batlennoord zijn vrijwel geheel
verdwenen. De eerste berichten uit
Oude en Nieuwe Tonge maken mel
ding van minstens 300 doden.
Langs de dijken steken trieste figu
ren af, die moeizaam voortsjokken,
kinderen, dekens of draagbaren gedekt
door lakens torsen. Scheepjes varen
af en aan; bedroevend dikwijls met de
vlag halfstok, omdat er stoffelijke res
ten aan boord zijn. Honderden mannen
met bootjes zoeken het eiland af naar
overlevenden. Tientallen volkomen in
gesloten en in levensgevaar verkerende
boeren weigeren hun bezit in de steek
te laten. Militairen en politiemannen
redden deze mensen met geweld. Van
de vroege morgen af stroomt een
enorme vloot hulpschepen de benarde
eilandbewoners van Zuid-Holland en
Noord-Zeeland te hulp.
HOE wordt geholpen
N vrijwel alle plaatsen in de niet
1 getroffeen gebieden zijn collec
tes aan de gang. Het Is uiteraard
onmogelijk van al die plaatsen op-
brengstcijfers te geven, maar om een
indruk te geven, geven we hier een
paar die de laatste tijd bij ons zijn
binnengekomen. In Olst kwam 31.320
gulden bijeen, dat is 4.40 per hoofd
of twintig gulden per gezin. In Pijn-
acker kwam twintig mille bijeeen,
dat is een rijksdaalder per hoofd of
elf gulden per gezin. In Ede was
gisteravond de honderd duizend over
schreden. Bergambacht bracht ruim
dertig gulden per gezin op. Men
bracht in totaal bijeen: vijf en twin
tig duizend gulden, terwijl de ge
meente 3900 inwoners telt. Sneek
verzamelde vijftig mille (twintig
duizend inwoners). De K.L.M.
heeft een vierde Dakota vrijge
maakt voor de luchtbrug naar de
geteisterde gebieden. Het Cana
dese Rode Kruis heeft o.m. duizend
kg goederen met een K.L.M. lijn-
vliegtuig naar Nederland gezonden.
De leden van de Nederlandse
vereniging van tandheelkundigen
stellen unaniem hun diensten belan
geloos ter beschikking van de ge-
evacueerden. De Nederlandse im
migranten in Nieuw Zeeland hebben
onder leiding van de Nederlandse
gezant een comité gevormd voor het
stichten van een hulpfonds. Drie
vliegtuigen zullen vandaag uit Oslo»
vertrekken met goederen voor de
slachtoffers van de watersnood.
Een Amerikaan die met het K.L.M.-
vliegtuig uit New York aankwam,
overhandigde zo gauw hij uit het
toestel was gestapt, de eerste de
beste K.L.M.-cmployé een chèque
voor een zeer aanzienlijk bedrag,
bestemd voor hulp aan de slacht
offers. President Eisenhower
heeft een telegram gezonden aan
Koningin Juliana, waarin hij zegt
dat zijn landgenoten en hijzelf diep
getroffen zijn door het nieuws van
de ramp. Hij betuigt Hare Majesteit
de innigste deelneming van zijn volk.
In Curacao heeft men al meer dan
een half millioen Nederlandse gul
dens ontvangen. De Paus heeft
een bedrag van dertig duizend gulden
ter beschikking van het Nationaie
Rampenfonds gesteld.
Giften en deelneming.
De Amsterdamse Bank Incasso-bank
heeft heden een bedrag van 250.000
gulden gestort op de rekening van het
Rampenfonds.
De Italiaanse minister-president de
Gasperi heeft in een telegram aan
minister-president Dr Drees zijn deel
neming betuigd en hulp aangeboden
tot leniging van de nood.
Voorts heeft de minister-president
telegrammen van deelneming ontvan
gen van de Griekse minister-president
Papagos, de minister van buiten
landse zaken van Uruguay, de zaakge
lastigde van Tsjccho-Slowakjje en het
gemeentebestuur van EastLondon in
Zuid-Afrika.
In de stad en provincie Groningen
wordt thans druk gecollecteerd. Voor
zover thans bekend is werd in lotaal
door de gemeenten in de provincie
Groningen de één millioen reeds over-
