Schouwen-Duiveland geheel door
water verzwolgen
'11 Rotterdamse agent vond
zijn ouders terug
Wij dachtendat men
ons vergeten had
ISiemand had gedacht
aan dijkdoorbraak
Dr. Drees: „Geen belasting
op schenkingen"
WOENSDAG 4 FEBRUARI 1953
PAGINA 3
Met een stormboot door het „Duinkerken van Nederland"
,-r r
In
Serooskerke hing de
feestvlag nog uit
(Van een speciale verslaggever)
YERSEKE, 3 Febr. Schouwen-Duiveland is één watervlakte.
Er is eigenlijk niet veel verschil meer tussen het land binnen
de dijken en de zee er buiten. Er zijn nog enkele hooggelegen
delen, waar mensen samengepakt zitten, maar voor de rest
is het water, water, waterSlechts een Hulppoging op
zeer grote schaal kon hier redding brengen en hiermee is men
intussen begonnen. Honderden vaartuigen lagen vanmiddag
voor de kust van het eiland, waar de duinenrij op verschil
lende plaatsen onderbroken wordt door grote gaten, waar
het water kolkend doorstroomt. Schouwen-Duiveland is van
daag het ..Duinkerken van Nederland" geworden, met dit
verschil, dat thans de vijand niet de militaire overweldiger
was, maar het meedogenloze geweld, dat de natuur heeft
losgelaten.
Overal heerste een
angstige stilte
Wat r beter is zouden, wij. na
vandaag, niet durven zeggen. Soms
kan een plotselinge dood een gunst
zijn. als men hem plaatst tegen de
radeloze angst van hen. die het wa
ter hoger en hoger zagen komen en
er tenslotte voor moesten buigen.
Wij weten weinig van de andere
dorpen van het eiland, alleen werd
ons nadrukkelijk verzekerd, dat de
toestand op Zicrikzee minder alar
merend is geweest, dan men aanvan
kelijk heelt gedacht, maar dat het
in Bruinisse uiterst kritiek is.
De onzekerheid waarin men dagen
heeft verkeerd ten aanzien van het
lot van dit eiland, is thans echter
verdwenen, en daarvoor in dc plaats
is gekomen een realiteit, die, velen
de schrik 0111 het hart heeft doen
slaan. Wat wü uit eigen ervaring
weten, is, dat Serooskerke geheel
ontruimd is en dat van het gras
veldje voor de dorpskerk, dc enige
droge plek in het plaatsje, twee
paarden ons bedroefd hebben nage
keken, toen wij met de enige tien
tallen overgebleven inwoners van
het dorpje, omstreeks half een van
middag wegvoeren naar de duinen,
om de mensen over te zetten op een
van de vissersschepen, die daar voor
anker lagen.
Doch. laten wij het verhaal van
de aanvang af vertellen en begin
nen om 5 uur vanmorgen in Verse-
kfe, toen wij op het vissersscheepje,
waarop zes stormboten waren gela
den, in gezelschap van zes Belgische
militairen, een Nederlandse kapitein
en een paar burgers de haven ver
lieten, om in de donkere nacht koers
te zetten naar het eiland.
Na bijna twee uren passeerden wij
Zierikzce, waar nog enkele lichten
aan waren en waar het groene licht
en rode licht van de havcnuitgang
nog schenen. Een half uur later liep
ons scheepje een noodhaventje bij
de zg. Flauwers binnen, vlak tegen
de duinen. Daar zat een aantal men
sen, dat kans gezien had naar de
dijk te komen en daar de nacht zon
der licht of warmte in het café had
doorgebracht. Snel werden de boten
uitgeladen en naar de overkant van
de dijk getild. „Vier man in elke
boot, olk met een peddel", luidde
het commando. De boten werden
twee aan twee aan elkaar vast ge
maakt en een boer, die daar plaat
selijk bekend was ging mee als
gids. Drie „dubbele" boten kozen elk
een andere richting, en in 4iet sche
merdonker trokken ze de eindeloze
watervlakte tegemoet, waar daken
van boerderijen boven het water uit
staken.
EEN WITTE VLAG
Een harde wind woei van de land
zijde. Peddelen was onder deze om
standigheden zwaar werk. „Tot aan
de molens is iedereen van de boer
derijen af", zei onze gids. „wat daar
achter nog zit weet ik niet."
Daarachter, dat betekende een on
afzienbare watervlakte met tiental
len daken, telefoonpalen, die de weg
markeerden cn in de verte enkele
hoge punten met bomen en een
kerktorentje. In een uur waren wc
naar schatting ongeveer 500 meter
gevorderd, optornend tegen de har
de wind en tegen de opgezweepte
golven.
In een speciaal bijeen geroepen
zitting legde de minister-pre
sident dr Drees, voor de Twee
de Kamer een regeringsverkla
ring af. V.I.n.r.: staatssecr.
Moorman, min. Beyen, min.
Beel (half zichtbaar), dr Drees.
min. Staf, min. Algera, min.
De Bruyn.
De reportage was door de journa
list reeds lang vergeten. Hier golden
belangen, die ver uitgingen boven
die der berichtgeving. We passeer
den de molen „De Moriaan", en toen
begon het zoeken op goed gelui: in
elk huis. dat er nog maar enigszins
bewoonbaar uitzag. Plotseling een
schreeuw over het water. Uit de bo
venverdieping van een boerderij ge
baarde een jonge boer. „Daar ginds",
schreeuwde hij. „daar hangt een
witte vlag uit, ga daar eerst maar
heen".
Na drie kwartier waren we er.
om te ontdekken dat het een wit
gordijn was, dat woest uit een ka
potte ruit fladderde. Van dc bewo
ners geen spoor. Even verder weer
een boerderij, gedeeltelijk reeds in
gestort. „Niet meer nodig, daar kun
nen geen mensen meer zijn". Dan
maar bakboord uit, voorbij het gat
111 de richting Serposkerke.
MOEIZAME TOCHT
Het voorbij komen van dat 75 me
ter brede gat heeft meer moeite ge
kost. dan de hele tocht. Gisteren
was er een vlot doorgesleurd naar
zee. waarop zes mensen van een
boerderij zich hadden trachten te
redden. Twee ervan brachten er het
af. zoals later bleek. De zui
ging was merkbaar tot op 2 km
land inwaarts. Wij passeerden hel op
ongeveer 800 meter alstand. doch die
75 meter kostten ons anderhalf uur.
Toen was Serooskerke niet zo ver
meer.
Intussen was het in de lucht vol
met vliegtuigen geworden. Drie hcli-
opters cirkelden rond, hingen soms
een tijd boven een boerderij cn in
erte zag men dan ccn stipje
boven hijsen, wat weer een
gered mensenleven betekende.
„Meteors" joegen yoorbiï „Austers"
een Grummoh Amphibie-vliegtuig,
..Harvards" en een Flying „Boxcar"
van de Amerikaanse luchtmacht.
„Waarheen eerst?" was de vraag.
Een helicopter kwam ons te hulp.
Nadrukkelijk bleef hy stilstaan
naast de toren van Serooskerke,
waar nog de vlag uithing, die Za
terdag ter gelegenheid van de ver
jaardag van prinses Beatrix was
gehesen. Toen wij vlakbü waren,
zwaaide de helicopter af, op zoek
naar andere slachtoffers. Tussen
kapotte huizen voeren wü. door
wat eens de toegangsweg tot het
dorpje was geweest. Overal heerste
een angstige stilte. Op het dak
van een schuurtje blafte een hond
ons toe, het enige teken van leven
wat wü zagen. Geleidelük aan werd
het water lager en tenslotte schuur,
de de landingsboot over de keien,
en kon men met waterlaarzen aan
land gaan, vlak bü het kerkje. Een
agent van politie kwam ons tege
moet: „Hoe is het op Renesse"?
.roeg hü bezorgd, „daar zitten mün
vrouw en kinderen". Wü moesten
hem het antwoord schuldig blüven.
IX DE KERK
„Hoeveel mensen zitten nog hi«'i
roegen wij. „Ongeveer 20. kom
maar mee in de kerk". Daar zaten
de twintig om een grote tafel, voor
zien van brood, koek. boter
melk. Een primus zorgde voor w
me koffie, en zo gezien konden de
mensen het: nog wel even volhou
den, wat ze zelf ook toegaven. „Ga
eerst maar mee een paar huizen
langs", zei de agent, „daar zitten er
nog een paar".
De twee boten werden ontkop
peld er, elk ging naar een huis ver
der het water in. Een oude man
keek uit het dakvenster en zwaaide.
„We komen eraan", riep de agent,
„ga maar naar de achterkant naar
1 het raam". Aan de achterkant ston
den de twee oudjes; een man. met
grote grijze snor, en zijn oude,
zachtjes huilende vrouw, die zoals
de man zei. niet zo goed meer uit
de voeten kon. Een jonge kerel hees
zich met behulp van een touw uit
de boot, naar boven. „Het touw on
der de oksel van de vrouw", zei hg
tegen de oude baas. Zielige geluid
jes kwamen uit de mond van het
oude mensje, toen zü buiten het
raam bungelde, waar hoog reiken
de handen haar grepen en in de
boot zetten. Snikkend leunde ze te
gen een van de mannen aan. te
moe. om enig initiatief te tonen.
Haar man. een stoere oude Zeeuw,
sloeg zelf zijn benen over het ko-
ZÜn en werd eveneens gegrepen. De
man boven gooide snei wat beddo-
goed na en toen ging de tocht ver
der.
..We hebben twee nachten op zol
der gezeten", vertelde de oude,
„meestal onder de dekens. Eten
hadden we nog genoeg, en we kon
den ook wat warms maken, want
we hadden oen vergasser, maar het
drinkwater begon aardig krap te
worden". T11 twee andere huizen
was geen leven meer te bespeuren
en men kon slechts hopen, dat de
bewoners gered waren.
In hel dorpje waren intussen nog
een roeiboot, en een motorvlet aan
gekomen, die ook reeds enige men
sen hadden opgepikt. Het schaar
se beddegoed ging mee in de boten
c-ii met de motorvlet voorop begon
de tocht. .Moet de hond niet. mee?"
riep iemand, „hi.i hoort nergens bij",
zei er een. „I-aat hem maar bü de
paarden blijven, of schiet hem an
ders dood". De agent had zün re
volver reeds getrokken, om het dier
een ellendig einde te besparen, toen
een man uit een van de" boten
sprong, door hel water waadde, de
hond in het nekvel greep en hem
in de boot bracht.. Paarden bleven
ons nastaren van het grasveldje,
onbewust het lol, dat hen wachtte.
Met de motorvlet ging de terug
reis heel wal vlotter, en in ander
half uur waren we allemaal op da
dijk. waar intussen genietroepen en
Marinemannen arriveerden, om de
vluchtelingen over te nemen en op
een van de vele schuitjes te zetten,
richtng Yerseke.
Spoor week voor
scheepvaart
De Nederlandse Spoorwe
gen hebben het spoorweg
verkeer AmsterdamHaar
lem cn AmsterdamZaan
dam enige malen ongeveer
één uur stilgelegd om een
groot aantal van het IJssel-
meev afkomstige botters door-
te laten, waartoe de Singel-
grachtbrug nabij 't Centraal
Station te Amsterdam moest
worden geopend. De botters
waren onderweg naar de ge
troffen gebieden.
Deze boer tracht zijn paard,
achter de roeiboot meetrekkend,
van de verdrinkingsdood te red
den.
In de Rotterdamse Ahoy-hal
vinden vele vluchtelingen een
voorlopig onderkomen. De eva-
cué's zijn hier in veiligheid,
doch realiseren zich eerst nu
goed, wat men aan have en
goed heeft verloren.
Radio-contart ontbrak
Prachtig werk van
helicopters
YERSEKE, 3 Febr. Vyf en ze-
•entig schepen telden wjj vanmiddag
oor Zierikzee: kustvaartuigen, ma
rineschepen. tankschepen, particu-
ontbreken van radiocontact, dat. b.v.
tot gvolg had, dat men van Schou
wen-Duiveland lange tijd niets heeft
gehoord. Ook zouden in de roei
bootjes draagbare zendertjes meege
nomen moeten worden, die contact
hebben met de vliegtuigen, die op
hun beurt de bedreigde punten kun-
aangeven. Nu was het voor de
Here jachten en vissersschepen. De kfèine"bootjes veelal een zoeken op
hele vissersvloot van Nederland zit t eoGcj ge)uk. terw 11I men mocht aan-
nu practisch in Zeeland, spontaan nemen. dal de boven hen cirkel-mie
te hulp gesneld op de dringende vliegtuigen meer zagen, dan de men-
noodkreet. Sommige met de vis ,p >.n hP. „-ater
nog aan boord, de gehele vangst
verspelend, om hulp tc kunnen bic- j Wy hoorden Zondagavond de
"en- radio", vertelde ons een inwoner
Rond Haamstede, Bruinisse, de van Serooskerke, „maar w-jj hoorden
Flauwers. Dreisehor en andere plaat- niets over Schouwen en dachten dat
sen was het hetzelfde beeld. Honder- men ons vergeten had, of dat men
den schepen voor de kust om de het bij ons niet zo erg vond. Het
duizenden op te nemen, die liet j ergste w as, dat wij niet konden la-
eiland moesten verlaten. Een groot ten weten, hoe het bij ons gesteld
bezwaar bij de reddingspogingen is
echter het in onvoldoende mate aan
wezig zün van roeiboten met buiten
boordmotor cn platboomde vaartui
gen, die de gaten door kunnen of
over de dijken gedragen kunnen
w-orden.
Prachtig werk hebben de helicop
ters gedaan, die tientallen mensen
uit hun benarde posities verlost heb-
ben en de gehele dag boven dc plaatsje, dat niet heelt geleden al
eilanden zweefden. Het uitgooien is practisch dc gehele mosselcultuur
van rubberboten is niet zo'n groot j verloren gegaan, wat op zichzelf al
succes geweest. Het was een toeval eer. schade van honderdduizenöer is.
als zo'n boot terecht kwam tegen J De bewoners van Schouwen worden
een geïsoleerde boerderij en enkele voor een groot deel thans naar dit
hebben wij als verloren en lek ge-1 plaatsje vervoerd, waar ze opge-
Gezien onze ervaringen op Schou
wen-Duiveland geloven wü te mo
gen aannemen, dat het aantal slacht
offers nog belangrijk uit zal gaan
boven het thans genoemde officiële
cijfer.
Yerseke is thans een van de cen
trale punten voor a hulpverlening
in Zeeland. Het is vrijwel het enige
slagen tegen de dijken zien liggen.
Een tw-eede lacune, die zicb wel zeer
sterk heeft doen gevoelen, is het
Vluchtelingen in Ahoy-hal
ROTTERDAM, 4 Febr. „Waar is de Ahoyhal?", vroeg ons een hummel
an oen jaar of aclrt, in haar armen als een kostbare schat enige
kledingstukken. Ook zij was een van de tienduizenden landgenoten, die
ldeding afstonden en afstaan voor de slachtoffers tan de geteisterde
gebieden. De drukte in en om het ontvangstcentruni gevestigd in de
Ahoyhal, is enorm. Vrijwilligers uit alle lagen tan de bevolking en
van alle gezindten staan dag en nacht, klaar om <fc vluchtelingen de
behulpzame hand te bieden. Direct na aankomst is ir w arm eten voor
hen en de Ahoyhal verschaft kleding uit de grote 'oorraad. De hal is
gevuld met veldbedden, die ton dele in gebruik zijnen ten dele staan
te wachten op de evacuc's, die binnen omen. Zevenvrouwen zijn naar
Rotterdamse ziekenhuizen vervoerd, waar zij het k'Vn aan een nieuwe
wereldburger schonken.
Eerste evacué's
in Utrecht
Van de mensen, die in Rotterdam
blijven, wordt ten behoeve van de
gemeente-administratie een zgn.
emigratiekaart gemaakt.
De aankomst van deze mensen te
Rotterdam was een triest schouw
spel. Een vrouw op krukken, een
oud moedertje met een Zeeuwse
muts, oude mannen, jonge mannen
vrouwen, kideren en zuigelin
gen. Sommigen adden moeite over
eind te blijven u moesten gesteund
worden toen z< voetje voor voetje
het schip verlien.
Opeens oen toet van een vrouw:
„Je moeder is - bij!" Dit gold een
Rotterdamse agit. die meenielp de
vluchtelingen t ontschepen en die
door velen wer herkend. „Je vader
-'it vóór in heschip," vertrouwde
et.n ander hetrtoc.
Echter voor fct een ieder was 'n
dergelijke gelukkige boodschap weg
gelegd.
Aan boord van de „Crescendo"
waren vele pakken opgeslagen, die
dekens en kleren van evacué s be
vatten. Ook zagen we kinderwagens
bij de bagage.
Op dek de stonden ambulance
wagens, die de mensen, die niet
meer lopen konden, vervoerden. Dc
anderen werden per bus vervoerd
naar de Ahoy-hal, evenals een aan
tal vluchtelingen, dat even na de
aankomst van de „Crescendo" met
schepen uit Middelharnis, Dirksland,
Zijpe en Den Bommel aankwam.
In St Annaland zouden geen do
den zün, vertelde ons Jan Hink uit
Oud-Karspel, die voor vogelstudie
in Stavcnisse was bij mensen, die in
de oorlog by zyn ouders onderdak
hadden gekregen.
Hij vertelde ons van de vele weg
gespoelde huizen, kapotgeslagen dij
ken, verhalen, die deze dagen steeds
terugkeerden, aangevuld met trieste
bijzonderheden: een vrouw die
uur aan een lantaarnpaal had ge
hangen, vóórdat een roeiboot haar
verloste.
Het was een droeve last,
de „Stellendam 16" gisteravond de
haven van Scheveningen binnen
voer. Twee-en-twintig personen, ou
der wie zes kinderen, had schipper
Pieter van Es uit Stellendam in dc
piek van zyn schip, een ongewone
lading voor een 30-tons botter uit
hel vriendelijke 2000 inwoners tel
lende plaatsje Op de Dam tussen
Goerec cn Ovcrflakkce.
Met de angst nog in de ogen, met
slechts een in de haast gegrepen jas
aan, op klompen en pantoffels, kro
pen" de mensen uit het luikje van
het vooronder, waarna gastvrije
handen zich direct over hen ont
fermden. Met gecharterde particu
liere personenauto's zijn de'getrof
fenen snel naar woningen van Ha
genaars vervoerd.
„Een goede honderd mensen uit
Stellendam zijn nog zoek." zo ver
telde de schipper ons. „Van wie er
zeker zestig dood zijn. We zijn vol
komen door het water overvallen,
want aan de mogelykheid van een
dijkdoorbraak had geen van ons ge
dacht. Met mijn hele familie, mijn
65-jarige ouders en mijn drie kinde
ren incluis, zyn we in mijn bootje
gevlucht."
IN UTRECHT
De eerste evacué's zijn gister
avond om 9 uur in Utrecht aange
komen. Het waren 280 vluchtelin
gen, die in 7 autobussen uit Rotter
dam waren gekomen. Zij sliepen in
de daarvoor gereed gebrachte ver
blijfplaatsen aan de Croeselaan en
gaan vandaag door naar de evacua
tie-adressen in de provincie.
vangen worden, onder dak kunnen
en geregistreerd worden waarna ze
per booi naar Bergen op Zoom gaan.
Daar slaat de evacuatiedicnst klaar
om ze over te nemen.
„SLUIT ZEEGATEN
AF!"
De Nederlandse Vereniging voor
Landaanwinning heeft een telegram
gestuurd aan de president, van de
raad van Ministers, waarvan een af
schrift is gezonden aan hut Ministe
rie van Verkeer en Waterstaat.
De inhoud luidt: „De Nederlandse
Vereniging voor Landaanwinning,
rekening houdend met de mogelijk
heid. dat de omvang van waters
noodrampen als dc huidige aanmer
kelijk beperkt kan worden door af
sluiting van zeegaten in het Zuid
westen des lands en door landaan
winning op grote schaal in dr Wad
denzee en elders in het noorden des
lands, dringt er bij de reeering op
aan, de besluitvorming hiertoe en de
noodzakelijke voorstudie zoveel mo
gelijk te bespoedigen. „Het telegram
is ondertekend namens het dage
lijks bestuur door ir A. Plate, voor
zitter en mr N. M. Zijp, secretaris.
Rotterdam bereikbaar
voor zeeschepen
Uit telefoongesprekken, die Rot
terdamse rederskilngen met Zwe
den. Noorwegen cn Wcst-Duitsland
hebben gevoerd, is gebleken dat
men van mening is. dat Rotterdam
door de watersnood niet bereikbaar
is. Dit is onjuist. Rotterdam is voor
zeeschepen normaal bereikbaar en
de goederen kunnen er op de nor
male wijze behandeld worden.
Schatkist zal moeten
bijspringen
In een regeringsverklaring welke
minister-president dr Drees gister
middag in de Tweede Kamer afleg
de deelde hij mede, dat byzondcre
omstandigheden de regering deden
besluiten voor giften ten gunste van
't Nationaal Rampenfonds verschil
lende belastingfaciliteiten toe te
staan." Met name zullen zowel na
tuurlijke personen als lichamen
voor de inkomstenbelasting, de
loonbelasting en de vennootschaps
belasting giften in geld aan liet Na
tionaal Rampenfonds tot elk bedrag,
mits schriftelijk bewezen, van het
inkomen of de winst mogen aftrek
ken. Dc wettelüke beperkingen op
bet gebied van aftrek van giften
zyn hier niet van toepassing.
OOK DOLLARHULP?
Over bedragen, die ten behoeve
van het Nationaal Rampenfonds van
het loon worden afgestaan (waaron
der begrepen loon uit overwerk) be-
hoGft «een loonbelasting te worden
betaald.
Goederen, die uit bedi yfsvoorra-
den ten behoeve van de watersnood-
slachtoffers aan het Nedcrlandsche
Roode Kruis en eventuele andere
daartoe aangewezen instanties wor
den geschonken, komen ten laste
van de fiscale winst. Van deze goe
deren wordt geen omzetbelasting
geheven. Aan fabrikanten en impor
teurs van tabaksartikelen wordt in
dat geval vrijstelling van accijns
vei leend.
Van schenkingen in geld aan 'net
Nationaal Rampenfondsen van goe
deren aan het Nedcrlandsche Roodc
Kruis eventuele andere daartoe
aangewezen instanties zal geen
schenkingsrecht worden geheven.
Voorts ts terstond aan de ontvan
gers opgedragen verzoeken om uit
stel van belasting van hen. die door
watersnood zyn getroffen, op ruime
schaal in ie willigen.
NOODUITKERINGEN'
In samenwerking met het Natio
naal Rampenfonds zal worden be
gonnen met. dc verstrekking van
nooduitkeringen aan de getroffenen.
De betrokken gemeentebesturen zal
nog beden worden gevraagd zich
met de uitvoering te belasten. Ver
volgens zal het herstel van de scha
de de volle aandacht moeten heb
ben.
De bijzondere kosten, die water
schappen en andere lagere publiek
rechtelijke lichamen voor het her
stel van dijken, waterkeringen, we-,
gen e.d. te dragen zouden krijgen,
zullen ongetwyfeld hun draagkracht
te boven gaan. De Staten-Generaal
zullen met de regering van oordeel
zijn, dat hier het Rijk te hulp zal
hebben te komen.
Voor het herstel van landbouw
gronden.' boerderijen en bedrijfsin
richtingen zullen dezelfde organen
werkzaam zyn als in 1945,
Voor de privaatrechtelijke scha
den zal een regeling zyn te treffen
in de geest van dc wet op de mate
riële oorlogsschaden.
Zal dus voor lenigiug van de di-
recte nood en voor vergoeding van
verloren kleding en andere particu
liere liezilliiigeii in de eerste plaats
een Geroep op het Nederlandse volk
worden gedaan, aanzienlijke posten
zullen echter ook voor rekening van
de schatkist komen. Te verwachten
is. dal daarvoor mede zal kunnen
worden geput uit de tegenwaarde-
rekening. verkregen uil de dollar-
hulp.
Zodra de regering beschikt over
vollediger gegevens omtrent de om
vang en de gevolgen van de ramp. zal
zy de Staten-Generaal nader inlich
ten. ook -.vat betreft de te treffen
maatregelen.
Corps Diplomatique
maakt rondvlucht
Op uitnodiging van het Departe
ment van Buitenlandse Zaken zal
Woensdag het Corps Diplomatique
met een vliegtuig van de K.L.M.
een rondvlucht maken over het
overstroomde gebied.