HULPVERLENING IN VOLLE GANG
Dijkdoorbraak in Den Bommel
DE NOODGEBIEDEN
van Tholen en W.-Brabant
Groot aantal huizen
ingestort
Koningin verwelkomde
prins Bernhard
DAGBLAD VOOR DELFT EN DELFLAND
Thans 1223
Stavenisse onderging een vreese/ijk lot
„Ducks" evacueren zieken
en gewonden
MIDDEN in het dorp Den Bommel, aan de noordkust
van het eiland Flakkee, is in het verlengde van de
haven de dijk doorgebroken. In de dijk is een gat
ontstaan ter breedte van 35 meter bij een diepte van onge
veer vijf meter. Het water stroomde met grote kracht door
het gat. Een groot aantal huizen in de omgeving is reeds
gedeeltelijk ingestort, terwijl een groot aantal andere door
het schurende water eveneens dreigt in te storten.
De burgemeester van Den Bommel verzocht om toezen
ding van ongeveer vijftig man genietroepen, voorzien van al
het mogelijke materieel geschikt om het gat te dichten. Voor
het dichten zijn waarschijnlijk zinkstukken nodig. De te
zenden militairen dienden zelf voor hun legering te zorgen,
deelde de burgemeester mee.
De provinciale griffie van Zuid-Holland heeft de burge
meester van Den Bommel echter per radio meegedeeld, dat
het groot materiaal, waarom verzocht is, niet kan worden
verzonden. Nader onderzoek ter plaatse zou spoedig volgen.
Deze mededeling werd gedaan na overleg met rijkswater
staat.
ZUIDLAND VRESELIJK
GETROFFEN
Uit een onderhoud, dat onze
correspondent heeft gehad met
de burgemeester van Zuidland,
blijkt, hoe zwaar deze gemeente
is getroffen. Er zijn hier waar
schijnlijk twintig slachtoffers te
betreuren.
Op wonderbaarlijke wijze is
een meisje, tot een gezin beho
rende, door het water een reeds
ontruimd huis binnengespoeld.
Het kon later daaruit worden
gered.
Van het dorp Zuid'.and staan
nog slechts honderd woningen
min of meer droog. Het vee is
grotendeels verdronken. Een ge
deelte ervan kon in het dorp in
veiligheid worden gebracht. Het
is nu afgevoerd. De mensen, die
zich eveneens in de kom van het
dorp in veiligheid wisten te stel
len konden reeds Zondag, dank
zij vijftien bussen van de R.E.T.
(Rotterdamse Electrische Tram)
worden afgevoerd. Er is van alle
zijden zeer veel hulp geboden.
Tot nu toe is van de slacht
offers slechts één lijk geborgen,
doch vrijwel zeker is, dat de an
dere negentien personen even
eens zijn omgekomen. Mr Don
ker, minister van Justitie, en
minster Mansholt, hebben Zuid-
land bezocht en alle mogelijke
medewerking toegezegd.
DE EVACUATIE
VAN HET VEE
Naar wij van officiële zijde
vernemen is de evacuatie van
het vee uit de getroffen gebie
den in Zuid-Holland zo goed als
voltooid. Volgens voorlopige ra
mingen is van het vee op Goe-
ree-Overflakkee 90 verdron
ken. Dit betekent dat op dit
eiland ongeveer 9000 stuks vee
verloren zijn gegaan. In het
overige gedeelte van Zuid-Hol
land zijn haar schatting 1000
dieren verdronken. In de Al-
blasserwaard moesten door ver
dere stijging van het water, de
gebieden, waaruit vee wordt
afgevoerd, worden uitgebreid.
De verliezen van de veestapel
in Noord-West-Brabant worden
geraamd op 5000 stuks. De eva
cuatie van de veestapel in dit
gebied is nog aan de gang.
Aangenomen moet worden,
dat al het vee op Schouwen en
Duiveland is omgekomen,
zijn nog geen berichten over de
veestapel op Tholen, maar ook
hier worden grote verliezen ge
vreesd. Uit Zeeland is geen vee
geëvacueerd.
Hoewel op vele plaatsen vee
voer is gebruikt om te trachten
gaten in dijken te dichten, zijn
er over het algemeen nog vol
doende voorraden beschikbaar.
Uit alle delen van het land wor
den voorraden veevoeder aan
geboden.
De prins wü persoonlijk deelnemen
aan de droppings"
De haven van Den Bommel is
bij eb namelijk alleen toeganke
lijk voor schepen met krachtige
motoren, omdat het water met
grote kracht door gat en haven
stroomt.
OOLTGENSPLAAT
De burgemeester van Ooltgens-
plaat heeft medegedeeld, dat de
ergste nood in zijn gemeente
voorlopig is geleden. De evacua
tie duurt voort. Er is behoefte
aan typhus- en paratyphusvac-
cine voor 300 mensen.
Het meest critiek schijnt de si
tuatie in Oude en Nieuwe Ton
ge te zijn. Daar moeten veel
slachtoffers te betreuren zijn en
het gerucht gaat, dat ook de bur
gemeester van Nieuwe Tonge is
verdronken.
In Stad aan 't Haringvliet heeft
de bevolking besloten te blijven,
met uitzondering van 150, die er
vrijwillig de voorkeur aan ga
ven te evacueren.
MIDDELHARNIS
In Middelharnis en Sommels-
dijk zijn duizend burgers vrij
willig vertrokken. Zesduizend
Zó uit het vliegtuig.
Een Amerikaan, die gisteren
met het K.L.M.-vliegtuig uit
Neiv York aankwam, over
handigde, zo gauw hij uit het
toestel was gestapt, aan de
eerste de beste K.L.M.-em-
ployé die binnen zijn ge
zichtsveld kwam, een cheque
voor een zeer aanzienlijk be
drag, bestemd voor hulp aan
de slachtoffers van de ramp
Geen carnaval in
Brabant en Limburg
In verband met de tragische
gevolgen van de watersnood
hebben de carnavalsverenigin
gen te 's Hertogenbosch, Maas
tricht, Heerlen, Aarle-Rixtel,
Weert, Venlo, Roermond, Sit-
tard en Kerkrade besloten dit
jaar géén carnaval te vieren.
anderen wachten nog op vervoer.
Totnutoe is de evacuatie er ge
schied per boot naar Hellevoet-
sluis en van daar per auto naar
Rotterdam.
Middelharnis heeft dringend
een viertal kilometers rijplaten
nodig, per schip aan te voeren.
Ze moeten dienen om een ver
binding tot stand te brengen tus
sen de stad en de haven. De dijk
is onbegaanbaar.
De bewoners van Herkingen
zijn voor een groot deel geëva
cueerd naar Dirksland, dat droog
ligt.
Door het gebrek aan commu
nicatiemiddelen weet men niet,
hoe de toestand in Melissant en
Goederede is. In Ouddorp schijf
nen geen slachtoffers te zijn ge
vallen. De bevolking was op de
hoogste punten van de duinen
geklommen en zit nog hier en
daar op de daken.
VOORNE—PUTTEN
In Hellevoetsluis komen voort
durend vluchtelingen aan uit
Goeree-Overflakkee, die vandaar
met bussen het land worden in
gevoerd. Te Oudenhoorn, dat ge
heel onderwater staat, is men
nog steeds bezig het vee zo veel
mogelijk te rdeden. Een groot
aantal koeien was in de kerk on
dergebracht, die nog droog stond.
Een deel van de polder was hier
met vaartuigen niet te bereiken,
doordat de tramdyk slechts zeer
weinig onder water staat. Men
zal deze thans laten springen.
Vijf en negentig procent van de
bevolking van Oudenhoorn is ge
ëvacueerd. De rest verzorgt, zo
goed en kwaad het gaat, het vee
dat is ondergebracht in de stal
len, die nog niet geheel zijn on
dergelopen.
Te Heenvliet is de gehele pol
der ondergelopen. Hier verdronk
alleen wat kleinvee. De helft van
de bevolking is hier uit de hui
zen verdreven, doch behoefde
niet naar elders te evacueren,
aangezien allen onderdak vonden
bij hun dorpsgenoten.
Franse militairen verblijven in
de omgeving van Halsteren,
waar zij met hun stormboten
meehelpen bij het reddingwerk.
Verwelkomd door H.M. de Ko
ningin en minister Be el is prins
Bernhard vanmorgen te half
acht met de „Olivier van Noort"
uit New York op Schiphol terug
gekeerd.
Prins Bernhard was kennelijk
verrast door deze begroeting.
Zowel de Koningin als de prins
waren zichtbaar onder de in
druk van de gebeurtenissen der
laatste dagen.
Alvorens het vliegveld te ver
laten begaf de prins zich naar
een gereedstaande microfoon
waarin hij enige woorden sprak,
eerst voor de Nederlandse en de
Wereldomroep, vervolgens voor
de B.B.C.
Van het ogenblik af, aldus
zeide hij, waarop de slag die
Nederland heeft getroffen, in
Amerika bekend was geworden,
is mij een overvloed van mede
leven betuigd. Mijn telefoon
heeft niet stil gestaan en ik ge
loof dat er op grote schaal ge
holpen zal worden. Voor de
B.B.C. sprak de prins zijn diep
gevoelde dank uit voor de blij
ken van medeleven met een
ramp die ook Engeland zo zwaar
heeft getroffen.
Al die tijd stond H.M. de Ko
ningin beheerst maar zwijgend
en in gedachten verdiept temid
den van de groep personen die
bij deze korte, plechtige verwel
koming aanwezig waren.
Te omstreeks acht uur ver
trok de koninklijke familie naar
Soestdijk vanwaar de prins end-
ge uren later in een Dakota met
majoor Gerben Sonderman als
piloot een vlucht over de getrof
fen gebieden zou gaan maken.
Later zal prins Bernhard wel
licht, aldus deelde de heer Son
derman mede, in een kleiner
toestel opnieuw van Soestdijk
vertrekken om zijn medewer
king te verlenen bij de hulpac
ties. De prins heeft vier vlieg
tuigen beschikbaar gesteld.
Ook „De Hoop" naar
Brouwershaven
Het hospitaal-kerkschip „De
Hoop", dat gistermiddag in Zijpe
is aangekomen, is naar de rede
van Brouwershaven gedirigeerd.
Het werd daar vanmorgen om
tien uur verwacht. Het schip zal
ongeveer dertig patiënten uit het
hospitaal te Noord-Gouwe eva
cueren.
113e JAARGANG
BUREAUX:
Verwersdijk 68, Delft
Tel.131 en 1360.Postgiro 578434
ADVERTENTIES: prijs der
advertenties: 1—5 regels (15
mm) f22.5, elke mm meer
f 0,15. Kleine advertenties
tot 20 woorden f 0,50, elke 5
woorden meer f 0,15. Bewijs
nummer f 0,10.
ABONNEMENTSPRIJS: bij
vooruitbetaling) per kwar
taal f 6,per week f 0,47.
WOENSDAG 4 FEBRUARI 1953
HLfTSCIB COURAHÏ
No. 29
ENKELE BUIEN
Veranderlijke bewolking
met enkele regen-, hagel- of
sneeuwbuien. Matige tot
krachtige en in de kustpro
vincies tijdelijk harde wind,
aanvankelijk noord-westelijk,
later ruimend naar noord tot
noord-oost. Minder koud
's nachts. Morgen overdag on
geveer dezelfde temperaturen
als vandaag.
Vanmiddag om twee
uur bereikte ons het be
richt dat het aantal
slachtoffers thans is ge
stegen tot 1225, waar
van 240 in Oude Tonge
en 75 in Nieuwe Tonge.
Dit ontstellende aantal
is helaas nog niet defi
nitief.
Van een onzer redacteuren)
ZO juist zijn wij teruggekeerd van een uitgestrekte tocht
door het verdronken land van Westelijk Noord-Bra
bant. Vannacht stonden wij^op nog geen drie kilometer
afstand van Tholen het stadje dat na de oorlog door Delft
werd geadopteerd en de laatste dagen het onderwerp van
vele gissingen is geweest, omdat er uit de plaats en de vijf
^dorpen op het gelijknamige eiland vrijwel geen berichten
kwamen. Totdat gisteren de vreselijke ramp van Stavenisse
bekend werd. Stavenisse ligt aan de Westzijde van het
Zeeuwse eiland dat begrensd wordt door Oosterschelde,
Marsgat en Eendracht
De ramp welke Stavenisse heeft getroffen werd ons be
vestigd; wij hebben reden aan te nemen dat zij zelfs veel
ernstiger is dan aanvankelijk werd gemeend. Wat de rest
van het eiland betreft, daarover zijn de berichten zeer ge
ruststellend. St. Maartensdijk, St. Annaland en Poortvliet
liepen schade op, doch de toestand is er zeker niet ernstig.
In Oud-Vossemeer en Tholen zelf heeft men nagenoeg geen
last van het water ondervonden.
Nadat zeven Scheveningse
schokkers en botters gistermid
dag enige honderden mensen
hadden overgebracht van het
zwaar geteisterde Stavenisse
naar het stadje Tholen werd een
aanvang gemaakt met het ver
der vervoeren van zwaar ge
wonden en ernstige zieken.
Daartoe werd aan de Brabantse
kant, even voorbij de uitspan
ning „Vogelsang" in Halsteren
een amphibievoertuig ingezet.
Bemand met leden van het
Rode Kruiscorps uit Arnhem
verkende de „duck" de weg naar
Tholen. Er moest over het bijna
drie kilometer lange weggedeel
te worden gereden, omdat er te
weinig water stond om te varen.
Dit maakte de onderneming le
vensgevaarlijk, omdat er grote
gaten in het wegdek zitten waar
door de kans bestond dat het
voertuig zou kapseizen. „Één
maal dreigde dit te gebeuren",
zo vertelde de schipper ons,
„maar gelukkig kon men het ge
vaarte recht houden". Er werd
echter besloten om alleen de ern
stigste zieken en gewonden over
te brengen, aangezien men voor
licht gewonden en minder ern
stige zieken het risico te groot
achtte.
MET „DUCKS"
Toen wij omstreeks half twaalf
;isteravond in de richting van
?holen reden riep het water ons
op de afhellende weg even voor
bij Halsteren de dwingend halt
toe. Hier, aan de rand van een
geweldig meer, stonden de Rode
Kruismensen gereed om een
nieuwe tocht met de „duck" te
maken. Er moesten medicamen
ten en benzine worden gebracht
en aan de overkant wachtten nog
verscheidene zieken en gewon
den.
Wij hebben moeite gedaan
de tocht mee te maken, doch
helaas is het ons niet gelukt.
De commandant van het Rode
Kruis had ons reeds zijn toe
stemming gegeven en wij
klommen al in het voertuig
toen de politie van Halsteren
de verantwoording niet wilde
nemen. Zij noemde het levens
gevaarlijk en ook de burge
meester van die gemeente
dacht er zo over.
Daarom moeten wij volstaan
met de gegevens over het eiland,
zoals die ons werden verstrekt
door personen die voor hulpver
lening op Tholen waren ge
weest. Uit de verschillende in
lichtingen, die zeer wel met el
kaar klopten kregen wij het vol
gende beeld. Aan de Oostzijde
van het eiland (het gebied rond
om Tholen en Oud Vossemeer)
staat zeer weinig water. Dit
komt, omdat Halsteren, althans
de grote polder aan de Eendracht
ten zuiden van de weg Halste
renTholen, de eerste en hevig
ste stoot heeft opgevangen. De
dijk bij Tholen verkeerde Zon
dagmorgen vroeg in ernstig ge
vaar, doch hij kon het houden
doordat aan de Brabantse zijde
de dijk het begaf en het water
uit de Eendracht met geweld in
de polder aan die kant stroomde.
Tholen dat trouwens vrij
hoog ligt is geheel droog ge
bleven en kanzelfs evacué's
uit Stavenisse tijdelijk huisves
ten. Over de dijk zijn Oud-
Vossemeer, dat eveneens ge
spaard bleef, en St. Annaland
te bereiken. In laatstgenoemde
gemeente is echter het raadhuis
door het water vernield en
schijnt ook nog andere schade
te zijn aangericht, terwijl ver
scheidene polders er rondom
blank staan.
Over de dijk is, van Tholen
uitt, ook St.. Maartensdijk te
bereiken. Dit is echter niet mo
gelijk via de dorpen Poortvliet
en Scherpenisse, omdat het wes
telijk deel van het eiland voor
een groot deel onder water staat.
Poortvliet heeft van het water
te lijden, doch Scherpenisse staat
er goed voor. In St. Maartens
dijk werden aan de haven twee
huizen weggeslagen, doch ove
rigens ondervindt men in het
dorp geen last van het water
en gaat het leven er gewoon
door. Scherpenisse heeft zijn
gunstige positie te danken aan
het feit dat de Westkerkerdijk
het heeft kunnen houden.
DE RAMP VAN
STAVENISSE
Verschrikkelijk is echter de
toestand te Stavenisse. Daar
werd een groot gat in de dijk
geslagen, zodat het water met
kracht recht op de twee voor
naamste straten van het dorp
stortte welke daardoor vrijwel
geheel werden vernield. De be
woners zagen geen kans om zich
te redden en honderden zijn in
de golven omgekomen. Officieel
is meegedeeld dat het aantal
doden op ruim tweehonderd
wordt geschat. Doch de evacué's
uit het dorp spreken van nog
grotere aantallen. Zelfs van
vijfhonderd. En de verhalen
welke zij doen zijn te erg om na
te vertellen.
SPONTANE HULP
De gewonden en zieken, die
uit Tholen worden overgebracht
worden onmiddellijk in ambu
lance-auto's vervoerd naar het
ziekenhuis in Bergen op Zoom.
De evacué's, die uit verschei
dene plaatsen in Zeeland ko
men, worden er gebracht naar
een opvangcentrum in een der
patronaatsgebouwen. Wij heb
ben hier en daar gekeken en er
met dé mensen gesproken.
Daarbij hebben wij overal
een prachtige wil tot helpen
kunnen ontdekken. Alle hel
pers en helpsters zetten zich
tot het uiterste in en gunnen
zich geen rust. Maar rem
mend werkt wel en men
geeft dit onomwonden toe
het gebrek aan coördinatie.
Er zijn voortdurend tegenstrij
dige bevelen en als gevolg
hiervan èn uiteraard ook van
de vermoeienis, maakten wij
vannacht op een der vooruit
geschoven posten een knette
rende ruzie mee tussen twee
commandanten.
Er mankeert waarlijk wel wat
aan de wijze van hulpverlening.
We zullen daar later nog wel
eens wat over kunnen zeggen.
Doch dit neemt niet weg dat er
individueel prachtig en zegen
rijk werk wordt gedaan. In di
verse gemeentehuizen ontmoet
ten wij tal van studenten, die
daar even wat op verhaal kwa
men terwijl anderen hun plaat
sen hadden ingenomen op be
dreigde punten. De militairen
werken hard, Rode Kruiscolon-
nes en padvinders zetten zich
in. Kortom er wordt spon
taan geholpen en het gebrek
aan coördinatie zullen wij voor
lopig maar toeschrijven aan het
feit dat men door de ramp
werd overvallen.
Goed werk verricht ook het
Leger des Heils. Bij Halsteren
maakten wij kennis met een
der mobiele hulpposten welke
de helpers(sters) voorziet van
smakelijke koffie en belegde
broodjes. Iedereen kan er zoveel
eten en drinken als hij wil. En
zo konden ook de Franse mili
tairen van de bezettingstroepen
uit West-Duitsland ervan profi
teren, die gisteren in ons land
waren aangekomen en anders
nog niet te- eten zouden hebben
gekregen
Wat de hulpverlening in het
algemeen nog betreft, vannacht
zag het er in West-Brabant naar
uit dat de hulp aan Zeeland
met meer materiaal zal kunnen
geschieden. Wij zagen verschei
dene vrachtauto's die vaartui
gen vervoerden. Bij Roosen
daal passeerden wij een afde
ling van het Amerikaanse be
zettingsleger in West-Duitsland
met een zeer groot aantal am-
phibievoertuigen. Van het Ne
derlandse leger (luchtdoelartil
lerie) stonden er verscheidene
zoeklichten gereed, waarvan
men trouwens vannacht al in
de weer was. Want voortdurend
zag men de felle bundels in de
lucht boven het noodgebied.
Ook in Engeland heeft de storm
dood en verderf gebracht. Op
Foulness-Island is een klein
stukje droog gebleven, waarop
tientallen koeien angstig tegen
elkaar staan gedrongen.
WATER, STEEDS MAAR
WATER
Om vijf uur vanochtend zaten
wij in hotel „De Beurs" in Fij
naart. Deze kleine gemeente is
zeer door hat water geteisterd,
zoals zovele gemeenten in West-
Brabant.
Dank zij onze papieren
want er is zeer stenge militai
re controle en „joy-rijders"
hebben absoluut geen kans
hebben wij de meeste dorpen
in de streek kunnen bereiken.
Willemstad, De Klundert en
Nieuw-Vossemeer zijn geïso
leerd, doch wij zijn geweest in
Steenbergen, Dinteloord, Din-
telsas, Fijnaart, Stampersgat,
Standaardbuiten en Zeven
bergen.
Er waren ogenblikken dat wij
ons verbaasd afvroegen waarom
de namen van sommige plaatsen
steeds maar weer in de berich
ten werden genoemd. In de dor
pen was meestal geen water te
bekennen. En als zij niet voor
het grootste deel zonder inwo
ners waren zou men er de toe
stand normaal kunnen achten.
Maar de slachtoffers zijn ge
vallen in de onder die gemeente
ressorterende polders, waarvan
er verscheidene diep onder wa
ter staan. Op sommige plaatsen
strekken zich haast onafzien
bare watervlakten uit, waaruit
wat boomtoppen en dakpunten
uitsteken. Vooral aan de kanten
van Hollands Diep en Volkerak
biedt het verdronken land een
verschrikkelijk schouwspel. En
als men er de blik op laat rus
ten vraagt men zich met ontzet
ting en angst af hoeveel doden
dit water zal hebben geëist.
Want de aantallen zullen on
getwijfeld groter blijken te zijn
dan nu is opgegeven. In hotel
„De Beurs" vroegen wij of er in
derdaad in de gemeente Fij
naart vijf en twintig doden wa
ren. Vijf en twintig?Er
gleed een triest lachje over de
gezichten. Het was te naief om
zo iets te veronderstellen. Zeker
er waren 25 doden geborgen.
„Maar alleen al in die ene pol
der meneer", zo zei men, „wor
den die en die en die vermist".
En men noemde ze met name en
telde ze. En men kwam over de
honderdVoor die éne pol
der
En dan hoorden we die ver
schrikkelijke verhalen. Ze wer
den ons ook verteld door men
sen die wij langs de wegen en in
de andere dorpen spraken. Van
het gezin dat op het dak van de
woning was gevlucht en nog op
redding wachtte toen het huis
instortte en vader, moeder en
kinderen in het water verdwe
nen. Van de moeders die, totaal
verkleumd, hun kind uit de ar
men moesten laten glijden. Van
de huizen, die volkomen uit el
kaar werden geslagen. Van het
huisraad dat in stukken komt
aanspoelen en tussen de kada
vers van koeien, paarden en var
kens tegen de dijken ligt.
Het is allemaal zo in-en-in
droevig. En er is zo moeilijk
enige troost te vinden.
Militair verdronken;
twee vermist
Tijdens de hulpverlening aan
slachtoffers van de watersnood is
op 1 Februari de dpi. soldaat E.
Kasan legernr 260724240 van het
regimet zware luchtdoelartillerie
Waalhaven nabij Klundert door
verdrinking om het leven geko
men. Hjj was afkomstig uit Am
sterdam.
Bij dit ongeval zijn twee mi
litairen van hetzelfde onderdeel
vermist. Het zijn de dpi. soldaat
N. F. Berg, legernr 310401011, af
komstig uit 's-Gravenhcge en
dpi. soldaat A. Zwarts, legernr
310501440 afkomstig uit Delft.