Kerkstraat in Stavenisse werd
in weinige momenten weggevaagd
Ramp in Engeland niet
zo groot als gevreesd
Tonelen van diep menselijk leed
Getroffen door het
perfecte teamwork
Vele levensmiddelen
naar het noodgebied
Eerste evacué's uit Zierikzee in
Bergen op Zoom gearriveerd
In BELGIE eiste de
catastrofe 22 doden
In de polders op Tholen bleef
geen boerderij ongeschonden
WOENSDAG 4 FEBRUARI 1953
1
Dodelijke rust heerst thans op de Zeeuwse eilanden
(Van onze verslaggever)
AAN BOORD VAN ONS GENOEGENDinsdag
avond. De eigenaar van deze motorboot, welke
zo juist vanuit Nijmegen per auto getransporteerd
werd naar Bergen op Zoom, glimlacht om de naam
die hij zijn vaartuig in zorgeloze tijden gegeven heeft.
Het is immers niet bepaald een genoegen om nu
achter het roer te staan over het Bergense vaarwater,
dat gelukkig zijn ruwe streken van de nacht van
Zaterdag op Zondag heeft afgeleerd, en thans betrek
kelijk glad voor ons ligt. Maar nu dient deze uitloper
van de verraderlijke Schelde, om de droeve lasten
die door zijn schuld veroorzaakt werdénte ver
voeren. Vanaf de Zeeuwse eilanden varen ons vissers-
kotters tegemoet. Zij voeren de vlag halfstok, want
in hun ruimen bevinden zich de lijken van hen, die
in de golven omkwamen of langzaam stierven ten
gevolge van uitputting door hun verblijf op dijken,
op zolderverdiepingen of zelfs in bomen.
Er waait een koude Noorden
wind over de waterspiegel, die
speels golven tegen het kleine
diepliggende scheepje doet slaan.
Amper plaats voor acht personen
biedt dit vaartuig, het is zwaar
beladen met manschappen en
materialen om de gaten in de
dijken op het eiland Tholen te
dichten. Eindeloos strekt zich het
water uit en ware het niet dat. er
hier en daar kleine takjes boven
het water uitstaken, dan zou men
denken op een grote oceaan te
varen. De boot voert ons veilig
door de acht meter diepe vaar
geul met links de rode en rechts
de zwarte bakens. Men moet de
rivieren kennen, wil men niet
hopeloos vast komen te zitten.
Verkleumd van de koude kijken
wij naar het desolate landschap.
In de verte zien wij de dijken
die thans doen denken aan een
heuvelrij met grillige koppen
wegens de gaten die vloed en
stórm er" in hebben geslagen.'
Speelbal
Men voelt duidelijk de span
ning stijgen, hoe dieper men
Zeeland intrekt des te angstiger
de sfeer wordt. Een dodelijke
rust heerst er thans, achter de
gekneusde dijken liggen de boer
derijen tot aan het dak in het
water. Ingestorte woningen,
waaraan men een heel mensen
leven moeizaam gebouwd heeft,
liggen nu volledig terneer en
dienen nu als een speelbal der
elementen. Over ons hoofd ko
men en gaan zonder ophouden
vliegtuigen en helicopters. Grote
pakken gooien ze uit boven de
streken waar nog langs geen
andere weg hulp geboden kon
worden. Als kleine stipjes ren
nen de mensen er op af, begerig
naar het voedsel, dat hun krach
ten weer kan sterken. De tegen
stroom van het opkomend tij
doet ons maar langzaam vooruit
komen, en als wij eindelyk op
het eiland Tholen aan wal stap
pen, zijn wij verkleumd en door
nat van het opkomende boeg
water. De militairen, die lange
tijd in de moeilijke houding in
eengehurkt zaten, strekken pijn
lijk hun benen en zwaaien de
schoppen over hun schouders.
Ondanks alle moeilijkheden zijn
ze blij hulp te kunnen bieden.
Het uitzicht dat een hoge dijk
ons biedt overtreft de stoutste
verwachtingen. Het plaatsje Tho
len is zelf gelukkig gespaard ge
bleven, maar in de polders daar
achter bleef geen boerderij on
geschonden. Als we met veel
moeite dichterbij proberen te
komen, zakken we tot de enkels
in de dikke brei, en spoedig zijn
onze schoenen getekend met het
aureool van deze onnoemelijke
ellende: een dikke vettige natte
brei.
Menselijk leed
Aan de kade meren regelmatig
schepen, vissersboten nemen een
groot deel van de last op zich en
zetten hier de evacué's af, die
een-gering aantal uren per dag
te bereiken is.
Hier op de kade weerspiegelt
zich het menselijke leed van heel
het getroffen gebied. Op bran
cards worden zieken en gewon
den van de schepen op de vaste
wal gebracht. Mannen en vrou
wen vallen elkaar huilend in de
armen, en slechts met grote
moeite kan men zijn tranen be
dwingen. Het lijkt een wreed
spel deze getroffenen naar hun
bevindingen te vragen. Ginds
wordt een moeder ondersteund
die haar twee dochtertjes voor
haar eigen ogen zag verdrinken.
Men durft nauwelijks te roeren
in deze ellende. Daar komt een
jongen aan, die twee dagen met
zijn been onder een omgevallen
muur beklemd lag.
Angstige vragen over familie
leden schieten over en weer,
maar men haalt de schouders op,
niemand weet het. Stokoude
mensen moeten krachtsinspan
ningen verrichten waartoe zij
zich zelf niet meer in staat acht
ten. Maar wat moet men als het
er om gaat het vege lijf te red
den. Wij klampen een vrouw
aan, die er uit ziet alsof zij niet
al te veel heeft geleden. Maar
het is slechts schijn, zij komt uit
Stavenisse, zoals de meesten die
thans uit de schepen gedebar-
keerd worden.
Er zijn minstens 200 doden in
ons kleine dorp zegt ze met een
snik. De hele Kerkstraat met een
veertigtal huizen werd in een
ogenblik tijds weggeslagen, naast
mij zaten 25 mensen in een huis.
Toen het ergste voorbij was
kwamen wij tot de ontdekking,
dat er noch van het huis noch
van de bewoners ook maar iets
terug te vinden was. Stavenisse
is wel bijzonder izwaar getroffen.
Krankzinnig
Op het ogenblik verblijven er
mensen op dè dijk en op zolder
verdiepingen. Eén andere vrouw
vertelt ons hoe zij en haar
ouders naar de hoogste étage van
hun woning vluchtten, en hoe zij
daar toen de tóestand onhoud
baar werd, een. gat in het dak
maakten en vandaar overgingen
naar een nieuw gebouwde
schuur. Bijna drie dagen brach
ten zij hier door totdat zij Dins
dagmorgen eindelijk gered kon
den worden. De verhalen zijn
gruwelijk en nog steeds spelen
zich afgrijselijke tonelen af. Vlak
bij ons in de buurt wordt een
jongen door vier stevige militai
ren vastgehouden. Hij gaat
keer als een wilde. De verschrik
kelijke tijding dat zijn twee
jonge zusjes in Halsteren zijn
verdronken, deed hem volslagen
krankzinnig worden. Hij wilde
in het water springen omdat hij
meende zo nog de meisjes te
kunnen redden. Met een mor-
finespuit weet een arts hem te
kalmeren en spoedig zinkt hij
weg in een gelukkige onwetend
heid. Met moeite wordt hij by
ons in het kleine bootje gehesen.
KONINGIN WEER IN NOODGEBIED
DEN HAAG, 3 Febr. Om I Het dorpje Fijnaart, dat nu
9.00 uur verliet H.M. de Koningin
Dinsdag Soestdijk om zich op
nieuw naar de geteisterde gebie
den te begeven. In Soesterberg
nam H.M. in een militair vlieg
tuig plaats voor een vlucht boven
de geteisterde gebieden van Zuid-
Holland, Zeeland en Noord-Bra
bant. Daarna landde het toestel
op Gilze-Rijen, waar de Koningin
zich door verschillende autoritei
ten over de hulpverlening liet
voorlichten. Zij verklaarde bij
zonder. getroffen te zijn door het
perfecte „teamwork" van alle sa
menwerkende instanties.
Vergezeld van de Commissaris
der Koningin in Noord-Brabant,
prof. de Quay, begaf H.M. zich
met kleine boten haar het vaste-, £er auto naar Brecja voor een be
land gevoerd zullen worden, om- zoek aan het ontvangstcentrum
dat de haven van Bergen op voor evacué's in het gebouw van
Zoom wegens de getijden slechts' de KMA.
MET VLIEGTUIGEN EN SCHEPEN
DEN H A AG,3 Febr. 60.0001 zijn voorraden nodig. Deze voor
broden, 10.000 pakjes margarin;
2.000 kg. kaas, 5.000 blikjes melk,
2.000 kg. worst. 5.000 pakjes kin
dermeel, 2.000 blikken stamppot
met vlees: zie hier een greep uit
de indrukwekkende lijst van le
vensmiddelen, die door bemidde
ling van het directoraat voedsel
voorziening tot dusverre op het
vliegveld Valkenburg zijn afge
leverd om de eerste nood van de
slachtoffers in de geïsoleerde ge
bieden uit de lucht te lenigen.
De directeur van het directo
raat voedselvoorziening, ir. J.
Franke, gebruikt de term „Wild
West" als hij spreekt over or
ganisatie van de hulpactie in de
afgelopen dagen. Van de eerste
dag af is echter tevens gewerkt
aan de organisatie en Dinsdag,
waren de voorbereidingen vol
tooid.
Voorraden
Niet alleen door de lucht wordt
voedsel aangevoerd. Maandag
avond is een schip naar Bruinis-
se gevaren met brood en marga
rine.
Er zUn schepen gezonden naar
Ouddorp en Dinsdag werden
voorraden verscheept naar de
Zeeuwse eilanden: voornamelijk
zakken (o.a. voor het afvoeren
van aardappelen) en brood. Naar
Middelhartiis is hooi gezonden.
Middelharnis heeft ook 2500 de
kens gekregen door bemiddeling
van Minister Mansholt. Minister
Donker stelde de dekens af
komstig uit de gevangenis in Den
Haag beschikbaar.
Voor het goed functionneren
van een georganiseerde hulpactie
raden worden en zyn gevormd
en thans kan worden geput uit
grote noeveeiheden suiker, kaas,
margarine en gecondenseerde
melk, in Den Haag en Rotterdam.
Voor het vervoer hiervan zijn
vele vissersvaartuigen gechar-
;erd. Ze zijn ter beschikking ge
steld van de Rijkswaterstaat.
Naar Middelharnis zijn er reeds
23 vertrokken. 50 naar Zierikzee
en 80 naar Noord-Beveland
/")P vele plaatsen in het verdronken land zijn koeien samengedrongen op de enige droge plek. die
U Zij hebben kunnen vinden. In vele gevallen staat het vee zelfs gedeeltelijk in het water op de
hoogste plek temidden van de onafzienbare watervlakte
Moedige jongen redde het leven
van zijn ouders en twee zusjes
droog is, maar nog midden in het
water ligt en slechts één toegangs
weg heeft, was het volgende doel.
Hier heeft H.M. de Koningin zich
met velen onderhouden en met
bewondering gadegeslagen hoe
door gezamenlijke krachtsinspan
ning van militairen en burgers
het dreigende gevaar, dat de aan
grenzende polder onder zou lo
pen, gekeerd werd.
Halsteren
Verder ging de tocht naar Hal
steren, waar de Koningin met
vele evacué's en metleden van
land- en zeemacht gesprekken
voerde en ook daar werd zij ge
troffen door het uitstekende werk
van militairen en burgers.
Na een kort bezoek aan het
stadhuis van Bergen op Zoom en
het stadhuis van Roosendaal be
trad de Koningin in de laatste
plaats de ontvangstcentra voor de
evacué's. Lang sprak zij daar
met de slachtoffers, waaronder
zich vele Zeeuwen bevinden.
Op weg naar Den Bosch haalde
de Koningin de auto van de
Franse ambassadeur in. Zij liet
de wagen stoppen en onderhield
zich enige tijd met de heer Gar-
nier, van de gelegbnheid gebruik
makend, de ambassadeur haar
warme dank te betuigen voor de
hulp van. de Franse genie. De
terugweg werd weer niet het mi
litaire vliegtuig gemaakt, dat om
half negen 's avonds op Soester
berg aankwam.
H.K.H. Prinses Wilhelmina
heeft Dinsdagmiddag een bezoek
gebracht aan Zierikzee. Onge
veer te 15.00 uur kwam zij in de
stad aan. Doordat het centrum
van de stad droog was, kon zij te
voet verschillende plaatsen be-
zoeken.
(Van onze reportage-redacteur)
BERGEN OP ZOOM, Dinsdagavond. Tegen zes uur van
avond is het eerste vluchtelingenschip uit Zierikzee hier
binnen gelopen. Een platte schuit in de vorm van een Rijnaak
meerde aan de linker havenarm. Een drom verpleegsters stond
aan de dubbele loopplank, die werd gelegd tussen schip en
kade. Aan dek w?s niets te zien. Slechts een paar zusters van
het Rode Kruis én een enkele man hurkten bijeen legen de
kajuit van de IJzermot, waaruit de kapitein Bolder Kreuze te
voorschijn kwam. Toen werd een gedeelte van het dek weg
geschoven. Even was er die stilte, waarvan men altijd zegt, dat
ze hoorbaar is.
Toen kwam een mannenhoofd
uit het ruim te voorschijn, Ter
wijl de man hoger op het ladder
tje klom werd een gummi regen
jas zichtbaar en toen een heel
klein bundeltje: een kindje, van
enkele weken óud liggend in de:
koesterende vaderarmen. Daar
achter kwam de moeder. Even
later stonden ze aan wal alsof ze
op de gewijde grond van het
paradijs beland waren. Het was
het gezin den Breejen uit Nieu-
werkerk op Duiveland. Het was
glVERAL in het geteisterde gebied liet de Vorstin zich inlichten
over de maatregelen tot leniging van de nood.
HEUVELS KEERDEN HET GEVAAR
James Scott Watson, heeft gewe
zen op het belangrijke succes dat
Nederlandse landbouwkundigen
na de overstromingen in het over
stromingsgebied hebben behaald
door het gebruik van gips om het
zout in de kleigrond te bestrij
den.
JAN boord van het jacht „Ons
Genoegen" heeft onze ver-
.slagever eeri tocht gemaakt vaar
het verdronken land van Tholen
Zondag collecte in
alle R.K. kerken
DEN HAAG, 3 Febr. In alle
Rooms-Katholieke kerken zal
Zondag a.s. een collecte worden
gehouden voor de geteisterde ge
bieden.
Mgr. W. Mütsaerts, bisschop
van Den Bosch heeft f10.000 ge
schonken tei. behoeve van de
slachtoffers van de watersnood.
De bisschop is door een griep
aanval verhinderd de getroffen
gebieden te bezoeken. Hij zal der
halve ook geen audiënties ver
lenen.
Mgr. Jos. Baeten, bisschop van
Breda heeft een bezoek gebracht
aan het getroffen gebied van W.
Brabant.
Devicaris-generaal van de
bisschop van Den Bosch, Mgr. F
N. J. Hendrikx, is Dinsdag in op
dracht van Mgr. W. Mütsaerts
naar de getroffen gebieden van
West-Brabant vertrokken.
(Van onze redacteur)
TILBURY, 3 Februari In deze
voorhaven van Londen, gevestigd
aan de Theems en gelegen tussen
de monding van de hoofdstad
vindt het iaden en lossen van een
goed dozijn van de grootste koop
vaardijschepen plaats. Maar op
de wegen is het stil. Het laagst
gelegen deel van Tilbury is ont
ruimd. Er is een geïmproviseerde
treinverbinding met Londen. Ook
wordt de veerdienst met Graves-
end aan de zuidelijke oever van
d; rivier onderhouden. Over het
hoge water vaart elk kwartier in
beide richtingen een personen-
veer.
Een tocht langs deze drukke
waterweg, die aan weerskanten
tientallen fabrieken telt, maakt
veel duidelijk van de enorme
schade die in Zuid-Oost Engeland
is veroorzaakt, maar ook van de
voornaamste reden waarom ook
een vergelijking met de tragische
Nederlandse positie over het ge
heel veel minder ongunstig voor
Engeland uitvalt.
Heuvels
Vlak en laag gelegen land gaat
hier bijna overal zeer snel in heu
velachtig gebied over. Engeland
is iri zeer weinig streken zo angst
vallig waterpas, geschapen als het
typische Hollandse landschap.
Dit verklaart waarom zelfs het
zwaarbeproefde eiland Canvey
nog minstens duizend mensen, die
hun huizen niet willen verlaten
geen verdrinkingsgevaar te duch
ten hebben, Het maakt ook duide
lijk waarom ook het vaste land
tegenover Canvey het water de
meeste huizen niet bereikte, of
schoon de afstand hier en daar
nauwelijks tien, twintig meter is.
Het is bij deze verschrikkelijke
watersnood plotseling een groot
nadeel dat zoveel fabrieken om
wille van de transportfaciliteit van
de Theems vlak aan de oever en
op lage plaatsen, zijn gebouwd. Er
werden ondermeer verscheidene
electrische centrales buiten wer
king gesteld.
voer van Canvey een dubbele
telling had plaats gehad. Dit be
tekende een voorlopig verschil
van dertig slachtoffers. Het totaal
zal ongetwijfeld weet stijgen, want
er is een nog onbekend aantal
vermisten maar er worden ook
weer telkens overlevenden gerap
porteerd die zich nog niet hadden
gemeld.
Mater zakt
Het water zakt geleidelijk. De
herstelwerkzaamheden hebben tót
heden geen bijzondere tegenslagen
opgeleverd. Zandzakken worden
op vele bedreigde plaatsen in gro
en getale aangevoerd. De carto-
grafering van de overstromingen
en beschadigde -oeweringen vor
dert snel met behulp van een aan
tal militaire vliegtuigen. Er zijn
ongeveer vijfhonderd dijkbreuken
te herstellen, waaronder 280 in
Essex, aan de noordelijke oever
van de Theem. en dé daarop aan-
slui*' ide kust.
Dodencijfer liep
terug.
De schade, hoewel zeer omvang
rijk, is echter niet overal zo ern
stig als aanvankelijk werd ge
vreesd. Afgezien van de materiële
sc ade is ook het dodencijfer ge
vallen.
Vrijwilligers
De grootste gaten zijn enige
honderden meters lang. Vrijwil
ligers uit Londen en vele andere
plaatsen zijn langs de oostelijke
kust aan het werk.
Er is geen gebrek aan arbélds-
krachten. En intussen gebeurt er
veel ter verzorging van de bijna
dertigduizend daklozen en ge-
evacueerden. Postpakketten met
kleding voor de getroffenen i
gen vry verzonden worden.
De voornaamste wetenschappe
lijke adviseur van het Britse mi-
ntdekt werd n.l. dat bij de af- nisterie van Landbouw. Sir
België
In België, waar de schade ten
gevolge van de watersnood Dins
dag werd geschat op 1 milliard
Franken 130 millioen gulden
zal door de regering evenals
in Nederland een rampenfonds
worden gevormd, aldus verklaar
de de Belgische minister-presi
dent van Houtte Dinsdagmiddag
in het Belgisch parlement
Van te voren had de Kamer
president van Cauwelaart een
plechtige i-ouwhulde gobracht
aan de slachtoffers van de ramp
in het bijzonder in Nederland.
Het Belgische verlies aan men
senlevens, dat tot dusve 22 be
draagt, 'is betrekkelijk gering,
doch de materiële schade is zeer
groot, vooral aan de Belgische
kust.
Intussen begon het er Dinsdag
wat beter uit te zien in het Bel
gische overstromingsgebied, dat
vrijwel geheel valt binnen
het vierkant KnokkeOstend»
MechelenAntwerpen. Aan
zeekust is Ostende het zwaarst
getroffen. Er overstroomde be
trekkelijk weinig achterland.
De voornaamste overstromingen
wérden veroorzaakt door ver
schillende rivieren o.m. de Schel
de, die op vele plaatsen door de
dijken brak. In Antwerpen begon
Dinsdagavond de toestand weer
normaal te worden.
De tunnel bij Antwerpen, de
zogenaamde autotunnel, is na 24
uur gesloten te zijn geweest,
weer voor het verkeer openge
steld-
Zwarthandelaars
In Ostende, waar het inmid
dels weer teruggelopen zeewater
enorme hoeveelheden levensmid
delen had aangetast, hebben de
autoriteiten onmiddellijk inge-
kwart over zes. „Wie kan ons
even naar het station brengen.
Dan kunnen we vanavond nog
naar Groningen, naar mijn
ouders". De man het kind dra
gend, de moeder de bagage tor
send haastten zij zich weg van het
schip, weg van de verschrikking,
waarvan het eerste postludium
die middag op de boot had weer
klonken.
Trieste stoet
Er ls een lange, trieste stoet
gevolgd. Honder veertig mensen,
de eersten uit het verslagen land
van Schouwen-Duiveland en
rond Zierikzee. Het is moeiliik
dit tafereel te schetsen. Eerlijk,
er komen zovele tranen bij. Oude
vrouwtjes, eigenlijk knerpend
van ouderdom, worden tussen
een paar verpleegsters in, wegge
dragen. Men kan, om een klein
begrip te hebben van de situatie,
het best de foto's bekijken, die
onze fotograaf van dit alles heeft
gemaakt. Maar bezie ze dan in
de dimensies, die de verbeelding,
de deernis en het ontzag er aan
kunnen geven.
Er zijn besjes bij, die het nog
net hebben uitgehouden, maar
die nu de lichamelijke instorting
nabij zijn. Die niets doen dan 'met
het hoofd schudden en snikken.
Het laatste restje levensvuur
brandt vlak voor ons op. Kleine
kinderen worden door soldaten
naar de bus gedragen. Ze Kijken
schuw naar de jongen, wiens hele
wezen als een lolly geworden is,
waaraan de kleine likken mag.
Zo behoedzaam was hij nooit. Zo
vertederd heeft geen sergeant
hem ook gezien. En maak er
asjeblieft geen plaatje van, want
morgen zal hij zich voor zijn
kameraden dood generen.
Honderd veertig levens klim
men uit het schip. Een man en
een paar vrouwen worden door
familie uit Apeldoorn in een
uiterste van bewogenheid be
groet. Als men zo iets op de film
zou zien, zou men wensen, dat
het lang voor het einde van de
voorstelling is, want dan kan het
mannenoog nog drogen.
Wezenloos
Bij de ingang van de bus hou
den wij een smalle jongen van
een jaar of vijftien aan in een
soldatenjas. Als wij hem vragen,
waar hij vandaan komt, kijken
een paar dode ogen ons aan. Hij
staat zeker een halve minuut
wezenloos voor zich uit te staren.
Dan is het, of hij in elkaar gaat
zakken. We willen al een paar
soldaten roepen, maar hij legt
een hand op onze arm en zegt:
„Het was zo verschrikkelijk,
meneer. Ik stond op een klein
vlot en mijn moeder, mijn vader
en twee zusies vielen er af, zo in
het water. En hoe ik het gedaan
heb, weet ik niet meer. maar ik
heb ze er weer op gekregen. Hij
heeft de kracht niet meer om
deze triomf te vieren. Opeens
staat zijn ^ader naast me. „Me
neer, ik bin zo trots op dieje
jongen, op die, op mijn eigen
jongen, ik kan het u niet zeg
gen En dan snikt hü als een
kind.
Dat is het verhaal van de
IJzermot in een halve- kolom.
Toen wij haastig wegliepen,
meerde tezelfdertijd de politie-
boot. Even stond Prinses Wilhel
mina op de kade met laarzen
aan. De Landsmoeder, drie en
zeventig jaar oud, wag bij haar
kinderen geweest. Ze stond daar
als het symbool van de troost.
MINISTER ALGERA
NAAR NOODGEBIED
DEN HAAG, 4 Febr. De
minister van Verkeer en Water
staat. mr. J. Algera, zal zich
heden met een directie-vaartuig
van de Rijkswaterstaat naar het
centrum van de noodgebieden
rondom Zierikzee begeven, ten
einde ter plaatse contact op te
nemen met de bevolking.
grepen, toen men intdekte dat
sommige winkeliers, gebruik ma
kend van de schaarste, tegen
zwarthandelaarsprijzen begonnen
te verkopen.
Volgens in West-Berlijn aange
komen vluchtelingen zijn er in
vele Oostduitse districten als ge
volg van plotselinge dooi ernstige
overstromingen voorgekomen.
De Oder, Elbe en de Neisse
zouden o.a. twee tot vijf km bui
ten hun oevers zijn getreden,
waardoor verscheidene dorpen
onder water werden gezet, aldus
deze berichten, die nog niet door
officiële Oostduitse kringen be
vestigd zijn.
