Een stroom van evacue's komt op Rotterdam aan
Triest beeld
ellende
van
450 Daklozen
uit Stavenisse
M.L.D. regelt droppings van
vliegkamp Valkenburg uit
Hele vissersvloot voor de kust
van Schouwen-Duiveland
HAAGSCHE COURANT Woensdag 4 Februari 1953
Pagina 3
(Van een onzer speciale verslaggevers)
Welk een ellendige nasleep de overstromingsramp
heeft, is gisteren op aangrijpende wijze gebleken bij
de aanlegplaats van de Spidoboten aan de Willems
kade, waar in de loop van de middag en de avond en
ook gedurende de nacht meer dan duizend mannen,
vrouwen en kinderen, met wat schamele bezittingen
bij zich, met tal van schepen, waaronder de coaster
„Crescendo" uit Groningen, de „Nassauplaat" en de
„Koningsplaat" en verscheidene motorschepen in
Rotterdam aan de wal werden gezet.
Een van de eerste schepen, die
aan de Spido-ponton meerden, was
de Groningse kustvaarder Cres
cendo van Helschers Kustvaart-
bedrijf N.V., die ongeveer 450
evacué's uit Stavenisse, waarbij
tien zieken, aan boord had.
Naar de kapitein, de heer G.
Suurd, ons vertelde, was de reis
op zichzelf uitstekend verlopen.
Het schip was Maandagochtend
om half elf uit Rotterdam ver
trokken en des middags om onge
veer half zes in Stavenisse aange
komen. „Het haventje daar is
weliswaar niet op zulke grote
schepen berekend, doch wjj heb
ben het er op gewaagd", zei kapi
tein Suurd, „en het is gelukt".
Het heeft aanvankelijk nog
enige moeite gekost, de mensen
te bewegen aan boord te komen.
Na al het leed, dat het water
hun had aangedaan, schenen zij
er een tegenzin in te hebben,
zich aan een schip toe te ver
trouwen. Het hopeloze van de
toestand inziende het hele
dorp staat onder water en vrij
wel alle huizen zijn ingestort
hebben deze 450 mensen, zij het
node, van hun geboortegrond af
scheid genomen. Een vrouw, die
zich enige uren in een lantaarn
paal had vastgeklemd, moest
daaruit met geweld worden weg
gehaald.
„Was ik maar dood
Het verdriet om hun verloren
bezittingen of erger nog om hun
man of vrouw of andere bloed
verwanten, sprak de mensen uit
de roodbehuilde ogen en telkens
werden jonge en oudere vrouwen
door de smart overmand.
„Was ik maar dood", huilde een
jonge vrouw, „mijn man is ver
dronken
Er waren méér jonge vrouwen,
sommige met een baby bij zich.
wier echtgenoten waren omge
komen.
In Stavenisse. dat 1700 inwoners
telt, zjjn naar schatting 200 a 300
slachtoffers te betreuren; vele
honderden inwoners zijn naar an
dere plaatsen geëvacueerd. Er wa
ren ongeveer een vijftig mensen
achtergebleven. Velen hunner zit
ten in afgelegen boerderijen, die
per schip niet bereikbaar waren.
Hier zullen de 20 Dukw's, die de
Marine naar dit gebied heeft ge
zonden, redding moeten brengen.
Ook heeft men getracht, deze ge-
isoleerden. die op ongeveer 12 km
van het dorp wonen, met vlotten
te bereiken, doch dat was haast
onbegonnen werk.
Vlotte ontscheping
De ontscheping van de 450 men
sen, die in hoofdzaak in het ruim
waren ondergebracht de babies
en hun moeders hadden in de ka
juit mogen verblijven geschied
de, dank zjj de vele hulpvaardige
handen van leden van het Rode
Kruis, de Geneeskundige Dienst
en verpleegsters, zeer vlot. Eerst
werden de zieken op brancards
door broeders van de Geneeskun
dige Dienst van boord gehaald en
in de gereedstaande ambulance
auto's gebracht. Daarna kwamen
de oudjes, vrouwtjes in haar witte
mutsjes, aan de beurt en toén de
kinderen en volwassenen. Oude
vrouwtjes,- die slecht ter been wa
ren, werden door een paar sterke
mannen de loopplank overgedra
gen.
Aan de Willemskade stond een
achttal grote autobussen en een
groot aantal particuliere auto's
gereed, die de evacué's naar de
Ahoy-hal en andere plaatsen heb
ben vervoerd.
Een zieke jongen van een jaar
of tien, die gedurende deze twee
dagen van verschrikking angst
vallig zjjn herdershond bij zich
had gehouden, werd naar het
Coolsingel-ziekenhuis overge
bracht. Zijn hond ging mee
Nog meer schepen
Terwijl de Crescendo nog bezig
was zijn levende last aan wal te
zetten, arriveerden er aan de Wil
lemskade nóg twee motorschepen,
de Coad uit Rotterdam, schipper
W. J. van Oosten, en de Nieuwe
Zorg uit Den Bommel. Beide sche
pen hadden ongeveer tweehonderd
evacué's uit Den Bommel aan
boord.
Ook hiér weer hetzelfde trieste
beeld van mannen, vrouwen en
kinderen in doffe berusting, als
het ware verdoofd na al de smart,
die hun is overkomen. Wat men
nog had kunnen redden was met
het schip meegekomen: in lakens
gewikkeld beddegoed en kleding,
kinderwagens, babywiegjes en zelfs
een motorfiets.
Achter elkaar meerden nu ver
scheidene schepen aan het Spido-
ponton. Na de Crescendo het mo
torschip Chilijn, schipper A. Dege-
ling uit Rotterdam, die aan de in
de Schippersbeurs gedane oproep
om naar Middelharnis te varen,
onmiddellijk gehoor had gegeven.
Zijn lading bestond uit 250 evacué's
uit Middelharnis. Veertig vrouwen
met kleine kinderen had de schip
persvrouw in haar roef opgeno
men.
Diregt nadat dit schip was ge
lost, arriveerde de Regentesseplaat
van de Havendienst Spido aan het
ponton, met 180 vluchtelingen uit
Zjjpe. Op de terugweg waren in
Dordrecht 10 evacué's afgezet.
„Kom direct terug!"
„Kom direct terug!" had men in
Zjjpe tegen de kapitein van de
Regentesseplaat gezegd, „Die ver
warmde schepen van jullie zijn
ideaal voor het vervoeren van
evacué's!"
„Wat mij betreft, gaan we direct
terug!" zeide de andere kapitein
Vos, die evenals zjjn collega, de
kapitein Wagemaker, sinds Maan
dagochtend niet uit de kleren is
geweest. „Zij rekenen op ons".
Omstreeks vjjf uur kwam ook de
Nassauplaat aan, eveneens met
een paar honderd evacué's uit
Zijpe, dat een uitstekende embar-
katieplaats schijnt te zijn.
Er zullen ongetwijfeld nog vele
schepen te Rotterdam met evacué's
aankomen, want er moeten zeker
nog een 30.000 mensen van de
overstroomde eilanden worden ge
haald.
De Havendienst Spido heeft ook
nog de Koningsplaat en een vijf
tal sleepboten met enkele vletten
naar Bruinisse en andere plaat
sen gestuurd. De vletten zullen
uitstekend te pas komen om men
sen te halen op plaatsen, waar
diepere schepen niet kunnen ko
men.
Angstig opeengedrongen op
het laatste plekje droge grond
staan hier koeien te wachten op
redding. Deze luchtfoto werd
gemaakt boven Foulness Island
(Engeland)
Effectieve steun aan noodgebieden
Van een speciale verslaggever)
In het Marine vliegkamp
„Valkenburg'' in Zuid-Holland
heerst een enorme bedrijvig
heid. Onafgebroken, dag en
nacht, daveren de vliegtuigen
over de startbanen de
zware Amerikaanse Fairchild
Packet-vrachtvliegtuigen, de
wendbare, practische MLD-
Sea Otters, vogels van aller
hande pluimage doch met
één doel: hulp te brengen aan
hen, die in de overstroomde
gebieden in nood verkeren.
Want van „Valkenburg" uit re
gelt de Marine Luchtvaart Dienst
de „droppings" van voedsel, water,
rubberboten, vlotten, zandzakken
en de meest uiteenlopende zaken,
waaraan men in het geteisterde
Zuid-Westen van ons land zo drin
gend behoefte heeft.
Ook in het directe reddingswerk
heeft de MLD een aandeel, hoewel
dit hoofdzakelijk van Gilze Rijen
uit waar men over hefschroef-
vliegtuigen beschikt wordt ge
organiseerd.
De Generale Staf bepaalt waar
reddingswerk moet worden ver
richt en waar droppings noodzake
lijk zijn en geeft, dit respectieve
lijk door aan Gilze Rijen en Val
kenburg. die voor de uitvoering
zorg dragen. Dank zij de medewer
king van de militaire autoriteiten
op het vliegveld Valkenburg kon
den wij emge indrukken opdoen
van de geweldige activiteit, die
daar ontplooid wordt om de nood
gebieden te hebpen.
In een der grote hangars liggen
kolossale hoeveelheden voedsel- en
andere pakketten, die door vracht
auto's zijn aangevoerd en door het
grondpersoneel worden overge
bracht naar het platform, waar de
vliegtuigen, onmiddellijk na de
landing van een vorige vlucht, tan
ken en worden volgeladen, om
weer te vertrekken naar het over
stroomde land.
Van de M.L.D. zijn het vooral de
Mitchell's en de Harpoons, di(
grote hoeveelheden pakketten over.
brengen, doch ook de Sea Otters
(zeer wendbare amphibievliegtui-
gen) doen prachtig werk. Firefly-
jagers verzorgen de communicaties
boven de getroffen gebieden.
Ook verschillende Amerikaanse
toestellen nemen aan het drop-
pingswerk deel. Wij noemden reeds
de zware Fairchild Packet's, die
in hun logge, aan de achterzijde
geheel openklapbare, romp een
massa (zelfs een tank) kunnen
bergen. Verder zijn de Amerikanen
vertegenwoordigd met een drietal
Dakota's.
De L.S.K. heeft ook een aandeel
in de droppings met enkele Dako
ta's en Beechraft machines.
En tenslotte verleent ook de
Rijksluchtvaartdienst van „Valken
burg" af steun aan de noodgebie
den.
Gevaarlijk reddingskarwei
Wij maakten voor eigen risico
een landing bij een stuk dijk op
Water
voedsel
rubberboten
zandzakken...
Schouwen Duiveland, zo vertelde
ons majoor-vlieger Meyer, dit
juist uit zijn Sea Otter was ge
stapt. Er waren op dat, geheel
door het water omringde, stuk
dijk ongeveer 80 mensen bij el
kaar, en de helicoptères waren
druk bezig anderen hulp te ver
lenen.
Het was ons onmogelijk hen zo
maar te laten zitten en wij beslo
ten nadat het „linkvliegtuig",
dat met alle hulpverlenende toe
stellen radio-contact onderhoudt,
ons had meegedeeld, dat wij zelf
moesten bepalen wat te doen
een landing in het ondiepe water
uit te voeren.
Bij de dijk stond een sterke stro
ming, die de Sea Otter dreigde mee
te sleuren naar een gat in de dijk,
doch tenslotte werd contact met de
mensen op het droge gedeelte tot
stand gebracht. Een oudere vrouw
en een zesjarig weesmeisje, die er
het ergst aan toe leken te zijn, heb-
ben wij aan boord genomen er
naar Valkenburg overgebracht.
Zo schetste majoor Meyer in kor-
te trekken, haastig, en klaar staan-
de voor de volgende vlucht, het
riskante reddingskarwei, dat hij
tezamen met luitenant ter zee vlie
ger Munter had uitgevoerd. Op een
Doesburgse jongens
redden 266 mensen
De burgemeester van Doesburg
deelt ons mede, dat Zondagmorgen
in deze gemeente direct contact
is opgenomen met de Doesburgse
zeilvereniging, die ogenblikkelijk
een paar vletten met buitenboord
motoren heeft afgestaan. Deze zijn
onmiddellijk op een vrachtauto ge
laden en, vergezeld van een bus
vol mensen, naar Bergen op Zoom
gestuurd, waar het de eerste daad
werkelijke hulp was, die daar aan
kwam. De jongens hebben tot gis
teravond het genoegen mogen
smaken 266 mensen het leven te
redden. Vandaag zijn ze weer in
gezet in Steenbergen.
WöS»
gj^jg
Autoriteiten bezoeken de
noodgebieden
Minister Algera heeft vandaag
met enkele hoofd-ambtenaren van
de Rijkswaterstaat een bezoek ge
bracht aan het noodgebied Zierik-
zee. Generaal Hasselman bracht
een bezoek aan verschillende inge
schakelde militaire onderdelen. De
ministers Donker en Mansholt be
zochten het noodgebied Zuidland.
De Indonesische Hoge Commissaris
bezocht Dordrecht.
KllSSMHi
Geen colleges
Diverse universiteiten in ons
land hebben de colleges en prac
tica gestaakt om de studenten de
gelegenheid te geven mede te wer
ken aan de hulpacties, o.a. in Lei
den en de gem. vrije universiteit te
Amsterdam.
andere plaats, waar een paar oude
mensen in een hooiberg beschutting
hadden gezocht, lag in latten en
afval het woord „honger" op een
dijk.
Hier kon de Sea Otter voedsel
laten vallen.
Eén MLD-vliegtuig opereert niet
van Valkenburg, maar van Gilze
Rijen uit. Het is het enige Neder
landse hefschroefvliegtuig. een „Si
korsky", die de schone naam „Je
zebel" draagt. Dit toestel heeft,
samen met zijn buitenlandse soort
genoten, heel wat mensen uit be
narde omstandigheden gered.
In totaal nemen 124 luchtmacht
vliegtuigen aan de reddingsactie
deel. Prins Bernhard heeft 4 toe
stellen en de Nat. Luchtvaartschool
10 vliegtuigen ter beschikking ge
steld. Er worden nog 21 Engelse
en Amerikaanse hefschroefvlieg-
tuigen verwacht.
In een lange rif trekken wagens
beladen met mensen en hun be
zittingen, uit het dorp Kruiningen
op Zuid-Beveland naar veiliger
oorden
Een militair
verdronken
Twee vermist
Tijdens de hulpverlening aan
slachtoffers van de watersnood is
op 1 Februari de dpi. soldaat E.
Kasan van het Regiment Zware
Luchtdoelartillerie Waalhaven na
bij Klundert tengevolge van ver
drinking om het leven gekomen.
Hij was afkomstig uit Amsterdam.
Bij dit ongeval zijn twee militai
ren van hetzelfde onderdeel ver
mist. Het zijn de dpi. soldaat N. F.
Berg. afkomstig uit 's-Gravenhage
en dpi. soldaat A. Zwarts, afkom-
stig uit Delft.
Prins Bernhard
terug
Vlucht toren noodgehieden
Vanmorgen om half acht is Prins
Bernhard met het K.L.M.-lijnvlieg-
tuig „Olivier van Noort" uit New
York op Schiphol aangekomen. Ter
verwelkoming waren H.M. de Ko
ningin en minister Beel op het
vliegveld aanwezig.
Voordat hij op het vliegveld
te New York in het toestel
stapte, bood de predikant van
de St. Marks Church in the
Bowerie hem een cheque aan
van 375 dollar, de opbrengst
van de collecte van de Zondag
jl. gehouden dienst, voor hulp
aan de slachtoffers van de
overstroomde gebieden.
De Prins was kennelijk verrast
toen hij door H.M. werd begroet.
Beiden waren zichtbaar onder de
indruk van de gebeurtenissen van
de laatste paar dagen. Voor de mi
crofoon van de B.B.C eft van de
Wereldomroep zei de Prins dat,
van het ogenblik af, waarop de
ramp in Amerika bekend was ge
worden. hem een. overvloed van
medeleven was betuigd. „Mijn tele
foon heeft niet stilgestaan en ik
geloof, dat er op grote schaal ge
holpen zal worden". Voor de B.B.C.
sprak de Prins zijn diep gevoelde
dank uit voor de blijken van me
deleven met een ramp, die ook
Engeland zo zwaar heeft getroffen.
Tegen de Amerikaanse journalis
ten te New York had de Prins
reeds verklaar.d: „Ik wil helpen.
Ik zal direct plannen gaan uitwer
ken met het Nationaal Rampen
fonds. waarvan ik voorzitter ben
geworden".
De daad bij het woord voegend
is de Prins enige uren na aan
komst In een Dakota met majoor
Gerben Sonderman als piloot, een
vlucht over de getroffen gebieden
gaan maken. Later zal Prins Bern-
hard wellicht, zo deelde de heer
Sonderman mede, in een kleiner
toestel opnieuw van Soestdijk ver
trekken om zijn medewerking te
verlenen bij de hulpacties.
Snel recht
Op Walcheren hebben een be
roepssergeant-majoor en tiwee be
roepssergeanten zich met grove
veronachtzaming van hun plicht
onttrokken aan de hulpverlenings-
werkzaamheden. waarvoor zij wa
ren ingezet. Zij zijn onmiddellijk
gedegradeerd.
Een typisch beeld uit Zeeland:
een kanaal dwars door het over
stroomde land. De dijken geven
de loop van deze waterweg aan
Nog meer slachtoff
rers?
Vijfenzeventig schepen telden
wjj gistermiddag voor Zierikzee:
kustvaartuigen, marineschepen,
tankschepen, particuliere jachten
en vissersschepen. De hele vissers
vloot van Nederland zit nu prac-
tisch in Zeeland, spontaan te hulp
gesneld op de dringende nood
kreet. Sommigen met de vis nog
aan boord, de gehele vangst ver
spelend om hulp te kunnen bicden.
Rond Haamstede, Bruinisse. de
Flauwers, Dreischor en andere
plaatsen was het hetzelfde beeld.
Honderden schepen voor de kust
om de duizenden op te nemen, die
het eiland moesten verlaten. Een
groot bezwaar bij de reddings
pogingen is echter het in onvol
doende mate aanwezig zijn van
roeiboten met buitenboordmotor
en platboomde vaartuigen, die de
gaten door kunnen of over de
dijken gedragen kunnen worden.
Zodoende staat het aantal grotere
schepen in geen verhouding tot de
primair nog meer noodzakelijke
kleine schuitjes om mensen uit
huizen te halen en naar de dijken
te brengen.
Hefschroefvliegtuigen
deden prachtig werk
Prachtig werk hebben de heli
copters gedaan, die tientallen
mensen uit hun benarde posities
verlost hebben en de gehele dag
boven de eilanden zweefden. Het
uitgooien van rubberboten is niet
zo'n groot succes geweest Het was
een toeval als zo'n boot terecht
kwam tegen een geïsoleerde boer
derij en enkele hebben wij als ver
loren en lek geslagen tegen de
dijken zien liggen. Een tweede
lacune, die zich wel zeer sterk
heeft doen gevoelen, is het ont
breken van radiocontact, dat bijv
tot gevolg had. dat men van
Schouwen-Duiveland lange tijd
niets heeft gehoord. Ook zouden
in de roeibootjes draagbare zen
dertjes meegenomen moeten wor
den, die contact hebben met de
vliegtuigen, die op hun beurt de
bedreigde punten kunnen aan
geven. Nu was het voor de kleine
bootjes veelal een zoeken op goed
geluk, terwijl men mocht aan
nemen, dat de boven hen cirke
lende vliegtuigen meer zagen dan
de mensen op het water.
„Wy hoorden Zondagavond de
radio" vertelde ons een inwoner
van Serooskerke, „Maar wy
hoorden niets over Schouwen en
dachten dat men ons vergeten
had of dat men het by ons niet
zo erg vond. Het ergste was, dat
wy niet konden laten weten hoe
het by ons gesteld was".
Gezien onze ervaringen op
Schouwen-Duiveland geloven wy
te mogen aannemen, dat het aantal
slachtoffers nog belangryk uit zal
gaan boven het thans genoemde
officiële cyfer.
Yerseke is thans een van de cen
trale punten voor de hulpverlening
in Zeeland. Het is vrijwel het enige
plaatsje, dat niet heeft geleden,
al is practisch de gehele mossel-
cultuur verloren gegaan, wat op
zichzelf al een schade van hon
derdduizenden is. De bewoners van
Schouwen worden voor een groot
deel thans naar dit plaatsje ver
voerd, waar ze opgevangen wor
den, onderdak kunnen en geregi
streerd worden, waarna ze per
boot naar Bergen op Zoom gaan.
Daar staat de evacuatiedienst
klaar om ze over te nemen en ze
te distribueren over die gebieden,
die daarvoor zyn aangewezen. Di
rect na aankomst in Bergen op
Zoom worden de geëvacueerden
naar een centraal punt gebracht.
Degenen, die op bezoek in Zeeland
verrast werden en thans terugke
ren naar hun woonplaatsen, wor
den onmiddeliyk naar het station
gebracht, waar ze de trein naar
hun haardsteden kunnen nemen.
De dijk te Ouderkerk
aan de Usel
Prof. Ir P. Ph. Jansen schrijft
ons, dat ten onrechte in ons blad
van 2 Februari de indruk is ge
wekt, dat hij een belangrijk aan
deel heeft gehad in het dichten van
de dijk bij Ouderkerk aan de IJssel.
Het succes daar bereikt, is vrijwel
geheel te danken aan het initiatief
van de autoriteiten ter plaatse. In
derdaad was prof. Jansen daar ter
plaatse en hij was vol bewondering
voor het werk. dat door militairen
en burgers te zamen was tot stand
gebracht. Dat de Krimpenerwaard
is gered, is niet aan prof. Jansen te
danken, zo verklaart hij.