STAVENISSE, het massagraf van de streek
J
Op de kade van Bergen op Zoom
staan draagbaren in lange rij
sssr s&tri
Steun uit het buitenland
is overweldigend
Logboek van
het noodgebied
Langzaam nadert een kotter met de vlag halfstok
Na drie dagen van mateloos leed
heeft men het rekenen opgegeven
10.000 stuks vee in
Z Holland verdronken
Luchtbrug met het
geteisterde gebied
GRIEP
Gevraagde hulp kan
niet verleend worden
In talrijke landen
nationale inzameling
Openings kaeis&n
WOENSDAG 4 FEBRUARI 1953
Op z'n Amerikaans
Amerikaan uit het KLM-lijn-
toestel, dat hem van New-Yörk
naar Schiphol gebracht had. Nau
welijks voelde hij de begane
grond onder zijn voeten, of deze
Amerikaan overhandigde aan de
eerste de beste KLM-employé
een cheque voor een zeer aan
zienlijk bedrag, met als bestem
ming: hulp aan de slachtoffers
van de ramp. Dat de Amerikanen
de getroffen Nederlanders overi
gens niet vergeten moge blijken
uit de gift van f 4560, geschonken
door de bemanningen van twee
Amerikaanse torpedobnru'qgers,
die momenteel een bezoek aan
Amsterdam brengen. Zij voegden
er aan toe, nog meer goederen te
zullen schenken. Maar wat te
denken van de Nerw-York Times?
Wij lazen daar nota bene in, dat
de inundatie >n Nederland zich
uitstrekt tot Düsseldorf
Hyena's
Helaas zijn er ook lieden die
misbruik van de situatie maken.
Zo arresteerde de politie in Ab-
benbroek twee personen, die zich
schuldig hadden gemaakt aan
diefstal van goederen in het ver
dronken gebied.
Coördinatie
De drie centrale Middenstands
bonden hebben gemeenschappe
lijke richtlijnen uitgevaardigd om
tot een gecoördineerde hulpactie
te komen. Aan de leden van de
vak- en standsorganisaties dezer
bonden is verzocht zo veel moge
lijk steun te verlenen aan het
Rampenfonds.
Geen burgemeester
De burgemeester van Som-
melsdijk (nabij Middelharnis)
wordt vermist. Toevallig vertoeft
er beroeps-sergeant van der Put
van de luchtmacht op Deelen en
daarom heeft hij nu maar de lei
ding in Sommelsdijk op zich ge
nomen. Hij wordt daarbij geassis
teerd door 5 militairen, 200 stu
denten en een dokter.
(Van onze reportage-redacteur
BERGEN OP ZOOM, Dinsdagavond. Op dr :ade aan de kleine haven van
Bergen op Zoom staan draagbaren in een lang rij. Dikke wollen dekens lig
gen keurig opgevouwen op het draagvlak en daar rondom staan verpleegsters
en verplegers te wachten op de eerste schependie nu weldra, met het stijgen
van het water tengevolge van de vloed, zullen binnenlopen. Aan de overzij ligt
een grote schuit te wachten op vertrek. Nooit moet de kapitein een naargeestiger
opdracht hebben ontvangen: Hij gaat uitvaren om de meer dan twee honderd
doden te halen in Stavenisse, de zwaarst geteisterde plaats van Nederland. Op
een der kleine scheepjes aan onze voet laadt, men vijftig bruin geverfde dood
kisten voor IersekeRij naast rij stapelt zich het harde materiaal tot een bijna
surrealistisch beeld, macaber als de felle doeken van Jeroen Bosch. Iedere kist
roept een drama op. Een ivorsteling, die zich in onze verbeelding al te zwak her
haalt, maar die ons vervult van een deernis, groter dan ooit een aanblik ons
heeft ontroerd.
Gestrand op bed
Tijdens een landing in een der
Zeeuwse polders bleef een bok
vaartuig dat voor reddings
werk gebruikt wordt plotseling
steken. Men ging op onderzoek
uit en stootte tenslotte op een.
bed, dat juist onder het waterop
pervlak verscholen lag!
Geen evacuatie
Dit zeiden 400 mensen en daar
onder vele oude personen, op
SchouwenDuiveland, toen een
Rode Kruiscolonne uit Arnemui-
den met vijf boten kwam om hulp
te verlenen en vervolgens de
mensen te evacueren. De betrok
kenen gaven er evenwel de voor
keur aan op het eiland te blijven.
Wezenloos
Voor een boer op Tholen heeft
het leven zijn zin verloren. We
zagen hem staan op een stuk dijk,
moedeloos en starend. Het ver
haal is triest. Deze boer verloor
zijn vrouw en twaalf kinderen.
Hij alleen bleef gespaard. Zijn
leven is nu zonder toekomst, zon
der doel, zegt hij.
Er is overal leed in de wereld.
Wij hebben eens de bunkers van
Frankfurt gezien, barstens vol
gepropt met mensenleed, we heb
ben ooit een bezoek gebracht aan
het doorgangskamp Giessen aan
de zone-grens bij het IJzeren Gor
dijn. We zijn enkele jaren geleden
in een kustkampong geweest bo
ven in Sumatra, waar de fram-
boesia en de vieze zweren ons
misselijk hebben gemaakt. Maar
dit is wellicht erger. Niet in gra
daties van menselijk leed, niet in
omvang wellicht, maar vanwege
het sentiment, wijl hier mensen
van ons eigen volk werden getrof
fen. Een stad na een oommennacht
is verschrikkelijk, maar men kan
na twee dagen tenminste een
kring trekken om de ellende, die
ligt opgetast. Men kan voor zich
zelf het verdriet afbakenen. Maar
deze watersnood, is zo mateloos in
zijn omvang, heeft een zo zware
golfslag gehad en was zo zonder
begrenzing, dat men na drie da
gen het berekenen heeft opgege
ven.
Boven Bergen op Zoom is de
hele dag het geronk geweest van
de tientallen hefschroefvliegtui-
gen. Telkens als we het hoofd
hieven, dachten we aan hen, die
ontsiiapt zijn aan de verdrinkings
dood. Op het laatste ogenblik wel
licht, toen het huis al op instorten
stond en de noodvlag bijna in een
ein'eloos moe gebaar werd ge
streken. Maar toen hing als een
reuzenlibel plotseling de helicop
ter boven de ten dode gewijden.
In Bjabant 5000
stuks verloren
DEN HAAG, 3 Februari. De
evacuatie van het vee uit de ge
troffen gebieden in Zuid-Holland
is zo goed als voltooid. Volgens
voorlopige ramingen is het vee op
Goeree-Overflakkee voor 90
verdronken. Dit betekent dat op
dit eiland ongeveer 9000 stuks
vee verloren zijn gegaan. In het
overige gedeelte van Zuid-Hol
land zijn naar schatting 1000 die
ren verdronken. In de Alblasser-
waard moesten door verdere
stijging van het water, de gebie
den, waaruit vee wordt afge-
Ook de Prins stelt
zicli beschikbaar
DEN HAAG, 4 Febr. Sinds
Dinsdagmorgen vroeg vliegen on
telbare toestellen van de Marine
luchtvaartdienst, de Luchtstrijd
krachten en de KLM, zonder on
derbreking af en aan tussen Val
kenburg, Schiphol en de geteis
terde gebieden. Met soms slechts
enkele minuten tussenpoos achter
elkaar snellen de machines over
de scheiding tusen zee en land
naar het Zuiden.
Om drie uur 's middags be
droeg het aantal luchtmacht
vliegtuigen dat aan de redding
deelneemt honderd-vier-en-twin-
tig, benevens „Meteor"- en
„Thunderjet" straaljagers voor
verkenningsvluchten en toestel
len van de marine luchtvaart
dienst waaronder „Harpoons."
Z.K.H. Prins Bemhard heeft
vier vliegtuigen ter beschikking
gesteld en de Nationale Lucht-
vaartschool tien.
Prins Bemhard zal zich Woens
dag met een „Dakota" naar Val
kenburg begeven en zich ter be
schikking stellen van de com
mandant van de „Transoa", de
transportvliegtuigenafdeling van
de luchtmacht.
voerd, worden uitgebreid.
De verliezen van de veestapel
in N.W. Brabant worden geraamd
op 5000 stuks. De evacuatie van
de veestapel in dit gebied is nog
aan de gang. In Drimmelen heb
ben honderden koeien en paar-
dén de overstromingen over
leefd. Zij zijn echter onbereik
baar en konden tot nu toe niet in
veiligheid worden gebracht.
Aangenomen moet worden, dat
al het vee op Schouwen en Dui
veland is omgekomen. Er zijn
nog geen berichten over de vee
stapel op Tholen, maar ook hier
worden grote verliezen gevreesd.
Uit Zeeland is geen vee geeva-
cueerd.
Hoewel op vele plaatsen vee
voeder is gebruikt om te trachten
gaten in dijken te dichten zijn er
over het algemeen nog voldoende
voorraden beschikbaar. Uit alle
delen van het land worden overi
gens voorraden veevoeder aan
geboden.
(Advertentie)
..„„.„«m 'm"k'
Meent tijdig
En terwijl de kracht en de moed
in een plotse psychische schok
terugkeerden, het eigendom weg
zonk in de gore watervloed, trok
de bemanning een gezin binnen
de veilige glazen huif en het leek
of de motoren gingen zingen: een
lied van roemvolle bevrijding op
de motieven van het Wilhelmus
en de vredezangen uit Valerius'
Gedenkklanck.
Pakhuis
De kade is een pakhuis. Kaas
en boter, sinaasappelen en kleren,
lichtinstrumenten en schoppen,
laarzen en verduurzaamde levens
middelen. Het is het open veem
van Neerlands vrijgevigheid.
Daarachter staan ambulancewa
gens en autobussen van heinde
en ver aangevoerd en nog verder
naar achteren is het kleine haven-
kantoortje, vanwaar de hulp wordt
gedirigeerd. Telkens vertrekt een
s-heepje, puffend en kortademig,
tot zinkens toe volgestouwd met
hulppersoneel -n materialen. Voor
Ierseke, voor Zierikzee ,voor Tho
len, voor Bruinisse en de zegen
van alle toeschouwers wordt de
bemanning nagezonden. Het heeft
er soms de schijn van, dat men
met de springvloed van hulp geen
raad weet.
Iedereen wil helpen. Er lopen al
sinds vanmorgen twee mannen
met een zend- e>: ontvangappa
raat te leuren, maar niemand weet
waarheen dat nou moet worden
gestuurd. Daar tussendoor is de
toevloed van mensen, die terug
willen naar een der eilanden.
Mensen, die tijdens de nacht van
de ramp elders waren en na reik
halzen naar vertrek, omdat zij
willen zien, hoe de boel er thuis
bij ligt. Hulpcolonnes van het
Franse leger wachten op orders.
Personeel van het Rode Kruis
drentelt in de koude openheid aan
de haven, de handen diep in de
zakken gestoken en van boven de
opgezette kragen kijken ons ogen
aan, die vragenderwijs zijn ge
richt: „Wat doen we eigenlijk
hier?"
Ze weten 'nog niet, dat schepen
met evacué's onderweg zijn, dat
schepen als hospitalen dienst doen
om de zieken van Zierikzee bin
nen te brengen. Een zenuwachtige
commissaris van politie, die het o
zo goed meent, is haast verliefd
op zijn afzetting. Niemand mag
een stap doen of hij blaft als een
bitse waakhond. Nochtans is hij
in wezen zo goedig als een Sint
Bernhard.
Eensklaps wordt het doodstil in de
haven. Het saamgestroomde pu
bliek houdt de adem in. Voor het
havenhoofd wordt een kotter
zichtbaar, die de vlag halfstok
voert. Uiterst langzaam komt het
scheepje nader.
Als het gemeerd ligt staan er
een paar mensen aan dek, volko
men verwaaid, volslagen ver
kleumd en uitgeput. Het zijn een
paar mensen uit Stavenisse. Zij
hebben vier doden bij zich.
De eersten, die geborgen kon
den worden in het verzonken
Stavenisse. De haven is eensklaps
een dodenhuis. In de ogen van
de aangekomenen staat de ver
schrikking. Ziet men het afschu
welijke van wat werd doorge
maakt. Als we vragen, hoe het is,
schudden zij het hoofd.
Er staat nog een huis een eind
je boven de watervloed uit. Daar
onder ligt het graf Stavenisse. De
huizen als eieren leeggeblazen
door de waterkracht. Een hele
straat, waarlangs boomtoppen de
richting aangeven, is volgestouwd
met cadavers van vee. Iedere
stap, die men zet op dit stuk van
het eiland, dat nog betreedbaar
is, weergalmt als een echo, waar
in de saamgebalde verschrikking
klinkt. „Dit is het ergste" zeggen
zij. „Nergens anders is het leed
zo groot. Er mogen tussen Halste
ren en Tholen lijken in de bomen
hangen, in Stavenisse is het mas
sagraf van de streek."
Koningin Juliana bij het verlaten van de school in Halsteren waar
de stoffelijke overschotten van de slachtoffers staan opgebaard.
Dijk doorgebroken in den Bommel
ROTTERDAM, 4 Febr. Via mei heeft verzocht om toezending
Scheveningen radio is medege
deeld, dat gisteren midden in het
dorp den Bommel (aan de Noord
kust van het eiland Flakkee) in
het verlengde van de haven de
dijk is doorgebroken.
In de dijk is een gat ontstaan
ter breedte van 35 meter bij een
diepte van ongeveer 5 meter.
Het water stroomt met grote
kracht door het gat. Een grocjt
aantal huizen in de omgeving is
reeds gedeeltelijk ingestort, ter
wijl een groot aantal andere door
het schurende water eveneens
dreigt in te storten.
Onmogelijk
De burgemeester van den Bom-
van ongeveer vijftig man genie
troepen, voorzien van al het mo
gelijke materieel geschikt om het
gat te dichten. Voor het dichten
zijn waarschijnlijk zinkstukken
nodig.
De provinciale griffie van Zuid
Holland heeft de burgemeester
per radio meegedeeld, dat het
groot materiaal, waarom verzocht
is, niet kan worden verzonden.
Nader onderzoek ter plaatse volgt
spoedig. Deze mededeling is ge
daan na overleg met Rijkswater
staat.
De haven van den Bommel is
bij eb alleen toegankelijk voor
schepen met krachtige motoren,
omdat het water met grote kracht
door gat en haven stroomt.
HULPVERLENING IN GELD'EN NATURA
(Van onze buitenlandse redacteuren)
Naast de betuigingen van deelneming uit vrijwel de
gehele wereld, overtreffen de bewijzen van daad-
werkelijke hulpverlening uit het buitenland aan de
Nederlandse rampgebieden de stoutste verwachtin
gen. De berichten daarover stromen onophoudelijk
binnenzodat wij om genoodzaakt zien, slechts
in telegramstijl weer te geven, wat uit de ver
schillende landen is toegezegd of reeds onderweg is
en ivelke acties worden ondernomen.
CLECHTS twee kruiwagens
waren voldoende om het wei-
e van deze mensen in veilig
heid te brengen
geheel door het water omgeven.
Koningin verwelkomde
Prins Bernhard
SCHIPHOL, 4 Febr. - Ver
welkomd door H. M. de Konin
gin en minister Beel is Prins
Bernhard vanmorgen te half
acht met de „Olivier van
Noort" uit New-York op Schip
hol teruggekeerd.
Enige minuten voordat het lijn-
toestel waarin de Prins en zijn
particuliere secretaris, dr. F. A.
de Graaff, zich bevonden, zou
arriveren, stopte de koninklijke
auto aan de rand van het vlieg
veld. De Koningin begaf zich,
zonder gevolg, met de minister en
mr. Fock naar een. ontvangkamer.
Prins Bernhard was kennelijk
verrast toen hij bij zijn aankomst
door de Koningin werd begroet.
Beiden waren zichtbaar onder de
indruk van de gebeurtenissen der
laatste dagen. Alvorens het vlieg
veld te verlaten begaf de Prins
zich naar een gereedstaande mi
crofoon waarin hij enige woorden
sprak, eerst voor de Nederlandse
en de wereldomroep, vervolgens
voor de BBC.
Van het ogenblik af, zo zeide
hij, waarop de slag die Nederland
heeft getroffen, in Amerika be
kend was geworden, was hem een
overvloed van medeleven betuigd.
„Mijn telefoon heeft niet stilge
staan en ik geloof dat er op grote
schaal geholpen sal worden"» Voos
Geslaagd aan de
R.K. Universiteit
NIJMEGEN, 3 Febr. Ge
slaagd voor doctoraalexamen Po
litieke en Sociale Wetenschappen
de heer W. J. G. Peters (Venlo)
en voor candidaatsexamen Poli
tieke en Sociale Wetenschappen
de heren Ch. H. A. Martens (Lin
den) en J. N. Rosendaal (Millin-
gen); voor candidaats examen
Geschiedenis de Heer F. J. M.
Verhagen (Maastricht).
de BBC sprak de Prins zijn diep
gevoelde dank uit voor de blijken
van medeleven met een ramp die
ook Engeland zo zwaar heeft ge
troffen.
1 die tijd stond H. M. de
Koningin beheerst maar zwijgend
en in gedachten verdiept temid
den van de groep personen die bij
deze korfe, plechtige verwel
koming aanwezig waren.
Te omstreeks acht uur vertrok
de Koninklijke familie naar Soest-
dijk, vanwaar de Prins enige uren
later in een dakota met majoor
Gerben Sonderman als piloot een
vlucht over de getroffen gebieden
zou gaan maken. Later zal Prins
Bernhard wellicht, zo deelde de
heer Sonderman mede, in een
kleiner toestel opnieuw van Soest-
dijk vertrekken om zijn medewer
king te verlenen bij de hulpacties.
RODE KRUISHULP: De Rode
Kruis-vereniging van Australië,
Canada, Denemarken, Ierland,
Italië, Nieuw-Zeeland, Noor
wegen, Zwitserland, Zuid-.
Afrika, Ver. Staten en West-
Duitsland stelden voor Enge
land en Nederland in totaal
beschikbaar 250.000 dollar.
AMERIKA: Hulpver lenings-
comité's worden spontaan opge
richt. Autofabriek biedt volledig
uitgeruste ambulancewagen aan.
Amerikaanse protestantse ker
ken schenken 6.000 dollar.
AUSTRALIë: Burgemeester van
Melbourne roept staat Victoria
op om fondsen te vormen.
BELGIc: Grenzen en huizen
staan wijd open voor vluchtelin
gen. Geen grensformaliteiten.
Nederlandse kolonie stuurde eni - -
stuurt vrachtauto's vol goederen, spoorwegmateriaal aan. Neder-
i ir a-a landse consulaten en KLM
CANADA: Hoewel zelf met dVer-
voor 25.000 gulden aan genees
middelen ter beschikking. Ne
derlandse ambassade, consula
ten en Ned. bond organiseren
hulpacties. Talrijke particuliere
instanties maken geld over aan
bondskanselarij. Evang. Kerk in
Rijnland schenkt 10.000 Mark.
Particulieren sturen groepen
motorboten en rubberboten. Mij
nen en andere grote bedrijven in
Ruhrgebied sturen hulpploegen.
Miinster en Aken willen kinde
ren opnemen. Aantal aanbiedin
gen voor hulpverlening zo groot,
dat overwogen wordt centrale
instantie; in het leven te roepen
om Duitse hulp te coördineren.
EGYPTE: Rode Kruis vraagt
welke hulp geboden kan worden.
FRANKRIJK: Bisschoppen doen
aanbiedingen om kinderen op te
nemen. Uit alle streken des lands
stromen giften binnen. Rode
Kruis en Leger des Heils zenden
kleding. Spoorwegen bieden
consulaten en KLM-
bureaux worden overstroomd
stromingen kampende, schenkt met gi£ten in natura ,Transpor.
Overstrommgsfonds van Brits - teurs zorgen voor gratis vervoer.
iS 2 d°llar voor j Aan Rivièra worden vacantie-
Nederland. Rode kampen ingericht voor Ned. kin-
Columbia
België
Kruis stelt goederen beschik-j deren.
baar. Talrijke plaatselijke hulp
acties. DENEMARKEN: Speciale
postzegel met toeslag. Een derde
van opbrengst voor Nederland.
Luchtmacht en genie sturen 54
rubberboten. Kranten organise
ren hulpacties. In bioscopen han
gen collectebussen.
WEST-DÜITSLAND: Gas- en
electriciteitsfabrieken bieden ma
teriaal en technische hulp aan.
Tien barkassen van de regering
onderweg. Westduitse vakver
bond schenkt 45.000 gulden. Che
mische fabriek in Frankfort stelt
INDONESIë: Nederlan
ders hebben „Centraal comité
watersnood Nederland 1953" op
gericht. Hulpacties en inzame
lingen in talrijke plaatsen begon
nen. Hoge Commissaris in Den
Haag stelt auto en medische
krachten ter beschikking. IRAN:
Legatie te Den Haag zond drie
honderd gulden. ISRAëL: Vijf
duizend kisten sinaasappelen en
zendingen kleding worden ge
stuurd.
ITALIë: Spontane hulpacties
in het gehele land. Wilkes en
Roosenburg spraken voor radio
tijdens speciale oproep voor
hulpverlening. Rode Kruis
schenkt 1.250.000 galden. Vlieg
tuigen met kleding en dekking,
vruchten en wijn onderweg.
Aanbiedingen om 1000 a 1200
kinderen op te nemen. Nederlan
der in Milaan schonk f 62.000.
Aanbiedingen voor levensmidde
len. medicamenten, beddegoed
en vaartuigen.
LUXEMBURG: Dekens en ma
trassen ter beschikking gesteld.
NOORWEGEN: Reeds een ton
goederen verzonden. Dagbladen
zijn inzamelingen begonnen.
Woensdag komen twee vliegtui
gen met Rode Kruismateriaal
naar Nederland.
OOSTENRIJK: Inzamelingen
in Wenen. Gemeenteraad schenkt
f 5000.Oostenrijks-Nederlands
genootschap begint grootscheepse
acties. Bondskanselier Figl doet
oproep voor bijdragen aan Hulp
fonds voor Nederland.
SURINAME: Rode Kruis ver
scheept voor 5.000 Sur. guldens
aan go'ederen. Tandartsen maken
2 000 Sur. gulden over. Militai
ren staan dag soldij af.
VATICAANSTAD: H. Vader
stort 30.000 gulden voor Ram
penfonds.
ZWITSERLAND: Talrijke grote
geldelijke giften, o.m.: Bonds
raad 100.000 Zw. frs.. Comité
Hulp aan Europa frs. 5.000, z.g.
Sneeuwbalactie frs. 45Ö.000. Vijf
honderd dekens verzonden. Na
tionale inzameling van kleding
en dekking begonnen.
- van heden
OBLIGATIES
Ned. '47 (3-^) 95
47 (3) 3 ten.
AANDELEN
Ned.
951
A.K.U.
164$
164$
Lever. Br. en
Unil.
183
184
C.ew. Phil. Gl.
G. B.
160$
162$
Kon. Petr.
313$
315$
A'dam Rubber
86$
f-6
Kn. N. St. Mij
138
138$
Ned. Scheepv.
Unie
129
129$
H.V.A.
97$
95»
Deli maatsch.
80
81$
AMERIKAANSE FONDSEN
Anaconda
43$
Bethleh. Steel
56
55$
Gener. Motors
68$
68$
Kennecott Copper
79
80
Rep. Steel
47$
47$
U. S. Steel
92
42
Cities Service
42f
92$
Shell Union
69$
6.$
Tide Water
23
22$
