rees hoger dan het water In de kerk van Halsteren rusten de doden Koningin bezoekt s-Gravendeel HELPT HEN, DIE ALLES VERLOREN ELLENDE HEERSTE IN 'S-GRAVENDEEL In drie provincies schreeuwt men om boten SCHEPEN SNELLEN TE HULP Een spoorbaan verdween Nog spanning in Alblasserwaard HELP- GIRO 9575 Hulp uit de lucht voor verdronken eilanden DINSDAG 3 FEBRUARI 1953 DE TELEGRAAF 3 (Van een speciale verslaggever). BERGEN OP ZOOM, 2 Febr. De nood is hoger geste gen dan het water. In Zeeland, in Brabant, in Zuid-Holland heersen de smart, de ellende, de tragiek. Doden, doden over al. Doden bij tientallen in steden en dorpen, in buurtschap pen en in polders. Doden drijven in de witte branding, doden, gestrengeld in kale boomkruinen, doden, voorover hangend op de daken van omspoelde huizen. de horizon spreiden, Zwart ste ken de daken der boerderijen er tegen af, de boomstompen, En daartussenin dan eindelijk bot stipje van de vlet;. Autolichten knipperen aan en uit, wijzen het de weg naar de veilige kust. Maar nog duurt het kwartieren, voordat de volbeladen boot zich tegen de dijkwand schuurt. Volbeladen: drie oude mensen, een vrouw in verwachting, twee kinderen, twee echtparen, een zenuwachtige boe renarbeider. Eu drie roeiers. Zij strompelen de dijk op, spre ken hees wat woorden in een ij'lings voorgehouden microfoon, lopen, balf-gedragen, de weg af naar de luwte, De zee bewaart vele trieste geheimen Dode mensen, dode kinderen en dode dieren. Geen tientallen meer, maar honderden. En ook honderden vermisten, zoekge ra akten in elke straal, in elke vlek van hel over stroomde land. Verzwolgen door het water misschien, of toch nog hier en daar in veiligheid ge bracht? Men weet het niet. Men werkt en zwoegt en zoekt de huizen af. Moeizaam en halstarrig. Met vele handen, maar met weinig, te wei nig middelen. Duizenden militai ren zijn op de bedreigde punten geconcentreerd. Honderden stu denten zijn gekomen, talloze bur gers en meisjes en vrouwen. Zij hebben ook vandaag met vletjes gevaren, en sloepje hier, een no- tenóopje daar. Een blankwitte boot heeft urenlang heen en weer gedobberd tussen de weg van Steenbergen naar St. Philipsland en het ondergelopen Nieuw Vosse- meer. Zestienhonderd inwoners heeft Nieuw Vossemeer.. Voor 800 een nieuwe nacht Achthonderd zijn er vandaag van de zolders gehaald. Achthon derd anderen zullen er moeten blijven. Nóg een nacht in koude en ontbering, met alleen wat scha mel beddegoed, misschien een homp droog brood. Morgen.... Morgen zullen ook zij worden geëvacueerd. Eerder kan het niet. Er zijn geen boten. Er zijn geen boten genoeg: één boot op St. Philipsland: een paar pontons en vletjes bij Rilland Bath; één verkenningsboot, een motor- vlet, naar Stavenisse; wat plat boomde vaartuigen in de Halste- rense polders. En het gaat niet vlug. Het gaat veel te langzaam. Maar men is van goede wil. Tot diep in de nacht wordt er doorgeroeid met de riemen, die er zijn. Een marteling van tijd, van pijnigend geduld, geduld op een smalle düik bij Bath, waar een v/agen van ds NRU en een paar militairen eenzaam staan te wach ten op de boot, die al uren is uit gebleven. Zoeklichten Boven het water gloeit bet paarse schijnsel van de zoeklich ten van de luchtmacht. Brede bundels licht, die zich wijd boven Wanhoop en eenzaamheid Vier kilometer verder: een klein huis. Een met mensen volgepropte kamer. Huilende mensen. Stille mensen. Verhalen over de uren op de zolder: een krakend dak wie belende muren, de trage klots van het water, het urenlange uitkijken over het troosteloze watervlak, de eenzaamheid, de wanhoop.... Totdat de vlet kwam. Het verhaal kan duizenden ma len worden verteld. Duizenden mensen, die opeengehoopt een et maal of langer wachten op het verlossende geluid van een langs het dak schurend bootje. Ze zien de cadavers langsdrijven van hun koeien en varkens. Ze zien het wrakhout langsspoelen van de in elkaar gestorte huizen hunner buren. Zo staan wij langs de dijk en horen de vei'halen. Sombere ver tellingen over sombere dingen: het vinden van een verdronken vrouw, in haar armen nog het kind geklemd, eveneens verdron ken. De man, die in panische vlucht voor het water zijn vrouw naar boven draagt, struikelt, haar laat vallen, grijpt, misgrijpt en haar voor zijn ogen ziet verdrin ken. „Slechts acht".... „Hier is het nog meegevallen," zegt de boer op de dijk. „Hier zijn er maar acht verdronken." Maar achtZijn vinger wijst langs de gele molen naar het dorpje Sint Philipsland. Een vriendelijk' dorp met net 'geschil derde huizen, met ordentelijke, witte gordijntjes tussen het rijtje bloempotten en de vensterruiten. Bij de eerste dijkkromming is het beeld ook nu nog zo. Maar dan, verderop, desolaat, vernield, ver- (Van een onzer verslaggevers) 's-GRAVENDEEL, 2 Febr. Om half elf vanmor gen stapte de Koningin op de „Jan Blanken", een scliip van de Rijkswaterstaat, om het zwaarst getrof fen deel van Nederland, het stadje 's-Gravendeel, dat in diepe rouw gedompeld is om zijn meer dan 60 do den, te bezoeken. Een Harvaid van de Luchtmacht cirkelt laag over, als de boot meert aan de verbrokkelde kade van het stadje. Dan betreed! de Koningin, gekleed in een nauwsluitende bont mantel, een hoofddoekje op en rubberlaarzen aan, de kade van 's-Gravendeel. Een zwijgende bevolking, waarvan de mannen de petten afnemen, wacht haar op. In de ogen van de landsvrouwe is duidelijk te lezen het grote medeleven met deze zwaar ge troffen mensen. Tot de 64-jarige burgemeester Van Heesen, die met tranen in de ogen de Koningin begroet, zegt zij: ,,Lc.4d mij rond". nietigd. Puin en slro en wrak hout en dode koeien en een star- lachende pop tussen kapotte kisten en een wonderlijk heel gebleven porseleinen vaasje naast het lijk van een poes. Dat is St. Philipsland. Niet ge- isoleerd, maar normaal bereikbaar over de dijk van Steenbergen af. Even verderop duikt die dijk het water in. Dan is er verder niets. Een woeste lucht. Een zilte zee. Hier heerst het water, onbeslre- den-souverein, grauw-grijs. Soms, een uur lang, rustig en kalm. met over het vlakke gelaat wat vriendelijke, vredige rimpel tjes, Dan plotseling weer toornig opgezweept door een striemende wind, waarmee hagelbuien om- laagritselen in de spattende en schuimende, wit-gekuifde golven. En het water loeit en brult. Af en toe een vliegtuig, een straaljager, een transporttoestel, een helicoptère, die even boven de horizont vliegen. Boven Schouwen en Duiveland, boven Noord-Beve land. de eilanden van de bange geruchten, Veel slachtoffers moe ten er zijn. Hoeveel weet niemand, want nog bewaart de zee haar meest trieste geheimen Overal staat de Koningin even stil, praat met mensen, luistert aandachtig naar hun angstwek kend- wederwaardigheden. Dan staat zij stil voor de fundamenten van een huis, die spookachtig uit het water omhoog steken en waar 20 mensen, de families Verdonk en Groenenwoud, door een plot selinge stormvlaag met huis en al in het water terechtkwamen en jammerlijk verdronken. Een ont zettende ramp. Maar er zijn er meer gesneu veld in de strijd tegen het water. Er zijn er meer dan 60. Bij dokter Bijl, wiens woning op een kleine verhoging ligt, is de algemene observatiepost voor zieken en invaliden ingericht. Zwijgend gaat de Koningin naar binnen en spreekt bemoedigende woorden. Overal waar de Koningin zich laat zien komt de bevolking naar buiten. Zwijgend en ontroerd groeten zij hun Koningin, die over de brokstukken van de dijk klau tert en overal heen wil, al wordt zij soms op haar weg belemmerd door loslopende kalveren en vaar zen, die geen weg meer weten en zonder meesier ronddwalen. De burgemeester vertelt, dat hij sinds twee dagen geen berichten heeft gehoord, geen krant heeft gezien en niet weet wat er elders is gebeurd. „Ik zal u straks een krant geven, burgemeester, dan kunt u het lezen. Nederland is door een ontzettende ramp ge troffen," zegt de Koningin. Ruim een halfuur blijft de Ko ningin in 's-Gravendeel en wan neer zij 11,15 uur weer scheep gaat op de „Jan Blanken", doen koude en verkleumde mensen haar uitgeleide. „Leve de Ko ningin!" roept de burgemeester en dan roepen de mensen „Hiep- hiep-hoera!" Zij hebben tranen in de ogen van ontroering. (Van onze speciale verslaggever) AMSTERDAM, 2 Febr. Uit alle havens aan de Noordzeekust zijn schepen vertrokken om de door het water bedreigde Zeeu wen de helpende hand te bieden. De verschillende redersvereni gingen uit IJmuiden, Schevenin- gen en Katwijk kwamen vanmid dag in IJmuiden bijeen en men besloot na onderling overleg een veertigtal schepen naar de be dreigde gebieden in Zeeland te zenden. Vanavond omstreeks zeven uur waren reeds 40 schepen uit de IJmuidense haven met een grote voorraad dekens, schoeisel, brood en andere soorten levensmiddelen aan boord naar Zeeland vertrok ken en men verwacht, dat zij van nacht het bedreigde gebied zullen bereiken. Het ligt in de bedoeling, morgen nog een zelfde aantal schepen te sturen. Een honderdtal vaartuigen, die. van Amsterdam op weg waren naar Zeeland, veroorzaakten van avond op het baanvak Zaandam Amsterdam ernstige moeilijkhe den. De Hembrug was nl. in het begin van de avond meer dan een uur geopend én na een korte on derbreking nogmaals een uur. Seheveningen heeft een zeven tal botters en schokkers, die be halve voedsel, ook nog kleding, medicamenten en roeiboten aan boord hebben, naar Zïerikzee ge zonden en naar het jacht „Maybe" seinde, zal het convooi, dat de Rode-Kruisvlag in top heeft, van nacht tegen een uur de oude Zeeuwse stad bereiken. Ook het Amsterdamse scheep vaartbedrijf Gruno heeft het m.s „Marken", dat is uitgerust met een honderdtal bedden bij het. reddingswerk ingeschakeld, ter wijl de N.Z.H.R.M. op verdoek van minister Beel vier reddingsboten ter beschikking heeft eesteld. Het hospitaalschip „De Hoop" zou vannacht uit Amsterdam vertrek ken met voorlopige bestemming Heilevoetsluis. Uit Duitsland is een vloot van' landingsvaartuigen met Britse en Belgische bemanningen onderweg naar de overstroomde gebieden. De Britten hebben dertien lan dingsvaartuigen en drie motor barkassen gezonden, terwijl het Belgische leger in West-Duitsland hieraan nog een tweetal landings vaartuigen en vier motorbarkas sen heeft toegevoegd. De Ameri kanen hebben nog twee. met amphibievaartuigen uitgeruste compagnieën opdracht gegeven, zo snel mogelijk naar de bedreigde gebieden te gaan, GISTERMIDDAG meldde zich op onze redac tie een man. Onder de arm droeg hij een opgerold vel papier. Op dat vel papier had hij zijn impressies neergeworpen van hetgeen hij zag, staande op een dijk op het ondergelopen eiland Tholen. Zondagmorgen vroeg was hij op weg gegaan naar zijn zuster in Nieuw-Vossemeer. Hij heeft haar niet bereikt. Tegen het vallen van de duis ternis strandde hij. Zeven kilometer water scheidde hem van cle woning, waar hij had ge hoopt z{jn zuster aan te treffen. Overweldigd door het schouwspel rondom zich, uitte hij zijn emoties in een paar vluchtige krabbels. „Ik kon het niet laten wat ik zag te tekenen," vertelde hij. Wat hij zag: een onafzienbareonstuimige wa tervlakte, waarin honderden kadavers van koeien, paarden en kippen, huisraad, bossen uien en in de landbouw gebruikte rollen matten dreven. Verder: mannen, wie met geweld moest wor den verhinderd in kleine bootjes de watervlakte op te gaan om hun gezinnen te bereiken. Boven het water uit staken hier en daar de daken van woningen en boerderijen, waarop uit lakens en doeken geïmproviseerde witte vlaggen in de storm wapperden. Als de mensen uit een woning waren gered, werd de vlag afgenomen ten teken, dat er niets meer viel te doen. In de woningen, waarvan de tekennaar de daken zag, bevonden zich nog mensen, maar redding leek uitgesloten. Diep in de nacht in Amsterdam teruggekeerd, werkte onze bezoeker zijn schetsen uit. Eigenlijk kon hij van de teke ning met moeite afstand doen. Alle emoties van een verschrikkelijk etmaal waren er in neer gelegd. (Van een speciale verslaggever) HALSTEREN, 3 Febr. Het water zakt, het dodencijfer stijgt, op de 1200 ha verdronken tand tussen Halsteren en Tholen In de kerk van Halsteren lagen gister avond laat veertien doden opge baard. Veertien doden, nog meer dan vijftig vermisten. Welke gruwelijke geheimen bie den nog de roerloze eilanden der overspoelde boerderijen in de zwijgzame, grauwe watermassa, gegeseld door natte-sneeuw- en hagelbuien? Het water zakt, het dodencijfer stijgt tussen Halsteren en Tholen. Met het draaien en luwen van de wind is gisteren tussen Halste ren en Thofen een verbinding tot stand gekomen. Waar de ver keersweg naar het eiland plotse ling eindigt in het ijzig kille wa ter, is een aanlegplaats gegroeid. Begin- en eindpunt van de grote motorsloep, die moeizaam haar weg kiest tussen de rijen bomen van het onder water staande weg gedeelte. Een sloeD. Meer niet. Voorbij de leeg gezogen boer derijen- Voorbij de holle schuren met' hun wijd gapende staldeuren, die geheimzinnig heen en wei. bewegen op de' golfslag. Voorbij de vernield neerhangende tele foonlijnen, waaraan dotten hooi en stro zijn blijven haken. Tot aan de gangboorden volge- tast glijdt de motorboot heen en weer. Zwijgende mannen en vrou wen, met de angst en de hoop in het hart, die zich op de hoogte gaan stellen van de toestand van hun familieleden ginds. Een man komt zijn jongste kind van Tholen naar Halsteren bren gen. De oestervisser Hein Corne- lisse uit Tholen brengt zijn Zon dagmiddag om twaalf uur geboren baby naar de wal. De dokter op Tholen had weinig hoop het kindje nog te kunnen redden. Hein Cornelisse's vierde kind kwam twee maanden te vroeg ter wereld. Een grote, bruine kist, afgedekt met een kleurige dikke doek. is zijn eerste wieg. Schom melend op een boot, die opstuurt tegen een harde Noordwester, komt het naar de wal. Een kind, geboren in rampspoed. Terwijl Comelisse (39) wacht op de auto.' die hem en zijn kind naar het ziekenhuis van Bergen op Zoom moet rijden, vertelt hij ons met horten en stoten iets over Tholen, over Oud-Vossemeer, Scherpenisse,over al die kleine en grote dorpen op het eiland Tholen- In het hooggelegen dorpje Tholen zelf is al'les veiTiie. Vijf Halsterense gezinnen uit de pol ders onder Tholen zijn er binnen gevlucht. In St. Anna land werder. de muren van het voormalige ge meentehuis, waarin de vloedbal- ken waren aangebracht, geheel in elkander gedrukt. Slachtoffers WRIJ WEL'ONZE GEHELE REPORTAGESTAF bevindt zich thans in de door de ramp getroffen gebieden, om onze lezers zo uitvoerig mogelijk verslag te doen van de situatie en hun een beeld te geven van de veelal dramati sche tonelen waarvan zij getuigen zijn. Op deze pagina vindt men de indrukken van een aantal hunner. i n 8 V V Sliedrecht werd één enorme stal (Van onze speciale verslaggever) PAPENDRECHT, 2 Febr. De Alblasserwaard staat voor een groot deel onder water. Het gat, dat in de dijk van de Noord bij Papendreclit is geslagen, is niet meer te stoppen. Bij eb spoelt het water kalm over de steenbe,storting naar binnen, maar als 't vloed is wordt het kalme stroompje een onhoudbare waterval, die over een lengte van 100 meter de polder binnen dondert. (Van een speciale verslaggever) DORDRECHT, 3 Febr- In Dordrecht herneemt het leven langzaam maar zeker z'n normale gang. De brandweer is bezig de ondergelopen tunnel met man en macht uit te pompen en in de loop van de nacht zal het verkeer door deze tunnel weer mogelijk zijn. Ook de fabriek van Victoria, die grote waterschade heeft ge had, zal vandaag weer in bedrijf orden gesteld. Anders is het op 's-Gravendeel. Het vee, losgelaten, zwerft over de verbrokkelde dijken. Varkens, paarden en koeien rennen en vliegen door elkaar heen. Het is een angstwekkend gezicht. En daartussendoor de mensen, met hun pakjes en dekentjes on der de arm. Een'kind, dat de pop stijf iiii de arm houdt, het enige dat zij kon redden. De evacuatie is in volle gang. Rode-Kruiscolonnes bieden op alle mogelijke gebied de helpende hand en zo trekt de bevolking i 's-Gravendeel, waar diepe rouw heerst over de meer dan zestig doden, naar Rotterdam, naar de Ahoy-hal en naar het Feijenoord-stadio-n, waar zü alle mogelijke hulp krijgt- Hoe, zo vragen de 's-Graven- delers zich af, hoe was het toch mogelfik, dat het water zo plotse ling kwam opzetten. De Trekdam was behoorlijk beveiligd en alle zwakke plekken waren boven dien stevig gestopt. En toch brak het water op Puttershoek de Mijl- polder in en sloeg over de Molen dijk heen, waar de huizen ston den, die er nu niet meer zijn Het schot was raak en niets bleef over. Het is een orkaan ge weest, die 's Gravendeel vrijwel van de aardbodem wegvaagde Op de veerpont staat een meisje tegen een anker geleund. Haar moeder en twee zusjes zag zij voor haar ogen verdrinken. Een caféhouder van 's Gravendeel. Jaap Groot, een populair man. werd op het laatste ogenblik ge red en stortte toen, getroffen door een hartverlamming neer. Coeri Mulders, een handelaar, wilde nog even naar binnen in z'n huis en waadde tot z'n middel in het wa ter. Hij wilde terugkeren, bepakt en bezakt. Maar hij keerde niei terug. Men heeft hem vandaag levenloos uit z'n huiskamer ge haald. Zo gaat de tragiek van het ver dronken land door. Het leed is nog niet geleden en hulp moet worden geboden. Dag en nacht. DE oprit naar onze trotse Moerdijlcbrug. Eén ver- kronkeld spoor, het. andere is weggeslagen. Een verzak te dijk in een ondergelopen land. maar een dijkwelke deze boer nog redding kan brengen op zijn weg naar het „vasteland". Filmreportage van AMSTERDAM, 3 Febr. De Cinetone heeft in samenwerking met de M.S.A. te Parijs Maandag de cineasten Herman van dei- Horst, Bert Haanstra, Ytze Brusse en Van Haren Noman naar de noodgebieden gestuurd met ge motoriseerde jollen om een groot aantal opnamen te maken. Hieruit zal een film worden samengesteld, die men hoopt te gebruiken in de grote hulpactie voor de slachtoffers van de watersnood. Polygoon-Profilty vertoont van heden af in de Nederlandse bio scopen een uitgebreide film reportage van de watersnood Acht volledig uitgeruste équipes zijn dag en nacht in de weer ge weest om deze reportages voor binnen- en buitenland te maken. Het wordt weer een moeilijke nacht voor de bewoners van de Alblasserwaard, waarvan velen ook van Zondag op Maandag geen bed hebben gezien. Het waterop pervlak heeft zich tot 6000 ha uit gebreid. Vanmiddag stond het wa ter tot Ottoland, Giessen-Nicuw- kerk en Gicssen-Ouderkerk. Eerst dan zal de dijk kunnen worden gedicht, als het water in de pol ders op hetzelfde peil is als dat in de rivier. Sliedrecht blank IN PAPENDRECHT achter de dijk staat het water een meter hoog. Ook in Sliedrecht staan de straten blank. De Stationstraat is niet meer te berijden. Honderden huizen staan in het water. Het rusthuis, dat in het hart van deze plaats vlak aan de dijk staat, is sinds vanmiddag met een roeiboot (Van een onzer verslaggevers). DEN HAAG, 3 Febr. Zes en dertig uren van honderden ramp- berichten hebben niet zoveel in druk gemaakt als een vlucht van anderhalf uur boven het verzwol gen land van de Zuidhollandse en Zeeuwse eilanden en er is maar één conclusie: de watersnood is verschrikkelijk. Majoor-vlieger-waarnemer S- de Jong commandant van de transportafdeling op het marine vliegkamp Valkenburg dat thans d'icnst doet als tijdelijke ba- voor hulpverlening uit de lucht stelde ons Maandagna middag in de gelegenheid een operationele vlucht, mee te maken n een vraebt-Dakota. Reeds de afgekalfde kust tussen Katwijk en Hoek van Holland gaf uit de lucht een idee van de ont zettende kracht, die het opge zweepte water in de fatale nacht tegen de duinen en dijken heeft ontwikkeld. VoornePatten bood een troosteloze aanblik. Uitge strekte polders waren bedekt met bruinachtig, nu tot rust ge komen water. duidelijk hoe catastrophaal deze watersnood voor de Zuidholland se en Zeeuwse eilanden wel is. Op Schouwen en Duiveland steken de duinen en op vele plaatsen doorgebroken dijken nog boven het water uit. maar ver der ziet men niets dan water, waar eerst vruchtbare landauen zich uitstrekten. De kern van Zierikzee is nog droog, maar rondom dit stadje is alles mot het dodelijke water bedekt- Dan rijst Stavenisse op het eveneens zwaar geteisterde eiland Tholen aan de horizon op. Ook Noord- en Zuid-Beveland zijn trieste watervlakten en daar bij vergeleken is Walcheren vrij goed afgekomen. Alleen de Noordoosthoek van dit eiland •staat thans onder water, de spoor dijk over hel Sloe is vernield en bij Rammekens toont de zeedijk zware lidtekens. Middelburg is echter vrij van water gebleven en uit het Zuidelijk deel van Vlis- singen is de vloed weer wegge- okken. 2S Vele cadavers Op de dijken liepen koeien zielig achter elkaar, blijkbaar op weg naar veiliger oorden. Boer derijen stonden vaak tot het rode dak in het water. Schuren en stallen waren door de kracht van het water veelal vernield. Tegen hogere gedeelten was een massa drijfhout. hier en daar met ca davers er tussen, samengespoeld. Aan de overzijde van het Ha ringvliet boden Goeree en Over- flakkee een nog veel troostelozer aspect, want de oppervlakte pri ma bouwland, die hier over stroomd is. moet enorm zijn. Nu de elementen verstild zijn en men de ramp kan overzien, blijkt pas Droppin Op dit punt aangekomen be gint het vliegtuig te cirkelen en on lage hoogte te vliegen. Een drassig veld. op de hoeken ge markeerd met witte vlaggen geeft aan, waar de zandzakken gedropt kunnen worden. De com mandant laat een belletje horen en dan vhegen er twee, drie oak- ken tegelijk de open deur uit Soldaat Aad Crama uit Leiden is in ziin element: er wordt weer gedropt. D-> Dakota trekt even op mankt een tweede cirkel. Weer gaat het belletje en opnieuw stui ven de zandzaknakken het grote gat in de zijwand uit. In de kist gaat er een hoeraatje od. want biina alle pakken zün keurig het aangegeven veld gekomen. Sliedrecht is als een reus achtige stal, waar duizenden runderen worden bijeenge bracht voor aftransport. Twee moedige vee-redders verdronken jammerlijk. Een wanhopige boer ging de red ders met een hooivork te lijf. Hij wilde niet van zijn vee scheiden zijn niet te betreuren. Door in storting van een huis nabij de Scherpenisser haven liep zowel St. Maartensdijk als de Oude- landspolder onder. Het aantal doden bleef waarschijnlijk be perkt tot vier. Het volkomen geïsoleerde Sta venisse werd het zwaarste getrof fen. Een groot aantal huizen aan de Kerkweg werd vernield. Vol gens niet-bevestigde berichten zouden er 45 slachtoffers zijn te betreuren. Andere spreken van 70 en meer. CADAVERS In een bocht van de grijze wa tervlakte bij de hoofdweg van Halsteren naar Tholen drijft een steeds hoger en breder groeiende rand van cadavers van paarden, koeien en varkens en ook van res ten- van huisraad aan. Een schrijf bureau. waarvan de laden open staan. Keukengerei, dat kennelijk onderdeel uitmaakte van een uit zet: keurig verpakt in nog geslo ten dozen. Honderd meter verder spelen kinderen op zandzakken. Ze zijn maar enkele jaren jonger dan de 13-jarige Nellie Lanen, .het enig geredde kind van een gezin van tien personen van Slikkeburg on der Tholen. Haar naam staat op de magere getypte lijsten der ge redden. JACOB BROOGMAN Een school in Halsteren: jonge verpleegsters in te ruime groene legerjassen. Op banken, op bed den: ouden van dagen, kinderen, boerenknechts. Tussen hen in Ja cob Brooyman, baas op een grote boerderij op de Koeveringsedyk. Een boerderij met 41 koeien. „Ik werd wakker, daoht, dat ik petro leum rook. Toen het klotsen van het water langs het bed. Greep naar het kind. Naar de vrouw, naar de kleren; daarna gingen we naar de zolder. Urenlang hebben wij daar gewacht. Toen kwam er een tilbury, moeizaam getrokken door tien, twintig redders. We zijn er op gestapt. We zijn aan land gekomen". REDDERS In een kamertje van het ge meentehuis werkt onafgebroken de militaire radiopost van de ver bindingstroepen. „Hallo, hier Vic tor Jacob Ajax, Hallo, hier Victor, Jacob, Ajax." Zij staan in directe verbinding met Tholen. De knal gele motor met zijspan met de Wegenwacht jaagt als koerier op en neer tussen het gemeentehuis en de modderige aanlegplaats der boten bij de hoofdweg. Technici van de PTT rollen draden uit: men wil trachten telefoonverbin ding te maken tussen Tholen en Halsteren. De polders rondom Bergen op Zoom stromen vol met het vee, dat in veiligheid is gebracht. Tot ver in de omtrek rijden de vracht wagens van allerlei firma's en van het leger met voorraden dekens, kleren, voedsel, brood etc. Aan de kop van de haven vallen op onge regelde tijden de vissersschuiten en binnenvaartuigen binnen uit Yerseke. Zij vormen de enige ver binding met Zuid-Beveland. OESTERPULLEN Schipper Job Bom vertelt ons de dreiging van beschadigde, maar niet doorbroken dijken. Van het succesvolle gevecht tegen de stormlopende zee. Van volgelopen putten oesters, die voorlopig on verhandelbaar en natuurlijk ook onver voerbaar zullen zijn. Tien tallen bewoners en tijdelijk ge- isoleerde bezoekers van Yerseke, die gestrand waren in Noord- Brabant. Rubberlaarzen, broden, zakken zand worden aan boord gebracht. In de vallende schemering staan aan de rand van de waterplas de silhouetten der wachtposten. Zij staren uit over het grijze water, dat reikt tot aan de horizon, dat reik tot aan Tholen, tot aan Zuid- Beveland, tot aan alle eilanden van Zeeland. uitgerust. De benedenverdieping is ontruimd en de ouden van da gen en zieken zijn naar de eerste verdieping overgebracht. Ook van de andere huizen achter de dijk bij Sliedrecht is de benedenver dieping ontruimd. Een meter is het water thans hoog, maar het zal komen tot de plafonds van de benedenvertrek ken. Tot 3 meter hoogte, het is door een deskundige uitgerekend. Gïessendam staat er hetzelfde voor. De Spoorstraat, Wilhelmi- nastraat en Oranjestraat zijn on dergelopen. Met scheepjes gaan ge meentearbeiders naar de wonin gen om huisraad en bezittingen te halen. Op de dijk wachten de vrouwen en kinderen. Waarheen, waarheen „HET SCHOUWSPEL is troos teloos geweest", zeggen de bewo ners van Oud-Alblas. Molenaars graaf en Brandwijk. En het is nog troosteloos. Overal langs de dijken gaan de mensen met bepakte fiet sen. Dekens op de rug, een koffer op de bagagedrager en tassen aan het stuur. Ze moeten evacueren, maar waarheen....? Velen weten het. niet. Veewagens rilden af en aan. Sliedrecht is vannacht gemaakt tot de „stal" van de Alblasser waard. 2100 runderen werden er verzameld, overal uit de polder vandaan waren koeien, schapen en varkens hierheen gebracht. Uit Friesland, Groningen, Dren te en Overijsel komen de wagens met het bekende rode bordje: „Veevervoer". Zij laden de dieren en nemen hen mee naar hun woonplaats, waar zal worden ge tracht hen onder te brengen. Wagen in sloot OUD-ALBLAS, Brandwijk en Wijngaarden zijn Zondagmiddag en -nacht geëvacueerd. Twee men senlevens heeft dit werk gekost. Het waren twee mannen uit Brandwijk, die hun leven voor de dieren hebben gegeven. Twee vrachten varkens haalden zij uit het reeds overstroomde gebied. Een derde maal vertrokken zü uit Giessen-Oiiderkerk, maar zijn niet weergekeerd. Wagen en paard kwamen in een sloot terecht en ook de beide mannen kwamen in het water om. Amsterdammers Vele Amsterdamse vrijwilligers namen aan het nachtelijk red dingswerk deel. Mannen, die nog nooit een koeientouw in handen hebben gehad. Zij werkten met de polderbewoners samen, als kame raden, en hoe De redders vertellen wat zij hebben meegemaakt- Het is dra matisch. Eén boer wilde de hel pers aan een hooivork steken, toen zij zijn stal binnendrongen om de dieren, die reeds met de poten in het water stonden, te redden. Het valt de mensen moei lijk te scheiden van hofstede en land- De redders 'moeten praten en praten om de mensen mee te krijgen. Maar dan gelukt het ook nog' niet altijd. Op een boerderij in 'Wijngaarden, een plaatsje vlak achter Sliedrecht, zit een boer met 20 koeien. De man wilde nL- voor het water wijken. DE BURGEMEESTER van Groot Ammers had reeds vanmor gen bevel gegeven, dat de tot zijn gemeente behorende buurtschap pen Graafland en Achterland moesten evacueren. De mensen leven in spanning, ze zijn bang voor het water. Maar zolang zij het niet. zien naderen slaan zij liet bevel in de wind. De café's in Groot Ammers zijn bevolkt met huilende vrouwen. Ze komen uit Bieskensgraaf en Molenaarsgraaf. De kinderen hebben zij bij zich- De bewoners van andere delen van de Alblasserwaard hebben hen voor hun woning zien voor bijtrekken, maar een waarschu wing is dat geenszins. Nooddijk OVERAL in de polder staan autobussen gereed om de bewo ners te evacueren. Militairen wer ken aan de dijk. En met succes. Bij Sliedrecht heeft men het ge slagen giat door het leggen van een nooddijk gedicht en de water vloed is daar een halt toegeroe pen. De bewoners van de Alblasser waard zijn angstig, alhoewel de toestand minder ernstig is. Velen zoeken evenwel een heenkomen elders. Naar familie gaan ze en de mensen maken van de bus verbindingen die er zijn een dank baar gebruik. Bij Papendrecht wordt koorts achtig gewerkt. Er is nog geen kans geschapen het gat geheel te dichten. Wel heeft men de stuk ken dijk met zandzakken afge schermd. Het water kan komen, maar het gat in de dijk zal althans niet groter worden.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 2