MILLIOEN MENSEN
Reeds bijna duizend
slachtoffers
GETROFFEN
mp
Ra
Dodental stijgt
SCHADE: enige
AMERIKAANSE HULP
Nog in de bomen
in
Stavenisse
Allen voor
Eén
Zes helicopters uit Duitsland
Drama's van menselijke ellende
BEATRIX GAF
HAAR FIETS
175.000 H.A. CULTUURGROND
vSTAAT ONDER WATER
honderden
m illi(tenen guIdem
-
Een trieste rij huizen bleef over
Koningin bezocht
Rotterdam
„Piet Hein" noodziekenhuis
Lichte vorst verivacht
MARSHALL-GULDENS
ah hulp van de F.S.
Prins Bernhard
Woensdag terug
N.Z. VOORBURGWAL 225 AMSTERDAMrC.
ABONNEMENT PER KWARTAAL f6 35
PER WEEK 49 cent
PER EXEMPLAAR 13 cent
ABONNEMENT PER KWARTAAL BUITENLAND 18
POSTGIRONUMMER 533100
GEMEENTE-GIRO AMSTERDAM T 2500
HOLLANDSCHE BANK-UNIE Amsterdam
INCASSO-BANK Amsterdam
DINSDAG 3 FEBRUARI 1933
Dagblad waarin opgenomen de „Amsterdamsche Courant" (328e Jaargang)
Hoofdredactie: J. J. F. Stokvis C. J. Brandt
TELEFOONNUMMERS
DIRECTIE EN ADMINISTRATIE 35400 (6 lijnen)
REDACTIE 33600 (6 lijnen)
OPGEVEN VAN SPEURDERS UITSLUITEND 39331 i3 lijnen)
OPGEVEN VAN ABONNEMENTEN 35400 >6 lijnen)
MIDDAGEDITIE Xo- 20-359 56ste Jaargang
DEN HAAG. Dinsdagmorgen. In tegenwoordigheid van de minister van
Oorlog, ir. Staf, heeft dr. J. van Veen, hoofdingenieur van Rijkswaterstaat,
Maandagavond meegedeeld, dat er één millioen mensen in nood zijn.
Het grootste deel van Zuidwest-Nederland staat onder
zout Wuter en de binnenhavens zijn moeilijk te bereiken.
Hij zei. moeilijk te kunnen mededelen, hoeveel bressen er
in de dijken waren geslagen, doch hij schat het aantal op
50 tot 80.
Vele mensen houden zich nog in bomen op; zij zijn tc
apathisch om gebruik te maken van door vliegtuigen ge
dropte rubberboten. Amphibievoertuigen zijn het enige mid
del om deze mensen tc verlossen.
Generaal Buurman van Vreden verklaarde, dat evacuatie en her
stel van de verbindingen de voornaamste onmiddellijke taak is.
"^JIT de berichten, die lot Dinsdagmorgen zijn binnenge
komen, blijkt, dat bet aantal slachtoffers van de
watersnood in het afgelopen weekeinde tot bijna 1000 is
gestegen. Hier zijn bijgeteld een aantal van 200 vermisten,
welke rampzalige mededeling door de burgemeester van
Stavenisse is gedaan.
Gedetailleerd luidt de droeve lijst der doden aldus: Nieuw-
Vossemeer 50, Oude Tonge 60. Burgsluis 10, Willemstad 12,
Moerdijk 13, Hontenisse 8. Krabbend ;ke 4. 's-Gravendeel 55. Din-
teloord 3, Terneuzen 4, Vlissingen 3. Hoedckenskerke 1, Hondsbos-
sche Zeewering 1, Sliedrecht 1. Maassluis 1. Halsteren 17, Kruis
polder 8. Rotterdam 1, Nieuv-neuzennMder i, Hcyningen 25. Nuraaiis-
dorp 12, And. Theodoruspolder 17. Ilellevoetsluis 5, Texel 4. St. Phi-
lipsland 1, Veere 2. Kortgene 37, Raamsdonksveer 2, Hoeksche
Waard 7, Oosterschelde 4, Kruiningen 11, IJselmondc 3. Brandwijk
2, Goeree en Overflakkee 40, Abbenbroek 1. Oudelande 2. Ouddorp
1. Rilland 1, Stormpolder 6. Burch 10, Zierikzee 18, Kloostcrzand f>,
Fijnaart 46, Goede Sas 7. Ouderkerk a,d IJsel 2, Papendrecht 2,
Wolfaartsdiik 6 en Geersdök 1
De Amerikaanse generaal Eddy heeft Nederland beloofd,
dat Amerikaanse strijdkrachten in Dr. its fa no zullen iorgcK
voor zoveel mogelijk vliegtuigen, helicopters, zandzakken,
zoeklichten, vervoermiddelen, walkie-talkies en halacone-
tablctten, deze laatste om water te zuiveren.
Hij zei, dat hij reeds machtiging had gegeven, tot het zenden van
zes helicopters uit Duitsland.
Deze belofte werd door hem gedaan, nadat hij ccn vlucht van een
uur had gemaakt over het getroffen gebied in een Amerikaans lucht-
machtvliegtuig. waarin gezeten waren de vijftien assistenten van de
generaal, onder wie generaa'-majoor William If. Middlesward,
hoofdkwartiermeeste* van het Europese bevel ran het Amerikaanse
leger, schout-bij-nacht Howard E. Orem. commandant Amerikaanse
mannestriïdkrachten in Duitsland en br'^ade-generaal Robert C.
Gard. plaatsvervangend chef-staf operaties.
Generaal Eddy cn zijn sta? zullen in Den Haag blijven voor het
toezicht op de militaire hulp door de Amerikaanse strijdkrachten.
Gruwelijke onzekerheid heerst over het lot van honderden
op de Zeeuwse en Zuidhollandse eilanden. Groot gevaar be-j
dreigt Zierikzee en Brouwershaven op Schouwen en Duive-
land, waar het water snel stijgt en waar reeds dertig doden
zijn te betreuren. Het aantal mensen, dat hier kleumend
op redding wacht, loopt in de duizenden.
Nog steeds zijn de mensen in Stellendam niet allen uit de bomen
gered. Niet-bevestigde berichten spreken van 70 doden in dit plaatsje.
Numansdorp, waar 67 doden zijn, is nu geheel geëvacueerd.
Hulp33hepen uit Snheveningen. Urk en Rotterdam zijn thans hij het
reddingswerk ingeschakeld. Tankschepen met water zijn uit Rotter
dam onderweg voor de plaatsen op Voorne en Putten en de andere
eilanden benoorden de Schelde.
liet zijn verschrikkelijke bijzonderheden, welke onze verslaggevers
uit de zwaarst getroffen gebieden melden. Details, die een diep en
dieptreurig beeld geven van menselijke nood en ellende.
Een jonge boer, door het water verrast, draagt zijn vrouw naar
de zolder, struikelt, grijpt mis en ziet haar voor zijn ogen verdrinken.
Een caféhouder wordt op het nippertje gered en stort dan dood
neer: hartverlamming.
Een meisje ziet haar moeder en twee zusjes in de golven weg
zinken.
Een man komt in een vlet aanzetten met een bijna versteende baby
in de armen twee maanden te vroeg geboren op een door golven
omspoelde zolder.
Een handelaar wil nog even zijn woning binnengaan. Hij keert niet
terug. Men vindt hem dood in de huiskamer.
Een meisje wordt aan land gebracht, een kind van een jaar of
tien. Zij alleen werd gered: vader, moeder en acht broertjes eii zusjes
verdronken.
Er spoelt een lijk aan van een vrouw. Men trekt het op de dijk.
De stijve, dode armen omknellen een levenloos kind.
Twee vrijwilligers trachten het vee van een boer te redden. Hun
wagen kantelt: jammerlijk verdrinken zij in het ijzige water.
Dit is slechts een green. De feiten, waarvan sommige naar lichaam
en ziel gebroken geredden snikkend cn stamelend verhalen, tarten
elke beschrijving. Menselijk leed, dat nauwelijks meer te dragen is...
BERGEN OP ZOOM, 2 Febr.
In Stavenisse schijnt een
grote ramp tc hebben plaats
gevonden. Mensen, die vandaag
met de boot uit Bergen op Zoom
zijn vertrokken om het eiland
Tholen aan te doen, hebben daar
van de burgemeester van Tho
len vernomen, dat een derde
deel van het stadje volkomen on
der water staat en dat de huizen
daar zijn overspoeld, vernietigd,
afgebroken cn tot wrakhout zijn
geslagen.
Men neemt op het ogenblik
aan, dat er in dat deel van Sta
venisse zeer vele doden zijn te
betreuren.
Wij hebben ons, naar aanleiding
van deze berichten, in verbinding
gesteld met dc directie van IIol-
scher's Kustvaartbedrijf te Rot
terdam. van welke rederij hel
vaartuig „Crescendo" vanavond
400 mensen uit Stavenisse aan
boord heeft genomen.
De kapitein van de „Crescendo"
Imt bericht van .de.- ramp te
Staver.lssc bevestigd en radio-
telefonisch aan zijn rederij ge
seind, van de burgemeester ver
nomen tc hebben, dat er ruim 200
mensen zouden zijn omgekoznen.
£EN boomgaard? Een bun
del tezaamgestroomde
takkenbossen? Wat hel ook
is. het heeft een rubber
boot gevangen, welke nu
geen dienst kan doen. De
man (in de cirkel), die zich
nog enigszins probeert te
beschutten achter de res
tanten van zijn woning,
waarvan het dak is wegge
spoeld. heeft er niets meer
aan. Wachten op redding....
Luchtopnamen ANP-foto.
DEN HAAG, 2 Febr. Prinses
3eatrix heeft de nieuwe t'icts, die
baar op haar vergaardeg door een
rijwielhandel itf, Soe^iuijk wès*d
aangeboden, spontaan aan de
hulpacties voor het Rode Kruis
geschonken.
Iets houder
tot
Het K N M.I
verwacht
avond:
Veranderlijke bewolking
met op de meeste plaat
sen enkele sneeuwbuien
Krachtige lot matige
Noordoostelijke wind. Iets
kouder met in de och
tend plaatselijk lichte
vorst.
WOENSDAG:
Zon op 8 16. onder 17 33
Maan onder 9 35. op 23 58
Voertuigen licht op van
18.03 tot 7.46
HET WEER VAN GISTEREN
Station
Wee
Ochtend
Middag
Max
Eer
gist
'GL£
c
Helsinki
sneeuw
zw. bew
4
7
0.5
Oslo
1. bew.
zonnig
2
3
0
Moskou
zw bew
sneeuw
—9
0 2
Warschau
sneeuw
5
1
Berlijn
zw bew
3
1
Amsterdam
buien
5
5
7
Londen
h bew.
h bew
7
6
0
Parijs
6
5
2
Luxemburg
zw. bew
1
1
0.5
G Parienk.
sneeuw
1
—3
10
Wenen
sneeuw
sneeuw
7
3
5
Innsbruck
opklar.
zw bew
3
3
2
Luzern
zw bew
sneeuw
2
Interlaken
snee uw
sneeuw
—0
Nice
zonnig
zonnig
15
14
0
Rome
zonnig
opklar.
13
12
0
Algiers
L bew.
opklar
19
15
0
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG, 2 Febr. Hoe
wel voor de schade, die c'«j wa
tersnood ons land heeft toege
bracht, nog bij benadering geen
juist bedrag kan worden ge
noemd, staat het wel vast, dat de
aanvankelijke raming van enige
tientallen millioenen guldens
veel te laag is geweest. De
meest recente, nog steeds zeer
ruwe. schattingen spreken van
enige honderden millioenen gul
dens, welk bedrag nog sterk kan
mee. of tegenvallen.
Driemaal N.O.-polder
Een gegeven, waaraan men al
thans enig houvast heeft is,
dat, ook al weer volgens een
ruwe raming, ongeveer I 75.000 ha
cultuurgrond onder water staat,
een gebied dus ter grootte van
driemaal de nieuwe Noordoost
polder. Dit land bestaat voor het
grootste deel uit weidegrond,
maar behoort ook voor een niet
gering deel tot de bes'.e bouw
grond van ons land.
De schade aan de bouwgrond
kan zeer aanzienlijk zijn; het
verlies van een aardappeloogst
b.v. kan oplopen tot 2000 a
f 3000 per ha. Daartegenover
kan de schade aan weiaegronc-
betrekkelijk beperkt blijven als
binnengedrongen zoel water
weer snel zou wegtrekken. Dan
kunnen echter weer grote ver
liezen berokkend zijn aan de
levende have. Om een enkel
voorbeeld te noemen: Schouwen
Duiveland telde 10.000 stuks
rundvee ter waarde van circa
8 millioen. Wat is cr van dit
onderdeel van de waarde
volle veestapel van dit eiland
terechtgekomen?
Er zyn er, die onder alle mo
gelijke voorbehoud zich aan een
raming wagen van een gemid
delde schade van ruim 1000 per
ha, zodat alleen de schade aan
de cultuurgrond ongeveer 200
millioen zou kunnen zijn. Dit
bedrag, dat zowel hoger als be
langrijk lager kan worden, moet
nog worden vermeerderd met de
schade aan de dijken en andere
waterbouwkundige werken, de
vernielde woningen, verloren
Het herstel van Walcheren
kostte na de oorlog rond f 100
millioen, waarvan f 35 a f 40
millioen voor de dijken moest
worden uitgegeven. Walcherc/
stond echter een vol jaar onder
water, zodat de landbouw niet
zoals thans hopelijk mogelijk
zal zijn. spoedig een aanvang
kon maken met een nieuwe uit
zaai-
Er circuleren thans óók ra
mingen van enige rmlliarden
gudens. maar deze zijn beslist
te hoog gegrepen. Met de uitke
ring van oorlogsschade is b.v.
ongeveer f 6 milliard gemoeid en
de gevolgen van dc huidige
ramp blijven gelukkig aanzien
lijk bii die van vijf jaar oorlog
ten achter.
DI'l' v)as Dtiiveland, dit was
een der vruchtbaarste
gebieden van ons land, nu
een onafzienbare watermas
sa met een triestig rijtje hui
zen. Eenzame bakens in een
nieuwe zee
ROTTERDAM, 3 Febr. Ge
heel onverwacht heeft de Ko
ningin, slechts vergezeld van
een hofdame, een bezoek ge
bracht aan Rotterdam, teneinde
zich van dc toestand ter plaatse
op dc hoogte te stellen en het
hulpwerk voor de évacué'sgade
te slaan.
Even over zeven trad H. M.
de lokalen van het Feijenoord-
stSdion binnen, waar nog steeds
uit verscheidene gemeenten
évacué's aankomen, die angstige
uren hebben doorgemaakt. Latei-
begaf de Koningin zich naar de
grote Ahoy-hal, waar reeds
nonderden een tijdelijk onderdak
hebben gevonden. De Koningin
toonde zich zeer bewogen met
het leed, dat deze mensen ge
troffen heeft en zij onderhield
zich met verscheidene slachtof
fers van de ramp. Omstreeks
kwart voor negen vertrok
Koningin.
Luchtopnamen ANP-foto.
Geen Carnaval
BREDA, 3 Febr. liet alge
meen bestuur van de Carnavals
vereniging in Breda heeft beslo
ten de Carnavalsfeesten in deze
stad af te gelasten.
De Carnavalsverenigingen van
Weert, Mierlo, Roermond, Sittard,
Maastricht en Kerltrade in Zuid-
Limburg hebben eveneens mede
gedeeld' alle feestelijkheden van
ot 7 Februari niet te doen
doorgaan. Zoveel mogelijk zullen
zij het Rampenfonds steunen.
DEN HELDER. 2 Febr. Op koninklijk bevel wordt het konink.
lijke jacht „Piet Hein" op de rijkswerf te Den Helder, dat daar ter
revisie lag. met man en macht vaarklaar gemaakt.
Dinsdag vertrekt het schip naar Amsterdam, waar het snel tot
noodhospitaal zal worden ingericht. Het zal zo spoedig mogelijk ver
trekken.
(Van onze weerkundige
correspondent)
AMSTERDAM, 2 Febr. Voer
den de stormwinden van het af
gelopen weekeinde reeds koude
luchtmassa's naar Nederland, de
sneeuwbuien, die Maandag op
vele plaatsen in ons land begon
nen te vallen, kondigden de na
dering aan van no" koudere
lucht. Toch is er gelukkig noch
vandaag, noch morgen meer
dan lichte vorst te verwachten,
waarschijnlijk in hoofdzaak in
het Oosten van het land.
Nadat de stormen langs onze kus
ten waren uitgeraasd is de wind
geleidelijk wat meer Noordoos
telijk geworden. Hierdoor begint
(Eigen berioht)
DE Verenigde Staten hebben zich in principe bereid ver
klaard de tegenwaarde-rekening in guldens van de E.C.A.-
dollarhulp vrij te geven ter financiering van dc hulp voor de
getroffen gebieden. Er is bij deze bereidverklaring nog geen
bepaald bedrag genoemd.
De in de loop der jaren verleende en juist onlangs geëindig
de dollarhulp van de V.S. is aan ons land verstrekt in de vorm
van goederen. Deze goederen moesten door de Nederlandse af
nemers in guldens worden betaald, welke guldens door De
Nederlandsche Bank werden verzameld op een tegenwaarde-
rekening, die thans nog een saldo aanwijst van rond f 1150
millioen. Hiervan is een vrij aanzienlijk deel voor defensie-
en andere doeleinden bestemd, maar een bedrag van vermoe
delijk ruim f 500 millioen had nog geen definitieve bestem
ming gevonden.
Aan de besteding der tegenwaarde-gelden (de zgn. Marshall
guldens) was tot dusverre de voorwaarde verbonden, dat zij
geen inflationistische invloed zouden uitoefenen. Hulp aan
noodgebieden bezit uiteraard wèl een inflatoir karakter, maar
het staat, de regering natuurlijk vrij deze gevolgen (b.v. door
een staatslening) zoveel mogelijk tegen te gaan. (Red.).
V
koude lucht uit Zuid-Scandina-
vië en Finland, in welke streken
het ook overdag voortdurend
vriest, naar onze omgeving te
stromen.
Tijdens de reis naar hier stroomt
de lucht bij de thans heersende
windrichting nog over een dsel
van de Noordzee. Zij wordt
dientengevolge wat verwarmd,
zodat bij aankomst in Neder
land de ergste kou is verdwe
nen.
Bovendien zal er voorlopig nog
minstens een matige wind blij
ven waaien en daarom is vóór
Woensdagavond meer dan lichte
vorst uitermate onwaarschijn
lijk.
Ds verdere vooruitzichten zijn op
dit ogenblik nog onzeker.
(Van onze correspondent)
NEW YORK, 3 Febr. Prins
Bernhard der Nederlanden heeft
in verband met de overstromingen
thans definitief besloten zijn reis
door Amerika af te breken en
naar Nederland terug te keten.
De Prins zal morgen met het
lijntoestel van de K.L.M. van het
New Yorkse vliegveld „Idlewild"
vertrekken en wordt Woensdag
morgen op Schiphol verwacht.
Prins Bernhard, die met de re
gering telefonisch overleg had ge
pleegd over zijn vervroegde terug
keer, heeft verschillende afspra
ken kunnen uitstellen. Het ligt in
zijn bedoeling over een maand op-
1 nieuw naar Amerika te gaan.
DE afmetingen van de ramp zijn
zelfs niet bij benadering vast
te stellen. De doden zijn nog niet
te tellen, de schade aan have, goed,
veestapel, dijken, is nog niet op
te sommen. Het hart van het toch
zo individualistische Nederland
heeft zich geopend. Ontroerend is
de deelneming alom en de hulp,
die elkeen wil verlenen. Waar
onze Landsvrouwe voorging, is
wel niemand achtergebleven. Van
het hoge Noorden tot het verre
Zuiden is in alle steden en dorpen
beweging merkbaar, beweging om
te zamelen, te helpen, te steu
nen.
Het is goed dat het zo is. Ons
land dankt zijn aanzijn aan de
strijd met het water; en toen wij
het aan het water ontstreden had
den, moesten wij het de menselijke
vijand betwisten. In nog geen
vijftien jaar hebben wij weder
om te maken gehad met de twee
vijanden: de mens en het water.
De bedreiging van de ene zijn wij
amper te boven gekomen, of de
•aterwolf besprong ons. Het is
bijna te veel. Wij zijn in een van
die periodes in onze historie,
waarin de lijn zich benedenwaarts
buigt. Dat zij wederom zal opgaan,
ligt misschien mede daaraan, voor
zover het menselijke krachten be
treft, dat wij allen, mannen en
vrouwen en kinderen, bewogen
vorden door de drift, om vandaag
en morgen weer op te bouwen,
wat wij gisteren en eergisteren
verloren.
De afgelopen jaren is er zeer
veel critiek geweest op het ingrij
pen van bovenaf. De waarde van
de individuele hulpverlening bij
zonder hoog schattende, is er bij
deze catastrophe van immense af
metingen thans alle reden een be
roep op de overheid te doen. Wij
moeten deze ramp beschouwen als
ons allen getroffen hebbende en
niet alleen degenen, die door het
physieke geweld van het hunne
zijn ontvreemd. Daarom moet ook
de schade door ons allen gedragen
worden. Men kan alleen dan van
ëén volk spreken, wanneer de
delen gelijkelijk de lasten dragen.
Ook dat is democratie. Het zal de
taak van de financieel-deskundi-
gen zijn, om zodanige maatregelen
te treffen, dat deze schadevergoe
ding geen inflationistische wer
king heeft.
Een beroep op de staat doende,
brengen wij hulde aan al degenen,
die op dit ogenblik bezig zijn te
helpen. Aan degenen, die iets af
staan, aan degenen, die, weer en
wind trotserende, in de meest let
terlijke zin van het woord de hel
pende hand bieden. Nooit heeft
het leger zo na aan het hart van
ons volk gelegen als in deze
uren, waarin onze soldaten daden
van opofferingsgezindheid hebben
laten zien, waarvan men stil
wordt. Naast de soldaten schaar
den zich onze Janmaats en onze
luchtstrijdkrachten, die in hun
geheel, maar vooral in het bij
zondere, alles hebben gegeven, wat
zij aan kracht en vastberadenheid
konden opbrengen. Gelijk in Lï
eerste oorlogsdagen is het vooral
de individuele daad van de indi
viduele soldaat, waarin wij ex
celleren; gelijk ook de locale hulp
verlening merendeels schitterend
is geweest.
Wij behoeven ons niet te scha
men, wanneer wij zeggen dat wij
andermaal geslagen zijn. Wii hei-
ben geen tijd, om onze rampspoed
te bespiegelen. Wij moeten wrar
Zie verder pag. 2,8e kolom
