Eerste contact met Schouwen Temoeom
en Duiveland:
Toestand zeer kritiek
Zuidland: chaos van
redders en geredden
In België: 15 doden,
schade zeer groot
België: nieuwe
dijkbreuken
Tot overmaat van ramp
de weg onbruikbaar
Alleen de markt in
Zuidland droog
HET VRIJE VOLK
DINSDAG 3 FEBRUARI 1953
PAGINA
(Van onze verslaggevers)
Op liet ogenblik dat wij dit schrijven, zijn wij niet hij machte u te vertellen,
hoe ontstellend de ramp wel is, die Zeeland en de Zuidhollandse eilanden heelt
getroffen. Nog altijd zijn er op de kaart zwarte plekken - Schouwen en Duive
land, Tholen, Noord-Beveland die voor ons niet anders dan een groot vraag
teken zijn.
Maandagmorgen kwam voor de eerste maal contact met Schouwen en Dui
veland tot stand. Het was niet anders dan een radiotelefonisch bericht, dat
door de kustwacht van Westerschouwen, vanaf het wrak van een Finse boot, naar
Scheveningen-radio werd geseind. Dij ken op verschillende plaatsen doorge
broken. Toestand zeer kritiek. Hulp verzocht namens burgemeester".
En even later het verontrustende bericht: .Veertien doden op Burg, achttien
doden in Zierikzee. Rest van het eiland meldt doden. Situatie „betrekkelijk
hopeloos".
Thans weten wij zeker, dat het eiland geheel onder water
staat, behoudens de Westrand. Bij Offenhoofd, Dreischor, Burg,
Sluis, Stevensluis en Sijansland zijn de djjken weggeslagen.
Radio-amateurs hebben het bericht doorgegeven, dat Dinsdag
morgen 300 évacué's van het eiland met de Provinciale boot-
dienst zullen vertrekken. Intussen snelt van alle kanten hulp
op dit verdronken eiland toe. Loggers en kotters zijn onderweg.
Laten wij hopen, dat zij een eind maken aan de onzekerheid en
vrees van duizenden.
Behalve grote onzekerheid over Schouwen en Duiveland zijn
er nog tientallen Zeeuwse en Zuidhollandse dorpen, waarvan
wij niet weten hoe het er mee staat. Gelukkig melden enkele
plaatsen in Zeeland een verbetering in de toestand. Zo is er
een enkel lichtpunt vooral Walcheren en de vooruitgang
van Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen waaraan men zich vast kan
klampen.
En hier dan het laatste nieuws
van de overige eilanden:
Het eiland Rozenburg staat
voor 70 procent onder water. De kom
van het dorp is echter droog. In de
Stellendam, dat in de smalle hals
tussen Goercc en Overflak-
kcc ligt, bevindt zich in noodtoe
stand. De gemeente staat vrijwel
onder water. Van Ouddorp op Gocree
een radiotelefonisch bericht op-
dijk langs de Nieuwe Waterweg zijn gevangen. Het stadje staat voor de
twee gaten geslagen van 60 en 40
meter breed. De bevolking is geëva
cueerd en dat is goed verlopen.
Op Beierland is de toestand
rampzalig. In 's-Gra vended zijn
reeds 55 slachtoffers te betreuren.
Honderden mensen schuilen bijeen
op de bovenverdieping van een
school, waar zij opeengepakt wach
ten op het zakken van het water.
In de nacht van Zondag op Maan
dag zijn hier opnieuw twee punten
van de dijk bezweken.
Men meldt van deze plaats uit dat
velen door de koude bevangen ra
ken Pontonniers vechten hier met
man en macht tegen de elementen.
Dc bewoners van Numansdorp
heeft men kunnen redden. Het aan
tal slachtoffers steeg in deze ge
meente evenwel tot het ontstellen
de cijfer van 67. Koningin Juliana
heeft de overlevenden van Numans
dorp, die ondergebracht zijn in
Klaaswaal, bezocht.
Hoge ivatersland
De verbindingsweg tussen Rotter
dam en Oostvoorne is nog intact.
Maar de toestand op Voorn e en
Putten wordt van uur tot uur
slechter. Vanmorgen vroeg stroomde
het water verder het land in met on
verminderde kracht.
Het bereikte zulk een hoge stand,
dat het bij Heenvliet over de dijk
heen stroomde, zonder dat deze brpk.
Bpwonprs en vee uit de achtergele
gen poldergebieden hadden zich
reeds tevoren in beweging gezet om
het vege lijf te redden.
De Oudenhoomse zeedijk bij Helle-
voetsluis brak echter op drie plaat
sen. Hoewel Oudenhoorn. Abben-
broek, Zuidland en Hellevoetsluis
met man en macht worden geëva
cueerd. bevonden zich hier nog gro
te aantallen mensen en vee In de,
grotendeels in net water staande,
boerderijen. Honderden stuks rund
vee en kleinvee zijn reeds verdron
ken. Hellevoetsluis telt vijf slacht
offers.
Men heeft van Hellevoetsluit uit
verbinding kunnen maken met Stel
lendam. Marineschepen en douane
vaartuigen voeren er heen, De red
dingboot Koningin Wilhelmina vaart
thans louter vluchtelingen uit Stel
lendam.
helft onder water. De zeedijk heeft
eén groot gat cn vele kleinere ga
ten. Er bestaat geen verbinding met
het overige deel van het eiland of
de vastewal. Men betreurt er een
dode. Een niet bevestigd bericht
spreekt van zeventig doden in Stel
lendam.
Op Overflakkee is Middelhar-
nis er het ernstigste aan toe. Er zijn
tien slachtoffers gevallen, maar de
bevolking houdt zich rustig. Melis
sant. Dirksland cn Helkingen. dat in
de afgelopen nacht geëvacueerd is.
zijn er niet zo volkomen wanhopig
als Stellendam aan toe. Urkcr vissers
zullen pogen van Breskens uit met
hun botters naar Stellendam te va
ren om mensen van de dijk op te
pikken.
Tientallen doden
Maandag kwam er voor het eerst
bericht van Noor d-B eveland.
dat vrijwel geheel onder water staat.
Er zijn hier tientallen doden te be
treuren. Alleen al in Kort gene zijn
ongeveer 35 slachtoffers. De dorpen
Wissekerke en Camperland bleven
droog. En vermoedelijk een gedeelte
van Colijnsplaat. Maar daarmede
heefl de rest van het eiland geen ver
binding.
Boten met levensmiddelen cn zoet
water (er is geen waterleiding op
Noord-Beveland» zijn onderweg Het
eiland vraagt dringend om rubberbo
ten. De veerman van het Katsche
veer heeft met zijn veerboot vanmor
gen het eiland bereikt. Hij zag niets
dan water. De toestand van de dijk
was zeer slecht, deze brokkelde door
de druk van het water af. Van de
bewoners was geen spoor te beken
nen. In het water dreef dood vee en
een deel van de inventaris der boer
derijen.
Z u i d-B eveland is ernstig ge
troffen. De gemeente Kruiningen
staat, geheel onder water en heeft
minstens 16 doden te betreuren. In
Kapelle werkt men met duizend man
onafgebroken om de grote dijk van
de Schelde (aan de Zuidkant van
Zuid-Beveland» te behoeden voor
doorbreken. Er is gebrek aan mate
rieel. Hansweert staat ten dele onder
water, de kinderen van de schippers-
school zijn allemaal veilig.
Dank zij het feit, dat de bevolking
van Yerseke dag en nacht in de weer
is geweest, konden de dijken om dit
dorp worden behouden. Yerseke helpt
thans de inwoners van -Kruimngen
met evacueren. Vissersschepen uit
Yerseke maken verkenningstochten
naar Noord-Beveland en Schouwen.
Reeds meer dan 20 scheoen zijn uit
gevaren. Ook naar Wolphaartsdijk is
hulp gezonden.
Behalve Kruiningen is ook Rilland-
Bath geïsoleerd De zeedijken bij
Ellewoutsdijk. Baarland. Kattendijke
en Kruiningen zijn doorgebroken. De
polders staan diep onder water. Men
is begonnen de bevolking te evacueren
naar Goes.
De zuidhoek van het eiland is het
hevigst getroffen. Tussen Baarland
en Hoedekenskerke staat het water
tot aan dc kruin van de dijk, die
vijftien gapende gaten telt. De bur
gemeester van Rilland-Bath wordt
vermist. In totaal meldt dit dorp
twee doden. Ook Oudelande telt twee
slachtoffers.
De zeedijken van Walcheren
zijn op verschillende plaatsen bezwe
ken. In de dijk van Rammekens
waren forse gaten geslagen, die men
echter vol heeft weten te gooien,
zodat hier geen water meer door
dringt.
In Vlissingen, waar alleen de oude
stad was ondergelopen, is het water
nu weer vrijwel verdwenen. In de
gaten in de boulevard heeft men een
looddichting aangebracht. Men ge
looft, ook wat de dijken betreft, de
situatie meestor te zijn. De wind is
sterk afgenomen. Onder leiding van
burgemeester Kolff draait de hulp
verlening op volle toeren.
De Westkappelse zeedijk en de dui
nen bij Oostkapelle hebben harde
klappen gekregen. Enorme stukken
werden weggeslagen. Rondom
dorpen Ritthëm. Nieuw- en St Joos-
land spoelt het water. Tot dusverre
zou Walcheren vijf slachtoffers heb
ben. namelijk drie in Vlissingen en
twee in Veere. In Veere hebben aan
de beroemde kade enkele van de zeer
oude huizen het begeven.
In Z_e e u w s c h-V laandcren
zijn de dijken bij Temeuzcn, Hoofd
plaat, Hontenisse. Ossenisse en aan
de Oihcnc. ten oosten van Terncu-
zen. doorgebroken.
Bij Cadzand is de zee over de sluis
geslagen en zijn grote stukken duin
weggespoeld. De oude stad van Ter-
neuzen staat onder water.
Kloosterzande ligt geïsoleerd tus
sen vijf ondergestroomde polders.
Militairen en studenten werken daar
onafgebroken verder en het ziet er
naar uit dat. het waterschap Wals
oorden kan worden behouden.
De burgemeester van Kloosterzan
de liet een optimistisch geluid horen.
Hij verklaarde dat het overgrote deel
van de polders van Oost-Zeeuwsch-
Vlaanderen kon worden gered. Het
aantal slachtoffers beperkt zich hier
tot acht.
Honderden mensen in de gemeente
Ooltgensplaat zitten op de dijken en
op dc bovenverdiepingen van wonin
gen. Zij hebben geen verbinding kun
nen krijgen sinds Zaterdag en heb
ben dringend behoefte aan levens
middelen en medicamenten, vooral
melk voor de zuigelingen. Directe
hulpverlening met motorboten of uit
geworpen rubberboten van Dinteloord
uit is gevraagd.
Maandag zijn bij hoog tij in de
buurt van Antwerpen in de Schelde-
dijk nieuwe gaten geslagen. Militai
ren en vrijwilligers werken in ijl
tempo om dc bressen met zandzak
ken te dichten.
De berichten over het aantal
slachtoffers zijn ook uit België ver
ward. Volgens sommige mededelin
gen zijn er zeventien doden te be
treuren, volgens andere tien.
De tunnel onder de Schelde, die
was volgelopen, is weer voor het ver
keer opengesteld.
(Van een speciale verslaggever)
De guirlandes van de laatste bruiloft hangen nog in het
zaaltje van het café in Zuidland op het eiland Putten. Maar het
gekleurde papier is gebroken en verschrompeld, de anders zo
ordelijke cafézaal is veranderd in een plaats, waar overver
moeide mannen slapen met het hoofd op de armen, waar
kinderen in een hoek liggen op wat zakken, waar een vrouw
geluidloos huilt.
De toestand in Zuidland was vannacht chaotisch. Snel was het water
gerezen tot in de onmiddellijke nabijheid van het dorpsplein, waar de
muziektent in het midden ook al in een plas water stond.
Wanhopig is gepoogd het vee te redden. Maar dat dat met altijd gelukte
bewijzen de bolle kocienkadavers, die spookachtig afsteken tegen het water
vlak onder de schaarse vleugjes maanlicht. Dat dat met altijd gelukte be
wijst dat ene dooie koetje op het Dorpsplein, dat gered scheen, maar daar
van uitputting stierf.
Tot diep in de nacht reden de fel gele oliejassen en de redding
trucks met vee over de enige over
gebleven uitweg: de smalle weg
naar Abbenbroek.
Tot vroeg in de ochtend de onge
lukstijding kwam: er is een gat in
de weg geslagen. De auto's kunnen
niet meer komen...
Steeds meer boten echter werden
in het water gelaten en er zijn de
tachementen marine met sloepen,
ducks en ander amphibiematerieel
De Scheveningers zijn er met de
ZUIDLAND is een welvarend, dorp, dat in het hart van het
eiland Putten ligt, zuidwestelijk van Rotterdam. Het water, dat
door de geschonden dijken van het eiland naar binnen stroom
de, isoleerde eerst het dorp. Daarna drong het de straten
binnen, en het duurde niet lang of de markt was een van de
zeer weinige plaatsen, waar men nog droogvoets kon gaan.
Daar werd het vee dan ook heen gebracht. De buitenwijken
stonden toen al behoorlijk diep in het tvater, en wie nog iets
uit zijn huis wilde halen, moest met een bootje gaan.
boten van loggers.
Maar veel hebben zij in het duis
ter niet kunnen uitrichten. Het
bleek te gevaarlijk. Een duck sloeg
om toen hij op een onbekend ob
stakel voer. Andere vaartuigen lie
pen vast of verloren dc koers door
de sterke stroom, andere verdwaal
den. Er werd besloten te wachten
tot het daglicht zou komen. Zuid
land stroomde vol met redders en
geredden
Het plaatsje leek in de frontlinie
te liggen. De gehelmde marechaus
sees versterkten die indruk.
Huis ingestort
Bij de molen, een paar honderd
meter verder, zakte een huis in el
kaar. Niemand keek er naar om.
Twee vragen restten allen slechts:
hoe hoog zal het water komen? En:
kunnen wij morgen nog weg hier?
Simonshaven en Hekelingen liggen
zelf geïsoleerd. De uitweg naar Ab
benbroek dreigt te bezwijken.
En wat dan?
Leidse studenten hebben de weg
voor een volledige doorbraak kunnen
behoeden.
Tot nu toe ten minste. Driekwart
van deze kostbare verbinding is weg
gespoeld, het asfalt is als een be
drieglijk wegdek boven het meters
diepe gat blijven hangen. Alleen over
de westelijke berm is nog te lopen
Abbenbroek is zelf voorpost. De be
woners hebben het druk genoeg om
de laag gelegen huizen te ontruimen.
De weg is soms geblokkeerd door
angstig vee.
Maar in het café is een grote hulp
post ingericht. Het Rode Kruis ver
strekt soep en brood.
Een hese, oververmoeide man door
breekt telkens het geroezemoes met
..attentie". Dan valt er een diepe
stilte.
..Er staan drie paarden langs de
weg. die 36 uur geen eten hebben ge
had" Een man verdwijnt snel.
..Er staan zes koeien te wachten
op een boot. Wie?" De bemanning
van een praam vertrekt.
„Er moet een zieke man direct
naar Rotterdam. Wie heeft een
auto!"
In de hoek slapen de mannen van
de rijkspolitie op de hoge stapel bed-
degoed, die uit de huizen werd ge
red.
Een lichtkogel gaat omhoog. Nog
één. Mensen in nood? Een sloep om
geslagen? Niemand weet het. Nie
mand kan zover komen.
Een man verdween
„Wie heeft Gerrit Voogd gezien?"
Niemand heeft hem meer gezien. Hij
bleef bij zijn vee toen de sloep hem
Kleine Wout de Jong, uit
Slikkerveer zes jaar oud
H was zó moe. toen hij eindelijk
m na vele omzwervingen in de
warme Ahoy-hal te Rotterdam
s terechtgekomen was. dat hij
niet eens meer belangstelling
ff voor de fotograaf met zijn
zwarte kastje kon opbrengen.
Hij bleef lusteloos over de ta
rn fel hangen, met die verbouwc-
reerde berusting m de ogen,
H die ieder kind. dat plotseling
g uit zijn vertrouwde omgeving
g weggerukt wordt, bevangt.
g Klein slachtoffertje van de
g grote nood, die Nederland tcis-
g tert. Een van de velen, die
g hulp nodig hebben óók uw
hulp!
kwam halen. Waar hij later was
weet niemand. Misschien is hij toch
nog weggebracht. Misschien kwam
hij om in het snelslromende water
toen hij voer ging halen voor zijn
vee.
Een angstige nacht is weer voorbij
De hulp \vordt doeltreffender. Lange
colonnes vrachtwagens rijden af en
aan. Bij het Voomse kanaal schep
pen honderden vrijwilligers zand in
zakken om de gaten te dichten, of
om verdere afbraak te voorkomen.
Het eiland Voorne zelf is vrij van
water gebleven. Wel zijn alle toe
gangswegen naar Hellevoetsluis ka
potgeslagen en is de sluis biina ver
meld
Die kant heeft het tenminste kun
nen klaren. Maar alle mannen en
wagens van Voorne gaan naar de on
afzienbare watervlakte om hulp te
bieden aan de geévacueerden. Het
water stijgt snel. De wind is nog te
straf om het gevaar als voorbij te
beschouwen.
(Van onze Brusselse correspondent, O. De Swaef)
De orkaan, die in de nacht van Zaterdag op Zondag door
België trok, heeft langs de kust en in Antwerpen zeer grote
schade veroorzaakt en waarschijnlijk aan meer dan vijftien
mensen het leven gekost.
In het Antwerpse havengebied is
de materiële schade het grootst. De
vier zeesluizen zijn buiten werking
gesteld, omdat de machinekamers
overstroomd zijn. Vandaag zal dit
euvel misschien weer verholpen zijn
De vaargeul is echter nog onbruik
baar omdat de meeste boeien zijn los
geslagen.
De tunnel onder de Schelde, die
was volgelopen, kon weer worden
leeggepompt, maar is nog gesloten
omdat het verlichtingssysteem niet
functionneert. Ook alle droogdokken
zijn volgelopen.
De tramstaking, die Donderdag be-
Langs de kust is vooral de streek
bij de Nederlandse grens er slecht
aan toe De zeedijk bij Knokke is op
vijf plaatsen doorgebroken en bij
Heyst stortte de dijk over 300 meter
in. De hvens van Blankenberghe en
Zeebrugge leden zware schade. De
grote wegen langs de kust zijn onbe
gaanbaar, o.a. de grote wpg van de
Nederlandse naar de Franse grens.
De meeste doden vielen in Oost
ende Daar zijn zeven mensen ver
dronken. In Antwerpen zeker vier.
