Moskou speculeert op ramp in West-
Berlijn en West-Duitsland
Kop op!
Dinsdag 3 Februari 1953
Pagina 8
Vluchtelingenprobleem neemt ontstellende
afmetingen aan
(Van een bijzondere medewerker)
BERLIJN, 27 Januari. Dertien gebouwen in totaal lieb ik vandaag bc-zoeht,
welke van onder tot boven volgepropt zaten met mensen, die, om wat voor
redenen ook, uit de door de Russen bezette Oostzone, met achterlating van
al hun have en goed de wijk hebben genomen naar West-Berlijn. Zeven
uur lang ben ik geconfronteerd met een ellende, waar,van men het bestaan
in een wereld, die prat gaat op beschaving, nauwelijks meer zou durven
vermoeden.
Geen rechten, alleen
maar plichten
Het is, van menselijk standpunt be
zien, niet juist om te zeggen, dat het
hier lieden betreft, die mede verant
woordelijk zijn geweest voor een re
giem, dat Europa in een catastrofale
toestand bracht en er nu maar voor
moeten boeten. Of het zo te stellen,
dat zij, die nu vluchten, zich vrijwillig
of onder zachte dwang geschaard heb
ben achter hen, die in hun vaandel de
sikkel en de hamer voeren. Daarvoor
zijn de groepen kinderen en Joden te
groot. En voor hen, voor wie de „eigen
schuld" nog zou kunnen gelden, zijn
de doorstane ontberingen, geestelijk en
lichamelijk, waarvan het einde nog
niet iü zicht is, van zulk een omvang,
dat geen weldenkende, in wie nog een
zweem van naastenliefde aanwezig is,
een woord van verwijt kan maken.
Vrijwel dag en nacht werken de
aanmeldingsbureaux in Wesl-Ber-
lijn. De stroom der vluchtenden
houdt aan, wordt zelfs met de dag
sterker. Als geen uitweg wordt ge
vonden voor hen, die een beroep
op asyl hebben gedaan of nog zul
len doen in de landen, welke deel
uitmaken van de West-Duitse
bondsrepubliek, dreigt er voor
West-Berlijn een ramp. En op die
ramp speculeren de Russische
machthebbers, die in een voort
gaande ontvolking van de door
hen bezette gebieden een moge
lijke oplossing zien voor hun
eigen, steeds toenemende proble
men.
Op chaos (door overbevolking)
in het Westen, speculeert Moskou!
Mensen als dieren
bijeen gedreven
„Salzufer" is een van de „kampen",
dat door zijn mensenopeenhoping en
zijn gebrekkige outillage, mij het
meest heeft getroffen. Oorspronkelijk
was het een zes verdiepingen hoog
gebouw van Siemens. Ten dele slechts
heeft het de Geallieerde bombarde
menten doorstaan. Datgene wat er
overgebleven is, is dienstbaar gemaakt
aan het opnemen der vluchtelingen.
In de kale ruimten bracht het Duitse
Rode Kruis in allerijl ijzeren bedden,
twee boven elkaar, strozakken, kook-
ketels, enz. De vertrekken, welke nog
over een deur beschikten, werden in
gericht voor bureaux en voor slaaplo-
kaliteiten vai) het dienstpersoneel.
Iedere vierkante meter ruimte, welke
toen nog overbleef, werd gereserveerd
voor de daklozen, die niet anders bij
zich hebben dan een handtasje met
het allernodigste en de kleding, die zij
aan hebben.
De ijzeren ledikanten worden zo
dicht mogelijk naast elkaar gezet, zo
dat men moeilijk kan spreken van een
gangpad. Voornamelijk zijn het de ge
zinnen, die over zo'n bed de beschik
king krijgen. De verplichting geldt,
dat elke volwassene een kind in het
eenpersoonsledikant naast zich neemt.
Van enige afscherming door middel
van lakens of dekens b.v. kan geen
sprake zijn.
Met een tussenruimte van nog geen
halve meter liggen de families naast
en boven elkaar. Over alle morele be
zwaren tegen dit samenhokken is men
allang heengestapt. Een vluchteling
heeft geen rechien, alleen plichten. In
een zaal van 47 meter lang en 10 me
ter breed, waren op deze wijze 118 per
sonen ondergebracht.
Het klinkt ongelooflijk maar het is
zo. De alleenstaande mannen of vrou
wen hebben het voorrecht een bed te
bezitten niet. Zij liggen, weliswaar
sexe bij sexe, op strozakken op de be
tonnen vloer. Wil men zo'n zaal door
lopen. dan vereist dit enige behendig-
West-Berlijn wordt in de laatste
week overstroomd door tienduizen
den vluchtelingen uit de door de
Russen bezette Oost-zone. De toe
stand is van dien aard, dat men
zich voor schier onoplosbare pro
blemen gesteld ziet om deze men
sen te herbergen. Een medewerker
is naar Berlijn gereisd om zich
persoonlijk van de situatie op de
hoogte ,te stellen. In onderstaand
artikel geeft hij zijn eerste in
drukken weer.
heid, om over de al dan niet slapende,
maar wel op de strozak liggende men
sen heen te springen.
Allen blijven binnen
Men verblijft hier dé gehele dag,
want naar buiten gaan heeft geen zin.
Geld om iets te kopen heeft men niet
en werken mag men niet, want voor
lopig krijgen de vluchtelingen geen
arbeidsvergunning.
De stank in deze ruimten is van
dien aard, dat men er indien
men uit de frisse lucht komt
duizelig van wordt.
In rijen moet men zich opstellen
bij de toiletten en wasgelegenhe
den, waarvan het interieur een
zodanige aanblik biedt, dat men
moeilijk een gevoel van walging
kan onderdrukken. Alleen door op
grote schaal met straffe ontsmet
tingsmiddelen te werken, kan het
uitbreken van allerhande ziekten
worden voorkomen.
Een gunstige omstandigheid' is, dat
de mensen voor het merendeel goed
zijn gevoed en voor zo lang het
duurt over een flinke weerstand
beschikkéh. Alleen onder de kinderen
heersten de mazelen, zodat geen kin-
derbezoek tot het lager (een voor Ne
derlanders altijd nog onsympathiek
klinkende benaming) wordt toege
laten.
In een allerprimitiefst „kamertje"
worden de zieken ondergebracht van
wie de toestand nog niet zó is, dat
opneming in een ziekenhuis nodig is.
Trouwens, alle ziekenhuizen in West-
Berlijn komen dokters, verplegend
personeel en bedden tekort.
Kinderleed
De aanblik van de honderden
kinderen, in de leeftijd van 2 tot
14 jaar, was wel het meest schrij
nend. Onbewust nog van alle el
lende om zich heen, draven zij
door het gebouw. Van op tijd sla
pen gaan, kan niets komen. Er
heerst op alle lierdiepingen een
zodanige herrie, veroorzaakt door
het onafgebroken geloop en de
meer dan luide conversatie die
van bed tot bed of van strozak
tot strozak wordt gevoerd dat
het zelfs een volwassene onmoge
lijk is om vóór 11 uur des avonds
een oog dicht te doen. Ook zijn
deze kinderen van enig onderwijs
verstoken. Er is geen school in
West-Berlijn, die een zo groot aan
tal kinderen zou kunnen opnemen.
De enige lichtpunten voor deze
mensen zijn: een dak boven het hoofd
te hebben en een behoorlijke voeding
te krijgen, Die voeding is niet overda-
Grote schade werd ook aangericht
in Zwijndrecht. Hier sloeg het
rivierwater over de dijk en ver
woeste midden in het stadje een
groot gedeelte van de weg, ten
gevolge waarvan alle autoverkeer
moest worden gestaakt. Een der
zwaar beschadigde pitnten in
Zwijndrecht.
dig, maar toch lijdt niemand honger,
's Avonds om kwart over acht, als
iedereen zijn portie heeft gehad, wor
den de ketels schoon geschrapt en de
hoeveelheid, die dan nog bij elkaar
wordt gegaard, wordt eerlijk onder de
kinderen verdeeld, die daarvoor dan
ook :l om 7 uur in de rij gaan staan.
Ziehier mijn indrukken, welke nog
zeer onvolledig zijn, van één
kamp, waarin ruim 1500 mensen in
spanning afwachten, wat er verder met
hen zal gebeuren, Er spreekt angst uit
de ogen van deze vluchtelingen Da
genlang hebben zij dikwijls moeten
reizen aleer de Westelijke sector van
Berlijn kon worden bereikt.
De vlucht van vooraanstaande com
munistische leiders heeft een paniek
stemming teweeg gebracht. Geruch
ten over komende arrestaties door de
Volkspolitie op grond van vermoede
lijke spionnage en sabotage, deden hen
besluiten geen minuut langer meer te.
wachten Zij gingen weg met achter
lating van al hun bezittingen. Er zijn
er, die zo volkomen hun hoofd kwijt
raakten, dat zij het contact met an
dere leden van het gezin verloren.
Tientallen kinderen komen naar de
Kuno Ei sellerstrassë, de hoofdpost van
aanmelding, omdat zij hun ouders
kwijt zijn
Een van de vete trieste verhalen
Voor Joden betekent het de zoveel
ste keer, dat zij voor bruut geweld
moeten vluchten. Erik Salzmann
zwerft met zijn nu 16-javige zoon, en
met zijn vrouw al sinds het ogenblik,
dat het nationaal-socialisme aan het
bewind kwam. Oorspronkelijk had hij
'n horlogezaak op de Kurfiirstendamm.
Die namen de nazi's hem af. Naar het
Oosten vluchtte hij. Overal is hij ge
weest: in Polen, Tsjecho-Slowakije,
Hóngarije. Het is een triest verhaal,
dat hij mij doet. Als een dier werd hij
opgejaagd. Steeds groter werden zijn
ontberingen. Maar Erik Salzmann
bleef leven: hij, zijn vrouw en zijn in
1936 geboren zoon. Waarvoor? Erik
Salzmann weet het niet, ook niet
waarom zijn kind in 1945 een totale
verlamming in de benen kreeg.
Sinds 1947 woonde hij in Lan-
genberg, in de Russische zone. Hij
nam zijn oude handwerk weer op.
Voor Erik Salzmann daagde al
lengs een meer hoopvolle toe
komst, Totdat drie weken geleden
de Volkspolitie bij hem op bezoek
kwam. Zij stelde hem vragen,
die hem angstig deden worden.
Vorige week Vrijdagavond werd
hij gewaarschuwd, dat er de moge
lijkheid van een arrestatie was.
Toen is Erik Salzmann wegge
gaan met zijn vrouw en zijn jon
gen, die hij twaalf kilometer ver
op de rug heeft moeten dragen al
vorens hij vervoer kreeg! Uitge
put heeft hij Zondag West-Berlijn
bereikt en daar wacht hij nu
Waarop?
Erik Salzmann is 57 jaar, zijn vrouw
54. Geen van beiden verwacht veel
meer van het leven. Maar zij deden
het voor hun zoon, die machteloos ligt
uitgestrekt op een bed, in geestelijke
ontwikkeling ten achter is gebleven
en met angstige ogen alles volgt wat
zich in zijn omgeving afspeelt.
En zulke verhalen zijn er meer
In het vacantiedorpje Jay wiek
nabij Cl acton in het Engelse graaf
schap Essex, verloren acht mensen
het leven en werden duizenden
dakloos door de overstromingen.
Op sommige plaatsen, in de omge
ving van Jaywïck, staat het land
van tien tot 12 voet onder water,
leder, die daartoe in staat was,
moest helpen, kinderen, ouden van
dagen, vrouwen en mannen te
redden. Brandweerlieden brengen
inwoners van Jaywick in veilig
heid.
Brits vliegtuig stort
Negen en dertig personen
aan boord
Een Brits lijnvliegtuig met 39
personen aan boord is op 650 km
ten Oosten van Gander (New-
Foundland) in de Noordelijke At
lantische oceaan gestort, aldus
heelt dc Canadese luchtmacht
medegedeeld.
In Hendrik Ido Ambacht wordt
huisraad in veiligheid gebracht.
Giften van vakbonden
Het dagelijks bestuur van het NVV
(25.000 gulden), de bij het NVV aan
gesloten bonden (f 75.000), de Centrale
Arbeiders Verzekeringsbank in Den
Haag (f 50.000), de NV de Arbeiders
pers (f 30.000), het partijbestuur van
de Partij van de Arbeid (f 10.000), het
Hoofdbestuur van de VARA (f 10.000),
hebben in totaal een bedrag van
f 200,000 ter beschikking gesteld van
het Nationaal Rampenfonds.
De Nederlandse Kath. arbeidersbe
weging, haar bonden en instellingen,
hebben besloten gezamenlijk f 75.000
bijeen te brengen voor. het Nationaal
Rampenfonds. De Algemene Neder
landse Pluimveeteeltvereniging te
Utrecht, Schillerlaan 13, zal van haar
leden medewerking vragen om gedu
peerde pluimveehouders weer van
levend materiaal te voorzien. Aanmel
dingen te richten aan het secretariaat.
TWEE NED. SCHEPEN
VERMIST
Vanmorgen vroeg heerste in IJmui-
den ernstige ongerustheid over het lot
van de stoomtrawler „Catharina Duy-
vis", eigendom van de VEM. Het schip
is nog gepaaid door de kotter „Nehim
no 1". De trawler bevond zich Zaterdag
in de storm op ongeveer 14 graden
Noord-West van IJmuiden eii had een
kapot geslagen brug. Scheveningen-
radio heeft de schepen verzocht uit tc
zien naar de „Catharina Duyvis". Als
laatste positie werd opgegeven 20 mijl
Noord-IJmuiden.
Te Zeebrugge in België was men
gisteravond nog zonder enig bericht
over het 9000 ton metende Nederlandse
schip „Ternate" dat met springstoffen
naar deze haven op weg was.
In totaal zijn in België tot nog toe
0 a 20 mensen omgekomen, aldus onze
correspondent in Brussel.
Radio-Moskou beweert
„Geheim verdrag tussen
de V.S. en Zweden"
Stockholm ontkent dit
nadrukkelijk
Radio-Moskou berichtte Zondag,
onder aanhaling van een commu
niqué van het (communistische)
„Zweeds democratisch persbureau"
dat de Verenigde Staten en Zwe
den een geheime militaire over
eenkomst hebben gesloten.
Dit bericht van Radio-Moskou is
later door het Zweedse ministerie
van Buitenlandse Zaken nadruk
kelijk tegengesproken.
Zweden heeft alleen een bespre
king over Europese economische
samenwerking gehad met de Ame
rikaanse reizende ambassadeur
Anderson, die kortelings een be
zoek aan Stockholm heeft ge
bracht.
In het Tass-bericht wordt nog ge
zegd, dat deze overeenkomst behelst,
-dat Zweden formeel buiten het Noord-
Atlantisch verdrag blijft, doch in wer
kelijkheid deelneemt aan „de oorlogs-
voqi'bereidingen van de Navo". Zwe
den zou. Navo-landen van strategische
goederen voorzien en oorlogsmateriaal
en geheime inlichtingen van de. V.S.
ontvangen. „Hoewel het Zweedse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken het
bestaan van een geheime militaire
overeenkomst ontkent, zijn de regerin
gen der V.S. en Zweden in werkelijk
heid met de uitvoering van de over
eenkomst begonnen", aldus het Rus
sische persbureau.
President Eisenhower tot de
Presbyteriaanse kerk
toegelaten
Presd'ent en mevr. Eisenhower zijn
Zondag als lid van de Nationale Pres
byteriaanse kerk toegelaten.
De president werd met vijftig ande
ren in een kerk te Washington ge
doopt. Eer; geestelijke verklaarde, dat
de president lang over zijn stnp had
nagedacht,
WATERSNOOD
Water altijd weer onmisbaar
Voor de keuken, voor de was,
Voor de energie, de dieren,
Voor de mens, de plant, het gras,
Voor de wegen, voor de woning,
Water, water altijd wéér,
Sinds de oertijd dient het water
Het maatschappelijk verkeer.
Water: onze trouwe dienaar
Elke dag en ieder'uur,
Eén der grote zegeningen
Van de rijkdom der Natuur
Totdat plots zijn brute stootkracht
Vijand van ons blijkt té zijn:
Water overvalt het landschap,
Mens, in onmacht, weet zich klein
PHILIA.
HANDEN INEEN
Zonder een groot historiekenner te
zijn, of diepgaande studie te hebben
gemaakt van de talrijke overstromin
gen welke voor en na Nederland heb
ben geteisterd èn gemaakt tot wat het
nu is, kan men gerust zeggen, dat na
de Sint Elizabethsvloed, die de Bies-
bosch deed ontstaan, hefl' water ons
land niet meer zo erg heeft bezocht.
Het heeft, gelukkig, vijf en een kwart
eeuw geduurd eer de losgebroken wa
teren weer op zo grote schaal dood en
verderf hebben gebracht over de meest
kwetsbare delen, onze polders. De slag
is vanzelfsprekend veel harder aange
komen dan in 1421 ook al was toen
het aantal slachtoffers groter omdat
er nu zo heel veel kostbare cultuur
grond, bedrijfsgebouwen en technische
in^allaties een prooi van het water
zijn geworden, althans ernstig zijn be
schadigd.
Als om ons nog eens te doordringen
van het vergankelijke, het betrekke
lijke, van ons aardse bestaan, kwam
deze slag, deze nationale ramp, juist op
het ogenblik, dat wij meenden, ons
goeddeels te hebben hersteld van de
velerlei schade welke oorlog en bezet
ting ons hadden berokkend.
Het volk van Nederland heeft een
ogenblik staan suizebollen, maar ging
niet door de knieën en het duurde niet
lang, of we voelden, de kradhtproef
aan te durven. Regering en verdere
overheidsinstanties staken met de hier
voor allereerst in aanmerking komen
de organisaties de hoofden bijeen en
toen de zon voor de tweede maal over
het verdrohken land opging, wisten wij
allen, die samen het volk van Neder
land vormen, dat het waarachtig wel
zou gaan.
Al onze deernis ging uit naar de
slachtoffers, die omgekomen dierbaren
betreurden, of have en goed hadden
verloren en toen pakten wij aan. Een
schier bovenmenselijke taak wacht
hen, die leiding moeten geven bij het
werk, een werk van vele tientallen
millioenen, maar zij mogen zich daar
bij verzekerd weten van de sympathie
en hulp van vele bevriende landen en
instellingen en van de eenparige hulp
van het eigen volk, dat in het aange
zicht van rampen eensgezind is en tot
offers bereid als geen ander. Daarbij
volgend het lichtend voorbeeld van
gans een rij Oranjevorsten en -vorstin
nen en vertrouwend op Hem die de
Maker is van alle dingen en de Redder
uit de hoogste nood, ook voor het Ne
derlandse volk.
Gesterkt door die wetenschap heb
ben wij reeds de handen ineen gesla
gen en zeggen tot elkaar, terwijl wij er
alweer bij kunnen glimlachen: Kop op!
Gestremde wegen
Het ministerie van Verkeer en Wa
terstaat maakt bekend, dat de volgende
doorgaande verbindingen voor het ver
keer zijn gesiremd:
1. De weg RotterdamBreda, (Rijks
weg 16) en wel van Dordrecht tot
Zevenbergschehoek, waarin begrepen
de brug over het Hollands Diep bij
Moerdijk.
2. Het gedeelte van Rijksweg 15 van
Ridderkerk naar Gorinchem, en wel
van Abblasserdam naar Hardinxveld.
3. Rijksweg 27, Utrecht—Breda, cn
wel het gedeelte bezuiden Gorinchem
toi Oosterhout.
4. Uiteraard Is ook de Rijksweg 53,
lopende door Zuid-Beveland en Wal
cheren, voor het verkeer gesloten.
Voorts zijn alle veer verbindingen
over de Westev-Schelde gestremd.
Een beeld van moderne desperado's
21