GRIEP 's-Gravendeel bracht zware tol aan het water Uit een vliegtuig zagen wij onder ons de ganse grauwe ellende Overal beeld van troosteloze ellende Dinsdag 3 Februari 1953 Pagina 6 Een nacht als het laatste oordeel" Droeve stoet van door smart verstilde mensen (Vaa een onzer speciale verslaggevers). 's Gravendeel heeft van alle Zuid-Hollandse gemeenten, wat het aantal slachtoffers betreft, wel de zwaarste tol betaald. Gisterochtend zijn wij er na een moeizame tocht in geslaagd het bijkans geheel door het water ver zwolgen 's Gravendeel te bereiken. Een moeizame tocht, omdat de smalle wegen er heen vrijwel geheel versperd waren door schier eindeloze kolonnes vrachtwagens, militaire auto's en Rode Kruis ambulances. Het niet al te grote veer kon heel moeilijk de toevloed van mensen, dieren en auto's verwerken. Onafgebroken voer de pont over de Dordtse Kil, die practisch weer zijn normale stand heeft bereikt. Allen, die de'een of andere functie bij dit toch nog zo gebrekkige vervoermiddel hadden, deden het uiterste om geen ogenblik van stagnatie te doen optreden. En het was nodig, dat de in nood verkerenden, die letterlijk het water tot aan hun lippen hebbe;. zien stijgen, uit het geteisterde plaatsje werden weggevoerd. doorgestane ellende één. Nu de red ding was gekomen, wilden de bewo ners zich niet meer laten scheiden en de soldaten, Rode Kruis-helpsters en de vele particulieien, die zich bij het reddingswerk op zulk een prijzens waardige wijze van hun lang niet ge makkelijke tèak hebben gekweten, toonden hiervoor begrip. Met toege snoerde keel hadden zij de evacuatie van dit dorp aanschouwd. Meer dan zestig mensen, aldus de officiële lezing, hebben in 's Graven deel het leven verloren. Materieel zal men veel kunnen vergoeden en ge zien het aantal vrijwilligers en de ge zonden hulpmiddelen, .twijfelen wij er niet aan of men zal hierin slagen. Maar machteloos staat men tegen over het leed, ontstaan door het ver lies van een dierbare dezer mensen. Voor wie de nacht zich heeft gepresen teerd als „het laatste oordeel", Niet te tellen zijn de paarden, koeien en varkens, die een prooi var. de wa tergolf werden. De lange stoet dieren die gered konden worden en slechts •met de kop boven water bijna twee etmalen hebben gestaan, vormden, naast de schare vluchtelingen, een in en in droevig beeld. Verschrikkingen van niet te schatten omvang Van drie uur af in de nacht van Zondag op Maandag hebben zij de koude en het geweld der elementen moeten trotseren. Op de daken van hun behuizingen hebben bij de komst van vaartuigen moeten afwachten en als er ooit gesproken kan. worden van verdriet, dat de mens in een volkomen apathische toestand kan brengen, dan was dit bij deze ongelukkigen, die met dekens ora twee nachten onder niet meer menselijke omstandigheden hebben zitten wachten. De starre gezichten der mannen en vrouwen, waarin de ogen brandden door het tekort aan slaap, droegen duidelijk de sporen van de doorge stane ellende. Kinderen, zieken en ouden van dagen, zij in het bijzonder, vormden het toonbeeld van mense lijk verdriet. Van enige reactie, toen zij uit de boten op de vaste wal stap ten, was bij deze mensen bijna geen sprake meer. Niemand huilde er van blijdschap, omdat er toch nog hulp was komen opdagen en zulks omdat deze ongelukkigen volkomen uitge weend waren en in volledige overgave en berusting wachtten op de nieuwe fase in hun leven, die op dat ogen blik begon. Moeten wij nog zeggen, dat het ont haal en de verzorging allerhartelijkst en liefderijk waren? Een ieder, die deze ongelukkigen groep bij groep zag arriveren, kon zelf zijn ontroering nauwelijks verbergen. Het enige wat men kon zeggen tot degenen, die have en goed, dikwijls moeizaam ver kregen, na een leven van hard wer ken, verleren, was: God zij dank, gij zijt gered. Maar ook dat gaf geen merkbare reactie. Daarvoor heeft men te Veel familieleden, buren en kennissen voor zijn' ogen zien verdrinken om over eigen'' lijfsbehoud nog met vreugde vervuld te kunnen zijn. De enkele, die nog de moed had om iets uit die vrese lijke nacht te vertellen, toen het water in tomeloze vaart de polder instroom de, kon dit slechts doen in monotone klanken, maar het beeld, dat er uit was te vormen, was er een van ver schrikkingen van niet te schatten om vang. Vrouw zag man en twee kinderen verdrinken Een vader, die twee van zijn kin deren zag wegdrijven, sprong hen na, maar de stroom was te krachtig en de verraderlijke draaikolken waren zo sterk, dat de mens hiertegen niet was opgewassen. Voor haar ogen zag de wanhopige vrouw haar man en haar twee kinderen verdrinken. Met moeite hebben buren haar weten te verhin deren hen in deze gewisse dood te volgen. Huizen werden ondermijnd en stort ten ineen, alle bewoners, die zich hier tegen het watergeweld veilig waan den, bedelvend onder brekende mu ren en vallende balken. Gezinnen werden uit elkaar gerukt en wel zo snel, dat pas tegen het ochtendgloren, toen de storm nog maar steeds over de grauwe wateren loeide, de achterge blevenen beseften, welk een zware en niet te herstellen slag hen had ge troffen. Niet in woorden te bréngen leed Wij weten het, dat wat zich in 's Gravendeel heeft afgespeeld, ook in andere plaatsen in de door de watersnood geteisterde streken is gebeurd, maar hier werden wij geconfronteerd op de ochtend van de dag, waarop de storm was gaan liggen in schrijnend contrast een koesterend zonnetje, dat aan het landschap een mild aanzien gaf, met een niet in woorden te brengen leed. 's Gravendeel voelt zich door de uitgegeven. Wanneer verwacht wordt, dat de vloedstanden nog veel hoger worden en boven een voor iedere groen nader omschreven peil zullen kunnen komen, wordt een waarschuwing vooi gevaarlijk hoog water uitgegeven.-Plaat selijk worden na ontvangst van deze be richten zekere maatregelen genomen: een waarschuwing voor flink hoog w; werd Zaterdagochtend om 31.00 uur uit gegeven. toen duidelijk werd. dat reeds op die middag de vloedstand waar schijnlijk de grens van flink hoog water zou overschrijden onder invloed van eer diepe stormdepressie bij Schotland. Ir de loop van Zaterdag bleek, dat het ge bied met zware stormen zich over vrij wel het' gehele Noordzeegebied z-.u uit breiden, waarbij zeer grote windkrachten zouden op'reden. Voorts mocht verwacht worden, dat de storm geruime tijd zou aanhouden. Di rect na het hoog water van Zaterdag middag werd daarom een nieuwe waar schuwing. ditmaal voor gevaarlijk hoog water uitgegeven, om de ernst van de tuatie te onderstrepen. Texel: twee doden, vier gewonden Situatie meester Om vijf uur gistermiddag werd uit betrouwbare bron medegedeeld, dat op Texel tot nu toe twee lijken zijn ge borgen, te weten van de 56-jarige smid R. IJska uit De Waal en de 36- jarige melkhandelaar D. Kuip uit De Koog. Nog vier personen zijn door familie als vermist opgegeven. De kans, dat zij levend zullen worden teruggevonden, wordt klein geacht. Tot - dusverre zijn geen aangiften over verloren vee gedaan. Men heeft de indruk de situatie meester te kun nen blijven. Gisterochtend zijn 185 D.U.W.-arbeiders en vijftig mariniers uit Den Helder'naar het eiland geko men om bij het werk aan de dijk be hulpzaam te zijn. „Gevaarlijk hoog water" werd Zaterdag aangekondigd Waarschnwingsdienst van het K.N.M.I. Buitengewoon zware stormvloeden behoren gelukkig tot zeer zeldzame verschijnselen langs onze kusten. De laatste stormvloed, die grote schade aanrichtte, trad 13 en 14 Jan. 1916 op. Hierna werd de stormvloed waarschuwingsdienst in het leven geroepen, met de bedoeling te waar schuwen als gevaarlijke hoogwater standen langs de Noordzeekust ver wacht konden worden. Dit werk werd in handen gelegd van het K.N.M.I, te De Bilt, dat bij dreigend hoog water telegrafisch de betrokken in stanties waarschuwt en de waarschuwin gen ook per radio bekend maakt. De stormvloed-waarschuwingsdienst behoeft slechts zelden in wérking te treden. En kele malen per jaar kan speciaal bij Noordwester stormen het water van de Noordzee echter zo ver worden opge stuwd en de riviermonden binnendrin gen,. dat de daar gelegen plaatsen over last van het water ondervinden. Indien verwacht wordt, dat de waterstand in de verschillende gebieden bepaalde vast gestelde grenzen zal overschrijden, wordt een waarschuwing voor flink hoog water VLUCHT BOVEN VERDRONKEN LAND Hoe het verjaagde water wraak nam (Van onze speciale verslaggever) Het verjaagde water heeft wraak genomen. Midden in een orkaannacht is het brullénd teruggekomen en heeft het opnieuw bezit genomen van de ge bieden, waar het door zwoegende, onverzettelijke Nederlanders was uitge jaagd in een strijd op leven en dood. Zonder zich te storen aan alle overwin ningsvreugde van zijn tegenstanders, heeft het zijn monsterachtige onbe rekenbaarheid getoond en opnieuw dood en ellende gebracht aan een groot- deel van ons land. De mens is teruggedrongen in zijn positie van nietige speelbal der elementen en in de overstroomde gebieden van Zuid-Holland, Zeeland en Noord-Brabant klinkt momenteel alleen 't lugubere zege-rumoer van Hollands erfvijand. Van een vliegtuig uit hebben wij het resultaat van de overstromingen ge zien en ergens hoog in de lucht boven die ontzettende watermassa's hebben wij eens te meer begrepen hoe betrekkelijk tenslotte al onze zegepralen zijn. Diep onder de indruk van al die intens-tragische gebeurtenissen, die zich in zo betrekkelijk korte tijd over de gebieden beneden ons hadden voltrokken, hebben wij omlaag gestaard. Zwaar geteisterd Noord-Beveland Wie de Noordzeekust van boven af beziet, krijgt de indruk dat er een enorme bulldozer aan het werk is ge weest, die precies langs een liniaal van Noord naar Zuid een geweldige hap duinen uit onze natuurlijke zeewering heeft weggevreten. Nu lijkt de zee een rustig, onschuldig diertje, dat vriende lijk ook eens een kijkje komt nemen naar de verwoestingen, die zijn aange richt. Maar het is dat zelfde 'onschul- dig-ruisende wezen, dat zich enkele dagen geleden als een vraatzuchtig monster op die duinen heeft geworpen; dat uit de oorlog overgebleven bunkers die te zwaar waren gebouwd om zo maar even te slopen als kaarten huisjes in elkaar heeft doen storten, stukken beton en basaltkeien heeft weggezogen, alsof het dingen zonder enig soortelijk gewicht waren, en ter loops enkele schepen bij Schevenin- gen en Terheyden op het strand heeft gezet alsof het lucifersdoosjes waren. Maar dat is allemaal nog maar een kleinigheid, vergeleken bij het geen ten Zuiden van de Waterweg te zien is! Goed, de schade aan de kust is enorm en wie de slag hier heeft moe ten opvangen, zal er zeker evenzeer door zijn geschokt als alle andere slachtoffers, waar dan ook. Maar het is niet weg te cijferen, dat de grote klap pen nog grotere klappen elders zijn gevallen'. Daarvoor zijn reeds Voorne en Goeree de zichtbare bewij zen. Plaatsen waar eens mensen woon den en gelukkig waren, velden waar vruchtbare gewassen dp grond uit schoten en weilanden, waarin koeien Vaak gaan de dijken vóór de mensen Wat moet men grijpen uit dit diép tra gisch gebeuren? Men weet het niet, de Indrukken zijn veel en vrijwel alle in- droevig. Mag ik- enkele beelden in mijn herinnering terugroepen, dan zie ik er gens bjj de Moerdijk een man en een vrouw met twee kleine kinderen, gehol pen door twee militairen, in een boot op het water zwalken. Een paard staat nog net met zijn kop boven water van zijn stal uit naar bui ten te kijken. Een boerenknecht waadt tot zijn borst door het water om de tou wen, waarmee het vee in de stallen is vastgebonden, los te snijden. Hij rukt aan de halsters van de dieren, doch onwrik baar blijven ze staan, onwillig om twin tig meter door het water te waden en de veilige wal te bereiken. Te Fijnaart wordt een gebroken oude man een Rode Kruispost binnengebracht en snikkend vertelt hij. hoe zijn vrouw in de nacht van het dak is gegleden en in het kol kende water is verdwenen. Een lid van de commandotroepen uit Roosendaal kan de dringende bede van een hoofdinge-' land niet weerstaan en zwemt met een touw om zi.in middel naar een honderd meter verder gelegen boerderij, waar de vrouw van de ingeland en diens twee kinderen op de bovenverdieping zijn sa mengedrongen. Hij brengt een verbin ding tot stand en weet, behalve dit ge zin ook de buren te redden. In een hoog verhitte bunker te Roosendaal staan dampende commando's hun kleren droog te stomen: Dierenleed Zojuist zijn ze doornat uit het water gebied teruggekeerd en hun enige wens is, om zo spoedig mogelijk met droge plunje weer terug te keren. Ergens op een droog stuk land staan honderden stuks loeiend vee met volle uiters. Zij zijn voorlopig gered, maar vele zijn zwaar ziek en zullen binnenkort aan longontste king sterven. Ieder roept om boten, maar men ziet er slechts weinig. En een ieder vloekt en klaagt, waarom er nu juist op dit punt geen vaartuigen zijn die de hulpeloze slachtoffers, die daar ginds uit de bovenverdiepingen met handdoeken zwaaien, kunnen redden. En komt er dan eindelijk een boot. dan kan men vrijwel niet tegen de nog steeds hard waaiende wind oproeien en telkens wordt de schuit weer teruggeslagen. Demonstratie van menselijke onmacht De- buitenboord motoren kan men de eerste tientallen meters vaak niet ge bruiken. doordat ze vastslaan in de bo dem. Het is telkens weer een demon stratie van menselijke 'onmacht tegen de kracht van de elementen, die daar rond de Moerdijk en rond Willemstad nog steeds hoogtij vieren. Stormvlagen jagen de natte sneeuwbuien over het -geteis terde land. waar nog steeds slachtoffers vallen en satanisch loert soms het bleke gelaat van de zon door de wolkenflar den. Mensen worstelen voor hun leven, elke minuut van deze vreselijke dagen en het is de tragiek, dat vaak eerder de dijken dicht moeten of nieuwe door braken moeten worden voorkomen, voor dat men zich kan bekommeren om het lot van de duizenden, die met angst om het hart wachten op een roeiboot, die hen naar de veiligheid daar heel in de verte kan brengen. De. grote Ahoy-hal te Rotterdam is in gereedheid gebracht voor de ontvangst van de getroffenen uit de overstroomde gebieden, die in groten getale Rotterdam binnen komen. Enorme hoeveelheden voedsel, kleding, bedden en andere goederen zijn in deze hal onderge bracht, ter leniging van de eerste nood van de' slachtoffers. De bin nenkomenden worden er liefderijk verzorgd, door U.V.V.-sters, padvinders en -sters. ADVERTENTIE. Steunt het NAT. RAMPENFONDS DEN HAAG - GIRO 9575 Adv. aangeboden door fabrikanten van LEKASIN en TONICUM NOURY Een gezin uit Slikkerveer, vader, moeder en twee baby's wacht in de Ahoy-hal om te worden ingeschreven. rustig grazend rondliepen, zijn plotse ling herschapen in grote meren, waar hier en daar een groepje bomen of een boerenschuur uit oprijst. En waar de wegen iets hoger liggen, zodat zij niet helemaal door het water overspoeld werden, liggen nu lange, vettig-grijze glibberbanen, zo nu en dan onderbro ken op plaatsen, waar het water een heel stuk van de dijk domweg opzij heeft gedrukt. Het is een triest gezicht het angstig bijeengedreven vee op de stukken intact gebleven dijk te zien staan, zielig gelaten hun verder lot af wachtend. Nog steeds mensen in nood... Er ging een schok van ontroering door de opvarenden van ons kleine vliegtuig toen wij mensen zagen. Men sen, die eindelijk na lange uren ang stig wachten een rubberboot die door vliegtuigen van luchtmacht, ma rine en KLM in grote hoeveelheden worden „gedropt" boven de rampge bieden hadden kunnen bemachtigen, en nu, met vrijwel niets anders dan de herinnering aan een angstwekkend avontuur, als een klont ellende langs de daken van wat eens hun huizen waren, voeren. Op weg naar een plaats, vanwaar men hen zou kunnen vervoeren naar een warm bed en een beetje rust. Want Noord-Beveland, hun kleine stukje vaderland, is verdronken. Dit eiland is inderdaad wel een van de ergst getroffen gebieden. Het is één grote watermassa, waar boven uit de daken steken als om aan te geven, dat hier toch heus mensen hebben ge woond. Mensen, die rfu in motorsloe pen en in de kleine felgele rubberboten worden geëvacueerd, en een laatste, moedeloze blik werpen op een klein kerkje, dat iets hoger is gebouwd en daarom nu als een dwaas achterblijf- sel van een vroegere tijd boven de grauwe golven uitsteekt. Hier en daar ligt nog een stuk dijk boven water uit. En wie een bijzonder goed voorstellingsvermogen bezit, zou zich wellicht de omtrekken van dit kleine Zeeuwse stukje grond voor de geest kunnen toveren. Maar wie daar over niet beschikt, komt niet verder dan tot een ruwe schets, die nooit klaar komt omdat men tenslotte niet meer weet naar welke kant van de rode daken men nu het verdere verloop van de dijk moet denken Noord-Beveland is ondergegaan in deze gigantische slag, waarin het wa ter voor de zoveelste maal weer eens overwinnaar is geweest. Walcherennauwelijks hersteld. Op Walcheren, nauwelijks hersteld van de zware oorlogswonden, heeft men de oude vijand wel zeer spoedig teruggezien. Een deel van Zeelands tuin is opnieuw een prooi van de gol ven geworden. Toch was het hier, dat wij ook een symbool van de onverzet- telijkneid van de geeuwen hebben ge zien. Op dat stuk van het eiland, dat gespaard is gebléven voor deze ramp, draaiden de molens alsof er niets aan de hand was, en de kinderen op het pleintje van een dorpsschool juichten ons vrolijk toe toen wij laag een cir keltje draaiden boven dit stukje nor maal leven in deze poel van ellende. En in de vrolijke armzwaaien en de juichkreten van deze kleine Zeeuwen lag toch iets besloten van het aloude „luctor et emergo". Zo goed als dat in Vlissingen te zien was, waar in alle straten volop werd gewerkt om hulp aan het andere deel van het eiland te verlenen. Over de Westerscheide vliegend heeft men twee rampgebieden, links en rechts, van zich. Rechts het gebied van Zeeuws-Vlaanderen, voorbij Ter- neuzen, dat zelf een vrij droge indruk maakt, maar waaromheen de polders alle,vol zijn gelopen. Overstekend naar Zuid-Beveland krijgt men weer dat zelfde gevoel hoe het mogelijk is, dat het rustige v/ater daar beneden zulke vreselijke verwoestingen heeft kun nen aanrichten. Maar een enorm gat in de zeedijk tussen .Ellewoutsdijk en Baarland, en een door dat 'gat ergens midden in de (overstroomde) polder geworpen veerboot liggen daar als be wijzen. Waar eens de trein reed, die Wal cheren en Zuid-Beveland met de rest van Nederland verbond, bewegen zich nu. kleine, taaie „ducks" met hulpmid delen voor de getroffenen. Van spoor wegvervoer zal voorlopig geen sprake kunnen zijn, want al zou het water morgen verdwenen zijn dan nog zou het lange tijd duren voor de schade aan de onderspoelde spoordijk is hersteld. Mensen wachten op hun redding Het is moeilijk op een tocht als deze nog te geloven in het „ik worstel en kom boven". Waar men ziet is water: Zuid-Beveland, Schouwen en Duive- land, Tholen. En overal datzelfde tries te beeld van verloren gegane bezittin gen, van vee op dijken, en helaas van ook nog steeds mensen op droge stuk ken, in angstige afwachting van hun redding! Soms heeft het water al iets van zijn geheimen prijs gegeven en is het al weer zover gezakt, dat een vernietigd huis te zien komt, of een aantal ver dronken dieren. In het Zuid-West-Brabantse land zoekt men ook tevergeefs naar herken ningspunten. De kaa-t geeft aan welke namen men aan een aantal als in panische schrik bijeengevluchte rode daken moet geven, maar dat is vaak alles. En hetzelfde beeld blijft het landschap beheersen, Overflakkee, de Hoekse Waard, Beyerland, ergens staat een schoolgebouw, waar nog honder den vluchtelingen op hun redding wachten, de hemel prijzend voor het feit, dat zij voorlopig geborgen zijn, maar niet eerder gerust vóór zij werke lijk vaste grond onder de voeten zul len hebben Eindelijk tveer normaal leven Het is bijna een verademing als Per nis, en daarachter Vlaardingen, zicht baar worden. Het zonnetje geeft alles beneden een extra fleur en daardoor lijkt het een paradijs na alle beklem mende narigheid, die men zo juist heeft gezien. En toch is ook dit niets anders dan het normale leven dat ook zij, die thans alles verloren hebben, nog op redding wachten of ergens in rubber bootjes zwalken, tot voor enkele dagen hebben gekend. „Hoe krijgen ze dat water er ooit weer uit?" Het nuchtere Hollandse verstand, dat zich door deze ellende hoogstens even laat beïnvloeden, en nu al weer aan het plannen maken is, fluistert ons in, dat het zeker gebeuren zal. Wij twijfelen er niet aan: het water zal ook al is het nu nog heer en meester opnieuw verjaagd worden. Weer zullen mensenhanden dijken dichten, polders droogmaken en ver woestingen herstellen. Maar bij de rampzalige geschiedenissen, die de Hol landse vaders geslacht na geslacht aan hun kinderen zullen vertellen om hen te waarschuwen voor het water die onberekenbare, nooit te vertrouwen medespeler zal een nieuwe, ver schrikkelijke, gebeurtenis ,op de eerste plaats komen: de overstroming van Februari 1958! Voorkom besmetting 1 Neem Monties, het nieuw» „Iwe.rmldd.l. D.» Infecterende mond- .r tabletten h"'!"'" «Idoer.de en bovendlo" aangenaam van smaak. Noem tlJdUff Oproep Gen. Synode Ned. Herv. kerk Het moderamen (dagelijks bestuur) van de Nederlands Hervormde kerk, in deze handelend namens de Gene rale Synode deelt het volgende mede: 1. 't Moderamen steunt met alle kracht de oproep tot medewerking aan de nationale inzamelingen, welke oproep mede in zijn naam gedaan is door de Oecumenische Raad van kerken in Nederland. 2. Het moderamen heeft met grote instemming begroet het initiatief van de Diaconale raad van de Nederlands Hervormde kerk om sociale werksters en andere hulp via haar provincies ter beschikking te stellen. 3. Het moderamen heeft het voor- nemep de gemeente op te wekken in de morgengodsdienstoefening van aan staande Zondag 8 Februari te komen tot bijzondere verootmoediging, gebed en offer. 4. Dinsdagochtend 3 Februari zal door het moderamen overleg gepleegd worden met de vertegenwoordigers van verschillende andere kerkgenootschap pen, die alle de uitnodiging hebben aanvaard. 5. Waar in evacuatie-gebieden de geestelijke hulp te kort schiet door gebrek aan predikanten stelle men zich in verbinding met ds M. D. Gijsman, telefoon K 1700 - 116306. Predikanten, die voor deze bijstand beschikbaar zijn, gelieven zich daar te melden.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 4