We weten niet, hoeveel er verdronken... Wij hebben de oude vijand nog niet bedwongen Koningin en prinses Wilhelmina in het noodgebied Dinsdag 3 Februari 1953 Pagina 5 In de polders bij Halsteren greep de dood tientallen Verdronken land, dat in uiterste nood verkeert (Van een onzer speci ale verslaggevers). Halsteren, Maandagmiddag. Uit het hoog gelegen H-.lsLeren lopen de bewoners dikwijls even van hun werk weg naar het punt waar de Tholenseweg in de Auvergne polder duikt en waar he water hun een halt toeroept. Want het zijn toch hun plaats genoten, die daar Zaterdagnacht een vreselijke dood vonden, besprongen door de stormvloed, die, aanstormend van de Ooster-Schelde, de zware zee dijk op vele plaatsen doorbrak en zich met vernielend geweld in het lage land stortte. In die polders leefden hun boeren en hun landarbeiders, die alleen maar tegen zich hadden, dat zij onder de zeespiegel woonden, een omstandig heid, die hun nu noodlottig werd. Zij hebben gisteren, en ook nog vandaag, langs de hoge walkanten gezocht. Zij hebben 57 doden gevonden, vrouwen, mannen en kinderen, verkrampt in een laatste worsteling om het leven te behouden. En zij weten, dat er nog meer kunnen worden gevonden, aan drijvend op de wind, die landinwaarts stuwt, want niemand weet nog, hoe veel er liggen onder het puin van hun ingestorte huizen en wanneer het wa ter hen er uit zal spoelen. ten er voor zulleh ze het lek kunnen repareren. Dan is Tholen uit de ergste nood en heeft het Zuiden drinkwater. Boven de weg worden zuurstofcylin- ders in een motorboot geladen. Men zal deze hard nodig hebben. Zo is het in de gehele Noord-West hoek van Brabant, want naast de Auvergne polder liggen er meer pol ders, in een lange rij in de richting Willemstad en Moerdijk. Ze vormen één grote watervlakte, van verdronken land, dat in uiterste nood verkeert. Troosteloze watervlakte, aangevreten dijk Zij staren over de troosteloze water vlakte Tn het Westen blikkert in de felle zo.. de dijk, een gekartelde streep, waar de zee de dijktop aanvrat. Dan is er ineens niets meer. Daar brak de dijk tot de voet door. En weer komt deze gekartelde rand boven het water uit om verder te gaan in de richting, waar in de verte de kerken en huizen van Tholen boven het water uitsteken. Een armzalig stukje waterkering is van deze massieve zeedijk overgeble ven. Geen meter lijkt, zo van een af stand gezien, onbeschadigd. En dat ki lometers lang! Hier en daar steken beven de blin kende watervlakte de daken van en kele kapitale boerderijen en grote landbouwschuren uit. Die zijn nu ver laten. Wilgen steken hun takken boven water, onderin hangen slierten hooi en stro, die bij het vallen van het getij er in achter zijn gebleven. Kleine dag lonershuisjes staan verstrooid nog overeind. Wonderlijk gespaard geble ven tegen de ronkende watervloed. Maar verderop hangt een huis scheef in het water, en staat op instorten. Een dakraam staat open, er waait een stuk gordijn uit. Van wat nog overeind staat konden de bewoners worden gered, maar-tien tallen arbeidershuisjes werden wegge spoeld in de nacht bij de eerste vloed golf, later ondermijnd door het bar- nende water en het rukken van de storm. Als zij nog op de zolder of op de daken zaten, hadden de bewoners geen kans op redding. MOTORBOOT TE LAAT De inwoners van Halsteren kunnen het vertellen. Hoe verschrikkelijk die Zondag voor de bewoners van de Auvergne polder is geweest. Zij hebben daar gestaan op de uiterste grens van de weg, waar het water tot stilstand kwam. Ze hebben gezien, hoe dappere kerels, jongens uit Halsteren en schip pers uit Tholen en Bergen op Zoom, met roeiboten zich waagden op deze opgezwiepte binnenzee, op weg naar deze boven water uitstekende daken om te zien of zij nog levens konden behouden. Zij hebben óók gezien hoe Zondagmiddag een van die dagloners huisjes, waar een vrouw, een man en drie kinderen op de rand van het dak zaten, langzaam in elkaar zakte. Zij zagen de mensen in het water worste len, ze hadden pog hoop, dat ze, voort gedreven door de stormwind, zouden komen aandrijven, maar ineens waren ze verdwenen. Roeiboten, die op weg naar hen toe waren, zochten nog, maar konden niets vinden. Hadden ze maar een motorboot ge had, dan hadden we er meer kunnen redden, zeggen ze. Nü is die motor boot er, goed bruikbaar, zeker, maar voor velen te laat. BRANDWEERAUTO MET GILLENDE SIRENE Ze vertellen ook het verhaal van die wachtmeester van de rijkspolitie, die met de brandweerauto op het eerste alarm de polder was ingetrokken, met gillende sirene om de slapende mensen te waarschuwen. Maar ze stuitten op het aanstormende water. Ze keerden om en reden voor de aanvallende vloed uit. Ze gingen van de wagen om vluch tende mensen op te halen, mee te ne men. Zo kwam een moment, dat de wagen verder moest om niet overspoeld te worden. Twee dappere kerels waren in het duister nog aan het zoeken. Eén van hen wist zich later te redden, de ander wordt vermist. De wachtmeester nam nog een oude man op zijn schou ders, maar op weg naar de veiligheid moest hij een boerderij invluchten. Op de zolder hebben ze gezeten, urenlang. Totdat ze door een roeiboot werden af gehaald. Redder en geredde moesten zelf worden gered. Er is daar in die Auvergne polder veel leed geleden, maar er zijn ook prachtige staaltjes van moed en offer vaardigheid getoond, die de mensen stil maken. 57 slachtoffers hebben ze gevonden, maar nog patrouilleren ze langs de hoge kant om te zien, of er nog meer aan komen drijven. Daar wordt ook gezocht onder de lagen hooi en stroo, die op die kant zijn aange spoeld, en zijr blijven liggen bij val lend water. In die chaos ontwaart men een wrakke stoel, een tafel, overblijf selen van een kast, weggespoeld uit een ineengestort huis. V EEC ADA VERS OPRUIMEN Maandagmiddag zouden vijftig mili tairen aankomen om langs deze kant te gaan zoeken naar slachtoffers en cada vers van omgekomen vee. Deze laat- sten moeten spoedig worden opge ruimd. Over de weg vaart een roeiboot je met technici in de richting Tholen, want daar in het dorp, dat nog droog ligt, maar geheel door hét water is omgeven, heerst al drinkwater- en voed*'-' De waterleidingbuis is op di '.- i u.prongen. Als zc. deze plaats k h°- n, en ze vech- Geen carnaval De carnavalsverenigingen van Weert, Mierlo, Roermond, Sittard, Maastricht en Kerkrade hebben besloten alle feestelijkheden tot 7 Februari af te gelasten. Zoveel mogelijk zullen zij financiële steun geven aan het „Nat. Rampenfonds". Het algemeen bestuur van de carna valsvereniging te Breda besloot de carnavalsfeesten in Breda af te ge lasten. Op het ogenblik bevinden zich in Breda plusminus 5000 evacués, waar van er velen ondergebracht zijn in kazernegebouwen. Getracht wordt hun zoveel mogelijk onderdak te verlenen bij particulieren, waarvoor de mede werking onder de burgerij zeer groot is. Een der gebouwen van de Chassé- kazerne is inmiddels ontruimd voor de ontvangst van Canadese troepen, die komen medewerken aan de hulpver lening. Alle goederenzendingen naar Don Haag Het hoofdbestuur van het Neder landse Rode Kruis deelt mede, dat geen enkele zending kleding, goe deren enz. meer aan de Ahoyhallen in Rotterdam bezorgd kan worden, het zij per trein, vrachtauto of welk vervoermiddel ook. Alles wat in gezameld is, dient te worden ge zonden naar de intendance van het Nederlandse Rode Kruis, Fluwelen Burgwal 19, 's Gravenhage. Wie heeft: Groene erwten voor noodgebieden Het hoofdbestuur van het Neder landse Rode Kruis deelt mede: de heer Huizinga van de peulvruchtenstudie- combinatie te Wageningen in het cen traal Instituut voor Landbouwkundig Onderzoek (CILO) te Wageningen heeft beschikbaar gesteld 2000 kg groene erwten. De heer Huizinga ver zoekt alle boeren, handelaren en gros siers in peulvruchten dit voorbeeld te volgen. Zij kunnen te Wageningen (tel. 8370/2645) opgeven wat zij beschik baar willen stellen. Wie had er aan gedacht dat dit zou gebeuren? Biesbos-i npoldering een gevaar r9 (Van ipeciale verslaggever). De Wieldrechtse zeedijk zal het wel houden. Dat is de mening van de man nen, die in de beschutting van een schuur tegen de .binnenkant van de dijk de gebeurtenissen van de afgelo pen 48 uur bepraten. De Wieldrechtse zeedijk is de laaiste begrenzing aan de Zuidzijde van 't eiland van Dordrecht, die de kern van het eiland moet be schermen. Hij heet zeedijk, maar wie zal er werkelijk ooit bij hebben stil gestaan, dat hij die functie nog eens metterdaad zou moeten vervullen? In cle nacht van Zondag op Maan dag, omstreeks kwart over trwee is te Scheveningen het 2709 br. reg. ton metende Franse schip „Car thage" aan de grond gelopen. Men seinde vannacht, dat het schip zich dicht bij Radio Scheveningen be vond, waarop de reddingboot van IJmuiden uitvoer. Het bleek ech ter, dat men Rudio Scheveningen had aangezien voor Radio Sche veningen te IJmuiden. Onder stoom ligt het schip hoog op het strand. BUR. WATERSNOOD van het Rode Kruis Het hoofdbestuur van het Neder landse Rode Kruis heeft een speciaal bureau „Watersnood" ingesteld, dat gevestigd is op de Princessegracht 27, Den Haag. De leiding van dit bureau berust bij de heer J. C. Japikse, oud directeur van het voormalige Centraal Distributiekantoor, die de verschillen de activiteiten van het Nederlandse Rode Kruis ten behoeve van de wa tersnood coördineert. 9 Alle aanvragen voor materiële hulp verlening komen bij dit bureau binnen en worden ten spoedigste door de ver schillende diensten uitgevoerd. Aan biedingen voor materiële hulpverlening komen eveneens bij dit bureau binnen en worden daar gecoördineerd. De te lefoonnummers zijn 184790, 184791 en 184792. De zendingen kleding en andere ma teriële goederen komen in zo grote getale bij de intendance van het Ne derlandse Rode Kruis binnen, dat de Houtrusthallen in Den Haag als op slagplaats in gebruik genomen, niet voldoende ruimte bieden. Nu zijn de koninklijke stallen evenals het circus in Scheveningen en een deel van de remise van de HTM, Fruitweg, ook beschikbaar gesteld. Geen Commando Troepen omgekomen De commandant van de Commando Troepen Roosendaal verzoekt ons m"''e te delen dat de berichten waarin mei- ding wordt gemaakt van het omkomen van mannen van zijn onderdeel be slist onwaar zijn. BIESBOS NU OOK ONDERGELOPEN Tot hun ontzetting hebben de land bouwers van de Dordtse Biesbosch hun prachtige polder, een gebied van 1400 a 1500 ha, gisteren toch nog verloren zien gaan. De naast de Biesbosch ge legen Prinsenpolder is Zondag al over stroomd. De scheiding tussen ae Prin- ser.polder en de Dordtse Biesbosch, een kade, die de oude veerweg wordt ge noemd, is nu doorgebroken, zodat het Water uit de Prinsenpolder in de Dordtse Biesbosch stroomt. De polder staat blank en de schade is, evenals overal elders op het eiland van Dord recht, enorm. Alle polders ten Zuiden van de Wieldrechtsezeedijk zijn nu verloren. DE WATERSNOOD IN ZEELAND. Grote gedeelten der provincie zijn met bereikbaar. In Rilluiid-Bath, het enige punt van Zeeland, dat bereikbaar is uit Bergen op Zoom, is men dag en nacht nog oezig. de bewoners per boot uit cle huizen ie halen cu m veiligheid ie brengen Nu is het dan zo ver, want van hier een paar kilometer Zuidelijk van Dordt tot aan het Hollands Diep: één grote vaalgrijze kolkende water vlakte. Midden in deze waterbaaierd de aan puin gebeukte spoordijk, die op drie, vier plaatsen werd over spoeld en niet bij machte was het aandonderende water te keren. Scheef gezakt hangen de bovenleidingen in het water. En wat zie je verder? Al leen maai water, water, water ja, dat water, wij hebben het getemd, het water, dat de vijand was van onze lage landen het heeft zich in vaste banen laten dringen. Honderd jaren er. meer ervaring in de strijd met deze vijand hebben in machtige waterbouw werken, in bruggen en dijken, hun neerslag gevonden en Nederland kan met reden trots zijn: wij hebben het water bedwongen. En nu zijn daar onverwachts de elementen losgebroken. Een donde rende orkaan heeft de dijken gebeukt, het water opgestuwd in een niets ont ziend geweld. Nu staan de mannen in i de beschutting van een schuur op de Wieldrechtse zeedijk uit te zien over t deze in één nacht tot een onheilspel lende dreiging geworden watervlakte: de zee is Holland binnengedrongen en zeker als van de Wieldrechtse zeedijk, zij weten niet, waar deze losgebroken kracht straks de dijken zal aanvreten. Ja, de dijk zal het wel houden; hij ligt daar zwaar en massief. Maar zo zo zeker zijn ze niet van de dijk, die ginds meer Westelijk de Kil binnen de perken moet houden. Wie heeft er ooit aan gedacht? Wie heeft er eigenlijk ooit aan ge dacht, dat deze dijken nog eens zo zouden worden aangeknaagd? De man nen op de dijk niet. Ja, ze hebben thuis in het kabinet nog een boek, waarin de Sint Elisabethsvloed staat beschreven. Het is lang geleden, in 1421, maar vraag het aan de bewoners van deze streek, die het uitzicht heb ben over de Biesbos en zij kunnen er u alles van vertellen. Want thuis, in het kabinet staat het boek, waarin de vloed werd beschreven. Op 1 Februari van dit jaar zijn ze in de heel vroege ochtenduren op wrede wijze aan dit verhaal herin nerd: een orkaan en een springvloed. Als toen, ruim vijfhonderd jaar ge leden, toen de mensen yrijwel onge wapend tegenover de elementen ston den. De dijken hebben het tot nu toe gehouden, al die jaren weerstonden zij de stormvloeden en nu, in de nacht van 31 Januari op 1 Februari zijn al- lerwege de gaten in de dijken gesla gen, in de zware spoordijk, in één machtige vloedgolf genomen, als was het een dijkje van een kinderfort aan het Scheveningse strand. Hier en op tientallen plaatsen elders op de Zuid- Hollandse eilanden. Het wijde zware polderland is een zee geworden. En nu zeggen de men sen: tegen zo iets zijn de dijken niet bestand geweest en het onderhoud heeft te wensen overgelaten. Verkilling is een probleem Er is meer. De uitzonderlijk zware storm, samenvallend met een uitzon derlijk hoge springvloed, hebben de aandacht gevestigd op een probleem, waarover al geruime tijd is gediscus sieerd dat probleem heet de Biesbos. Dat probleem heet ook: de verzilting van de kostbare Nederlandse bouw grond. De Biesbos is niet zo maar een zaak, waarvoor watertoeristen zich mogen interesseren. De Biesbos is ook niet alleen maar een inpolderingsobject. De vraag, waarover het gaat, is of de Biesbos als reservoir ter verwer king van het opstuwende water, al of niet bij een storm van orkaan kracht, al of niet bij uitzonderlijk springtij, kan worden gemist. Wanneer het wa ter rond Dordt enkele tientallen centi meters zal stijgen, och, dat is niet zo verschrikkelijk, want men kan er voor zieningen tegen treffen. Maar wan neer het water letterlijk de spuigaten uitloopt en die spuigaten zijn ver stopt in de Biesbos en in de Brielse Maas ja. dan komt Leiden in last. Nu staan de straten in'Dordt blank, want de Noordendijk was niet zwaar genoeg en niet hoog genoeg. Nu staat de Hoekse Waard vooi een groot deel blank cn heerst op Voorne en Putten een noodtoestand, nu is de spoordijk naar de Moerdijk bezweken en kolkt de zee brak water over het vruchtbare land. Nu wordt de zware, _;rijze klei aangevreten en sterft boom' ên struik. Want de zee laat zich geen halt toeroepen: wij hebben haar niet bedwongen, al meenden wij, dat wij er waren. Zeker, deze vloed, deze storm, ze waren uitzonderlijk zwaar en op een zo overweldigende uitbarsting van ele mentaire natuurkracht was men te kort verdacht, om afdoende voorzie ningen te treffen. Maar daarmede is het probleem niet uit de wereld, Het probleem van de Biesbos, van de Brielse Maas, van de ■oortwoekerende verzilting tevens. En deze problemen, zij lopen niet parallel. Daarom is het zo'n ingewikkelde zaak. Op de Wieldrechtse zeedijk even ten Zuiden van Dordt hebben wij er iets van bespeurd. En dat was huivering wekkend. DUIVELAND ONDER WATER. Luchtopname van' de overstromin gen op Duiveland. Op het dak van een huis, heel alleen in het onder gelopen land, dat een drieste aan blik geeft, zit een man, die zwaait naaf het overvliegende toestel. Een rubberboot is blijven steken in dat, wat voor de ramp waarschijnlijk 'n boomgaard is geweest. Luchtopname ANP-foto. Film van en voor de noodgebieden De Cinetone heeft de cineasten Her man van der Horst, Bert Haanstra, Ytze Brusse en Van Haren Noman naar de noodgebieden gestuurd met gemo toriseerde jollen en een eigen voedsel pakket, om een aantal filmshots op te nemen, waaruit een film zal worden samengesteld, die men hoopt te gebrui ken in de grote hulpactie voor de slachtoffers van de gebieden. Polygoon-Profilti heeft ook gisteren de gehele dag met acht equipes film opnamen gemaakt in de rampgebieden. Een van deze equipes heeft uitsluitend luchtopnamen gemaakt. Uit vrijwel alle landen ter wereld zijn telegrammen ontvangen met het dringend verzoek filmmateriaal te zenden. Duizenden meters film zijn gisteren per vliegtuig verzonden, onder meer naar Amerika, Indonesië, Cura-' gao, Engeland en andere landen. EEN KLEINE INFECTIE is dikwijls het begin van langdurige, narigheden. Zuivert open huidplekken. met de desinfecterende en snel genezende Prins Bern hard morgen ochtend terug De koningin verliet gisterochtend om 7.00 uur Soestdijk voor een bezoek aan de geteisterde gebieden. Na een koit oponthoud in Den Haag heeft zij zich in Dordrecht ingescheept op een vaartuig van de rijkswaterstaat. Het eerste doel was 's Gravendeel, waar de koningin de evacuatie aanschouw de en gesprekken voerde met de burge meester, een aantal dokters en de ge troffen bevolking. Per boot ging de tocht verder naar Numansdorp, waar zij zich onderhield met vele evacué's, die in een café waren ondergebracht. In Middelhai nis, het volgende doel, waadde de koningin met waterlaarzen door het water om het gemeentehuis te bereiken, waar zij zich liet voor lichten over cle situatie. De koningin had de bedoeling verder te varen naar Stellendam, maar moest door tijdge brek daarvan afzien. De kapitein van het vaartuig wilde de verantwoorde lijkheid niet op zich nemen in het don ker een haven binnen te varen, waar voortdurend boten in en uit gingen. De koningin keerde om 19.00 uur in Dordrecht terug en reed vandaar naar Rotterdam, waar zij achtereenvolgens de evacuatiecentra in het Feyenoord- stadion en de Ahoy-hallen bezocht. In de Ahoy-hallen sprak zij o.m. met vluchtelingen van Schouwen en Dui veland. Zij toonde zich zeer bewogen met het leed van deze mensen. Om 21.00 uur gisteravond kwam zij op Soestdijk terug. Naar alle waarschijn lijkheid zal de koningin morgen op nieuw de geteisterde gebieden bezoe ken. Prinses Wilhelmina heeft het gister ochtend aangevangen bezoek door de geteisterde gebieden in Zeeland voort gezet. Met de veerboot prins Willem I arriveerde zij 's middags in Hoedekens- kerke. Vervolgens begaf zich zich naar Kruiningen, Hansweert-Oost, Goes, Wolphaartsdijk, 's Gravenpolder, Kwa- dendamme, Driewegen, Oudelande, 's Heerenbroek en Leeuwendorp. Via de Sloepolder ging zij vervolgens naar Walcheren. Om half zes arriveerde zij in Vlissingen. Via Koudekerke ging zij naar Middelburg, waar zij de nacht heeft doorgebracht. In alle gemeenten onderhield zij zich met nabestaanden van de slachtoffers, met autoriteiten en met werklieden, die bezig zijn de dijken te dichten of te herstellen. Van daag gaat prinses Wilhelmina via Veere en Kamperland naar Noord Beve land. Ook zal zij een bezoek aan Zie- rikzee en aan andere gemeenten op Schouwen-Duiveland brengen. Prins Bernhard heeft met de rege ring telefonisch overleg gepleegd over zijn vervroegde terugkeer. De prins zal j terugreizen met het lijnvliegtuig van de KLM dat Dinsdagochtend van het {vliegveld Idlewild vertrekt. De prins deelde mede, dat hij verscheidene af- I spraken heeft kunnen uitstellen, zodat j hij weer naar de Ver. Staten over enkele weken hoopt terug te keren. De prins zou in zijn progr emma voor gistermiddag geen verandering bren gen en zoals hij voornemens was de tentoonstelling in het Metropolitan openen. Prins Bernhard heeft !>c v ■mnemen j onmiddellijk na aan:; - ver- stroomde gebiedt n t 4 te bezoeken.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 3