Ramp onder zelfde omstandigheden
als watersnood in 1825
Overzicht rampgebied in
W est-Noor d-Brabant
I Oostende bedreigd met het
uitbreken van epidemie
3 Helicopters redden vele
geïsoleerde families
Dinsdag 3 Februari 1953
Pagina
Ook ingedijkte zee maakt gevaren
niet denkbeeldig
(Van een onzer medewerkers)
De voor een deel van ons land zo rampzalig geworden nacht van 31
Januari op 1 Februari kenmerkte zich door vrijwel dezelfde omstandighe
den als die waaronder de stormvloed van 1825 is geschied. Ook nu werd het
gevaar acuut omstreeks de maandovergang, het was springtij en volle maan,
evenals toen en weer viel een, aanvankelijk onschuldig lijkende atmosferi
sche storing, welke tenslotte een uiterst gevaarlijke werd. samen met op
trekkend water. Tenslotte waren ook de algemene weersomstandigheden
weinig verschillend en het behoeft dan ook geen betoog, dat de bulde
rende stormmacht, welke ditmaal voor Overijssel niet fataal is geworden,
langs en achter de oude Zuiderzeekust, menige bewoner met zorg heeft
vervuld. Vooral in deze streken leeft men dan ook intens mee met het leed
van de getroffenen in het Zuiden en Westen des lands.
Onberekenbare kracht van i
opstuwend water
De vraag of een waterkerende dijk
zo sterk kan worden gemaakt, dat
practisch alle gevaren zijn buitenge
sloten, heeft reeds menige grote gees
ten beziggehouden. Tot eer van onze
technici, die zeker niet voor niets een
wereldfaam hebben verworven, moet
gezegd worden, dat deze vraag bijna
met „ja" kan worden beantwoord.
Misschien zelfs voor 99 procent maar
helaas leidt nog steeds het ontbre
kende ene procent tot nationale ram
pen. Dit is de technische wetenschaps
beoefenaren ook niet kwalijk te ne
men, want zij laten zich natuurlijk ook
niet voorstaan op de volkomen be
heersing van de krachten van het
heelal, doch baseren hun berekeningen
op de uitzonderingstoestanden van het
verleden. Doch, niemand weet, welke
de uitzonderingstoestanden van de
toekomst zullen zijn en zo kan er van
een absolute zekerheid dan ook nim
mer worden gesproken.
De kracht van water, opgestuwd
door stormen en orkanen, blijft in
zekere zin dan ook onberekenbaar
en als natuurkrachten van West of
Noordwest komen opzetten, dan
blijft het zaak voor de betrokken
dijkinstanties om op alle gebeurlijk
heden voorbereid te zijn.
De Afsluitdijk hield het
goed uit
In de lage landen van Overijssel, en
ook in de Zuiderzeepolders zelf, staat
het denkbeeld van storm- en dienten
gevolge watergevaar tegenwoordig op
de achtergrond. Maar zij, die de zorg
hebben over de dijken van de Zuider
zeepolders, verliezen de waakzaam
heid niet uit het oog en voortdurend
«-lijft het oog op de toestand dezer dij-
km gericht. Achterwaarts in het
Overijsselse land schijnt men meer
verz^erd te zijn van een beheersing
van <e natuurkracht te allen tijde,
want >ïer werden de- dij kén afgegra
ven en.ais zodanig niet meer onder
houden <c*rtat scj-iiint, nu
de afsliritfofcj— en
zee reed- ingepolderd.
De afsluitdijk heeft het bij zijn
jonaste beproeving inderdaad prach
tig gehouden, maar zij, die er in de
rampnacht van Zaterdag op Zondag de
golven tegen en overheen hebben zien
slaan, zullen zich toch wel even
angstig hebben afgevraagd, of een
volgend ogenblik de oude Zuiderzee
niet met onweerstaanbare kracht uit
haar bueien zou breken.
Met verzwelging van het nieuwe,
welvarende polderland en zijn daar in
verrezen woonoorden en van de lage
landen achter de dijk, waarover in
vroegere stormnachten, de noodheem-
raden, in het licht van brandende pek
kransen moesten waken.
ven jaar later deed een nieuwe over
stroming de Dollard ontstaan en in
1421 vormde de 2e St Elisabethsvloed
de Biesbosch. Bij deze vloed verdwe
nen niet minder dan 72 dorpen, ter-,
wijl 100.000 mensen omkwamen.
Op 1 November 1570 teisterde een
der grootste overstromingen West-
Europa van het Kanaal tot aan Jut
land. Bij deze Allerheiligenvloed, die
vier dagen duurde, liep het water in
Noord-Holland een halve meter over
de dijken, die op vele plaatsen door
braken. Een groot gedeelte van Gro
ningen, Friesland en bijna alle Zuid-
Hollandse en Zeeuwse eilanden liepen
onder water. Enkele stukken land gin
gen voorgoed verloren, zoals delen van
verscheidene dorpen langs de Hol
landse kust, de Broodeloospolder bij
Tholen en het eiland Wulpen bij Cad-
zand. Zo kan men periodiek doorgaan
en in 1633 telde men al de zevende
Allerheiligenvloed, waarbij in Zeeland
alleen reeds 360 doden waren te be
treuren. Vier jaar later volgde de 5e
Kerstvloed, waarbij een groot deel van
Holland, Utrecht en Overijssel bver-
stroomde, terwijl een ijsdam in de Rijn
de Neder-Betuwe onder water zette.
Voor onze streken spreken tot het hui
dige geslacht echter meer de stormvloe
den van 1775 en 1776, omdat deze het
eigen woongebied niet alleen hebben
geteisterd, maar ook hebben veranderd.
In laatstgenoemde jaar werd in N.W.
Overijssel b.v. het dorp Beulake weg
geslagen, waaraan de naam van de
tegenwoordige plas, het Beulakerweide
is ontleend.
Hoe het in 1825 gebeurde
Merwede, Dordtsche kil, Hollands
Diep en de Amer. In het algemeen
hebben echter de dijken zich hier toen
uitstekend geweerd, zodat rampen
uitbleven en hoegenaamd geen schade
werd aangericht.
Het ergste heeft van deze vloed te
lijden gehad, 't gebied rondom de Zui
derzee. Ten Zuiden van Monniken
dam bij voorbeeld werden tien gaten
geslagen van 40 tot 60 meter, waar
door het water met kracht de laagge
legen polders binnenstroomde. Alles
moest vluchten, er was geen houden
aan. Aan alle kanten sloeg men alarm,
Edam en Volendam verkeerden in ge
vaar, de West-Friese zeedijk werd be
dreigd, de dijk van de Anna Paulowna-
polder bij de Ewijcksluis bezweek, de
zeer grote polder Waterland was één
onafzienbare watervlakte, van Muiden
was het grootste gedeelte overstroomd.
Bij Baarn brak de Eemdijk door, ten
gevolge waarvan Bunschoten en Spa-
kenbuurg onder water kwamen te
staan, ten Noord-Westen van de lijn
BaarnAmersfoortNij kerkHarder
wijk stond alles blank, van Kampen
liepen de lager gelegen straten onder.
Om de stad was alles één watermassa,
de omstreken van Meppel stonden
blank, van Urk liep viervijfde deel on
der water, en zo zou er nog veel meer
te noemen zijn.
Het allerergste was ♦nestand
het eiland Marken, waar zich ontzet
tende tonelen afspeelden. Hier lieten
zestien mensen het leven.
Geruime tijd heeft het geduurd eer
het water weer was terug gedrongen.
Later zijn de dijken verzwaard om te
voorkomen, dat andermaal zulk een
ramp ons volk zou treffen.
Graanbeurs Rotterdam
Door de ramp, die de provincies Zee
land, Noord-Brabant en Zuid-Holland
getroffen heeft, was de graanbeurs to
taal ontwricht en konden geen note
ringen worden gemaakt.
Aardappelbeurs Rotterdam
Door de watersnood, waardoor wordt
aangenomen, dat de voorraad in Zee
land en West-Brabant verloren is ge
gaan, konden geen prijzen worden
vastgesteld.
oi;iiiiiii;iii;iiiiiiiiiiiiiiiiiiiriiiiiimiiiiiM
DE OVERSTROMINGEN IN
BELGIE - Ook België werd door
overstromingen geteisterd, die het
treinverkeer ontwrichtten, en velen
uit hun woningen verdreven.
Vooral de kustplaatsen hadden
zeer te lijden onder de storm en
de springvloed. Koning Boudewijn
heejt zich in de loop van Maandag
naar de getroffen gebieden be
geven, om de ellende in ogen
schouw te nemen. Op de foto: Een
stront in Oostende.
ADVERTENTIE.
Mtngaat gabaar ten bate
van JVeerlassds gebitsveraarging
DRIE WEKEN GRATIS
TANDEN POETSEN
Er is in Nederland een tandpasta,
die U wittere tanden geeft reeds na
één enkele maal poetsen. Dat is:
Castella Tandpasta. De fabrikanten
hebben de gelukkige gedachte ge
had, om Nederland massaal en gra
tis te laten kennismaken met deze
unieke tandpasta.
Gedurende korte tijd zullen zij een
kennismakingstube Castella Tand
pasta verpakken bij ieder stuk van
de nieuwe Castella-Spécial Schoon-
heidszeep.
Castella-Spécial, gemaakt op een
nieuwe Amerikaanse installatie (de
enige in West-Europa munt uit door
een schier onuitputtelijke schuim-
vormingen door een romig, naar
lentebloesems geurend schuim. De
prijs van Castella-Spécial is 32 cent.
Voor dit bedrag ontvangt men dus
een stukje heerlijke, nieuwe schoon-
heidszeepen een tube Castella
Tandpasta, genoeg voor drie weken.
Het mag verstandig heten, zo spoedig
mogelijk van dit aanbod gebruik te
makende fabrikanten kunnen dit
slechts zeer tijdelijk doen 1
Nieuw Vossemeer zwaar getroffen
Vluchtelingen vinden gastvrij
onderdak
Duinen sloegen weg
De bewoners van de Noordzeekust
hebben een nacht meegemaakt, om
nooit te vergeten. Zoals gezegd, ging
ook thans de orkaanachtige wind ge
paard met hoog water. De stand was
op verscheidene punten nl. 40 cm hoger
dan ooit is voorgekomen en het mag
nog een wonder heten, dat de ramp bv.
in het Noord-Hollandse gebied, niet
nog veel groter afmetingen heeft aan
genomen. De stormsnelheid bij de
Shetlandse eilanden gemeten op 180
km per uur, was hier niet zo heel veel
minder en het zegt iets, dat het gehele
duinmassief op sommige plaatsen door
het opstuwende water werd wegge
vaagd. Dit gebeurde bv. in Zandvoort,
waar alle toegangen tot de zee ver
dwenen en Noordelijker, waar het
duinmassief zelfs over een lengte van
20 km van de aardbodem verdween.
Men stelle zich voor, en complete dui
nenreeks, eenmaal ontstaan onder ver
pletterende druk van gletschers en nu
in de tijd van een paar uren door de
opdringende zee weder verzwolgen.
Want, zo'n hoog en breed duinmassief
is immers altijd nog wat anders, dan
een dijk, welke door mensenhanden,
met behulp van gevluchten zinkstuk-
ken, enz. gewrocht werd.
Ongeveer 250ste vloed sedert
begin der jaartelling
De watersnood, welke gisteren
en eergisteren in de annalen van
het continent is opgetekend, was
ongeveer de 250ste vloed sedert
het begin onzer jaartelling. Ge
middeld heeft elke eeuw zo'n tien
van deze natuurrampen gekend.
Daar zijn eronder geweest, die in
ons land op verschrikkelijke wijze
hebben huisgehouden.
Het begon met de Kimbrische vloed
een paar eeuwen vóór Chr., die vele
delen van ons land van gedaante heeft
doen verwisselen en rivieren van
richting deed veranderen. Verder was
van bijzondere betekenis de vloed van
839, tijdens welke het Flevomeer zich
Noordwaarts uitbreidde en aldus Zui
derzee werd. Bij deze vloed bereikte
het water de hoogte der duinen.
Ontzettend was ook de Allerheiligen
vloed in 1170, toen men te Utrecht
zeevis ving, het land tussen Texel, Me-
demblik en Stavoren verdween en de
Zuiderzee zover Oostwaarts drong, dat
Kuinre aan zee kwam te liggen. Ze- 1
De stormvloed van 1825 had reeds
in December 1824 een voorproefje
geleverd van wat Februari brengen
zou. Het water was toen over de dij
ken geslagen en had deze aan de bin
nenkant a.h.w. ondermijnd. Toen dan
ook de 3e en de 4e Februari een ge
weldige Westen-Z.W. wind opstak,
weike, evenals tussen Zaterdag en
Zondag jl. naar hetNoordwesten—^-,
draaide, ontstond een noodtoestand^.
al spoedig (bezweek dijk op vOO.
SchiBenrlo—cL'-xaicon
Deze plaatsen kan men nog ten
huidigen dage ondetkennen als^.
men van Zwartsluis,-via Vollen-'*
hove en Blokzijl naar Kuinre
rfjdt. Overal ziet men daar nog de
waterkolken, welke van het ramp
jaar 1825 dateren. En, hier en daar
in de kop van Overijssel staan nog
oude huizen, welke een merkteken
dragen van het eens binnengedron
gen Zuiderzeewater, waarin toen*800
personen, waarvan alleen al in
Overijssel 305 om het leven kwa
men; ook 46.000 stuks vee gingen
verloren.
De gehele materiële schade, die in
1825 echter gedekt kon worden met
f 6.584.000 (het herstel der dijken
kostte f 1.509.297) wordt voor de ramp
van deze eerste Februaridag echter ge
raamd op vele tientallen millioenen en
het is verheugend, dat reeds thans
door geheel ons volk een grote offer
vaardigheid wordt getoond, om in deze
grote materiële behoente te voorzien.
Overstroomd is alles ten Westen van
de lijn OssendrechtWoensdrechtBer
den op ZoomHalsteren en Steenber
gen. De weg HalsterenSteenber?en
dreigt thans te overstromen. Op één
plaats spoelt het water reeds over deze
weg. Men poogt niet zakken zand een
doorbraak te voorkomen. De Kruislandse
polder loopt gevaar en daarom wordt op
last van de burgemeester Kruisland ge
ëvacueerd. Nieuw Vossemeer is reeds ge
heel geëvacueerd.
In Steenbergen zijn dertien lijken aan
gespoeld. vermoedelijk afkomstig van
slachtoffers uit Vossemeer. Verder is
overstroomd het gebied ten Noorden van
de Steenbergse Vliet en ten Zuiden van
de Dintel en voorts alles ten Westen
van de Prinslandse polder langs het Vol
kerak. Deze" polder zelf is echter nog in
tact. Ook is overstroomd het gebied ten
Bastogne cloor zeer zjrare sneeuwval van
Belgische hulp aan Nederland ^Nederlandse autoriteiten in Zeeland.
- - - - Te Antwerpen is zeer hard gewerkt
ondanks eigen moeilijkheden
(Telefonisch van onze Brusselse
correspondent).
om de sluizen te repareren, wat ge
lukt is. De schade, veroorzaakt door
het wegdrijven der goederen uit de
coriesuunueui/. r - o—u.
snelheid het herstel van de geteisterde
gebieden aangepakt. Reeds om half ze»
offensief van Von Rundstedt, is
weer zwaar getroffen en volkomen
van de buitenwereld afgesloten.
Een installatie voor hoogspanning
werd zwaar beschadigd, waardoor
Bastogne in het duister is gedom
peld en noch over water en noch
over gas beschikt.
Ook te Ulven en te Staflo, in Noord-
!3eMfe,is de t«»Uuid-g^terayond t<*n-
Januarivloed van 1916
Tot zover onze medewerker.
Velen bewaren aan de Januarivloed
van 1916 nog herinneringen. Tot slot
hiervan nog enkele bijzonderheden.
Duizenden herinneren zich deze na
tionale ramp, waarbij zestien mensen
om het leven kwamen. In de middag
uren van de dertiende Januari stak
een zware Noord-Westerstorm op, die
het zeewater opwaarts stuwde het land
in. Vooral in de Nieuwe Waterweg
werd het water buitengewoon hoog
opgejaagd. Van Roterdam tot Schoon
hoven kwamen standen voor, hoger
dan men bij mensen heugenis ooit had.
Hetzelfde was het geval langs de
Brielse Maas, de Oude Maas, Noord,
in de vroege ochtend was men gistel
ren met het leegpompen van de ven
keerstunnel onder de Schelde te Antf
werpen gereedgekomen.
Wagenladingen ontsmettings
middelen werden naar Oostende
gezonden, waar de toestand giste
ren nog zeer critiek was. Er is noch
gas, noch water. De gebroken rio
len, vol stadsafval, hebben zich in
de straten met het binnenkomende
water vermengd, evenals de zware1
olie, welke uit de reservoirs van
de hotels is weggevloeid. Er dreigt
hierdoor in de stad een epidemie.
Zodra het water zich terugtrekt,
er onmiddellijk gas en electriciteit ku
nen worden geleverd.
In het gebied van de Schelde, o.a.
de omtrek van Lillo, zijn nog ongéve
duizend personen geïsoleerd. De aut
riteiten verdelen entstoffen teg<
typhus.
De liberale vakbonden, de social:
tische partij, evenals verschillende t
stendige deputaties (d.i. dagelijkse t
Toestand in de Ardennen
verslechterd
Het aantal slachtoffers in België
is nog niet bekend, daar in de Ar
dennen de toestand gisteren nog is
verslechterd. Op sommige plaatsen
«gt de sneeuw drie a vier meter
hoog.
Bastogne, de stad die zich zo
moedig gehouden heeft tijdens het
leebtHonderden auto's en vrachtw~
gc-ns zijn op de wegen ingesneeuwd, de
temperatuur is met vijf graden ge
daald.
In het algemeen echter is de situatie
in België veel minder erg dan in Ne-
I derland.
De leden van de Nederlandse kolonie
te Brussel en de consul-generaal te
Antwerpen verzamelen goederen en I
levensmiddelen voor steun aan de ge-
troffen Nederlandse gebieden. Ook vele
Belgen hebben aan de Nederlandse
consulaten pakken kleren en voedings
middelen afgegeven. De Sabena stelde
haar post-hehcopter ter beschikking
van de evacuatie-autoriteiten op Goe-
ree-Overflakkee. Belgische genietroe
pen zijn uit West-Duitsland naar Ne
derland gezonden.
Noorden van de Dintel en de Mark. wes
telijk begrensd door de spoorlijn bij Ze-
venbergsehoek tol aan het Hollands
diep. Ook is ondergelopen het gebied
van HoRe Zwaluwe. Wagenberg en Drim-
melen en dat ten Noorden van de lijn
GeertruidenbergWaalwijk tot de Maas.
De Biesbosch is geheel overstroomd. Het
land van het land van Heusden en Al-
tena is overstroomd ten Westen van de
lijn Werkendam. Almkerk en Dussen. Er
zijn enkele doorbraken bij Almkerk.
Na nacht van moeizame strijd
Eerst in de loop van Maandag bleek
welk een omvang de ramp voor het
plaatsje Nieuw Vossemeer. op de uiterste
Westpunt van Brabant gelegen, heeft
aangenomen. Zondag was door militaire
reddingsploegen getracht contact met het
dorp te krijgen, dit lukte echter niet. Bo
vendien was de telefoonverbinding ver
broken. zodat geen berichten door kwa
men. Na een nacht van moeizame strijd
met het water slaagden de militairen er
in met boten in het dorp te komen. Gis
teren konden de bewoners die zich op
zolders en daken hadden weten te ber
gen uit het bedreigde gebied gebracht
worden.
Tegen de avond waren alle 1600
inwoners via Steenbergen verder
Brabant in geëvacueerd. Door de
snelheid waarmee de vloed heeft
overvallen zijn vele huizen ingestort.
De op twee plaatsen doorgebroken
spoorbaan Lage-Zwaluwe—Den Bosch en
ffcsWSTfct"
kt, 2 J-
Nog steeds mensen
op de daken
.re..-..»- r-1-. - To.'e" gistermiddag een marine-
sturen) der provincies, hebben nul amphibievliegtuig tussen Oude- en
credieten verstrekt.
Nieuwe Tonge op Goeree-Over-
Koning Boudewijn was gisteren a flakkee was geland en vergeefs
de kust en te Antwerpen.
probeerde een rubberboot af te
De minister van Defensie, kolor leveren aan een geïsoleerde boer-
De Greef, feliciteerde de troepen, derij de stroom was te sterk
speciaal de genieregimenten, welke kwam een helicopter te hulp.
48 uren letterlijk in de bressen stas De inwoners hadden zich op het
Twee compagnieën Belgische ger dak voorlopig in veiligheid kunnen
werden ter beschikking gesteld van stellen. De toestand werd echter
met het uur gevaarlijker: de boer
derij was al gedeeltelijk ingestort.
Een touwladder werd uit de heli
copter neergelaten en na enige
aarzeling waagde de zoon de lucht
reis. Zijn jongere zusje en ten
slotte zijn bejaarde moeder over
wonnen haar vrees, waarna het
drietal veilig naar Nieuwe Tonge
kon worden overgebracht.
De oudste zoon, die nog in de boer
derij was achtergebleven, trof het min
der gelukkig. Nadat de helicopter weer
boven de boerderij was teruggekeerd,
stapte ook hij op de touwladder. Zo
onder op de touwladder kon hij be
houden op de dichtstbijzijde dijk wor
den afgezet. Hij kon niet aan boord
worden genomen, doordat de hijsin
richting onklaar was geraakt.
Maar tegenover deze en vele andere
geslaagde reddingspogingen staan de
gevallen van slachtoffers, die nog
steeds niet uit hun benarde positie zijn
bevrijd en nu de vierde nacht op het
dak of de zolder van hun woning te
gemoet zien.
Er zijn in Zeeland nog te vele^bijna
onder water gelopen boerderijen, waar
van de bewoners vannacht waren sa
mengehokt op het dak en die met de
nationale vlag, beddelakens en andere
tekens de aandacht van de overvlie
gende toestellen poogden te trekken.
Wellicht zullen zij hun leven te dan
ken hebben aan de rubberboten, die
voor hen werden afgeworpen.
Het is een lang niet eenvoudige taak
voor de bemanning van deze vliegtui
gen de rubberboten op de goede plaat
sen af te werpen.
De bemanningen van al de vliegtui
gen, die in de hulpverlening aan de
slachtoffers van de watersnood zo'n
grote rol spelen, en de talloze leden van
de organisatie, die er voor zorgen, dat
de vliegtuigen gereed staan om met'
nieuwe voorraden te vertrekken, wer
ken deze dagen onder hoogspanning.
,w. .vuv... 1.W 1 women ge
keerd. Df naaist dé spoorbaan gelegen
verkeersweg naar Den Bosch. welke
over een lengte van 20 meter was door
geslagen. is thans nagenoeg vrij van wa
ter.
Grote hulp van militairen
De eerste noden zijn door de burgerij
zelf gelenigd. Geertruidenberg heeft 500
a 600 evacuc's uit Hank. Voor opneming
van nog een 600 evacué's wordt thans al
les in gereedheid gebracht. De burgerij
van dit stadje zorgt voor de voedselvoor
ziening van ongeveer 300 ingcslotenen
in het noodgebied van Hank en Dussen.
De militairen bereiden warme maaltij
den en brengen het voedsel met pontons
naar het overstroomde gebied. Hank is
geheel ontruimd. Geertruidenberg heeft
nagenoeg geheel blank gestaan. Het wa
ter is daar reeds een heel eind gezakt.
Een conservenfabriek verloor de gehele
oogst, de schade van dit bedrijf wordt
geschat op ongeveer f 1.000.000.
In Raamsdonksveer zijn twee doden,
waaronder een baby van zes we
ken. Er zijn geen vermisten. De mate
riële schade in Raamsdonksveer is aan
zienlijk. Vijf en twintig huizen zün vol
ledig verwoest en ongeveer 40 huizen
zijn onbewoonbaar geworden. In verza
melplaatsen heeft deze gemeente onge
veer 500 evacué's kunnen bergen. De
sterke stroming heeft veel schade aan
de openbare werken toegebracht.
0E OORZAAK VAN 0E RAMP
Het verloop van de storm
Een op een millioen gevallen
Een combinatie van wind en spring
tij van een hevigheid zoals maar eens
op een millioen gevallen voorkomt, is
verantwoordelijk voor de storm die
de kusten van Nederland. Engeland en
België heeft geteisterd.
De storm bereikte zijn hoogtepunt
boven de Noordzee juist toen het
springtij in volle gang was. Het water
werd met enorme kracht tegen de
zuidelijke „hals", het smalste deel van
de Noordzee, geduwd. De slagen kwa
men het ergst aan op de zwakste plek
ken van de dijken: bij de riviermonden.
De meeste schade kregen steden en
dorpen, die aan de mondingen van
rivieren liggen, aldus Het Vrije Volk.
--o-r-- Hier herhaalde zich in het klein de
Dit doen zij zonder een wanklank: zij ontwikkeling in de „hals" van de
weten wat op het spel staat. 1 Noordzee.
