Reddingwerk op grote schaal aangepakt Waterstaat stelt overzicht samen Stavenisse ving: eerste klap op Vaartuigenvliegtuigen en auto's snellen te hulp Om Tholen: alles op alles Dakota's met zand vliegen af en aan Schade aan afsluitdijk 1 millioen Eerst moeten dijken dicht Drooglegging in studie Water, voorzover het oog reikt Stort 1 uur loon, werk 8 uur over Waarschijnlijk geen belasting op overwerk Nazi's doodden zes mill. Joden HET VRIJE VOLK DINSDAG 3 FEBRUARI 1953 (Van onze verslaggevers) Vaartuigen, vliegtuigen en auto's nemen deel aan het reddingswerk in de ondergeslrooin- de gebieden. De marine heeft een grote hoeveelheid vaartuigen in actie; er zijn reddingboten in de getroffen streken, kotters zijn onderweg en ta! van roeiboten zijn ingeschakeld. Naar schat ting honderd schepen passeerden de Oranjesluizen op weg naar Zeeland. Zij komen uit de IJselmeersteden. l it de lucht worden voedselpakketten, medicamenten, rubberboten en zandzakken afgeworpen. Vier Engelse helicoptères zijn al ingeschakeld; twintig Ameri kaanse (uit Duitsland) zijn onderweg. Een Scheveningse hulpcolonne heeft zeven honderd mensen van het eiland Putten ge haald. De evacuatie van Zuid-Beveland is aan de gang. Het hospitaalkerkschip De Hoop zou vannacht naar Helle- voetsluis vertrekken, 40 vissersschepen zijn, zwaar bemand en geproviandeerd, uit IJmuiden op weg naar Zierikzee. Meer schepen worden gereedgemaakt. Het zeewaardig jacht Victoria is uit Amsterdam naar Helle- voetsluis vertrokken; de kottervissers op Texel hebben hun schepen beschikbaar gesteld. Verschillende motorhoten van Rotterdamse rederijen zijn eveneens gestart. Het koninklijk jacht Piet Hein wordt als noodhospitaalschip ingericht en zal zo snel mogelijk naar de rampgebieden ver trekken. Met hulpzenders is een radiotelefonisch net opge bouwd, dat contact houdt met enkele plaatsen in Zeeland. Rode-Kruiscolonnes zijn voortdurend in actie; zestien duizend militairen zijn al ingeschakeld bij de hulpverlening; 20.000 man worden in reserve Met twintig sloepen hebben een aantal Scheveningers de hele Maan dag gewerkt om de mensen uit het verdronken land rondom Abbenbroek en Zuidvliet op het eiland Putten weg te halen. Zevenhonderd zijn al in veiligheid. De Scheveningers zouden de hel nacht doorwerken om meer men sen te evacueren. Een bus met een aflossingsploeg is onderweg, want de roeiers, die sinds Zondagavond in tuow zijn, zijn uitgeput. De moeilijkheden waren zeer groot. De stroomversnellingen wa ren zo sterk, dat men soms bijna drie uur nodig had om een afstand van twee kilometer te roeien. Er zijn dringend buitenboordmotoren nodig. In Abbenbroek worden de vluchte lingen in een café neergezet, van waar ze per auto verder worden ver voerd. De Scheveningers hebben driehonderd mensen uit een molen gered. Daarvoor moesten ze de zware sloepen over een dijk heentrekken. De dijk brak later op vier plaatsen door. Daardoor sloeg een sloep om. maar de mensen werden gered. Wel was eerder een man verdronken, die in een kolk terecht kwam Twee tomboten van de Haagse Reddingbrigade met zeventien erva ren roeiers hebben tijdens hevig stormweer, regen, hagel en sneeuw buien 28 mensen onder wie een baby van drie maanden, uit een be narde positie in de Nieuwenhoornse polder gered. Zuid-Bevelandveel doden De evacuatie van Kruiningen, Oostelijke en Rïlland-Bath, drie dor pen in het smalle deel van Zuid- Beveland, is in volle gang. Nu eerst wordt duidelijk, hoeveel slachtoffers daar gevallen zijn. Uit verklaringen van geredden valt af te leiden, dat rond ICruiningen, waar onafzienbare complexen blank staan, minstens zes tien doden zijn gevallen, in Oostdijke zes en in Rilland twee. Iedereen verwacht echter, dat deze getallen nog zullen stijgen. Het water bereikte na de doorbraak van verschillende dijken in dit noodge- bied binnen korte tijd zulk een hoogte, dat vluchten onmogelijk was. De vloedstroom heeft de on dergelopen dorpen zwaar doen lijden. Honderden stuks vee liggen dood langs de dijken: boerderijen zijn in gestort. Gebrek aan mensen en boten be lemmerde aanvankelijk het redden van de slachtoffers, die in Kruinin- gen. Oostdijke en Rilland geïsoleerd waren geraakt. In de loop van Maandag zijn echter boten aangevoerd en arriveerden militairen om de vrijwilligers ter zijde te staan. Zowel van de kant van Brabant als van Goes uit is men begonnen met het sturen van boten, die voedsel aan voeren en mensen afvoeren. Roei boten. die bij Kruiningen waren in gezet, brachten de slachtoffers, soms in striemende hagelbuien, naar het kruispunt van de weg naar Ierseke en de rijksweg. In de loon van Maandagmiddag kwam het water zo laag, dat boeren wagens en auto's het centrum van het dorp konden bereiken. Op enkele mensen na. die huizen bewonen op hoger gelegen delen, zijn alle inwoners in veiligheid gesteld. Verstijfde mensen Tientallen moesten per brancard naar de auto's van de hulpcolonnes worden vervoerd, daar zij verstijfd waren van dé koude. Zij hadden een nacht cn een dag op de daken gezeten of in huizen, die trilden van de aan- glcrende vloedstroom. Slechts met grote moeite was het mogelijk om langs het noodgebied Kruiningen naar Oostdijke en Ril land-Bat h te komen en verder naar de weg, die aansluiting geeft op Ber gen op Zoom. Omgekomen paarden en koeien lagen met opgezwollen lichamen aan de voet van de waterkeringen. Het is onmogelijk, het omgekomen vee af te voeren. In het midden van het overstroomde land staat de toren van Kruiningen, temidden van bomen, die nooit meer groen zullen worden. Over een droog gedeelte van de provinciale weg en langs Krabben- dïjke, dat niet is ondergelopen, kon men de twee plaatsen bereiken, waar met behulp van boten de geïsoleerde inwoners van Rilland zijn gered. Via een gedeelte van de spoor baan. dat bij laag water droog kwam te liggen, was het mogelijk, de kern van Rilland tot op ongeveer twee kilometer te benaderen Motorboten voeren af en aan Op de weg ston den tientallen auto's klaar om de geredden naai' Bergen op Zoom te vervoeren. Vanwege de grote afstanden, die de boten moesten afleggen, vorder de het werk slechts langzaam. Ook in de zak van Zuid-Beve- 'land bleef de noodtoestand voort duren: de evacuatie van een groot aantal dorpen gaat onverminderd door. Bij Driewegen zou Maandag alsnog weer een dijk onder de druk van het water bezweken zijn. Walcheren: niet. slechter zakelijk was, is Zondagnacht door gewerkt. Het gevaar bij Veere, waar bij de inundatie in 1944 het meeste water binnenkwam, is bezworen. Het gat bij Rammekens is volge- gooid en laat geen water meer door. Hierdoor is de kans op het onder lopen van Walcheren menselijker wijs gesproken minimaal geworden. Het water uit de binnenstad van Vlissingen, dat Zondagmiddag nog anderhalve meter hoog stond, is verdwenen. Het DU W-kamp bij Vlissingen wordt ingericht als opvangcentrum voor evacué's uit de Bevelanden. die nu in Goes voorlopig bij honderden worden ondergebracht. Geëvacueer- den uit Kruiningen zijn vol lof over het werk. dat de Goesenaren doen. Aan eten en kleding wordt gegeven, wat men maar kan missen. Trieste taak In de grote kerk te Goes is een identificatie-ploeg druk bezig met het registreren van aangespoelde lijken. Tot nu toe heeft men aan de kust van Zuid-Beveland dertien lichamen geborgen. Van de slachtoffers worden foto's gemaakt en deze foto's worden bij de bundel kleren gepakt, zodat even tuele familieleden later hun verwan ten zullen kunnen herkennen. Tot nu toe heeft men één Kindje kunnen identificeren. Het kind kwam van Noord-Beveland. Daarmee is het aantal slachtoffers van Kortgene tot 36 gestegen Hiermede is tevens de veronderstel ling bewezen, dat er meer dan 35 slachtoffers op Noord-Beveland te be treuren zijn. Burgemeester Ten Ivate vertelde ons, dat er mag worden aangenomen, dat de andere slachtoffers van die eilanden komen waarmede geen binding is te krijgen. Aangezien de begrafenis van de slachtoffers niet op zich kan laten wachten, worden deze maatregelen genomen. (Van onze parlementsredactie) De leiding van de dienst Zuider zeewerken heeft Zondag en Maan dag onmiddellijk een onderzoek in gesteld op de Afsluitdijk. Ofschoon die schade niet onbetekenend kan worden genoemd de herslelkosten zullen waarschijnlijk in totaal tegen het millioen lopen is men niet ontevreden over de weerstand die dit kunstwerk de natuurkrachten heeft geboden. Er is volstrekt geen aanleiding de berekeningen te herzien of wijzigin gen in de constructie aan tebren gen, aldus verzekerde men ons van bevoegde zijde De meeste schade evenwel kreeg de Balgzanddijk, die de verbinding vormt tussen Ewijcksluis en de kust. De constructie van deze dijK is. ge zien de ligging, minder zwaar dan die van de eigenlijke Afsluitdijk. Ook al omdat er een tweede waterkering achter ligt. namelijk de Amsteldiep- dijk. Toch zal de Balgzanddijk worden verstevigd. De Afsluitdijk heeft ove rigens nog niet de maximale storm waarop hij is berekend gekregen De waterstand bleef naar voorlopige schatting nog vijf centimeter bene den dit maximum. (Van een speciale verslaggever) Vliegtuigen van de luchtstrijd krachten en de Koninklijke Marine hebben Maandag boven de getroffen gebieden levens- en hulpmiddelen (zandzakken) afgeworpen. Van het vliegkamp Valkenburg steeg om kwart voor acht de eerste dakota op met een lading waar duizenden in het zuidwesten van Nederland reik halzend naar uit zien. De majoor-vlieger S. de Jong heeft ter plaatse de leiding van deze hulp actie. In de loop van de dag is 1 Het langst heeft er stilzwijgen geheerst over Schouwen Duiveland. Toen er eindelijk nieuws kwam, was het slecht. Het grootste deel van het eiland is onder het water verdwenen. Dit rijtje huizen bleef ergens eenzaam staan De bewoners zitten op de zolders, wachtend op hulp. (Luchtfoto A.N.P.) (Van onze parlementsredactie) Op de dienst van Rijkswaterstaat wordt op het ogenblik getracht een overzicht samen te stellen van al de overstroomde polders. Deze inventari satie is nodig om een weloverwogen plan tot drooglegging van de onder gelopen gebieden in elkaar te zetten en tot uitvoering te brengen, aldus deelde men ons van bevoegde zijde mede. Vele onder water staande polders kunnen, als de gaten in de dijk een maal boven de normale vloedlijn zijn hersteld, op betrekkelijk eenvoudige wijze worden drooggelegd. - Nu de eerste foto's en berichten over Schouioen Duiveland binnen komen, blijkt de omvang van de ramp nog groter te zijn, dan gevreesd werd. Evenals in 1045 is het grootste deel van het eiland, op de westelijke duinen na, onder de golven verdwe nen. Nog is de versilting van de zwaardere stukken grond niet ver dwenen, of opnieuw iverd het eiland blootgesteld aan een overstroming met zeewater, die de grond volkomen bederft. Een foto door het A.N.P. uit een vliegtuig genomen, in de omge ving van Brouwershaven, toont hoe omvangrijk de ramp is, die het eiland voor de tweede maal heeft getroffen. Zij hebben namelijk een natuur lijke lozing, dwz dat de sluizen van die polders zullen worden opengezet als het laag water is. Door het ver schil in waterstand binnen en bui ten de polder zal het water auto matisch naar zee wegstromen. Uiteraard zullen de sluizen bij op komend water weer moeten worden gesloten. Het is volstrekt niet uit gesloten, dat hiermee voor een klein aantal polders reeds spoedig kan worden begonnen. Dat hangt name lijk af van de diepte der gaten. Blijft het gat boven de normale vloedlijn, dan is er geen bezwaar tegen deze natuurlijke lozing on middellijk in werking te stellen. Eerst moeten echter metingen in deze gaten worden verricht en bo vendien moet de volgorde der droog making worden bepaald Men zet er evenwel alles op om het land niet onnodig lang geïnundeerd te laten staan, blootgesteld aan de stromin gen van het zoute water. Op die plaatsen waar het water vrije toegang tot het land heeft, wor den de gaten telkens groter. De inun datie van Walcheren heeft duidelijk getoond, welk een schurende werking eb en vloed kunnen hebben op een aanvankelijk klein gat in de dijk. Waar geen natuurl'jke lozing mo gelijk is. zal met pompen moeten worden gewerkt. De aanwezige pom pen en gemalen, voorzover nog in tact ook daar beschikt men nog niet over voldoende gegevens zul len waarschijnlijk van onvoldoende capaciteit zijn. Krachtige pompen De regering heeft echter indertijd kort na de bevrijding, meer dan tweehonderd betrekkelijk kleine, maar krachtige pompen uit de Ver enigde Staten laten komen. Hiervan is nog een aantal beschikbaar, Deze pompen zullen ongetwijfeld grote diensten kunnen bewijzen. Maar mogelijk is, dat meer pomp- materieel moet komen en dan zou liet bestuur van de Stichting van de Arbeid heeft zich in een Maan dagavond te Amsterdam gehouden spoedvergadering beraden over de eerste huljv die het Nederlandse bedrijfsleven zal kunnen verlenen aan de slachtoffers van de nationale ramp. Besloten is een dringend beroep te doen op alle Nederlandse werk nemers en werkgevers om als eerste bijdrage in de nood de volgende maatregelen tot uitvoering te brengen. 1. Door alle werknemers zal nog deze week via hun werk gever een bijdrage worden ge stort in het Nationale Rampen fonds ten bedrage van ten min ste een uur loon of salaris, welke bijdrage door de werkgevers met een gelijk bedrag wordt ver hoogd. 2. Op een bedrijfstaks- of on dernemingsgewijze te regelen manier zal op korte termijn zo mogelijk door alle werknemers ten minste acht uur worden overgewerkt. Hetgeen daarmee verdiend wordt, zal verhoogd met een gelijk bedrag van de zijde van de werkgevers, even eens worden afgestaan aan het Nationale Rampenfonds. In geval overwerk niet mogelijk is. dient er naar te worden gestreefd op andere wijze door een beiderzijds offer een geldelijke bijdrage van ongeveer gelijke grootte aan dit fonds af te staan. Het bestuur van de Stichting is zich er van bewust dat het op deze wijze bijeen te brengen bedrag slechts in zeer beperkte mate aan de werkelijke nood tegemoet komt.. Het besloot derhalve zich te zijner tijd nader te beraden over eventuele verdere maatregelen Het bestuur van de Stichting van de Arbeid doet tevens een beroep op de werkgevers, wier ondernemingen als gevolg van de overstromings ramp tijdelijk zijn stilgelegd, indien mogelijk het dienstverband met hun werknemers te laten voortbestaan. inderdaad een beroep op het bui tenland niet uitgesloten zijn. De komende dagen echter houden de waterstaatsmensen zich bezig met de inventarisatie van de schade en het opstellen van een groot droogleg gingsplan. erin geslaagd de hulp van bulten met de binnenlandse te coördineren. Regelmatig stegen de vliegtuigen op. Majoor S. de Jong gaf ons toe stemming een tocht met de dakota naar Zeeland mee te maken. Het doel van de tocht was Stavenisse en West-Souburg. De vraag in beide plaatsen was: Zandzakken. Terwijl we laag over het verdron ken land vliegen zien we soms men sen uit een raam van een bovenver dieping onze aandacht trekken Ergens op een dijk groepen men sen samen. Mensen in nood. Hier en daar staat een plukje vee bijeen op een gespaard stukje land. In de machtige dakota voelt men zich machteloos. Een toerist boven de watersnood 1953, boven een zee van menselijk leed en van doods angst. Majoor De Jong vliegt de vogel door storm, rukwinden en hagelvla gen. Luitenant Haakman, een jonge Bergenaar, een sergeant en twee sol daten gooien de pakken zandzakken uit. „Ditmaal gooien we alleen maar zakken af. 't Is onze derde vlucht vandaag. Vanochtend waren het pakketten voedsel aan een parachute. „Zijn ze goed terecht gekomen?" „Meestal wel. Soms ook gaat het mis. Ergens op Beijcrland zagen we uit de zee een dak steken. Er stond een vrouw op. Ze zwaaide naar ons. We hebben het mogelijke gedaan om het pakket op het huis te laten val len. Een rukwind kwam onder de pa rachute en het pak kwam op honderd meter afstand in het water. Niet te geloven hoe zielig je je dan voelt..." Zakken vullen Het lijkt een bespotting als de dwergpakjes zandzakken beneden komen in het meer of op stukjes dijk, maar beneden ons zien we hoe men sen er op af snellen, misschien in de hoop, dat de pakken voedsel bevatten. Deze en dergelijke argumenten leg gen geen gewicht m de schaal. Zand zakken zijn nodig. De dijken moeten gedicht. Eerst dan kan begonnen worden aan de eigenlijke redding van het land. Duizenden en nog eens duizenden staan gereed om de zak ken te vullen voor zover er zand in de nabijheid is. Ze zetten door, de mannen van Zeeland en zij, die van heinde en verre gekomen zijn om fe helpen. De logge kist suist door de lucht, door regen, hagel en storm. Wind vlagen stoten naar binnen door het gat waar een deur uitgesloopt is om ruimte te bieden voor het uitgooien van pakketten. De Dakota daalt na een tocht van twee uur, bemand met mannen die bereid zijn een half uur later op nieuw op te stijgen. Van de „sergant van de week" ho ren we, dat inmiddels een amateur zender op Zierikzee heeft omgeroe pen. dat de toestand in de stad on houdbaar is geworden... I Al dagenlang werd er gepoogd een 'verbinding met Tholen tot stand te brengen. Gisteravond is men daar eindelijk in geslaagd. Want de mili tairen. die dit werk aangepakt heb ben, hebben onvermoeid doorgezet. Toen de duisternis inviel, deden zij hun werk bij grote schijnwerpers. Want Tholen móést bereikt worden; de situatie is daar nog steeds zeer ernstig. De in de radiotoespraak van minis ter-president Drees aangekondigde belastingtegemoetkomingen zullen waarschijnlijk onder meer betrekking hebben op de loonbelasting, de in- komstenbelastmg en de vennoot schapsbelasting. Aangenomen mag worden, dat de regering zich zal aansluiten bij het door de Raad van Vakcentralen ge nomen initiatief en zal bepalen, dat overwerk gedaan ten bate van het Nationaal Rampenfonds, zal zijn vrij gesteld van loonbelasting. Geld. met overwerk verdiend, zou dus onver kort aan het Rampenfonds ten goede komen. Daarnaast ligt het voor de hand. dat aftrek zal worden verleend voor de inkomstenbelasting en vennoot schapsbelasting in verband met gif ten aan het Nationaal Rampenfonds. Onder meer zou voorts worden ge dacht aan het verlenen van even tueel uitstel in de betaling van belas tingschuld in verband met giften. Uit een wetenschappelijk onderzoek is gebleken, dat bij de Jodenvervol gingen in Duitsland en in de door Duitsland in de oorlog bezette ge bieden 6.093.000 Joden zijn vermoord of omgekomen. De cijfers zijn in Keulen gepubli ceerd. Zij zijn gebaseerd op Joodse en met-Joodse onderzoekingen In Polen zijn de meeste Joden ver moord, nl 2.900.000. in het door de Duitsers bezette deel van Rusland anderhalf millioen. In de andere landen van Oost-Europa zijn 747.000 Joden de dood ingedreven, in West en Zuid-Europa 776.000. in Duitsland zelf 170.000. In 1939 woonden negen en een half millioen Joden in Europa; in 1950 nog slechts 2.750 000, van wie 1.800.000 in Rusland. In 1925 woonden 564.000 Joden in Duitsland, in 1939 215.000, in 1952 21.000. Olifanten van Circus Strass burger zullen op Maandag 16 Febr. meewerken aan de carnavals optocht in Oeteldonk. Zij zullen de praalwagen van Prins Carnaval trekken, die een grote harp zal voor stellen en die zeventien meter hoog is. Eindelijk nieuws over Tbolen (Van een speciale verslaggever) Eindelijk is er nieuws over het eiland Tholen. Aan de randen zijn alle polders onder water gelopen. Het middenstuk, besloten binnen de ringvor mige hoofdweg, die de dorpen met elkaar verbindt, is in tact gebleven. Deze dorpen zijn voor het merendeel droog. Een droevige uitzondering hierop vormt Stavenisse. Dit ligt op de westpunt van het eiland en heeft de eerste klap van het water moeten opvangen. Over dit dorp zijn nog geen nadere bijzonderheden bekend, maar de geruchten zijn niet hoopgevend. Wij hebben de eerste man gespro ken, die Maandagmorgen van het eiland voet aan de vaste wal heeft gezet. Dat was dominee Kalkman uit Moordrecht, die Zaterdag voor het eerst van zijn leven naar Tholen was ;egaan om er Zondag te preken. Hij kwam Maandagochtend over in ien motorbootje vol militairen, die van Halsteren (Brabant) uit een ver kenningstocht hadden gemaakt. De dominee had gelogeerd te Oud-Vösse- meer. Toen hij Zondagmorgen wak ker werd stond al gauw de burge meester voor zijn huis. „Dominee, de toestand is vreselijk." De polders zijn ondergelopen, het dorp echter niet. Er was geen elec- trieïteit, geen gas. geen water. Be richten kreeg men met een paar autoradio's op accu's. Natuurlijk had men geen zender. De telefoon wei gerde. Toch nog dienst Hield deze gereformeerde predikant nu toch nog dienst? Ja zeker, er werd een huisorgeltje de kerk bin nengedragen. omdat het kerkorgel op een electrische motor liep. Tijdens de dienst werden gravers opgeroepen. Voor een middagdienst verschenen vijftien mensen. In de consistorie kamer werd toen een bidstonde ge houden. Er was wel reden om te bidden. De mensen verkeerden in grote angst om het hoge-watertij van 6 uur. Omstreeks deze tijd stonden zij op de dijk te kijken naar de over kant, een verschrikkelijke water vlakte tot Steenbergen toe. Ingestorte huizen Het dorpje Nieuw-Vossemeer, het Brabantse tweelingzusje van Oud- Vossemeer. had vreselijk geleden. Men zag ingestorte huizen. Ergens moet een grote familie met enige aan roodvonk lijdende kinderen op een zolder zitten. Via het stadje Tholen, dat van Oud-Vossemeer uit nog normaal be reikbaar was. kwam ds Kalkman uit Moordrecht terecht in het bootje met militairen. Nou, hij was legerpredi- kant geweest en had een tijdje op „De Hoop" gevaren, maar naar Tholen gaat hij nooit meer

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 2