De militaire hulpverlening
Een beeld van de grote nood
Radio-contact met Londen...
Ook Duitsers in Frankrijk speelden
een „England -Spiel"
HULP VAN ALLE KANTEN
DAAR GING DE LIEFDE
DINSDAG 3 FEBRUARI 1953, No. 28
PAGINA t
Ontsnapping van drie oorlogsbodems uit
haven van Brest werd daardoor mogelijk
Niet alleen de Duitsers in Nederland, maar ook de bezetters van
Frankrijk hebben een England-Spiel gespeeld. Een groep van de Duitse
contra-spionnage in Frankrijk heeft namelijk geruime tijd een recht
streeks radio-contact gehad met de Britse geheime dienst in Londen,
zonder dat men in Engeland argwaan had. Het gevolg van deze affaire
is geweest, dat de Duitse slagschepen Scharnhorst en Gneisenau als
mede de kruiser Prinz Eugen in Februari 1942 nit de haven van Brest
wisten te ontkomen naar de in die dagen aanmerkelijk veiliger Noord-
Duitse havens.
Het enige verschil tussen dit „Franse" en het „Nederlandse" England-
Spiel was gelegen in het feit, dat de geheime agent Lauwers vanuit
Nederland telkens opnieuw Londen heeft gewaarschuwd en uiteinde
lijk onder de ogen van de Duitsers! onomwonden seinde, dat hij
gevangene was, doch dat de Franse spionne, die voor de verbinding
met Londen zorgde, dit wel onder dwang verrichtte, maar nooit heeft
laten merken, dat dit het geval is geweest.
Op 13 Februari 1942 ver
scheen in de Engelse dag
bladen o.a. de Daily Mail, 'n
bericht over een grote slag,
die geleverd werd in Het
Kanaal. Sterke eskaders van
de R.A.F.de Royal Air For
ce, ondersteund door marine-
vaartuigen uit de Britse Ka
naalhavens, waren in een
verwoed gevecht geraakt met
de Duitse schepen Scharn
horst en Gneisenau en de 10
duizend ton metende krui
ser Prins Eugen.
Dat was een opzienbarend
bericht. Want de geallieerden
verkeerden feitelijk in de
mening, dat deze drie sche
pen door aanvallen uit de
lucht zwaar beschadigd wa
ren en niet konden uitvaren.
De Duitsers bleken evenwel
de Britse geheime dienst
misleid te hebben. Hoe dat in
zijn werk is gegaan wordt
verteld in nevenstaand arti
kel, waarvan verschillende
gegevens ontleend zijn aan
de „Daily Mail".
Want van de feitelijke plan
nen waren maar zes (hoogge
plaatste) Duitsers op de hoogte:
de drie kapiteins en de navi-
gatie-officieren van de drie
schepen. Zij hebben hun spel
goed gespeeld. Op 12 Februari
1942 kwam er langzaam enige
beweging in de oorlogsbodems.
Maar nog wist nauwelijks
iemand waarom het begonnen
was. Vrijwel iedereen meende,
dat het ging om een kleine
oefening. Langzamerhand raak
ten de schepen verder van de
kade verwijderd en bij 't einde
van de haven werd toen plot
seling de order „Volle kracht
vooruit" gegevenDe sche
pen kozen zee!
Duitsers wonnen
De Duitsers hadden hun slag ge
slagen en zij bleken deze keer nog
gewonnen te hebben. Want alle aan
vallen van geallieerde zijde konden
niet verhinderen, dat de Duitse ha
vens bereikt werden. De bevolking
in de bezette gebieden moest weel
een een schetterende „Sondermel-
dung" verwerken. Zij het dan, dat
niet vermeld werd, dat de schepen
zeer ernstig beschadigd waren.
Het England-Spiel vanuit Frank
rijk had zijn dienst gedaan. De
radio-verbinding met Londen kon
worden opgeheven. La Chatte ver
trok met Duitse hulp naar
Londen, waar zij in Juli '52 opdook
om vrijwel onmiddellijk te worden
gearresteerd. Haar verraad was ge
ëindigd
De Britse autoriteiten oordelen
verschillend over deze Duitse list.
De admiraliteit is geneigd geloof te
hechten aan dit verhaal, dat is ver
teld door Erich Borchers (thans
werkzaam als journalist) en een
Franse advocaat, die een rol heeft
gespeeld in het verzet in Frankrijk.
De Britse geheime dienst, zwijgt
evenwel zo ongeveer in alle talen.
De RAF wijst er op, dat de lucht
aanvallen in 1942 en later de Gnei
senau zodanig hebben getroffen, dat
het schip nooit weer op zee is ge
weest. En de Royal Navy herinnert
er aan, dat in December 1942 het
slagschip Duke of York de Scharn
horst in de grond heeft geboord
toen het Duitse schip trachtte een
geallieerd convooi aan te vallen,
dat onderweg was naar Rusland.
Dit trieste verhaal ls begonnen
in de sombere dagen van November
1941, toen op alle fronten de Duitse
troepen nog overwinning na over
winning boekten. In die tijd kwam
Erich Borchers van de Duitse con-
tra-spionnagedienst in Frankrijk
door een onvoorzichtigheid van een
Franse ondergrondse strijder op het
spoor van een geheime zendinstal-
latie, waarmee een verbinding met
Londen werd onderhouden. Bor
chers en zijn mensen zagen even
als Giskes en Schreieder in Neder
land hier mogelijkheden in. Zij
sloegen toe en arresteerden o.a. Ma-
thilde Carre bijgenaamd De Kat
(La chatte), die de code kende.
Onder druk sloeg zij door; zij ver
ried de code en bleek uiteindelijk
bereid een dubbele rol te spelen
en voor de Duitsers te gaan wer
ken.
Vaïse boodschappen
Borchers stelde tal van (gefin
geerde) berichten op en La Chatte
zorgde, dat ze, in de oorspronke
lijke code, m Londen bij de Britse
geheime dienst terecht kwamen.
Daar wist men niet beter of de
boodschappen kwamen van Engelse
agenten, die o.m. belast waren met
het verzamelen van gegevens over
de in Brest liggende Duitse oor
logsschepen. „Zij" verzekerden
Londen tenslotte, dat de Scharn
horst, de Gneisenau en de Prinz
Eugen door de bombardementen
van de RAF zodanig beschadigd
waren, dat de schepen de haven
niet meer zouden kunnen verlaten.
Temeer omdat ook een groot deel
van de bemanning was omgeko
men.
Het was anders
Maar de werkelijkheid was an
ders. De Duitsers, die als „geheime
agenten" optraden, hadden daar
trouwens het grootste belang bij.
Uiteindelijk was het er hen om te
doen de drie schepen uit Brest te
laten verdwijnen, Iets wat bij voort
during van de bombardementen be
slist niet zou lukken. Toen Londen
echter de melding binnenkreeg, dat
i orlogsbodems vrijwel vernietigd
w-^n, werden de RAF-aanvallen
verminderd.
Het verraad van La Chatte die
na de oorlog aanvankelijk ter dood
veroordeeld werd, doch later gratie
kreeg en zich levenslang zag opge
legd leverde de Duitsers nog een
ander voordeel op. Want zij kregen
daardoor kennis van de plannen
van de RAF voor raids op Brest.
Met het gevolg, dat jagers en lucht
afweer tijdig voorbereid waren en
Dit is de Franse vrouwdie
de Duitsers in Frankrijk hielp
bij het onderhouden van een
radio-verbinding met - Lon
den. Men ziet Mathilde Carre
(La Chatte) tijdens de
rechtzitting
aan de Britse aanvallen veel af
breuk konden doen.
Verdere uitwerking
Zoveel afbreuk zelfs, dat het
Duitse plan, om de drie schepen te
doen ontkomen, verder ontwikkeld
kon worden. Want begin Februari
1942 lagen zij nog steeds in de ha
ven van Brest. Omstreeks deze tijd
werden grote feesten georganiseerd
aan boord van de schepen, waaraan
duizenden mensen deelnamen. En
op de dag van deze festiviteiten
kreeg een deel van de bemanningen
verlof om aan wal te gaan. Dit alles
met de bedoeling, zoals later zou
blijken, om eventuele argwaan weg
te nemen of te voorkomen.
ADVERTENTIE
Steunt het NATIONALE
RAMPENFONDS
DEN HAAG, GIRO 9575
Ook de mijnen werken over
De mijnindustrieraad heeft tele
grammen verzonden aan de minis
ter van Economische Zaken en aan
de Commissaris der Koningin in de
provincie Limburg, waarin de raad
uiting geeft aan zijn deernis met
de slachtoffers van de watersnood.
De raad heeft in deze telegrammen
medegedeeld, dat hij zal bevorde
ren, dat op Zaterdag 7 Februari a.s.
in de mijnen twee uur extra zal ge
werkt worden. Het loon en de meer-
productie over deze uren zal geheel
worden afgestaan aan de getroffen
landgenoten. De organisaties van
arbeiders en beambten, werkzaam
in de mijn-industrie, evenals de
mijnondernemingen, hebben volle
dige medewerking toegezegd.
HENGELO (G.) KAN 750 KIN
DEREN OPNEMEN
De burgemeester van Hengelo (G.)
deelt mede, dat na gehouden en-
qpète aan het rampencomite is
medegedeeld, dat in deze gemeente
750 kinderen kunnen worden on
dergebracht.
16.000 man ingezet - 20.000 in reserve
De territoriale bevelhebber, luite
nant-generaal D. C. Buurman van
Vreeden, heeft enige inlichtingen
verstrekt over de wijze, waarop het
militaire apparaat is ingeschakeld
bij de hulpverlening.
De leiding bij de hulpverlening
berust bij het civiele apparaat. Van
militaire zijde wordt bijstand ver
leend door het beschikbaar stellen
van personeel en materiaal voor
reddings- en opruimingswerk. Aan
vragen voor het verlenen van deze
hulp geschieden door civiele auto
riteiten bij de territoriale bevelheb
ber. Zoals men weet is Nederland
verdeeld in vier militaire afdelin
gen. Het gebied van de ramp ligt
hoofdzakelijk in de eerste en derde
militaire afdeling, resp. omvattend
Noord- en Zuid Holland en een
deel van Utrecht en Noord-Brabant,
Limburg en Zeeland.
Toen bleek, dat de watersnood 'n
grote omvang zou aannemen zijn
op initiatief van de bevelhebber der
derde militaire afdeling, generaal-
majoor Warringa, de troepen in
deze afdeling opgeroepen, waardoor
reeds vroegtijdig aan de hulpver
lening kon worden deelgenomen.
Daarna heeft de chef van de gene
rale staf de op verlof zijnde mili
tairen per radio teruggeroepen naar
hun garnizoenen. De territoriale be
velhebber verklaarde, dat de be
trokkenen op deze oproepen zeer
snel hebben gereageerd. Reeds had
den zich verscheidene militairen
plaatselijk gemeld bij de garni
zoenscommandanten. Binnen 12 uur
was het overgrote deel der militai
ren op hun bestemming gearri
veerd. Het vervoer heeft goed ge
werkt.
In totaal zijn op het ogenblik
Buitenlandse militaire hulp
Het aanbod van buitenlandse mi
litaire hulp is in beginsel door de
Nederlandse autoriteiten in dank
aanvaard. Daar hulpverlening thans
nog beperkt blijft tot redding en
evacuatie, is de geallieerde steun,
welke hierbij kan worden verleend,
direct aanvaard.
Engelse steun zal worden ver
leend door luchtfotografen boven
het getroffen gebied. Amerikaanse
steun door aanvoer en gebruik van
reddingsmaterieel, zoals ducks, heli
copters, vlotten, rubberboten, ver
kenningsvliegtuigen, verbandmidde
len en waterzuiveringseenheden.
Belgische eenheden nemen reeds
sedert de aanvang van de waters
nood daadwerkelijk deel aan de
reddingswerkzaamheden in Zeeuws-
Vlaanderen. Omtrent de verlening
van steun door Canadese pantser
eenheden is nog overleg gaande.
16.000 militairen ingezet voor het
hulpverleningswerk worden nog
20.000 man in reserve gehouden.
Het personeel, dat is ingezet ver
leent hulp bij evacuatie en bij het
dichten van dijken.
De kazernes en militaire maga
zijnen hebben over het algemeen
niet van heï water te lijden gehad.
Alleen in Dordrecht stond het ter
rein van een kazerne blank.
En beiden hebben gelijk als ze
zeggen: Ha!... HUNTER Heerlijk!
De Piet Hein wordt
noodhospitaalschip
Op Koninklijk bevel wordt het
koninklijke jacht „Piet Hein" op de
rijkswerf te Den Helder met man
en macht vaarklaar gemaakt.
Dinsdag vertrekt het schip naar
Amsterdam, waar het snel tot nood
hospitaalschip zal worden ingericht.
Zo spoedig mogelijk zal dit drij
vende koninklijke hospitaal naar de
rampgebieden vertrekken.
In totaal veertig vissersschepen
van alle types en grootten ko~en
zee uit IJmuiden en stomen zwaar
bemand en geproviandeerd op naar
het Zuiden met bestemming Zierik-
zee. De schepen zullen proberen het
geteisterde Zeeuwsch Vlaanderen te
helpen. Met deze vloot hoopt men
tienduizenden personen te kunnen
evacueren. In korte tijd is in IJmui
den een organisatie opgebouwd on
der de reders.
Indrukken uit de geteisterde gebieden
Grote bedrijven helpen
De N.V. Philips gloeilampenfa
brieken heeft aan het nationaal ram
penfonds een bedrag van honderd
duizend gulden aangeboden. Boven
dien heeft het personeel, dat 25.000
mensen omvat, het besluit genomen
om in de komende week twee uren
over te werken ten behoeve van de
slachtoffers van de ramp. Dit laatste
bedrag zal door de N.V. Philips wor
den aangevuld met de resultaten,
verkregen uit deze extra arbeid.
Ook de directie van de Algemene
Kunstzijde Unie N.V. te Arnhem'
stelt 'n bedrag van honderdduizend
gulden ter beschikking. De onder
nemingsraad van de AKU besloot
aan de werknemers aan te bevelen,
ten behoeve van het rampenfonds
afstand te doen van acht uur loon
of 4 pet van het maandsalaris. Enige
personeelsfondsen van de AKU
hebben eveneens bijdragen toege
zegd.
De directie van de hoogovens heeft
een bedrag van vijftigduizend gul
den aangeboden. Onder het perso
neel wordt een lijstcollecte gehou
den. Gesuggereerd wordt vier uur
loon of 2 pet van het maandsalaris
Het personeel van Van der Heem
N.V. heeft zich bereid verklaard 'n
dag loon af te staan. De directie legt
er een even groot bedrag bij.
Kledingstukken van het
Koninklijk Gezin
Voordat H.M. de Koningin Maan
dagmorgen naar de noodgebieden
vertrok heeft zij eerst haar eigen
garderobe en die'van haar vier
kinderen nagegaan om te zien hoe
veel zij voor de noodgebieden be
schikbaar kan stellen. Een enorm
pak is op de intendance van het Ne
derlandse Rode Kruis ontvangen.
De goederen worden tussen de
andere ter beschikking gesteld van
de commissarissen van de Koningin
in de getroffen gebieden, die als
leiders van het hulpverleningswerk
in hun gebieden de verdeling naar
behoefte zullen verzorgen.
Unilever schenkt kwart
millioen
De Unilever heeft een kwart mil
lioen geschonken, de Nederlandse
Bioscoopbond en de stichting Bio-
vacantie-oord f 100.000.
Gisteren draaide het eerste film-
nieuws van de ramp in de bioscopen
Van heden tot en met 12 Februari
wordt in alle bioscopen gecollec
teerd.
De Nederlandse meelimporteurs
hebben hun bezit aan jute zakken,
66000 stuks, ter beschikking gesteld.
De Algemene Nederlandse bouw
bedrijfsbond staat f 10.000 af, de di
rectie van de Hoogovens f 50.000.
Onder het personeel van dit bedrijf
wordt een inzameling georganiseerd
Hengelo kan achthonderd kinde
ren herbergen, de gemeente Bever
wijk evacués en 250 stuks vee.
De georganiseerde textiel- en eon-
fectïeindustrie heeft gecoördineerd
hulp aangeboden aan de regering.
Vliegtochten boven getroffen
gebieden
De Dakota PH-TDW van de KLM
met gezagvoerder Bik, heeft van het
vliegveld Valkenburg uit een vlucht
van drie en een half uur gemaakt
boven de zwaarst getroffen gebieden
Zo uit de lucht gezien, zo ver
telde ons de vertegenwoordiger van
de KLM krijgt men een goede in
druk van de verschrikkelijke om
vang van de ramp. Op vele boerde
rijen zitten nog mensen. Zeer veel
vee is verdronken, en hier en daar
ziet men een eenzame koe op een
kleine verhoging in het land, paar
den steken alleen nog met hun nek
boven water uit.
Overflakkee staat onder water, op
Goeree schijnt de toestand, uit de
lucht gezien, iets minder ernstig.
80.000 VAN HET C.N.V.
Het Christelijk Nationaal Vakver
bond heeft aan het nationaal Ram
penfonds doen weten, dat het CNV
en de aangesloten organisaties een
bedrag van f 80.000 voor dit fonds
beschikbaar stellen.
(Bijzondere correspondentie)
Wat moet men grijpen uit dit dj,ep
tragisch gebeuren? Men weet het
niet. De indrukken zijn veel en vrij
wel alle indroevig. Mag ik enkele
beelden in mijn herinnering terug
roepen, dan zie ik ergens bij de
Moerdijk een man en een vrouw met
twee kleine kinderen, geassisteerd
door twee militairen, in een boot
op het water zwalken.
Een paard staat nog net met zijn
kop boven water van zijn stal uit
naar buiten te kijken. Een boeren
knecht waadt tot zijn borst door het
water om de touwen, waarmee het
vee in de stallen is vastgebonden,
los te snijden. Hij rukt aan de hal
sters van de dieren, doch onwrik
baar blijven ze staan, onwillig om
twintig meter door het water te
waden en de veilige wal te berei
ken. Te Fijnaart wordt een gebro
ken oude man een Rode Kruispost
binnengebracht en snikkend vertelt
hij, hoe zijn vrouw in de nacht van
het dak is gegleden en in het kol
kende water is verdwenen. Een lid
van de commando's uit Roosendaal
kan de dringende bede van een
hoofdingeland niet weerstaan en
zwemt met een touw om zijn mid
del naar een honderd meter verder
gelegen boerderij, waar de vrouw
van de ingeland en diens twee kin
deren op de bovenverdieping zijn
samengedrongen. Hij brengt een
verbinding tot stand en weet, be
halve dit gezin ook de buren te
redden. In een hoog verhitte bun
ker te Roosendaal staan stampende
commando's hun kieren droog te
stomen. Zojuist zijn ze doornat uit
het watergebied teruggekeerd en
hun enige wens is, om zo spoedig
mogelijk met droge plunje weer te
rug te keren. Ergens op een droog
stuk land staan honderden stuks
loeiend vee met volle uiers. Zij
zijn voorlopig gered, maar vele 2ijn
zwaar ziek en zullen binnenkort
aan longontsteking sterven. Ieder
roept om boten, maar men ziet er
slechts weinig. En een ieder
schreeuwt en klaagt, waarom er nu
juist op dit punt geen vaartuigen
zijn die de hulploze slachtoffers, die
daar ginds uit de bovenverdieping
met handdoeken zwaaien, kunnen
redden. En komt er dan eindelijk
een boot, dan kan men vrijwel niets
tegen de nog steeds hard waaiende
Steun van de KAB
De Nederlandse Katholieke Ar
beidersbeweging, haar bonden en
instellingen, hebben besloten ge
zamenlijk 1 75.000 bijeen te bren
gen voor het nationaal Rampen
fonds. De Algemene Nederlandse
Pluimveeteeltvereniging te Utrecht
Schillerlaan 13, zal van haar leden
medewerking vragen om gedupeer
de pluimveehouders weer van
levend materiaal te voorzien. Aan
meldingen te richten aan het secre
tariaat.
LANGER WERKEN
Het ministerie van Sociale Zaken
en Volksgezondheid maakt in ver
band met de nationale ramp het
volgende bekend:
Ingevolge de arbeidswet 1919 is
voor arbeiders van 16 jaar en ouder
vergunning verleend Om in onder
nemingen. waarin werkzaamheden
worden verricht ter voorziening in
de behoeften der getroffen gebieden
eventuele steunaeties hieronder
begrepen langer te werken en
wei tot het max. aantal uren, dat
krachtens de arbeidswet bij ver
gunning kan worden toegestaan.
Deze algemene vergunning geldt
tot en met Zaterdag 14 Februari a.s.
wind oproeien en telkens wordt d»
schuit weer teruggeslagen.
De buitenboord motoren kan men
de eerste tientallen meters vaak niet
gebruiken, doordat ze vastslaan in
de bodem. Het is telkens weer een
demonstratie van menselijke on
macht tegen de kracht van de ele
menten, die daar rond de Moerdijk
en rond Willemstad nog steed3
hoogtij vieren. Stormvlagen jagen
de natte sneeuwbuien over het ge
teisterde land, waar nog steeds
slachtoffers vallen en satanisch loert
soms het bleke gelaat van de zon
door de wolkenflarden. Mensen
worstelen voor hun leven, elke mi
nuut van deze vreselijke dagen en
het is de tragiek, dat vaak eerder
de dijken dicht moeten of nieuwe
doorbraken moeten worden voor
komen, voordat men zich kan be
kommeren om het lot van duizen
den, die met angst om het hart
wachten op een roeiboot, die hen
naar de veiligheid daar heel in de
verte kan brengen.
Een collecte, die is gehouden voor
het nationaal rampenfonds op de
Maandagbeurs te Rotterdam heeft
f 68.750 opgebracht.
De hoofdcommissaris van poiitie
te Rotterdam deelde ons mede, dat
gebleken is, dat er personen zijn,
die misbruik maken van de ramp
zalige toestand waarin anderen zich
bevinden. Door middel van zelfge
maakte intekenlijsten met gefin
geerde bedragen collecteren zij bij
voorkeur 's avonds langs de huizen.
Men zij dus gewaarschuwd.
150.000 ZAKKEN
De Nederlandse Heide Maatschap
pij heeft een landelijke inzameling
van zakken gehouden, die 150.000
stuks heeft opgebracht. Deze zak
ken gingen naar het vliegveld
Twente en zijn vandaar door de
leger-luchtmacht getransporteerd
naar Oud-Beijerland en Walcheren,
waar zij werd afgeworpen.
Telegrammen aan de
Koningin
H.M. de Koningin heeft de vol
gende telegrammen ontvangen:
van de koning van Noorwegen:
„Aanvaard mijn diep gevoelde deel
neming in de ramp. veroorzaakt
door de storm van gisteren".
w.g. Haakon
van de groot hertogin van Luxem-
biu-g: „Zeer ontroerd door de ramp
die uw land zo smartelijk getroffen
heeft, betuig ik u en uw dapper volk
mijn innige deelneming".
w.g. Charlotte
van de president van Frankrijk:
„Diep geroerd door het bericht van
de verwoesting, die de storm in Ne
derland heeft veroorzaakt, zend ik
u mijn levendige deelneming. Ik
verzeker u, dat het Franse volk deel
neemt in het ongeluk van het Ne
derlandse volk. Ik verzoek u even
eens om aan de families van de
slachtoffers van de overstromingen
en aan de betrokkenen mede te
delen dat ik diep geschokt ben".
w.g. Vincent Auriol
van de gouverneur van Suriname,
mr J. Klaasesz: „Betuig mede na
mens landsregering en - bevolking
Suriname innige deelneming met
zware ramp, welke Nederland heeft
getroffen. Regeringsraad besloot in
spoedvergadering zelve te vormen
het stormrampactiecomité voor
hulpverlening aan getroffenen.
Het nationaal rampenfonds deelt
mede:
Een bedrag van 1 millioen gulden
is toegewezen als bijdrage van de
georganiseerde Nederlandse land
bouw en de georganiseerde Neder
landse zuivelbereiding, ter leniging
van de nood in de door de storm
ramp getroffen gebieden.
Een van onze grootste internatio
nale bedrijven stelde een half mil
lioen beschikbaar. Verder kwamen
binnen van enige bedrijven f 100.000
en een overstelpende stroom van
bijdragen, variërende van 25 ct tot
enige tientallen guldens.
Het adres van het nationaal ram
penfonds is Statenlaan 81, giro 9575.
Van talloze zijden worden hulpver
leningsacties ingezet. Zo heeft de
federatie van de drie kruideniers
bonden, de kruideniersvakcentrale,
een actie ingezet ten bate van de
getroffen kruideniers. Een fonds zal
worden gevormd onder de naam „De
kruideniers helpen hun collega's.
Een eerste storting van drieduizend
gulden is reeds gedaan.
Woensdag, Donderdag en Maan
dag a.s. zullen leden van de sectie
standwerkers van de centrale ver
eniging van markt-, straat- en ri-
vierhandel op de Dam in Amster
dam met het rad van avontuur en
per Amerikaanse verkoping hun
steentje bijdragen aan de hulpver
lening. In 1925 deden zij hetzelfde
na de ramp te Borculo. Toen za
melden zij op een dag f 3500 in.
Ditmaal hopen zij minstens het
tienvoudige te bereiken.
De regionale commissie Twenthe
uit de vakraad voor de textielindus
trie heeft aan alle textielonderne
mingen in Twente en de Gelderse
achterhoek geadviseerd, dat alle
werknemers van hoog tot laag een
vacantie- of snipperdag afstaan. Het
hierdoor ter beschikking gekomen
bedrag wordt door de werkgevers
met tenminste eenzelfde bedrag ver
hoogd. Verwacht wordt dat hier
door 650.000 gulden zal worden op
gebracht.
FEUILLETON
6
Errol Tamberley haalde zijn schouders op. Hij
nam de moeite niet zijn verklaring te herhalen en
op de een of andere wijze overtuigde zijn schou
derophalen haar meer dan protesten zouden heb
ben gedaan. Hij vond het zelfs niet nodig erover
te redetwisten. Het was een voldongen feit.
Ze kon de stemmen van de kinderen boven
horen, die luid opschalden uit kennelijk plezier
over alle verrassingen en ontdekkingen, die ze
deden. Voor hen zou dit verpletterende nieuws
hier beneden slechts weinig te betekenen heb
ben. Ze vonden hun nieuwe thuis leuk. Het was
even veilig, even prettig ingericht, even luxueus
als hetgeen ze gewend waren geweest. Het idee
van geldgebrek zou voor hen niet meer dan theo
rie zijn.
Maar voor haar en voor Richard „Daar
wil ik op het ogenblik niet aan denken!" dacht
Hope krampachtig. „Daar zal ik later wel over
piekeren, als ik de hoofdzaak heb verwerkt."
Met een geweldige krachtsinspanning dwong ze
haar vergrote, donkere ogen terug tot Errol Tam
berley. Hij sloeg haar met bezorgdheid gade, naar
ze meende, maar ze nam hem dat kwalijk, alsof
hij zelf verantwoordelijk was voor de ontstellen
de mededeling, die hij had moeten doen.
„U gaat toch niet flauw vallen, wel?"
Ze lachte even flauwtjes.
„Neen, natuurlijk niet."
Zelfs op dat ogenblik ging het door haar hoofd,
dat de remedie van Errol Tamberley tegen flauw
vallen ongetwijfeld zou zijn om zonder plichtple
gingen je hoofd tussen je knieën te drukken.
„Het spijt me, zoals ik al eerder heb gezegd,
dat u op deze brute wijze van dit alles moest
horen."
„Maar, zoals u ook heeft gezegd, de feiten blij
ven dezelfde, hoeveel, mooie doekjes daar ook om
worden gewonden. Wat ik echter wil weten is het
waarom Ik bedoel hoe is het gekomen dat
dat dit is gebeurd? Er was altijd meer dan
genoeg. Neen, dat heb ik al eens gezegd en het
klinkt zo stom om dat maar te blijven herhalen.
Maar ik kan me gewoon niet voorstellen, hoe het
mogelijk is dat je op het ene ogenblik zo veilig
en royaal en zonder vragen te stellen kunt leven
en dan is alles opeens op gewoon verdwe
nen Wat is er gebeurd?"
„Het was geen drama dat van het ene ogen
blik op het andere gebeurde" Hij ging op de stoel
tegenover haar zitten en liet zijn krachtige mooi-
gevormde handen losjes tussen zijn knieën han
gen. „Ik weet niet of het u bekend is dat uw vader
het grootste deel van zijn vermogen in de bouw
van het laboratorium stak. Daar moet u hem geen
verwijt van maken. Dat heeft zijn rente ruim
schoots opgebracht in belangrijke ontdekkingen."
„Daar maak ik hem ook geen verwijt van," sprak
Hope koeltjes, want ze vond het niet nodig, dat
Errol Tamberley haar dicteerde hoe haar houding
tegenover haar vader moest zijn.
„Het was het oude, oude liedje van de particu
liere ondernemer, die doet wat de regering in
gebreke blijft te doen. Uw vader was een man met
ver vooruitziende blik en onbeperkte ideeën. Hij
bracht die tot hun logisch einde, maar stond meest
al zelf voor de kosten. Ik geloof niet dat hij altijd
besefte, hoe groot het totaal bedrag was, maar
dat doet nu niet ter zake. Gedurende de laatste
jaren bezat hij niet veel meer dan zijn behoorlijk
ruime regeringssalaris. Er was geen enkele reden
waarom hij dat niet nog vele jaren zou blijven
krijgen zeker lang nadat u en de tweelingen
zich behoorlijk in het leven hadden gevestigd."
Hij hield een ogenblik op, alsof lijj verwachtte,
dat Hope iets zou zeggen. Maar ze zei slechts
zacht: „Gaat u door."
„Dat is zowat alles. Veel mensen zouden zeggen,
dat hij het recht niet had de particuliere belangen
van zijn gezin op het spel te zetten om zijn werk
voor de gemeenschap te bekostigen. Maar dat ri
sico was eigenlijk veel te gering. Het is pas wan
neer die ongelukkige één-op-de-honderd-mogelijk
heden gebeurt', dat de mensen gaan zeggen
„Dat doet er niet toe, meneer Tamberley. Wan
neer hij meende, dat hij dat met zijn geld moest
doen, wel, dan had hij daartoe het recht."
„Dat vind ik ook. Dat was de reden waarom ik
de verantwoordelijkheid voor de kinderen op me
wilde nemen lot ze ouder zijn. U bent langzamer
hand natuurlijk in staat op uw eigen benen te
staan," hij sloot haar ridderlijk van de discus
sie uit „maar er is geen reden waarom de twee
lingen onder deze gang van zaken zouden lijden."
„Neen, neen, dat begrijp ik wel."
In werkelijkheid dacht ze: „Natuurlijk kan ik
op mijn eigen benen staan. Op mijn leeftijd moet
je op eigen benen kunnen staan. Maar wat moeten
Richard en ik beginnen? We rekenden ja, we
hadden het recht ook niet om op zulk gemakkelijk
geld te rekenen. Ik kan mijn baan voortzetten.
Dan lukt het wel. Richard plaagt me alleen maar
wanneer ik zeg, dat hij de dochter van een rijk
man wil trouwen. Hij plaagt me. Het is een grap
je. Het moet een grapje zijn. Ik zou het eenvou
dig niet verdragen wanneer dat niet zo was, want
dat zou betekenen, dat datgene, wat meneer Tam
berley me juist heeft verteld, alles zou kunnen
bederven."
Opnieuw merkte Hope, dat Tamberley haar ga
desloeg.
„Het is, het. is niets... ik probeerde me alleen
maar de gewijzigde omstandigheden in to den
ken."
„Wel, laat die aanpassing u niet te veel pijn
doen."
„In welk opzicht?"
,.Tn een heleboel opzichten naast het feit, u
van alles te moeten ontzeggen. Uw mooi-weer-
vrienden zullen u bijvoorbeeld in de steek laten.
Mensen als die luchthartige architect, die u ach
terna liep in de tijd dat ik naar de Verenigde
Staten ging Hoe heet hij ook weer?'Richard.
Richard Fander."
„Hoe durft u zo over Richard te spreken? En
wat weet u van hem af?"
Errol Tamberley trok zijn zware wenkbrauwen
op en glimlachte op een wijze die ze bepaald on
aangenaam vond.
„Niets, behalve, dat hij u een beetje al te vaak
opbelde en boodschappen voor u achter liet. en
tijd scheen te hebben rond te hangen en op u te
wachten, wanneer hij bezig moest zijn zijn eigen
brood te verdienen. Maar het gaat mij verder niets
aan. behalve dat ik zo nu en dan lust zou hebben
een stevige trap tegen die beeldige lichtgrijze broek
van hem te geven."
Ze staarde dr Tamberley ijskoud aan en op dat
ogenblik haatte ze hem.
„Richard Fander is een heel goede vriend van
me." sprak ze langzaam.
„O ja? Nou, het spijt me voor u dat u dan wel
gauw zult ontdekken, dat hij dat nu niet meer
zal zijn," was het onverstoorbare antwoord.
,,U weet er eigenlijk geen steek van is het wel?"
Ze was woedend dat haar stem zo zijïg klonk.
„Alleen datgene wat mijn uitstekende ogen en
mijn tamelijk goed oordeel me vertellen," gaf hij
geamuseerd toe.
„Wel," sprak Hope en verloor door haar boos
heid elke discretie uit het oog, „laat uw tamelijk
goed oordeel dan maar eens hier over schijnen.
Ik ben van plan met Richard Fander te trouwen.
We verloofden ons de vorige week."
Wanneer het haar bedoeling was geweest, dat
geamuseerde trekje van zijn gezicht weg te va
gen, slaagde ze daar boven verwachting in. Het
verdween zo volkomen, dat ze, als ze niet ge
weten had, dat zoiets onmogelijk was, ze zou heb
ben gedacht, dat hij zowel zijn kleur als zijn glim
lach kwijt was.
„Dat kunt u niet menen." Hij rees langzaam
overeind, en omdat ze het vervelend vond, dat
hij nu zo hoog boven haar opdoemde, stond ze
zelf ook op.
„Dat meen ik zeker. Het zijn toch eigenlijk uw
zaken niet, wel?"
„Nou ja. Eigenlijk wel. Uw vader benoemde mij
tot voogd over de kinderen, vroeg me voor jullie
allemaal te zorgen en nu we het daar toch over
hebben, u bent pas over een paar maanden één
en twintig, is het niet?"
Hope deed een ongelovig boos lachje horen.
„En wat heeft dat er mee te maken? U bent toch
zeker niet van plan de strenge voogd over mij uit
te hangen, is het wel? Dat zal u gewoon niet
lukken weet u. Ik kan me niet bepaald in denken
dat ik u oom Errol zou gaan noemen."
„Goeie hemel, dat hoop ik niet!" Hii kreeg won
derlijkewij ze een kleur. „Maar ik voel me wel, ik
voel me natuurlijk een beetje verantwoordelijk
voor u, en .'v
„Dat is helemaal niet natuurlijk. En absoluut
niet nodig bovendien," vertelde Hope hem scherp.
„Mijn zaken gaan u niet in het minst aan. Ik ver
telde u alleen mijn verloving vanwege de wijze
waarop u sprak, Anders zou ik niet hebben ge
vonden dat het u iets aanging of u enig belang
kon inboezemen."
Hij fronste zijn voorhoofd bij die woorden, en
stond daar met zijig benen van elkaar en zijn
handen diep in zijn zakken als een grote, ietwat
dreigende gestalte tegen de achtergrond van het
vuur.
Maar Hope weigerde zich te laten intimideren.
En na een openblik scheen het of hij veel meer
dan zij van ;-ijn stuk gebracht was.
(Wordt vervolgd)