Koningin Juliana bracht een bezoek aan
het zwaar geteisterde 's Gravendeel
Reddingspogingen op in allerijl
aangevoerde platboomde vaartuigen
Adopti
ie
Amerikaanse hulp
Hartverscheurende taferelen
in Rotterdamse Ahoy-hal
Radiorede van dr. Drees
Friese hulp-karavaan naar
noodgebieden vertrokken
DINSDAG 3 FEBRUARI 1953
LEEUWARDER COURANT
3
(Van een onzer verslaggevers)
Koningin Juliana bracht Maandag met de sleepboot van de rijkspolitie
,,Jan Blanken" opnieuw een bezoek aan de rampgebieden. Zij nam
's morgens o.a. de overstromingen bij het zo zwaar geteisterde dorpje 's Gra
vendeel, ten Zuiden van Dordrecht en de Hoekse Waard, in ogenschouw.
De Koningin, die gekleed was in een bontmantel en zware leren laarzen
droeg, maakte per voet een rondgang door het voor een groot deel onder
water staande dorpje. Zij toonde veel medeleven met de bevolking en liet
zich voorlichten over de hulp-acties in dit gebied. Het bezoek van de
Koningin, die hartelijk door de nog aanwezige bevolking werd begroet, nam
ongeveer anderhalf uur in beslag. Daarna begaf zij zich weer aan dek van
de sleepboot om zich ook van de toestand in andere delen op de hoogte te
laten stellen.
ROTTERDAM, Maandagmorgen: steeds
meer evacué's uit 's Gravendeel worden
aangevoerd. Zij vertellen de afgrijselijk
ste verhalen van doorstaan leed. Twee
polderdijken waren opnieuw doorgebro
ken en het aantal doden was tot 55 ge
stegen.
We besluiten daarom te proberen naar
's Gravendeel te komen. Hulpcolonne's
rijden af en aan en met een daarvan
kunnen we wel meerijden. „Maar u kunt
onmogelijk mee terug", wordt ons ge
zegd. „Terug is alle ruimte voor de
geëvacueerden". We nemen het risico.
En zo rijden we in de ochtendscheme
ring in een gammel autobusje mee met
een jeugdige enthousiaste Haagse hulp
colonne. Het is druk op de weg. Mili
taire vrachtwagens en Roode Kruis-
auto's. Eindelijk staan we in een lange
rij voor de pont over de Dordtsche Kil.
Enkele uren terug nog een guur. grom
mend monster. Nu staat er alleen maar
harde golfslag.
Pendel-dienst
De pont vaart zonder ophouden heen
en terug naar 's Gravendeel. Tussen bus
sen met verkleumde evacué's staan kal
veren, koeien en paarden. Los, vaak
zonder koptouw. wordt het vee geëva
cueerd.
Wie aan de overkant van de Dordt
sche Kil niets te maken heeft, wordt de
toegang tot de pont ontzegd. Rijks
politie en militaire politie met stenguns
over de schouder houden streng toezicht.
We maken de overtocht met een
aantal militaire trucks, die rubber
boten en vletten aanvoeren. Ook
twee auto's met opleggers van Hal-
bertsma's fabrieken te Grouw staan
met een lading sloepen op de pont.
Deze vaartuigen zijn aan de andere
kant broodnodig om de in de onder-
gestroomde polders wonende bevol
king te redden
Op de pont wordt onze aandacht ge
vestigd op een sleepboot van de Rijks
waterstaat. De koninklijke standaard is
in top gehesen. Koningin Juliana brengt
juist een bezoek aan 's Gravendeel,
waar de watersnood tot dusverre de
meeste slachtoffers heeft geëist.
Vreselijk
De toestand in 's Gravendeel is in één
woord vreselijk. Zeker de helft der hui
zen staat tot de eerste verdieping onder
water en rondom het dorp staan de pol
ders blank zover het oog reikt. Eén
groot deinend meer dat klotst tegen
boerderijen en schuren. Het water is
overdekt met vlasafval, planken en
palen, die hele velden tegen de dijken
vormen. De verhalen, die we horen, zijn
hartverscheurend. Velen hebben hier een
familielid verloren. Een vrouw verloor
op een dag haar drie kinderen, haar
moeder, een zuster en twee broers
Nog is het gevaar hier niet geweken.
Velen zitten nog in hun huizen opge
sloten. In het dorp zelf zien we in de
hoofdstraat, die een kanaal is geworden,
voor de ruiten van de bovenverdiepin
gen gezichten. Militairen en particulie
ren zijn in vletten en bootjes bezig hulp
te bieden. Steeds meer platboomde vaar
tuigen worden op trucks aangevoerd eu
te water gelaten.
Om de paar minuten worden de
evacué's nu aan land gebracht. Het is
een treurige aanblik. Moeders houden
kleine kinderen in dekens gewikkeld
tegen zich aangedrukt. Mannen hebben
grote pakken beddegoed op de rug. Een
enkele heeft een geldkistje in de hand.
Men wordt in een rij opgesteld en per
bus naar Rotterdam gebracht naar de
Ahoy-hall.
Mislukte redding
Hoe uitgestrekt het rampgebied is,
beseffen we eerst als we met een vier
tal mariniers op een roeivlet mee mogen
om een paar in de wijde polder wonende
boerengezinnen op te halen. Het wordt
een barre, lugubere tocht langs
aquarium-achtige verlaten huizen en
door overstroomde boomgaarden.
Soms stoot de vlet op een paal of een
hek en tollen we in het rond. Dan weel
varen we langs lijken van koeien en
varkens, die walgelijk opgezet rond
dobberen.
Eenmaal buiten de beschutting van het
dorp speelt de felle wind de vlet parten.
De mariniers peddelen en bomen alsof
hun leven er van af hangt. Maar tegen
deze golslag en deze wind, richt hand
kracht niets uit.
We dobberen nu willoos rond. Het
vletje wordt nu weer eens tegen een
huis of boerderij gesmakt, dan weer
tegen bomen en telefoonpalen. Tenslotte
worden we tegen een dijk gedrukt. Ge
lukkig is het gat in deze dijk inmiddels
al met zandzakken gedicht, zodat we
tenminste lopende 's Gravendeel weer
kunnen bereiken. De roeivlet wordt
vastgesjord achter gelaten. Een motor-
vlet zal straks proberen de boerengezin
nen op te halen
Ernstige brand
Als we het dorp weer binnen komen,
zien we de brandweer nog een brand
nablussen. Een idioot gezicht in dat
overstromingsgebied. Maar Zondagmor
gen is hier een grote vlasopslagplaats
door kortsluiting in brand geraakt. Door
de orkaan sloegen de vlammen over
naar de aan de andere kant van de vaart
hoger gelegen woningen, die geen ge
vaar liepen voor overstroming, maar
thans door een andere catastrofe wer
den bedreigd. Men heeft toen uren lang
tot de hals toe in het water gestaan om
deze huizen nat te spuiten om ze zo te
behouden. Dat is gelukt, na büna twee
dagen zwoegen....
We komen voorbij de lagere school,
waar 600 personen op de bovenverdie
ping dicht op elkaar gepakt hebben zit
ten wachten tot het water zou zakken.
De evacuatie van deze mensen was juist
volbracht.
En dan besluiten we maar dit onge
lukkige dorp te verlaten. Overal is
men nog bezig vee te redden.
Enkele boeren zijn bezig een koe uit
het slifc te trekken. Zij moeten na
enkele^pren hun pogingen opgeven.
Het ontzettende aantal slachtoffers
onder het vee is weer met één ver
meerderd
Een onzer verslaggevers bezocht
gisteren verschillende plaatsen in de
rampgebieden van Zuid-Rolland en
Zeeland. Bijna overal trof hij hetzelfde
beeld van misère en leed, maar ook
van spontane hulppogingen, zoals hij
ze in 't verslag over het zo zeer geteis
terde 's Gravendeel heeft beschreven.
Jacht „Piet Hein"
noodhospitaalsckip
Op Koninklijk bevel wordt het
Koninklijke jacht „Piet Hein" op de
rijkswerf te Den Helder met man en
macht vaarklaar gemaakt.
Vandaag vertrekt het schip naar
Amsterdam, waar het snel tot nood
hospitaalschip zal worden ingericht.
Zo spoedig mogelijk zal dit drijvende
hospitaal naar de rampgebieden ver
trekken.
Arnhem heeft adoptie aangeboden
aan de gemeente Vlissingen, Roosendaal
Hoedekenskerke bij Terneuzen.
Doetinchem adopteerde Middelharnis.
Maarn adopteert Renesse, Oosterhout
adopteert Walcheren. De burgemeester
van Zaandam, dat al in 1945 hulp aan
Walcheren heeft verleend, heeft aan de
burgemeester van Ritthem het volgen
de telegram gestuurd„U kunt ons vra
gen wat u wilt. Zaandam zal u helpen
zoveel wij kunnen".
De gemeente Almelo heeft Zierikzee
geadopteerd.
De gemeente Soest heeft Nieuw- en
St. Joostland op Walcheren geadop
teerd. Nieuw Leusden heeft Cadzand
geadopteerd, Urk adopteerde Stellen
dam. Er is pla-ts voor 250 vluchte
lingen. Peize in Drente ontfermt zich
over Abbenbroek.
Misdadig
In verschillende plaatsen zijn personen
die misbruik maken van de rampzalige
toestand, waarin anderen zich bevinden.
Door middel van zelfgemaakte inteken
lijsten met gefingeerde bedragen, col
lecteren zij bij voorkeur 's avonds langs
de huizen.
Bonafide collectanten zijn in het be
zit van een legitimatie-bewijs.
Een millioen mensen in nood
De Amerikaanse generaal Eddy heeft
Nederland beloofd, dat Amerikaanse
strijdkrachten in Duitsland zullen zorgen
voor zoveel mogelijk vliegtuigen, heli
copters, zandzakken, zoeklichten, ver
voermiddelen, walkie-talkies en hala-
cone-tabletten. deze laatste om water te
zuiveren.
Hij zeide, dat hij reeds machtiging had
gegeven, tot het zenden van zes helicop
ters uit Duitsland.
Deze belofte werd door hem gedaan,
nadat hij een vlucht van een uur had ge
maakt over het getroffen gebied in een
Amerikaans luchtmachtvliegtuig, waarin
gezeten waren de vijftien assistenten van
de generaal onder wie generaal-majoor
William H. Middlesward, hoofdkwartier-
meester van het Europese bevel van het
Amerikaanse leger. schout-bij-nacht
Howard E. Orem, commandant Ameri
kaanse marinestrijdkrachten in Duitsland
en brigade-generaal Robert C. Gard,
plaatsvervangend chef-staf operaties.
In een onderhoud, daarna, waarbij
minister Staf en staatssecretaris Kranen
burg aanwezig waren, gaf dr. J. van
Veen. hoofdingenieur rijkswaterstaat,
een overzicht van de toestand.
Hij deelde mee, dat er een millioen
mensen in nood zijn. Het grootste
deel van Zuid-west Holland staat
onder zout water en de binnenhavens
zijn moeilijk te bereiken. Hij zei
moeilijk te kunnen meedelen, hoe
veel bressen er in de dijken waren
geslagen, doch hij schat het aantal
op 50 tot 80. Hij vervolgde, dat vele
mensen zich nog in bomen ophouden
en te apathisch zijn om gebruik te
maken van door vliegtuigen ge
dropte rubberboten.
Generaal Eddy zeide tenslotte nog dat
hij al het mogelijke zal doen om de nood
te verlichten, dooh hij voegde hieraan
toe, dat de omvang van de nood zo ont
zettend is, dat hij nog niet kan zeggen,
hoeveel hulp de Amerikaanse strijd
krachten kunnen verlenen.
Zulke tafereeltjes zijn op het ogenblik
heel gewoon in de rampgebieden. Een
soldaat neemt een oude boer, die zijn
pantoffels aan de voeten heeft en zijn
klompen in de handenop de rug, om
hem in veiligheid te brengen.
Film voor hulpactie
De Cinetone heeft in samenwerking
met de Mutual Security Agency te Parijs
de cineasten Herman van der Horst, Bert
Haanstra, Ytze Brusse en Van Haren
Noman naar de noodgebieden gestuurd
met gemotoriseerde jollen en een eigen
voedselpakket, om een groot aantal
filmshots op te nemen, waaruit een film
zal worden samengesteld, die men hoopt
te gebruiken in de grote hulpactie voor
de slachtoffers van deze gebieden.
Ontvangstcentrum van geëvacueerden
i. Van een onzer verslaggevers)
DE TOESTAND in de noodgebieden tart alle beschrijvingen. Hoe volledig,
indringend en alarmerend de berichten en de foto's over de watersnood ook
mogen zijn, na een tocht door een gedeelte van de rampgebieden blijkt dit alles
niet meer dan een vale schim van de ontzettende werkelijkheid die hier een ieder
naar de keel grijpt. Zoiets vermag geen enkele, hoe vaardige pen te beschrijven:
deze hartverscheurende ellende, deze baaierd van leed en lijden, van smart en
ontbering, van kommer en onherstelbaar verlies.
wat er nu met hen zal gebeuren.
Velen hebben familieleden verloren,
de meesten hebben hun hele bezit door
Interdepartementale commissie ingesteld
Vandaag verklaring in
Staten Generaal
De minister-president dr. W. Drees
heeft gisteravond een radiorede gehou
den. waarin hij o.m. zei: Groot zijn
helaas de verliezen aan mensenlevens.
De volle omvang daarvan is nog niet
bekend, maar zeker zijn honderden om
gekomen. Daaronder velen bij pogingen
om anderen te redden. Wij herdenken
hen met diepe eerbied en onze gevoelens
van medeleven gaan uit naar de nabe
staanden van die slachtoffer werden van
het watergeweld.
Er is veel geleden, ook door die ont
snapt zijn aan de dood in de golven.
Het is een beklemmende gedachte hoe-
velen alles hebben moeten prijsgeven,
die, na uren op zolders of zelfs op de
daken temidden van de woedende storm,
tenslotte, op het nippertje slechts, het
vege lijf hebben kunnen redden.
Wij weten niet wat ervan zal blijven
staan, en wij weten nog niet bij benade
ring, hoe groot de schade tenslotte zal
Vredig kabbelde Maandagmiddag het
water in de straten van 's Gravendeel.
Een idyllisch beeld, zo op de foto ten-
blijken te zijn. maar zeker is zij buiten
gewoon ernstig. Het gebeurde betekent
een zware terugslag in de opgang van
ons volk na de oorlog. Een opgang, die
zich juist duidelijker begon af te teke
nen.
Verheugend temidden van deze ellende
is de geest waarmee oris volk dit alles
tegemoet treedt en de daadwerkelijke
sympathie die wii van alle zijden ook
uit de overzeese rijksdelen en uit het
buitenland mogen ondervinden.
Prachtig ook is de krachtdadige mede
werking van vele organisaties. Over
stelpend zijn de toezeggingen en aan
biedingen van medewerking, die ons
toestromen. Er zal in deze gehandeld
worden in nauw overleg tussen de rege
ring en het Nationale Rampenfonds, dat
de particuliere steun bundelt.
Van regeringswege is een inter
departementale commissie inge
steld, die de werkzaamheden van de
verschillende rijksorganen coördi
neert en het contact met het Ram
penfonds zal onderhouden. In de
Staten-Generaal hoopte dr. Drees
nadere mededelingen te doen over
de verdere voornemens ten aanzien
van de hulpverlening, de financie
ring van het herstel en de voor de
giften te verlenen belastingfacilitei
ten enz.
Er is een vaste wil om gezamenlijk de
slachtoffers te helpen, om gezamenlijk
weer de dijk te sluiten en wat verwoest
werd opnieuw te herstellen. Blijve deze
wil u allen bezielen als ook verder op
uw medewerking en uw offervaardig
heid een beroep wordt gedaan, aldus dr.
Drees.
Buitenlandse deelneming
en hulptoezegging
Koningin Juliana heeft o.m. tele
grammen ontvangen van koning
Haakon van Noorwegen, Groot-her
togin Charlotte van Luxemburg,
president Vincent Auriol van
Frankrijk en gouverneur Klaasesz
van Suriname, de wnd. Hoge Com-
issaris van Indonesia telegrafeerde
dr. W. Drees.
De consul-generaal van Italië heeft de
deelneming van de Italiaanse regering
overgebracht. Hij memoreerde de dank
baarheid van Italië voor de Nederlandse
hulp bij de overstroming van de Po-
vlakte en verzekerde de bereidheid tot
helpen. De gezanten van Venezuela.
Peru, Columbia, Finland. Israel, Turkije
en Denemarken hebben hun deelneming
betuigd. De Duitse zaakgelastigde bracht
de deelneming van de Bondsregering
over en deelde mee, dat hulp onderweg
is.
Ook de ambassadeur van de Sovjet-
Unie heeft uitdrukking gegeven aan het
diepe medeleven van zijn regering met
de ramp. die Nederland heeft getroffen,
De nachtelijke tocht met de colonne
vrachtwagens van de hulp-actie uit
i Friesland bracht ons Zondagnacht
1 eerst in de Rotterdamse Ahoy-hallen.
i De grootste van deze hypermoderne
jhallen, waar anders zo dikwijls feest-
I geruis weerklinkt, biedt taferelen van
I de diepste menselijke misère. Hier is
1 namelijk het ontvangstcentrum voor
de evacuees. Zuigelingen die eiiDarme-
lijk krijsen en grijsaards die wezen
loos op brancards voor zich uit liggen
te staren. Een jongen uit het zo
zwaar geteisterde dorpje 's Gravendeel
zit stilletjes voor zich uit te huilen.
Hij heeft zijn moeder en twee zusjes
I voor zijn ogen door de kolkende.
kokende watervloed zien meenemen
l n verdrinken. Op een paar dekens
ligt een versufte vrouw. Zij heeft
uren, uren lang op een zoldertje op
hulp staan wachten, terwijl het water
haar tot de borst toe stond. Een
Koningin Juliana neemt na haar bezoek
aan 's Gravendeel afscheid van de bur
gemeester.
Mees wordt weer tijdelijk
reddingbootschipper
„Dorus Rijkers" naar rampgebied
De Kon. N.Z.H.R.M. heeft besloten, moeder loopt radeloos in het rond
de reserve-motorreddingboot, die tij- omdat haar dochtertje vermist wordt,
delijk in Harlingen lag, naar de over- i Een man van 86 jaar wordt half be-
stroomde gebieden te zenden. Het wusteloos binnen gedragen. Een oude
commando is opgedragen aan oud-
schipper Mees Toxopeus, die nu op
Irnsumerzijl woont. Motordrijver is de
oud-machinist Eelman uit Den Helder.
De „Dorus Rijkers" is gisteravond uit
Harlingen naar Rotterdam vertrokken.
De Kon. N.Z.H.R.M. heeft bovendien
de reservereddingboot „C.A. den Tex"
(vroeger in Hindeloopen) en twee
motorstrandreddingboten naar de
rampgebieden gedirigeerd.
boer verzorgt zijn invalide vrouw, die
men drie kilometer lane op een hran-
^rd over een ondc^elonen polder
dijkje heeft moeten dragen.
Gelaten afwachten
Achthonderd geëvacueerden zijn
hier in de Ahoy-hal samengebracht.
'Ipnsen die stuk voor stuk door een
■.el van ellende en ontberingen zijn
gegaan en die nu gelaten afwachten
(Van een onzer verslaggevers).
'Alsof een eskader zware bommenwerpers
startte, zoveel motorengeronk daverde van
nacht om twee uur door de slapende straten
van*Heerenveen. Niet minder dan 26 zware
trucks en trailers uit vele delen van Friesland
volgepropt met goederen voor de getroffen
bevolking van Middelburg, begonnen hun
reis naar het Zuiden. Een lange rij achterlich
ten verdween in de donkere koude nacht
Toen de laatste auto vertrokken was, waren
de achterblijvers in dikke wolken benzine
damp gehuld.
De auto's, spontaan door de eigenaars
beschikbaar gesteld rijden op het ogen
blik, dat u dit leest in het wijde land
van Vlaanderen. De tocht gaat via Arn
hem, Tilburg, Breda. Antwerpen en
Gent naar het dorpje Eede in Zeeuws-
Vlaanderen, waar de goederen zullen
worden overgeladen en verder naar Mid
delburg getransporteerd.
Deze goederen bestaan voor het
grootste deel uit kleding. In de laadbak
ken van de vee-auto's, waarin anders
het geloei van koeien klinkt, liggen nu
,de truien en jumpers, de onderbroeken
en sokken in grote stapels opgetast. Ook
levensmiddelen zijn meegegeven. Een
der chauffeurs zei: „Ik stie yn de laed-
bak. en se smieten my omtrint dea mei
spek!"
De inzameling heeft plaats gevonden
op initiatief van de sociale diensten in
talrijke plaatsen in ons gewest. De
rijksverkeersinspectie stelde de stoet
samen, ook van rijkspolitie en wegen
wacht heeft men medewerking. Politie
mannen rijden voorop en een auto van
de wegenwacht uit Groningen komt
achteraan om technische euvels zo moge
lijk op te lossen. Verder rijden in de
karavaan mee zes militairen van de
vliegbasis Leeuwarden, die hulp kunnen
bieden als dat nodig is en een verpleeg
ster uit Op9terland, die eens in het Zui
den wil zien of ze daar kan helpen.
De tocht is tot nu toe vlot verlopen, bij
de brug in Zwolle raakte de karavaan
uit elkaar, toen van een der auto's het
water in de radiateur begon te komen.
Bij „Woeste Hoeve", waar de chauffeurs
als een sprinkhanenzwerm het café be
stormden om koffie, was de optocht weer
compleet. Om zeven uur arriveerde men
in Arnhem en op het ogenblik gaat de
stoet de kant van Nijmegen op. Wan
neer de aankomst in Eede zal plaats vin
den is nog niet bekend. Voorlopig vraagt
iedereen zich in spanning af, of aan de
grens de douane de nodige soepelheid zal
betrachten. Men hoopt er het beste van.
In Eede zal een Zeeuwse gids gereed
staan, die de karavaan door het over
stroomde gebied naar Middelburg zal
loodsen.
de golven zien wegslaan.
De hulpverlening hier draait op
volle toeren. Honderden bekers koffie,
soep en melk worden met boterham
men uitgereikt. Men krijgt voor zover
nodig droge kleren en een paar dekens,
waarmee men zich op een brancard
ter ruste kan leggen. Achthonderd door
het noodlot geslagen mensen liggen en
zitten naast elkaar. Een groot slag
veld lijkt deze Ahoy-hal zo. Dokters
en verpleegsters bieden medische hulp.
Een dominee gaat troostend rond en
eer. meisje komt met een zuigflesje
voor een baby van anderhalve maand
aandragen.
Maar terwijl de volwassenen
vertwijfeld aan de toekomst den
ken, klinken in deze zelfde roeze
moezige hal heldere stemmen van
kinderen. Zij schijnen het leed al
weer vergeten en spelen onbe
kommerd in een hoop zand en
maken al weer ruzie.
Belastingaf trek-giften
De giften voor liefdadige instellin
gen hier te lande ten algemene nutte
mogen afgetrokken worden van de
rijksinkomstenbelasting of ven-
nootschapsbe!.\ ting, als de totale
gift tenminste 100 in een jaar of
2 pet. van het zuiver inkomen be
draagt. Ten hoogste mag 3 pet. aan
zuiver inkomen afgetrokken worden.
Voor de vennootschapsbelasting
minimum 100 of 1 pet. van zuiver
inkomen. Maximum 3 pet.
Provinciaal bestuur vraagt
naar omvang schade
Het provinciaal bestuur heeft aan de
burgemeesters van de Friese eilanden
en van de Friese Waddenkust-gemeen-
ten een telegram gericht met het ver-,
zoek, zo spoedig mogelijk een globale
opgave te mogen ontvangen van de
schade, die de watervloeden aan de
eigendommen van particulieren en
overheid hebben aangebracht.
Goederen naar Den Haag
Het hoofdbestuur van het Nederlandse
Roode Kruis deelt mede, dat geen enkele
zehding kleding, goederen enz. meer aan
de Ahoyhallen bezorgd kan worden, het
zij per trein, vrachtauto of welk ver
voermiddel ook. Alles wat ingezameld
is, dient te worden gezonden naar de
intendance van het Nederlandse Roode
Kruis. Fluwelenburgwal 19. 's-Graven-
hage.
(Advertentie I. M.)
In KING pepermunt proeft U - maar dan
in de vorm van een verfijnde lekkernij
hetzelfde natuurproduct, dat door de eeuwen
heen in de geneeskunde is gebruikc als middel
ter opwekking en verkwikking.
de natuurzuivere
De nutuur is
niet te verbeteren
K peper'
