LEEUWARDER
COURANT
Toestand op vele plaatsen nog zeer critiek
WÈË&Ê
Goeree, Halsteren en Zierikzee
meest bedreigde punten
-
De koningin
in noodgebied
Koopvaardijvloot
groeit
Europ. Defensie Gemeenschap
moet diep en wijd ingrijpen
Regering vraagt speciale
voorzieningen
Deneutralisatie" van Formosa
202e Jaargang
Dinsdag
UITGEEFSTER: Stichting „LEEUWARDER COURANT 1947"
DIRECTEUR: S. Jonker. REDACTIERAAD: J. Piebenga en C. van Beem
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en feestdagen. Gedrukt bij de
N.V. Erven Koumans Smeding, Leeuwarden. Bureau Voorstreek 103
Geopend S.30—17 uur, Zaterdags 8.30—12.30 uur. Telefoon alle
afdelingen 8344 BIJKANTOOR Sneek. Kleinzand 37. Telefoon 2020
Sinds
3 Februari 1953
No. 28
i|rv»f OPIAP VAN FR/f y, A K,n
A b o n n e m e n t s p r Ij s44 ct. p. w., 1.85 p. m., f5.50 p. kw. Losse
nummers 10 ct. Advertenties per mm-regel: algemeen tarief 27 ct.
en bij contract resp. 25. 24. 23, 22, 21, 20 en 19 ct. bij 500, 1000, 3000, 6000,
1752 s iO-OOO, 50,000 en 100.000 mm; éditietarief: buiten Leeuwarden 14en 13—liet.,
- Leeuwarden 18 en 17—15 ct.; Ingezonden Med. driemaal advertentie-tarief;
Familieberichten 15 cent. Brieven onder no. 50 cent extra. Girono. 272459
Dit no. bestaat uit 10 pag.
Het aantal slachtoffers dat tengevolge van de watersnood te
betreuren is stijgt van uur tot uur. Vanmorgen ontvingen wij berich
ten dat het aantal al boven de 900 zou liggen.
Op Tholen schijnt een enorme ramp te hebben plaatsgevonden.
Uit Stavenisse worden pl.m. 200 docïLn gemeld, op Goeree-
Overflakkee zouden 180 slachtoffers te betreuren zijn. Op vele
plaatsen is de toestand nog uiterst critiek.
De toestand op Goeree-Over-
flakkee is nog steeds uiterst cri
tiek. In Stellendam, waar gister
avond nog steeds mensen in
bomen zaten, zouden reeds zeven
tig doden te betreuren zijn.
In Oude Tonge zou men nog 180
doden in een schuur hebben
gevonden.
De toestand in Middelharnis was
nog critiek. De plaats is geadopteerd
door Doetinchem en nog gisteravond
ging er een colonne met helpers,
materiaal en goederen op weg. Er zijn
verscheidene rubberboten uitgeworpen
door vliegtuigen.
Ook op Schouwen zijn vele boten
uitgeworpen, maar ze dreven door de
sterke stroom af. Alleen amphibie-
voertuigen kunnen in deze omgeving
iets uitrichten.
In Halsteren waren gisteren
reeds dertien doden geborgen. Er
worden nog ruim zestig personen
vermist.
In Halsteren zijn 400 stuks rundvee,
165 varkens, 100 paarden en 1500 kip
pen omgekomen.
Op de Zuid-Hollandse eilanden
wachtte men op de hulp van de van
Britse zijde toegezegde helicopters, die
gistermiddag op Gilze Rijen zijn aan
gekomen. Bij het Goesse Sas zijn zeven
lijken aangespoeld, vermoedelijk van
Schouwen afkomstig.
Walcheren blijkt nog grotendeels
droog te liggen, de Noord-Westkant
heeft veel van het water te lijden ge
had. De duinen bij Domburg zijn sterk
afgeknaagd.
Kortgené en Oostkerke op Noord
en Zuid-Beveland staan onder water,
Goes is droog.
Op Schouwen-Duiveland zeer veel
overstroomde gebieden, vooral rondom
Zierikzee.
In Zeeuws-Vlaanderen schijnt men
de toestand grotendeels meester te
zijn. Een kwart van de bevolking van
Terneuzen leeft nog in het water. Twee
Belgische compagnieën bieden hier
hulp.
Zierikzee in nood
Gisteravond tegen acht uur
vroeg Zierikzee radio-telefonisch
assistentie voor het dorpje Brou
wershaven, waar het water zeer
snel kwam opzetten. Men vroeg
dringend vliegtuighulp. Na een
oproep vertrokken direct zes
motorkotters met kleding, dekking
en voedsel om omstreeks vier
uur vannacht te arriveren. De
dropping van rubberboten mis
lukte. De toestand werd iedere
minuut critieker. Er zouden bij
Zierikzee al 19 doden zijn.
Uit Urk vertrokken 25 kotters en
een sleepboot naar Zierikzee.
De Dordtse Biesbos is gister onder
gelopen.
Toestand meester
Van Texel is gemeld dat er twee
doden afin en een aantal vermisten.
De zee is rustiger en het water slaat
lager. Het vee is grotendeels gered.
Dordrecht en Dubbeldam hebben
genoeg hulp. Men is de toestand
meester.
Numansdorp 67 doden
Alle inwoners van Numansdorp, die
zich nog in nood bevonden, heeft men
gisteren kunnen redden. Het aantal
slachtoffers in deze gemeente.is geste
gen tot 67.
Koningin Juliana verliet gister
morgen om 7.00 uur Soestdijk voor een
bezoek aan de geteisterde gebieden. Na
een kort oponthoud in Den Haag heeft
zij zich in Dordrecht ingescheept op een
vaartuig van de Rijkswaterstaat. Het
eerste doel was 's Gravendeel, waar de
koningin de evacuatie aanschouwde en
gesprekken voerde met de burgemees
ter, een aantal dokters en de getroffen
bevolking. Per boot ging de tocht
verder naar Numansdorp, waar zij zich
onderhield met vele evacué's.
In Middelharnas, het volgende doel,
waadde de koningin met waterlaarzen
door het water om het gemeentehuis te
bereiken, waar zij zich liet voorlichten
over de situatie. De koningin had de
bedoeling verder te varen naar Stellen
dam, maar moest door tijdgebrek daar
van afzien.
De koningin keerde om 19.00 uur in
Dordrecht terug en reed vandaar naar
Rotterdam, waar zij achtereenvolgens
de evacuatiecentra in het Feijenoord-
stad'ion en de Ahoy'-hallen bezocht. In
de Ahoy'-hallen sprak zij o. a. met
vluchtelingen van Schouwen en Duive-
land.
Om negen uur 's avonds kwam zij op
Soestdijk terug.
Prinses Willielmina in
Kloosterzande
Gistermorgen heeft prinses Wilhelnnna
onverwachts een bezoek gebracht aan het
zo zwaar door de overstromingen getrolfeu
plaatsje Kloosterzande. waar negen perso
nen het leven lieten in de vloedgolf.
Het was een zeer ontroerend ogenblik
toen prinses Wilhelmina, nadat het ge
meentebestuur aan haar was voorgesteld,
de gevoelens van deelneming van koningin
Juliana overbracht aan mevrouw De Smet,
van wie vier familieleden bij Duivenhoek,
na de doorbraak van de dijk, de dood von
den in de golven. De prinses onderhield
zich eveneens met. het 80-jarig echtpaar
Van Huffel 'uit Baalhoek, dat! op de dag,
dat het zijn gouden bruiloft dacht te kun
nen vieren door het water uit zijn haard
stede werd verdreven. Nadat prinses Wil
helmina een kopje thee had gedronken,
vertrok zij naar Terneuzen, vanwaar zij
per boot naar Hoedekenskerke in Zuid-
Beveland overstaken.
EILAND SCHOUWEN: Luchtfotoge
maakt boven het eiland Schouwen.
Slechts de daken van de huizen steken
uit boven het wateroppervlak.
Nato-strijdkrachten voor de
defensie van Jutland
Per 1 Januari 1953 bestond de Neder
landse koopvaardijvloot uit 1288 schepen,
metende 3.233.569 brt. tegen 1221 schepen
met 3.142.575 brt. per 1 Januari 1952. Het
aantal stoomschepen is met twaalf ver
minderd tot 260. De tonnage van deze
schepen kwam van 1.507.191 brt. per 1
Januari 1952 op 1.496.549 brt. per 1
Januari 1953. Het aantal motorschepen
nam in 1952 met 80 toe tot 978. De tonnage
vermeerdere met 102.000 brt. tot 1.730.861.
Het aantal overige schepen bedroeg 50
stuks met 6.159 brt.
Landbouwvoorlichtingsraad
ingesteld
De minister van Landbouw, V. en V.
heeft ingesteld een landelijke landbouw-
voorlichtingsraad, waarin overleg gepleegd
zal worden betreffende de landbouwvoor
lichting in dé ruimste zin. In deze raad is
benoemd; als lid, tevens voorzitter: ir. A.
W. van de Plassche. directeur-generaal van
de Landbouw.
Kiesstelsel komt in
onderzoek
Bij K.B. is ingesteld een staatscommissie,
welke tot taak zal hebben van advies te
dienen: a. over de vraag of en, zo ja, in
hoeverre behoefte bestaat aan een wijzi--
ging van het Nederlandse kiesstelsel en
b. over de vraag of en zo ja, in hoeverre
een wettelijke regeling van de politieke
partijen in het belang van een zuivere
politieke wilsvorming gewenst is. Voor
zitter is mr. G. G. C. J. M. Teulings, oud
minister van Binnenlandse Zaken.
Bijna 1000 doden
Het totaal aantal slacht
offers van de watersnood
is volgens de laatste be
richten gestegen tot 991.
De regering heeft aan de Tweede
Kamer doen toekomen het wetsont
werp tot goedkeuring van het op 27
Mei 1952 te Parijs ondertekende ver
drag tot oprichting van de Europese
Defensie Gemeenschap.
De regering zegt hiervan: Diep en
wijd zal dé gemeenschap moeten in
grijpen en haar werking spreiden in het;
bestaan der volkeren die zij verbindt.
Economisch door de materieelvoor-
ziening die zij te verzorgen en de bezol
digingen die zij uit te keren heeft,
financieel door de grootte van het deel
de- rationale inkomsten, dat zij moet
i en en op het terrein der menselijke
betrokk.ngen ooor het samenbrengen
van duizendtallen verschillend van nati
onaliteit. Zij zal bij het bevorderen van
eenheid de verscheidenheid, die zij ont
moet, niet uit het oog mogen verliezen,
zich van de perken van haar ruime
arbeidsveld dienen bewust te blijven en
geallieerde opperbevelhebber in
Europa, generaal Ridgway, heeft de
Deense minister van buitenlandse zaken,
Kraft, beloofd de mogelijkheid van het
zenden van extra- landstrijdkrachten van
de Nato ter versterking van de verdedi-
ging van het schiereiland Jutland, te zul- de- nationale inkomsten, dat zij moet
len overwegen, meldt Reuter. i an en on het terrein der menselijke
Kraft heeft na een tweede onderhoud
met Ridgway Zaterdag verklaard een „zeer
gunstige indruk te hebben van de hou
ding van de opperbevelhebber tegenover
de verdediging van de noordelijke flank
van West-Europa, die hij van vitaal belang
acht".
Eisenhower kondigt opzegging van
geheime clausules van Yalta aan
President Eisenhower heeft zijn eerste „state of the union"-boodschap tot
Ret Congres gericht. De leden van de beide Huizen brachten hem staande een
ovatie toen hij binnentrad en applaudisseerden vele malen tijdens zijn rede. Ook
bij-zijn vertrek werd hem weer een ovatie gebracht. Er waren uitgebreide
bewakingsmaatregelen genomen. Meer dan 300 agenten en militairen stonden
op post in en om het gebouw en er bevonden zich zelfs twaalf soldaten op het dak.
Een van de belangrijkste verklaringen, die Eisenhower aflegde was die
betreffende de reeds verwachte „deneutralisering'' van Formosa, terwijl ook zijn
mededeling, dat hij weldra aan het Congres zal vragen de geheime clausules van
de overeenkomst van Yalta op te zeggen, zeer de aandacht trok.
Over de deneutralisering van For
mosa zeide Eisenhower dat de in 1950
gegeven instructie aan de zevende vloot
eigenlijk betekende dat de Ameri
kaanse vloot moest optreden als een
verdedigend wapen van communistisch
China. „Door deze steun worden de
communisten in staat gesteld ongestraft
nog meer Amerikaanse en de met hen
verbonden soldaten in Korea te doden",
aldus Eisenhower. „Daarom geef ik",
aldus de Amerikaanse president, „op
dracht dat de zevende vloot niet langer
gebruikt wordt voor het beschermen
van communistisch China. Deze op
dracht houdt geen agressieve bedoeling
van onze kant in, maar wij hebben
stellig niet de plicht een volk te be
schermen, dat in Korea tegen ons
strijdt".
Over de houding in de koude oorlog
verklaarde Eisenhower, dat de nieuwe
Amerikaanse regering weet dat de
vrije wereld niet onbepaald in een
toestand van spanning kan blijven,
waarin zij aan de aanvaller de keuze
van tijd en plaats laat.
De president gaf de landen, die met
de Verenigde Staten zijn verbonden in
de strijd tegen het communisme, te
kennen, dat zijn regering op grond
van het Amerikaanse program van de
wederzijdse beveiliging hulp zal geven
aan andere landen, al naar gelang deze
landen ernstig er naar streven hun
volledig aandeel in de gemeenschap
pelijke taak op zich te nemen.
Hij verklaarde in duidelijke taal
wat. zijn mening over de Europese
eenheid is. „Slechts een nauwer aan
eengesloten economisch en politiek
stelsel kan de sterk vergrote econo
mische kracht opbrengen, die vereist
is om de noodzakelijke militaire
paraatheid en een tamelijk hoge
levensstandaard te handhaven".
De president drong er op aan. dat
de West-Europese landen het initiatief
zullen nemen tot het scheppen van
ruimere markten en een hechtere
valuta om een grotere onderlinge ruil
van goederen en diensten mogelijk te
maken. Wanneer de Europese landen
op deze wijze te werk zouden gaan,
zouden zij een „economische sfeer
scheppen, die ons er toe zou brengen
uiterst belangrijke hulp te verlenen''.
De hulp. die hij in het vooruitzicht
stelde, omvat in de eerste plaats wijzi
ging van de invoerbepalingen en uit
breiding van de Wet op de weder
kerige handelsovereenkomsten, die de
president in staat stelt tarieven vast
te stellen op basis van wederkerigheid.
(Zie voor vervolg pag. 2)
belangen moeten ontzien welker behar
tiging haar niet is toevertrouwd.
De staatshoofden der deelnemende
staten verklaren in de preambule wat
naar hun mening de beste wijze is om
het gestelde doel de vrede te bereiken.
Als voornaamste middel tot een snel en
doeltreffend bereiken van het doel wordt
genoemd een zo volledig mogelijke inte
gratie van het personeel en materieel
der nationale strijdkrachten in een
supranationale Europese organisatie.
Wetswijziging nodig
De inwerkingtreding van het verdrag
en van de overige acten zal op menig
punt wijziging in de Nederlandse wet
geving tengevolge hebben. Ten dele zal
deze wijziging rechtstreeks uït het ver
drag voortvloeien, ten dele legt het ver
drag uitdrukkelijk aan de nationale
autoriteiten de verplichting op bepaalde
maatregelen van wetgevende aard te
nemen.
In verband met een en ander meent
de regering de bevoegdheid te moeten
vragen om, indien dit om redenen van
spoed geboden is, bij het vaststellen van
algemene maatregelen van bestuur,
welke voor de uitvoering van het ver
drag noodzakelijk zijn, zo nodig af te
wijken van de geldende wetten.
In Engeland bijna 300
slachtoffers
Het aantal slachtoffers van de over
stromingen in Engeland is al bijna tot 300
gestegen, maar er zjjn nog veel vermisten.
Alleen al op het Thcems-eiland Canvey
identificeerde men 100 doden. De toestand
wordt daar intussen nu geleidelijk wat
beter. Het water wordt stelselmatig weg
gepompt. Overal werken militairen, des
nachts bij het licht van schijnwerpers, aan
het herstel der dijken.
De Britse minister van landbouw,
Dugdale, deelde in het Lagerhuis mede,
dat aan de Britse Oostkust 250.000 acres
door zeewater zijn overstroomd. In Essex
alleen reeds waren 250 grote en kleine
breuken in de dijken geslagen.
Premier Churchill verklaarde in het
Lagerhuis, dat het nog niet mogelijk is de
totale omvang van de ramp te meten. Het
is echter duidelijk, zo zei hij, dat de ramp
op nationale grondslag en als een nationale
verantwoordelijkheid zal moeten worden
bestreden.
Evenals in Nederland heeft hel noodweer ook Engeland geteisterd en staan grote
delen land onder water. Het dodenaantal heeft reeds bijna de 300 bereikt en nog
steeds kan men geen overzicht verkrijgen van de ware afmeting van de ramp.
Onze foto geeft een overzicht van Jay wiek bij Clacton, waar tientallen vaartuigen
zich een toeg banen door het water, op zoek naar slachtoffera,
Verbroken lijn
XAJie rillend voor de koude wind en
de sneeuw- en hagelbuien in zijn
jaskraag dook, kon niet anders dan
met een huivering denken aan die
duizenden mensen, die nog steeds óf
in direct levensgevaar verkeren óf,
door een grauwe watermassa ingeslo
ten, zonder licht, zonder verwarming,
zonder eten ook dikwijls, moeten
wachten tot er hulp van buiten komt.
Ze zijn eigenlijk nauwelijks een ogen
blik uit onze gedachten. Dat blijkt ook
wel uit de wijze, waarop van alle
kanten gereageerd is op de oproepen.
Heel Nederland, voor zover het zelf
aan dat barre lot is ontkomen, leeft
mee met de getroffenen en doet zijn
best hun bestaan nog zo draaglijk
mogelijk te maken. Het zijn er overi
gens veel en veel meer dan men oor
spronkelijk had gedacht. Volgens
ruwe schatting is niet minder dan een
tiende deel van onze bevolking min
of meer bij deze ramp betrokken.
Dat is geen geringe zaak en ofschoon
de eerste aandacht natuurlijk gegeven
wordt aan leniging van de persoon
lijke nood. aan herberging van de
evacué's en voorziening in hun directe
behoeften, rijst vlak daarnaast de
vraag van de rehabilitatie, het dichten
der waterkeringen, de drooglegging
der polders en het herstel van wonin
gen en bedrijven. Dat is in meer dan
één opzicht een nationale aangelegen
heid. In één etmaal is de algemene
positie van ons land ingrijpend gewij
zigd. vermoedelijk ingrijpender dan
we op dit ogenblik nog kunnen over
zien. We hadden ons verheugd in een
herstel, dat ons zelfs in staat stelde af
te zien van het laatste restant van de
buitenlandse hulp, die ons was ver
leend om ons te ontworstelen aan de
gevolgen van de oorlog. Wel waren
we er ons echter van bewust dat we
nog zeer kwetsbaar waren. Hoe
kwetsbaar zal thans blijken.
We moeten er rekening mee houden
dat èen belangrijk stuk herstel niet
alleen voor het ogenblik, maar ook
voor de eerstvolgende jaren weer is
verloren gegaan. Dat veel van wat zo
moeizaam weer werd opgebouwd in
één slag óf geheel óf gedeeltelijk ver
nield werd. is erg, maar het wordt
verergerd doordat het een deel van
de grondslag voor het herkregen even
wicht in onze betalingsbalans weg
nam. Met andere woorden; onze natio
nale mogelijkheden zijn tijdelijk aan
merkelijk gereduceerd en onze natio
nale productie welker stijging een
noodzaak voor ons was heeft een
klap gekregen. Men moet zich maar
eens voorstellen, welke verliezen aan
agrarische en industriële bedrijven,
aan openbare werken, aan opgeslagen
oogst (het verloren gaan van grote
voorraden aardappelen en graan ont
wrichtte bereids de betrokken mark
ten), aan meubilair en inventaris, aan
veebeslag, maar bovenal aan produc
tiviteit van de cultuurgrond die
onder het zoute water kwam te slaan
zijn geleden. Het is nog niet bij
benadering te zeggen hoeveel dit alles
zal blijken, maar er is helaas geen
enkele reden voor twijfel, dat we,
nationaal bezien, op die eerste Febru
ari, die altijd berucht zal blijven, weer
een heel eind achteruit zijn geboerd.
We zullen dit gezamenlijk hebben
te dragen, dat ligt voor de hand. Zo
wel het belang van de getroffenen als
dat van het land vordert, dat de ge
volgen van de ramp zo snel mogelijk
worden weggewerkt, maar dat zal
nieuwe offers van ons vragen, buiten
en behalve die, welke we spontaan en
vrijwillig brengen om de directe nood
te lenigen. Het is goed dat we ons
hiervan bewust zijn. want het opti
misme. dat we tot Zondag aan de dag
konden leggen, heeft geen grond meer.
We hebben nu weer een ander soort
optimisme nodig, namelijk de over
tuiging, dat we ook dit wel weer
zullen klaren. Maar dan zullen we
toch ook de consequenties moeten
aanvaarden.
Het zou immers wel. buitengewoon
ongelukkig zijn wanneer we de ver
dere gevolgen van déze hevige tegen
slag moesten keren met inflatoire
middelen. Uiteindelijk belemmeren we
dan juist de mogelijkheden voor een
verder herstel. Maar vermijden we
dat, dan brengt dat een beperking van
onze bewegingsvrijheid door ver
zwaring in plaats van verlichting van
lasten met zich mee. Maar mis
schien dat in deze bijzondere omstan
digheden ook wel bijzondere wegen
gevonden worden en tenslotte staan
we toch ook weer niet alléén in de
wereld, wat reeds op zo verheugende
wijze is gebleken. Als eenmaal een
overzicht is verkregen en een eerste
raming is gemaakt van wat al ten
laste van dit jaar moet worden ge
bracht. zal de regering ons kunnen
vertellen wat zij kan doen en wat van
ons verwacht wordt. v. B.
Men zie voor een uitgebreide foto
reportage uit het getroffen gebied
ook pagina 8
Woord van de dag
Men hoort maar steeds herhalen:
Er zijn geen kinderen meer! Maar
ouders zijn die er nog? J. Roux.
