HOE HET VERJAAGDE WATER WRAAK NAM In de polders bij Halsteren greep de dood tientallen De overstroming te Duiveland Koningin en Prinses bij slachtoffers Verdronken land in vogelvlucht N.-Beveland ondergegaan in een gigantische slag We weten niet hoeveel ijn GELDERS DAGBLAD» DINSDAG 3 FEBRUARI 1953 (Van onze speciale verslaggever). JJet verjaagde water heeft wraak genomen. Midden in een orkaannacht is het brullend teruggekomen en heeft het opnieuw ber.it genomen van de gebieden, waar liet door zwoegende, onverzettelijke Nederlanders was uitgejaagd in een strijd op leven en dood. Zonder zich te storen aan alle overwinningsvreugde van zijn tegenstanders, heeft het zijn monster achtige onberekenbaarheid geloond en opnieuw dood en ellende ge bracht aan een groot deel van ons land. De mens is teruggedrongen in zijn positie van nietige speelbal der elementen en in de overstroomde gebieden van Zuid-Holland, Zeeland en Noord-Brabant klinkt momen teel het lugubere zege-rumoer van Hollands erfvijand. Van een vliegtuig uit hebben wij het resultaat van de overstromingen ge zien en ergens hpog in de lucht boven die ontzettende watermassa's hebben wij eens te meer ingezien hoe betrek kelijk tenslotte ai onze zegepralen zijn. Diep onder de indruk van al die intens- tragische gebeurtenissen, die zich in zo betrekkelijk korte tyd over de ge bieden beneden ons hadden voltrokken, hebben wij omlaag gestaard zonder een woord te zeggen. En toen wij tenslotte, 11a onze vliegtocht boven de rampge bieden, op het vliegveld Valkenburg uit de ..de Havilland-Domini" van de Koninklijke Luchtmacht stapten, was het alsof die ene stem namens ons al len klonk. Die stem, die zacht opmerk te: ..Hoe. krijgen ze ooit al dat water er weer uit?" Geteisterd land Wie de Noordzeekust van boven af beziet, krijgt de indruk dat er een enorme bulldozer aan het werk is ge weest, die precies langs een liniaal van Noord naar Zuid een geweldige hap duinen uit onze natuurlijke zeewering heeft weggevreten. Nu lijkt de zee een rustig, onschuldig diertje, dat vriende lijk ook eens een, kijkje komt nemen naar de verwoestingen, die zyn aange richt. Maar het ïs dat zelfde onschul- dig-ruisende wezen, dat zich enkele dagen geleden, als een vraatzzuchtig monster op die duinen heeft geworpen, uit de oorlog overgebleven bunkers die te zwaar waren gebouwd om zo maar even tc slopen als kaarten huisjes in, elkaar heeft doen storten, stukken beton en basaltkcien heeft weggezogen, alsof het dingen zonder enig soortgelijk gewicht waren, en ter loops enkele schepen bij Schevenin- gen en Tcrheydcn op het strand heeft gezet alsof het lucifersdoosjes wapen. Maar dat is allemaal nog maar een kleinigheid, vergeleken by het geen ten Zuiden van de Waterweg te zien is! Goed, de schade aa.n de kust is enorm en wie de slag hier heeft moeten opvangen, zal er ze ker evenzeer door zijn geschokt als alle andere slachtoffers, waar dan ook. Maar het is niet weg te cijferen dat de grote klappen nog grotere klappen elders zijn gevallen. Daarvoor zijn reeds Voome en Goerec de zichtbare bewijzen. Plaatsen waar eens mensen woonden en gelukkig wa ren, velden waar vruchtbare ge wassen de grond uit schoten en weilanden, waarin koeien rustig grazend rondliepen, zijn plotseling herschapen in grote meren, waar hier en daar een groepje bomen of een boerenschuur uit oprijst. En waar de wegen iets hoger liggen, zodat zij niet helemaal door het water overspoeld werden, liggen nu lange, vettig-grijze glibbcrba- ncn, zo nu en dan onderbroken op plaatsen, waar het water een heel stuk van de dijk domweg opzij heeft gedrukt. Het is een triest gezicht het angstig bijeengedreven vee op de stukken intact gebleven dijk te zien staan, zielig gelaten zijn verder lot afwachtend. Mensen in nood Er ging een schok van ontroering door de opvarenden van ons kleine kistje toen wij mensen zagen. Mensen, die eindelijk na lange uren angstig wachten een rubberboot die door vliegtuigen van luchtmacht, marine en K.L.M. in grote hoeveelheden worden gedropt" boven de rampgebieden hadden kunnen bemachtigen, en nu. met vrijwel niets anders dan de her innering aan oen angstwekkend avon tuur, als een klont .ellende langs de daken van wat eens hun huizen waren, voeren, op weg naar een plaats, van waar men hen zou kunnen vervoeren naar een warm bed en een beetje rust. Want Noord-Beveland, hun kleine stukje vaderland, is verdronken. Dit eiland is inderdaad wel een van de ergst getroffen gebieden. Het is één grote watermassa, naar bovenuit de hier toch heus mensen hebben ge woond. Mensen, die nu in motorsloepen en in de kleine felgele rubberboten «orden geëvacueerd en een laatste moedeloze blik werpen op een klein kerkje, dat iets hoger is ge bouwd en daarom nu als een dwaas achterblyfsel van een vroegere tijd boven de grauwe golven uitsteekt. Hier en daar ligt nog een stuk dijk boven water. Wie een bijzonder goed voorstellingsvermogen bezit, zou zich wellicht de omtrekken van dit kleine Zeeuwse stukje grond voor de geest kunnen toveren. Maar wie daarover niet beschikt, komt niet verder dan tot een ruwe schets, die nooit klaar komt omdat men tenslotte nie-t meer weet naar welke kant van de rode daken men nu het verdere verloop van de dijk moet denken.... Noord-Beveland is ondergegaan in deze gigantische slag, waarin het wa ter voor de zoveelste maal weer eens overwinnaar is geweest. Walcheren, nauwelijks hersteld... Op Walcheren, nauwelijks hersteld van de zware oorlogswonden, heeft men de oude vyand wel zeer spoedig teruggezien. Een deel van Zeelands tuin is opnieuw een prooi van de gol ven geworden. Toch was het hier dat wij ook een symbool van de onverzet telijkheid van de Zeeuwen hebben ge zien. Op dat stuk van het eiland, dat gespaard is gebleven voor deze ramp, draaiden de molens alsof er niets aan de hand was en de kinderen op het pleintje van een dorpsschool juichten ons vrolijk toe toen wij laag een cir keltje draaiden boven dit stukje nor maal leven in deze poel van ellende. En in de vrolijke armzwaaien en de juichkreten van deze kleine Zeeuwen lag toch iets besloten van het aloude „Luctor et emergo". Over de Westerschclde vliegend ziet men twee rampgebieden, links en rechts. Rechts het gebied van Zeeuwseh-Vlaandercn, voorbij Ter- neuzen, dat zelfs een vrij droge indruk maakt, maar waaromheen de polders alle vol zijn gelopen Overstekend naar Zuid-Beveland krijgt men weer datzelfde gevoel hoe het mogelijk is dat dat rustige water daar beneden zulke vrese lijke verwoestingen heeft kunnen aanrichten. Maar een enorm gat in de zeedijk tussen Ellcwoutsdijk en Baarland en een door dat gat ergens midden in de (overstroom de) polder geworpen veerboot lig gen daar als bewijzen. Waar eens de trein reed, die Wal cheren en Zuid-Bevcland met de rest van Nederland verbond, bewegen zich nu kleine, taaie duks met materi aal en andere hulpmiddelen voor do getroffenen. Van spoorwegvervoer zal voorlopig geen sprake kunnen zijn. want al zou het water morgen ver dwenen zijn dan nog zou het lange tijd duren voor de schade aan de onder- spoelde spoordijk is hersteld. Het is moeilijk op een tocht als deze nog te geloven in het „Ik worstel en kom boven". Waar men ziel is water: Zuid-Bevelang, Kehouwen-Duiveland, Tholen. En overal datzelfde trieste beeld van verloren gogane be zittingen. van vee op dijken, en helaa? ook nog steeds mensen op droge stuk ken, in angstige afwachting van hun redding! Soms heeft het water al lets van zijn geheimen prijs gegeven en is het al weer zover gezakt dat een vernietigd huis te zien komt of een aantal ver dronken dieren. I11 het Zuid-West Brabantse land zoekt men ooit tevergeefs naar her kenningspunten. De kaart geeft aan welke namen men aan een aantal als in panische schrik bijeengevluchle rode daken moet geven, maar dat is vaak alles. En hétzelfde beeld blijft Grote gedeelten van Zeeland zijn niet bereikbaar, door dc over^ ramingen, die in de nacht van Zaterdag op Zon dag plaatsvonden. Dag en naclil 1 s men er nog bezig bcwoncs van hui zen cn boerderijen per boot cn, voor zover dat. kan over de weg, in veilig heid tc brengen. Over een gedeelte van een loshangende spoorlijn b.engcn -1'. evacué's zich, na per boot uit dc hui zen tc zijn gehaald, in veiligheid. het landschap beheersen: Overflakkee, de Hoekse Waard, Eeyerland. Ergens staat een schoolgebouw, waar nog honderden vluchtelingen op hun redding wachten, de hemel prijzend voor het feit dat zij voorlopig gebor gen zyn, maar niet eerder gerust vóór zy werkelijk vaste grond onder dc voeten zullen hebben... Normaal leven. Het is bijna een verademing als Per nis, en daarachter Vlaardingen', zicht baar worden. Het zonnetje geeft alles beneden een exttra fleur en daardoor lijkt het een paradys na alle beklem mende narigheid, die men zo juist heeft gezien. En toch is ook dit niets anders dan het normale leven, dat ook zy, die thans alles verloren hebben, nog op redding wachten of ergens in rubberbootjes zwalken, tot voor en kele dagen hebben gekend. Ergens in het begin van dit ver haal schreven wy: „Hoe krijgen ze dat water er ooit weer uit?" Het nuchtere Hollandse verstand, dat zich door deze ellende hoog stens even laat beïnvloeden en nu al weer aan het plannen maken is, fluistert ons in dat dat zeker gebeuren zal. Wij twyfelen er niet aan: het water zal ook al is het nu nog heer en meester op nieuw verjaagd worden. Weer zullen mensenhanden dijken dich ten, polders droogmaken en ver woestingen herstellen. Maar bij de rampzalige geschiedenissen, die de Hollandse vaders geslacht 11a ge slacht aan hun kinderen zullen vertellen om hen te waarschuwen voor het water die onbereken bare, nooit te vertrouwen mede speler zal een nieuwe, ver schrikkelijke gebeurtenis op de eerste plaats komen: dc overstro ming van Februari 1953! Prinses Wilhelmina in Kloosterzande Zoal» wü gisteren reeds in een deel van onze editie meldden heeft Prinses Wilhelmina gisteren een onverwacht bezoek gebracht aan het zo zwaar door de over stromingen getroffen plaatsje Kloosterzande, waar negen perso nen het leven lieten In de vloed golf. Het was een zeer ontroerend ogen blik toen Prinses Wilhelmina, nadat het gemeentebestuur aan haar was voorgesteld, de gevoelens van deèlne- mïng van Koningin Juliana overbracht aan mevrouw De Smet, waarvan 4 familieleden bij Duivenhoek. na de doorbraak van de dyk, de dood vonden in de golven. De Prinses onderhield zich eveneens met het 80-jarig echt paar Van Huffcl uit Baalhock, dat op de dag dat het zijn gouden bruiloft dacht te kunnen vieren, door het water uit zijn haardstede wercl verdreven. Nadat, prinses Wilhelmina. een kopje thee had gedronken, vertrok zij naar Terneuzen, vanwaar zy per boot naar Hoedekenskcrke in Zuid-Bcveland overstak. Redding bemanning „Oder" De reddingboot „Prins Hendrik" van de Kon. NZHRM is de haven van Den Helder binnengekomen met aan boord de zes runners van dc Duitse tanker „Oder" uit Hamburg. De reddingboot was Zaterdagavond om kwart over ne gen uitgevaren om naar de schipbreu kelingen te zoeken. De „Prins Hen drik" voer door het Molengat voorbij het Lichtschip „Texel" naar de Eter- landse gronden, verbleef daar de hele nacht in vliegende storm doch kon, mede door de duisternis, niets vinden. Na een zeer zware reis keerde de red dingboot Zondagmiddag onverrichter zake in Den Helder terug. Toen aan wijzingen werden ontvangen, dat de tanker op de Eierlandse gronden zou zitten, is de reddingboot Maandag we derom uitgevaren, en trof inderdaad de bemanning op de in tweeën gebro ken tanker aan. Viermaal ging men door dc branding om de zes runners aan boord te nemen. De schipper van de reddingboot Peter Bot, vertelde, - "N Een luchtopname van de overstro mingen op Duiveland. Op hst dak van een huis, heel alleen in het ot.dergclo- pen land. dat een .rieste aanblik geeft, zit een man, die zwaait naar het over vliegende toestel. Een rubberboot is blyvcn steken in datwat voor de ramp waarschijnlijk eeti boomgaard is ge weest. (Luchtopname ANP-foloJ dat de runners niet bang waven over te springen na drie dagen honger en kou te hebben geleden. 55 (Van een qnzer speciale verslaggevers) TIIT HET HOOG GELEGEN HALSTEREN lopen de bewoners dikwijls even van bun werk weg naar hel punt waar de Tholcnseweg in de Auvergue polder duikt en liet water hun een halt toeroept. Vant het zijn toch hun plaatsgenoten, die daar Zaterdagnacht een vreselijke dood vonden, besprongen door de stormvloed, die, aanstormend van .ic Oustcr- Sehcldc, dc zware zeedijk op vele plaatsen doorbrak en zich met ver nielend geweld in hét lage land stortte. I11 die polders leefden hun hoeren en hun landarbeiders, die alleen maar tegen zich hadden dat zij onder zeeniveau woonden, een omstandigheid, die hun Qoodlotl ing werd. Zij hebben langs de hog<? walkanten gezocht cn hebben 57 doden gevon den, vrouwen, mannen en kinderen, verkrampt in een laatste worsteling om het leven te behouden. En zij weten, dat er nog meer kunnen «orden gevonden, aandrijvend op de wind, die landinwaarts «luwt. Want uie- mand weet nog, hoeveel cr liggen onder het puin van hun ingestorte huizen en wanneer het water hen er uit zal spoelen. Zy staren over de troosteloze wa tervlakte. In het Westen blikkert in de felle zon de dyk, een gekartelde streep, waar de zee de dijktop aan vrat. Dan is er ineens niets meer. Daar brak de dijk tot de voet door. En weer komt deze gekartelde rand bo ven het water uit om verder te gaan ln de richting, waar in de verte de kerken en huizen van Tholen boven het water uitsteken. Een armzalig stukje waterkering is van deze massieve zeedijk overgeble ven. Geen meter lijkt zo van een af stand gezien onbeschadigd. En dat kilometers lang. I-Iier en daar steken boven de blinkende watervlakte de daken van enkele kapitale boerderijen en grote landbouwschuren uit. Die zijn nu verlaten. Wilgen steken hun takken boven water, onderin hangen slierten hooi en stro. die by liet vallen van bet ge tij cr in achter zijn gebleven. Kleine daglonershuisjes staan ver strooid nog overeind. Wonderlijk ge spaard gebleven tegen de watervloed. Maar verderop hangt een huis scheef in liet water cn staat op Instorten. Een dakraam staat open, er waait een stuk gordijn uit. Van wat nog overeind staat konden de bewoners worden gered, maar tientallen arbeidershuisjes zijn weg gespoeld in de nacht bij de eerste vloedgolf, later ondermijnd door het ziedende water. En het rukken van de storm. Als zy nog op de zolders of op de daken zaten, hadden de bewoners geen kans op redding. De inwoners van Halsteren kunnen het vertellen. Hoe verschrikkelijk die Zondag voor de bewoners van de Auvergne-polder is. geweest. Zij heb ben daar gestaan op de uiterste grens van de weg. waar het water tot stil stand kwam. Ze liebben gezien boe dappere kérels, jongens uit Halsteren en schippers uit Tholeil en Bergen op Zoom met roeiboten zich waagden op deze opgezwieple binnenzee, op weg naai" deze boven water uitstékende daken, om te zien of zij nog levens konden behouden. Zij hebben ook ge zien hoe Zondagmiddag een van die daglonershuisjes, waar een vrouw, een man en drie kinderen op de rand van het dak zaten, langzaam in elkaar zakte. Zij zagen de mensen ln het wa ter worstelen, ze hadden nog hoop dat ze, voortgedreven door stormwind, zouden kunnen aamlryvcn. maar in eens waren ze verdwenen. Roeiboten, die op weg naar hen toe waren, zoch ten nog, maar konden niets vinden. I-Iadden we maar een motorboot ge had, dan hadden we er meer kunnen redden, zeggen ze. Nu is die motor boot er. Goed bruikbaar, zeker, maar voor velen te laat. Ze vertellen ook het verhaal van die wachtmeester van de rijkspolitie, die met de brandweerauto op het eer ste alarm de polder was ingetrokken, met gillende sirene, om de slapende mensen te waarschuwen. Maar ze stuitten op het aanstormende water. Ze keerden om cn reden voor dc aan vallende vloed uit. Ze gingen van de wagen om vluchtende mensen op te halen, om mee te nemen. Zo kwam een moment dat de wagen vorder moest om niet overspoeld te worden. Twee dappere kerels waren in het duister nog aan het zoeken. Een van hen wist ziclv later te redclen, de an der wordt vermist. De wachtmeester nam nog een oude man op zijn schou ders, maar op weg naar de veiligheid moest hij een boerderij invluchten. Op de zolder hebben ze gezeten, uren lang, totdat ze door een roeiboot wer den afgehaald. Redder cn geredde moesten zelf worden gered. Er Is daar in de Auvergne-polder veel leed geleden, maar er zyn ook prachtige staaltjes van moed cn of fervaardigheid getoond, die de men sen stil maken. 57 slachtoffers hebben ze gevonden, maar nog patrouilleren ze langs de hoge kant om te zien of er nog meer Komen aandrijven. Daar wordt ook gezocht onder de lagen hooi cn stro. die op die kant zijn aangespoeld, en zyn blyven liggen bij vallend water. H.M. de Koningin verliet gistermorgen vroeg Soestdijk voor een be zoek aan de geteisterde gebieden. Na een kort oponthoud in Den Haag heeft II. M. zich in Dordrecht ingescheept op een vaartuig van de Rijks waterstaat. liet eerste doel was 's-Gravendeel, waar de Koningin de eva cuatie aanschouwde en gesprekken voerde met de burgemeester, een aantal dokters en de getroffen bevolking. Per boot ging de tocht verder naar Numansdorp, waar H.M. zich onderhield met vele evacuéV die in een café waren ondergebracht. In Middelharnis, het volgende doel, waadde de Koningin met waterlaar zen door het water om het gemeente huis te bereiken, waar zij zich liet voorlichten over de situatie. H.M, had de bedoeling verder te varen naar Stellendam, maar moest door tijdge brek daarvan afzien. De kapitein van het vaartuig wilde de verantwoorde lijkheid niet op zich nemen in het donker een haven binnen te varen, waar voortdurend boten in en uit gingen. De Koningin keerde om 19.00 uur in Dordrecht terug en reed vandaar naar Rotterdam, waar zij achtereen volgens de evacuatiecentra in het Feyenoord-stadion en de Ahoy-hallen bezocht. In de Ahoy-hallen sprak zy o.a. met vluchtelingen van Schouwen en Duiveland. Om 21.00 uur gisteravond kwam H.M. op Soestdijk terug. Naar alle waarschynlykheid zal de vorstin he den opnieuw de geteisterde gebieden bezoeken. Prinses Wilhelmina heeft het gis termorgen aangevangen bezoek door de geteisterde gcbiedc-n in Zeeland voortgezet. Met de veerboot Prins Willem I arrivéerde zij des middags in Hoedekenskcrke, Vervolgens begaf Overstroming in Duitse Uraniummijn Twintig man omgekomen Volgens het Westberlyns» antl-com- munlstlsche blad „Telegraf" heeft zich Donderdag j.l. een overstroming voor gedaan in de Stalinmyn te Oberschle- 111a (Saksen), een van de Oostdultse uraniummijiicn onder Russisch beheer. Tenminste 20 mijnwerkers kwamen om het leven, terwyl 62 ntan werden in gesloten. Het ongeluk was te wyten aan een defecte pomp. Toen een tweede schacht begon On der te lopen, staakten Russische mili tairen alle reddingswerkzaamheden. Hierop namen de 2.000 mijnwerkers, die zich rondom de mijn verzameld hadden, een dreigende houding aan. ;3y de hierop volgende ongeregeldheden zouden tenminste twee mijnwerkers zyn doodgeschoten en zes gewond, ter wijl vele arrestaties werden verricht. Naar de „Telegraf" verder meldt heb ben de Russische en Oostduitse autori teiten de onmiddellijke arrestatie van de technici van de veiligheidsdienst van de mijn bevolen. Uit andere bron kon dit bericht nog niet worden be vestigd. zij zich naar Krulningen, Hansweert- Oost, Coes, Wolphaartsdyk, 's-Gra- venpolder, Kwadendamme, Driewegen, Ouderwande, 's Heerenbroek en Leeu wendorp. Via de Sloe-polder ging zij vervolgens naar Walcheren. Om half zes arriveerde zy ln Vlissingen. Via Koudekerke ging zij naar Middelburg, waar zij dc nacht heeft doorge bracht. In alle gemeenten onderhield zij zich met nabestaanden van de slachtoffers, met autoriteiten en met werklieden, die bezig zyn de dijken te dichten of te herstellen. Heden ging Prinses Wilhelmina via Veere en Kamperland naar Zuid-Beveland. Prins Bemhard heeft met de Neder landse regering telefonisch overleg gepleegd over zijn vervroegde terug keer en is teruggereisd met het lijn- vliegtuig van de K.L.M. dat he denmorgen van het vliegveld Idlewild is vertrokken. Sclieveningers redden 700 mensen De hulpcolonne uit Schevenin- gen heeft gisteren ongeveer 700 mensen uit het verdronken land rondom Abbenbroek en Zuidvllct op het eiland Patten geëvacueerd. De mensen werden ln de twintig sloepen, die uit Schevcningen wa ren meegebracht, naar een café in Abbenbroek vervoerd, vanwaar het Roode Kruis voor het verdere transport zorg droeg. Het reddingswerk is de gehele avond en nacht voortgezet. Schevéningse vissers losten de roeiers en zee lieden, die in touw waren, af. Elke sloep was bemand met vier roéiérs en een veerman. Men had met zeer grote moeilijkheden te kampen; er waren zeer stérke stroomversnellingen en slechts met inspanning van alle krach ten kan men soms in bijna drie uur een afstand van twee kilometer afleggen. Uit een molen redden de Scheve- ningers ongeveer 300 mensen. Men moest de zware sloepen over een dijk heentrekken, die later op vier plaatsen doorbrak. Een sloep sloeg tijdens het transport om tengevolge van de sterke stromingen voor een gat iti een der dijken. De opvarenden konden worden gered. De Schevenlngse reddingscolon ne vroeg buitenboordmotoren, aange zien men niet langer bestand blijkt tegen dc sterke stroomversnellingen. Vele getroffenen uit de overstroomde gebieden komen naar Rotterdam waar zij in de Ahoy-hal liefderijk worden ontvangen. Een gezin uit Slikkerveer, vadermoeder en twee babies, wacht om te worden inge schreven, waarna zij door padvinders-sters en U.V.V.-sters worden verzorgd.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 2