V.S.-vloot nabij Formosa
zal worden teruggeroepen
Gorkum ernstig bedreigd
door het wassende water
Zeventig doden in liet
dorp Stellendam?
In liet land van Biesboscli en Alblasserwaard
Onder Giessendam werd een dijk
over volle lengte weggeslagen
Van de Zeeuwse eilanden werd
Z.Beveland het ergste getroffen
Waterst
1
DINSDAG 3 FEBRUARI 1953
5
TN DE BUURT van Giessen-
1 dam was het water door
de dijk gebroken en zocht een
uitweg over Rijksweg 15. Het
ging met zo'n geweld, dat het
betonnen wegdek opgebeurd
en het zand eronder volkomen
weggespoeld werd.
(Van onze reportage-redacteur
WERKENDAM, Maandagavond. Na alle trieste ervaringen van
gisteren, waarbij het leed van een volk dwars door een ontvankelijk
mensenhart is gespoeld, zijn we vanmorgen eigenlijk met tegenzin
weer op pad gegaan. Ket is een onprettige bezigheid als een seismo
graaf de verschrikking van de watervloed te moeten registreren, ieder
ogenblik oog in oog te staan met de ellende, daarbij slechts te kunnen
getuigen van het medelijden, terwijl men eigenlijk een wonder zou
willen doen van vrijgevigheid. Maar ook vanavond zitten in verschil
lende streken van ons land nog gezinnen op het dak, wonen er nog
mensen in een boom en striemt een koude Noordoostenwind het door
ziekte land met een zwiepende zweepslag. Hoe gauw is het schrij
nende van het leed af, hoe haastig is men bereid en geneigd te ver
geten, wat in geen maanden vergeten mag zijn, maar het is alsof de
geest een antitoxine bereidt, waarmede de zucht naar geestelijk zelf
behoud wordt behoed.
Gorkum, het oude vestingstadje
ligt als een trots kasteel omgeven
door een gracht in het verdronken
land van Biesboïch en Alblasser
waard. Op het. marktplein staan
glimmend in een waterig zonnetje
dé rode brandweerauto's en de-
mannen zitten binnen gelukkig
nog steeds vergeefs te"wachten op
een bevel tot uitrukken. Kinderen,
die eigenlijk van niets weten,
knielen trots op de plaatsen, waar
anders gehelmde brandweerlieden
zitten e,. ze zullen straks thuis ko-
ïpen en tegen moeder zeggen: „Ik
wil brandweerman worden!"
Fel bedreigd
Maar moeder z.:l met haar ge
dachten ergens anders zijn. Want
ook Gorkum wordt fel bedreigd
door het nog'steeds stijgende wa-
te; van de Allasserwaard. De
burgemeester van de stad heeft de
bevolking gewaarschuwd.
Verschillende wijken zijn ge-
evacueerd en waar het mogelijk
was hebben de bewoners der hui-,
zzn.de benedenverdiepingen ont
ruimd. Bloempotjes zijn de'trap'
opgedragen, gordijnen zijn weg
gehaald van de ramen en her en
der zijn gezinnen weggetrokken
mcL het noodzakelijkste, geladen
op een kinderwagen, een kruiwa
gen of een handkar. „Het was net
als in veertig", zei men ons. En
opmerkelijk is de verbazing van
de mensen, als ze spreken over de
bereidwilligheid en hulpvaardig
heid, die eensklaps weer bezit is
geworden van ons volk. Eenieder
heeft toenadering gezocht met zijn
evenmens en de barx-e scheidslijn
van alledag is verdwenen. Men
sen helpen mensen en Nederlan
ders reden het allernoodzakelijk
ste huisraad van andere Neder-
landers, zonder te vragen naar
vergoeding, weg uit het bedreigde
stadsdeel. Niemand dacht ook
maar aan het uitschrijven van
een rekening. Immers de vijand
was er weer. Nu de natuurkracht,
waartegen kanonnen en vliegtui
gen niets vermogen, waartegen
men slechts vechten kan met
hulpvaardigheid en gebed. Het
water stijgt nog, maar hoger slaat
de eerlijke geestdxóft van onbe-
dreigden voor bedreigden.
Biesboscli
Buiten Gorkum. op de weg naar
Dordrecht zijn soldaten bezig zand
te gooien in de duikers onder de
spoordijk. Haast jongens nog,
maar in hun dikke jassen, waar
van de kraag opstaat, dragen zij
bij aan de redding van hele ge
biedsdelen van ons vaderland.
In de richting van Sliedrecht
onder Giessenöanx heeft het wa
ter toegeslagen. Het water uit de
Beneden-Merwede, door een or
kaan tot woede opgezweept, heeft
een dijkje over de volle lengte
weggeslagen en is teen met onge
temde oerkracht begonnen aan de
vernieling van de dijk, waarover
dc weg naar ïliedrecht loopt.
Maar deze brokkelde wel, maar
hielu stand. Daarop is de brede,
jachtige stroom als een kolkende
zee door de kleine tunnel ge
stormd en heeft het wegdek ver
nield. Vervolgens is het water uit-
gegulpt in de vlakte daarachter.
I.Iaar hier bij Giessendam wo
nen de beste mattenvlechters van
de wereld en de Bi-soosc'.. is rijk
aan rijshout. Eerst heeft men een
l xggerschuit dwars in het grote
gat "gezet en daarvoor heeft men
de taaie matten aangebx-acht. Toen
heeft men de vette klei en het
klontige zand gestort in de brede
kloof en zie, opnieuw triomfeerde
de wilskracht over de water
kracht. De wind draaide daarbij i
van Noordwest naar Noordoost.
En hoewel men nog beducht is'
voor het water uit dé Alblasser-'
waard, behoeft' meri de .-Mefwcde
met daarachter de Biesbosch niet
meer te vrezen. V. rrierop bij Slie-
"dreeht'is het erger en Papendrecht
is bijkans geheel geëvacueerd.
Alles blank
Zo men zou willen trachten via
Corkum Breda te bereiken, is dat
vergeefs. Bij het Sleeuwijkse veer
geeft men kort en goed te ver
staan, dat Bi-eda voor Gorkum
- erder ligt dan Zwolle. Staat men
dan eenmaal op de Sleeuwijkse
dijk dan i„ het opnieuw het water
dat zijn grijnslach toont. Zo ver
men kan zien, staat alles blank.
Knotwilgen steken boven de wa
tervlakte uit en half ondergelopen
huizen en boerderijen. Op de bo-
ve.ierdiepingen der woningen
zitten de mensen te kijken naai
de schurftige waterstroom.
Men. is opeens weer midden in
de ellende. Ellende, weliswaar
niet zo groot als in West-Brabant,
waar -wij gisteren waren, omdat
men. hier niet die plotse vlucht
voor de calamiteit heeft gehad.
I'et is méér in een vertraagd tem
po gekomen. Men heeft tijd gehad
om weloverwogener te werk te
gaan. Het vee is bijtijds vervoerd
kunnen worden. Men heeft waar
mogelijk huisraad naar de zolder
1- innen dragen en al staan nu de
huizen tot hoog in de eerste ver
dieping onder water, toch is er
niet die apocalyptische angst, die
verslagenheid, waarin de mensen
uit Zeeland en West-Brabant wer
den gedrenkt. Maar ook hier is
geen drinkwater, ook hier heeft
men geen stroom en de bakkers
kunnen geen brood bakken, omdat
de electrische ovens zijn uitgeval
len.
In onze wagen staat de gehele
dag de radio aan. De sombere lijst
van slachtoffers en verschrikkin
gen groeit gestaag. Maar er zijn
mensen, die eigenlijk niet weten,
hoe het twintig, dertig kilometer
verder is. Immers de radio werkt
niet. In Werkendam dromt men
om onze auto en het nieuws wordt
naar binnen geslurpt met een gre
tigheid, die nieuw is en onver
brui kt. Het lijkt hun een troost.
Want nu zü horen, hoe elders in
het land de afmetingen van het
leed onmeetbaar zijn geworden,
kunnen zij nog altijd de omvang
van hun ongeluk overzien. Schraal
is die troost, maar het nieuws stilt
toch de wrok, de opstandigheid
ook, want er zijn duizenden men
sen, die er erger aan toe zijn.
De weg naar Dussen is buiten
het dorp een tachtig meter lang
overspoeld. In het wegdek zit on
der water een groot gat en een
auto, die gepoogd heeft door het
water de overzij te bereiken is ge-
sti-and en prijsgegeven aan de
vernietigende kracht van de gore
watervloed. Kleine roeiboten gaan
van huis tot huis om drinkwater
te brengen. De melkbussexi staan
dicht opeen in de roeiboten en
terwijl vanuit Dussen een motor
boot puffend nadex-komt in een
hageljacht, horen we in de radio
het bericht, dat de toestand bij
Dussen critiek .is. Kinderen en
ouderen dringen dicht op elkaar
in de open motorboot. De rijks
politieman staat daar tussen. Ook
voor deze mensen zal men weer
onderdak moeten zoeken. Uit het
mam vaxx de twee.le verdieping
van haar huis klopt een vrouw
een kamerkleedje uit. Een merk
waardig teken van de Nederlandse
netheid. Kilometers ver reikt het
water, maar een huismoeder klopt
een kleedje uit. Het is mede een
bëwijs van de nuchtexTieid van
>ns volk, van een gesteltenis, die
berekenend koel heeft 'gewikt en
gewogen. .Deze vrouw weet, dat
na dfcze barre winter een ander
'jaax-getijde komt, waarin men
wegr .kleedjes kloppen, kan in het
achtertuintje. Maar dan moeten
nu' de dingen van het huisraad
worden onderhouden.
Erfvijand
We zien een houten huisje, dat
tot aan de nok in.het water staat.
De stroomklotst tégeri de wan
den en dé witte gordijntjes-, strak
gespannen voor de vensters, la-
Kn temidden van het vxxilgele
water hun blankheid zien.
Over de dijk stuwen de fietsers
zich tegen de stevige wind in. De
dijk is smal. Overal staan auto's,
die huisraad vervoeren. Vanuit de
verste hoeken van de polders'
drijft men het vee voor zich uit.
Paarden houdt men aan het bit.
De dieren schichtig voor de wa
gens, schuw ir. de felle wind, heb
ben xn begeleider nodig, die
steeds weer kalmeert. Een smalle
dijk, "klein, wankele verbindings
weg tussen gevaar en redding, niet
meer dan een loopplank in de
brede watervloed, reikt tot aan de
kolkende stroom, die door het gat
in de waterkering slaat.
Maandag, de tweede dag van de
crisis, is niet zo geladen van ver
slagenheid voor ons als Zondag.
Do ramp in de Biesbosch en de
Alblasserwaard heeft niet die af
metingen als in Zeeland en Bra
bant. Al is het ongeluk groot.
Maar wat er nog kan gebexxren?
Tot voorbij WoudricheVn, ja tot
vlak bij Heusdcn heeft onze oude
erfvijand het gebied bezet. Oost
waarts rijdend klinkt uit de radio
al voor de vierde keer vandaag
et getal der doden. Het zijn er
al viex-honderd twintig.
BOODSCHAP VAN EISENHOWER TOT CONGRES
WASHINGTON. 2 Febr. (Rtr./AFP/AP) - In zijn „State of
the Union Message", de boodschap tot het Congres, heeft pre
sident Eisenhower medegedeeld, dat hij besloten heeft tot
„deneutralisering" van Formosa en aan de zevende vloot instruc
ties heeft gezonden zich terug te trekken.
Hij zeide, dat de in 1950 gegeven instructie aan de zevende
vloot eigenlijk betekende, dat de Amerikaanse vloot moest op
treden als een verdedigend wapen van communistisch China. „Door
deze stexxn worden de communisten in staat gesteld ongestraft nog
meer Amerikaanse en de met hen verbonden soldaten in Korea te
doden", aldus Eisenhower. Eisenhower wees er met nadruk op,
dat zijn opdracht geen agressieve bedoeling inhoudt, maar dat
Amerika stellig niet de plicht heeft een volk te beschermen, dat in
Korea tegen de vrije wereld strijdt.
Hulpverlening
Over de houding van de nieu
we regering in de koude oorlog
verklaarde Eisenhower, dat de
nieuwe Amerikaanse regering
weet, dat de vrije wereld niet
onbepaald in een' toestand van
spanning kan blijven, waarin zij
aan de aanvaller de keuze van
tijd en plaats laat. De president
gaf de landen, die met de V.S.
zijn verbonden in de strijd tegen
het communisme te kennen, dat
zijn regering op grond van het
Amerikaanse programma van de
wederzijdse hulpbeveiliging hulp
zal geven aan andere landen al
naar gelang deze landen ernstig
er naar streven, hun volledig aan-
„Piet Hein" wordt
hospitaalschip
DEN HELDER, 2 Febr. Op
koninklijk bevel wordt het ko
ninklijke jacht „Piet Hein" op de
rijkswerf te Den Helder met man
en macht vaarklaar gemaakt.
Dinsdag vertrekt het schip naar
Amsterdam, waar het snel tot
noodhospitaalschip zal worden
ingericht. Zo spoedig mogelijk zal
dit drijvende koninklijke hospi
taal naar de rampgebieden ver
trekken.
T~\ODELIJK vermoeid rusten I
redders en geredden uit l
van de doorstane inspanning j
en emotie.
SMARTELIJKE CONCLUSIE VANUIT DE LUCHT:
(Van onze verslaggever)
BOVEN DE NOODGEBIEDEN, Zeeland gebeurde, is aUeen van-
2 Febr. Wij hebben een in
druk kunnen krijgen van de om
vang van de ramp op een vlieg
tocht, die ons van van de mili
taire luchthaven Valkenburg,
via de Zuidhollandse eilanden
naar Zeeland en westelijk
Noord-Brabant .voerde.
Zondag hadden we in een dezer
noodlotsgebieden het leed der
mensen gezien. Vandaag zagen
wij het leed van Nederland
zelf de eindeloze watervlak
ten waar eens vruchtbare bouw
grond en weilanden waren. De
stuk geslagen dijken, de inge
storte en doormiddengehakte
huizen, de verwrongen spoorba
nen, het dode vee en de einde
loos wijde watereenzaamheid,
waar honderden van de sterk-
sten van ons volk hun graf ge
vonden hebben.
De nog uit de bezettingstijd
daterende bunkers langs de kust
zijn als kaartenhuisjes ineenge-
uit de lucht in al haar omvang
te omvatten. Zeeland is niet
meer. Waar eens deze vrucht
baarste aller provincies lag, is nu
een gebied ontstaan van door
broken dijken, kleine stukjes
weg en kruimeltjes land, door
kerfd en brokkelig als een mis
lukte cake.
Afgrijselijk
Wel staat Vlissingen weer
droog en is een gedeelte van
Zeeuws-Vlaanderen gespaard ge
bleven, maar Walcheren is op
nieuw getroffen en op Zuid-
Beveland (het zwaarste geha
vend van de Zeeuwse eilanden)
kan paen zelfs geen gradaties
van ellende bespeuren: hier is
alles afgrijselijk. Uit Kruiningen
moeten 2500 meixsen geëvacu
eerd zijn. Maar hoe het mogelijk
is geweest zal waarschijnlijk geen
van hen kunnen navertellen,
want van Kruiningen steken al-
zakt. Hun zielige resten lagen leen nog de rode daken boven
tussen de brokstukken van een
logger, die op de kust te pletter
was geslagen.
En daar waren Voorne en Put
ten, Goeree en Overflakkee, of
liever gezegd, daar moesten ze
gelegen hebben, want behalve de
stukken dijken, de kerktorens,
water en glles erom heen is één
onafzienbaar meer. Even verder
heeft de kracht van het water
de tweepijper-veerpont enkele
honderden meters over de dijk
gesmakt.
Langs Bergen op Zoom en
Halsteren, waar het water op al
wat half verdronken huisjes en' even vernielende wijze heeft
enkele overéind gebleven tele
graafpalen was er van de Zuid
hollandse eilanden wel smarte
lijk weinig te zien. Water zó ver
het oog van deze hoogte reikte
en slechts een smaHe dijkrug als
scheidslijn .tussen de zee bui
ten en de zee binnen Nederland.
De tragiek van wat op die
huisgehouden, bromde de Do-
mïny-1 zijn weg terug naar de
kust van Zuid-Holland. Kalm en
als het ware uitrustend van haar
vertoon van macht stuwde de
Noordzee zijn kleine, witte
schuimkoppen naar het strand.
Wie niet beter wist, zou gezegd
hebben dat het een vriendelijke
bespoelde. Maar voor de tien
millioen mensen, die in het aan
haar ontrukte land wonen, zal
het lang, heel lang duren voor
zij deze zee weer vriendelijk zul
len wülen noemen.
deel in de gemeenschappelijke
taak op zich te nemen.
Ruimere markten
Hij verklaarde in duidelijke
taal wat zijn mening over de
Europese eenheid is. „Slechts een
nauwer aaneengesloten econo
misch en politiek stelsel kan de
sterk vergrote economische
kracht opbrengen, die vereist is
voor de noodzakelijke militaire
paraatheid." De president drong
er op aan, dat de Westeuropese
landen het initiatief zullen ne-
„Kromstaf" schort
alle acties op
AMSTERDAM, 2 Febr. (KNP)
De Stichting 1853—1953 „Hon
derd Jaar Kromstaf" deelt mede,
het volkomen vanzelfsprekend te.
achten, dat alle krachten, dus ook
die, welke zich in dienst hebben
gesteld van de „Kromstafactie"
zich thans concentreren op ie
hulpverlening aan de slachtoffers
van de nationale ramp. Zij acht
deze hulpverlening primair.
Haar actie en plannen hand
haaft zij echter totdat een juist
en volledig overzicht van de ramp
is verkregen.
Alsdan zal zij ten spoe
digste mededelingen doen van
eventuele wijzigingen in die actie
en plannen, die de meest drasti
sche zouden kunnen zijn.
's GRAVENHAGE, 3 Febr.
Mannheim 2.57 0.03; Trier
2.58 -f 0.16; Koblenz niet ont
vangen; Keulen 2.84 0.24;
Ruhrort 5.20 -(- 0.18; Lobith
11.38 0.30; Nijmegen. 9.08
0.31; Arnhem 8.99 -f 0.29; Eefde
5.02 4- 0.35; Deventer 3.91 4-
0.27; Namen la Plante 2.10 4-
0.15; Borgharen 42.50 0.60;
Belfeld beneden 13.40 0.55;
Venlo 12.95; Grave-beneden 5.90
0.35.
men tot het scheppen van ruime
re markten en een hechtere va
luta om een grotere onderlinge
ruil van goederen en diensten
mogelijk te maker..
De hulp, die hü in het vooruit
zicht stelde, omvat in de éerste
plaats de bovengenoemde wijzi
ging van de invoerbepalingen en
de uitbreiding van de wet op de
wederzijdse handelsovereenkom
sten, die de president in staat
stelt, tarieven vast te stellen op
basis van wederkerigheid. De
president verzocht tenslotte aan
het Congres herziening van de
wet-Mc Carran, welke betrekking
heeft op immigratie en naturali
satie. Deze bevat, zo zeide hij,
bepaalde onrechtvaardigheden.
Kabinetsreorganisatie
Drie Tsjechische
ministers ontslagen
LONDEN, 2 Febr. (Rtr.) De
Tsjechoslowaakse regering heeft
Maandagavond gemeld, dat de
minister van buitenlandse zaken,
Sirok.v; de minister van voorlich
ting, Kopeckv en de minister van
onderwijs, Nedjedly, van hun
functies zijn ontheven.
Siroky wordt als minister van
buitenlandse zaken opgevolgd
door Vaclav David. Het ministerie
van voorlichting is opgeheven en
het ministerie van onderwijs is
gesplitst in twee deoarKmenten.
Siroky, Kopecky en Nedjedly zijn
benoemd tot vice-premier. Als zo
danig zullen zij, met premier Za-
potocky en de andere vice-pre
miers, zitting hebben in een nieuw
„regeringspresidium".
Voorts is Zdened Fierlinger ont
heven van zijn functie als hoofd
an het staatsbureau voor kerke
lijke zaken. Hij blijft vice-premier.
Overwerk ten behoeve
van de noodgebieden
DEN HAAG, 2 Febr. Het
ministerie van Sociale Zaken en
Volksgezondheid maakt in ver
band met de nationale ramp het
volgende bekend:
Ingevolge de arbeidswet 1919 is
voor arbeiders van 16 jaar en
ouder vergunning verleend om in
ondernemingen, waarin werk
zaamheden worden verricht ter
voox-ziening in de behoeften der
getroffen gebieden eventuele
steunacties hieronder begrepen -
langer te werken en wel tot het
max. aantal uren, dat krachtens
de arbeidswet bij vergunning kan
worden toegestaan.
Dóze algemene vergunning
geldt tot en met Zaterdag 14 Fe
bruari a.s.
Toestand op Goeree-Overflakkee critiek
MIDDELHARN1S, 3 Febr.
De toestand op Goeree-Overflak
kee is nog uiterst critiek. Volgens
nog niet bevestigde gegevens zou
den er reeds zeventig doden te
betreuren zijn in Stellendam,
waar de mensen nog in de bomen
zitten. De toestand in Middelhar-
nis is hoewel critiek, niet hope
loos. Men meldde ons, dat het
plan bestaat de vrouwen aldaar
te evacueren. De schade op het
eiland loopt in de millioenen.
- Honderden mensen in de ge
meente Ooltgensplaat (Goeree)
zitten op de dijken en op de bo-
venvex-diepingen van woningen.
Zij hebben geen verbinding kun
nen krijgen sinds Zaterdag en
hebben dringend behoefte aan le
vensmiddelen en medicamenten,
vooral melk voor de zuigelingen.
Directe hulpverlening met moto
ren of uitgeworpen rubberboten
van Dinteloord uit is gevraagd.
67 doden
Alle inwoners van Numans-
dorp, die zich nog in nood be
vonden, heeft men gisteren kun
nen redden. Het aantal slachtof
fers in deze gemeente is gestegen
tot 67. De geredden zijn onderge
bracht in Klaaswaal.
Ook de Hoeksche Waard behoort
tot de zwaar getroffen gebieden.
Op verschillende plaatsen zijn de,
dijken bezweken, een groot ge-i
deelte van het eiland is dienten
gevolge ondergelopen. Een droog
gebied wordt nog aangetroffen
rondom Oud-Beijerland en Klaas
waal. Voor het overige vertoont
het eiland een soortgelijk beeld
als Goeree-Overflakkee.
V oornePutten
Hoewel ook van Voorne-Putten
een aanzienlijk gedeelte is over
stroomd wordt hier om het be-
hoxid van een groter gebied dan
in de Hoeksche Waard en op
Flakkee zwaar gevochten. In be
paalde gevallen heeft .men zich
achter verder teruggelegen wa
terkeringen moeten terugtrekken.
Het dichten van de dijkgaten is
met kracht aangevat.
In Brielle worden vijftienhon
derd evacue's ondergebracht. Per
soonlijke ongelukken hebben zich
in deze plaats niet voorgedaan.
De mannelijke bevolking is op
geroepen om hulp te bieden bij de
verdediging van de afsluitdam
Oostvoorne-Rozenburg.
Men is gisteren begonnen de
bevolking van het zwaar geteis
terde 's Gravendeel bij Dox-drecht
te evacueren. Zij zal worden on
dergebracht in het Feyenoord sta
tion in Rotterdam. Ook in de Dub
bel damse polders zijn nog vele
gezinnen geïsoleerd.
rampzalige eerste Februari in zee was, die daar Neêrlands kust
ROTTERDAM
