ïlieumc jTrifcsrtje (ï.'cmiuut
Een nieuwe ramp in Stavenisse: van de
1700 inwoners 200 verdronken
Hulp daagt van
alle kanten op
Circa 1 millioen landgenoten verkeren in nood
Eenparige schouder
DINSDAG 3 FEBRUARI 1953
BUREAUX: Steenstraal 37
Directie, Redactie Abonnementen- en
Advertentie-afdeling; Tel- 31441
Postrekening: 58936
ABONNEMENTEN: 6.pei kwartaal;
2 per maand; 0 47 per week
ADVERTENT16N: 018 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting)
Directie: F. DIEMER
Hooidredacteur: Dr. E. DIEMER
Chei-Red.: H. W. J. ENSERINE
CHRlSTELlfK-N ATION AAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
.Stantiiasticl) Is gfjeülmn
tnun bert ia tcgljenspocl"
Drie en dertigste jaargang No 9651
Dodencijfer reeds tot bijna 900 gestegen
EEN NIEUWE, verschrikkelijke ramp schijnt zich te
hebben voltrokken in het plaatsje Stavenisse op
het Zeeuwse eiland Tholen. Meer dan tweehonderd
van de ongeveer 1700 inwoners hebben volgens de
eerste berichten de dood gevonden in de grauwe
watermassa's, die gistermiddag plotseling met ge
weldige kracht door de dijk braken. Een derde deel
van het stadje staat volkomen onder water en tachtig
huizen zijn tot puin en wrakhout geslagen. Ook op
het eiland Schouwen is de toestand hoogst kritiek.
Door twintig gaten in de dijk stormt de zee over het
land. „De 24.000 eilandbewoners verkeren voort
durend in levensgevaar", verklaarde de burgemees
ter van het dorpje Burgh gistermiddag. In Zierikzee
flakkerden vannacht overal de vuren op en zag men
lampen bewegen: S.O.S.-tekens voor de vliegtuigen,
die waren uitgezonden om rubberboten te droppen.
En intussen komen uit steeds weer nieuwe gebieden
onheilspellende berichten binnen. Tot grote ontzetting
van de landbouwers in de Dordtse Biesbosch is on
verwacht ook deze prachtige polder, een vruchtbaar
gebied van 1400 a 1500 ha, geheel verloren gegaan.
In Stavenisse op Tholen begon gister
middag om één uur de klok te luiden
ten teken, dat er iets bijzonders aan de
hand was. Velen spoedden zich naar de
dijk. Het water bleek nu en dan over de
dijk te spoelen. Op zichzelf was dat niets
bijzonders, maar plotseling werd in de
dijk een groot gat geslagen, waar het
water met grote kracht doorheen kolkte.
Tal van inwoners, die op de dijk ston
den, werden meegesleurd. Anderen kon
den het vege lijf redden door ijlings
landinwaarts te snellen en op de daken
van de huizen te klimmen, Met bootjes
trachtte men gisteravond hen naar het
gemeentehuis te bx-engen, dat nog betrek
kelijk veilig is. Uit Yerseke en Bergen
op Zoom begaven zich, zodra het onheil
bekend was geworden, reddingsvaartui-
gen op weg.
Het kustvaartuig Crescendo uit Rot
terdam heeft tot gisteravond in Stave
nisse 400 mensen aan boord genomen.
Vanochtend seinde de kapitein, dat nog
50 mensen een plaatsje in de gangboor
den hebben gekregen. Er was geen dok
ter aan boord.
Ook bij andere plaatsen is de dijk van
Tholen bezweken. Er zijn drie breuken
gemeld. Namens de buigemeester van
Tholen werd vannacht via een mobilo
fooninstallatie meegedeeld, dat in de ge
meenten Tholen, Poox-tvliet, Scherpenisse,
Oud-Vossemeer en St Annaland tien
slachtoffers te betreuren zijn. In St
Maartensdijk zijn waarschijnlijk vier
doden.
Vergeten eiland
Schouwen en Duiveland staat, met uit
zondering van de duinstreek, geheel on
der water. Op zes plaatsen zijn de dijken
weggeslagen: bij Den Offenhoofd, Drei-
scher, Burgh, Sluis, Stevensluis en Sint
Ansland. Tali-ijke huizen zijn ondergelo
pen on vernield. Over het lot van de be-
Reeds eerder was de aangrenzende Prinsenpolder
overstroomd en thans is ook de kade tussen beide
polders bezweken. De schade is enorm.
De gevolgen van de ramp zijn nog in geen enkele
van de geteisterde streken te berekenen. Het totaal
aantal mensenslevens, dat sinds Zaterdagnacht in ons
land aan het water ten prooi is gevallen, wordt reeds
op bijna duizend geraamd. „Ongeveer één millioen
Nederlanders verkeren in nood", zo deelde dr I. van
Veen, hoofdingenieur van de Rijkswaterstaat, gister
avond mee. Hoeveel bressen er in de dijken zijn ge
slagen, valt nog moeilijk te zeggen, maar men schat
het aantal op 50 tot 80. De materiële schade loopt in
de honderden millioenen guldens. Een lichtpunt in
deze nacht-zwarte verschrikking is het warme mee
leven en de geweldige spontane hulpvaardigheid in
binnen- en buitenland. Het Nationaal Rampenfonds
had gistermiddag om vijf uur reeds een bedrag van
twee millioen gulden uitgezonderd de vele stor
tingen per giro, die nog niet binnen zijn ontvangen,
terwijl bij het Rode Kruis in Den Haag duizenden en
nog eens duizenden kledingstukken zijn ingeleverd.
woners, die vei'mist worden, verkeert;
men nog in angstige onzekerheid.
De buigemeester van het dorpje Burgh,
jhr A. van Citters, was voor zaken in het
Gooi, toen hij hoorde, dat de zee over
het eiland spoelde. Vanmorgen zou hij
pi-oberen met een helicopter terug te
keren om zijn in groot gevaar verkeren
de dorpsgenoten bij te staan. „Ik neem
medicamenten mee en hopenlijk ook een
radiozender, zodat Schouwen de buiten
wereld eindelijk kan vertellen, hoe hoog
de nood is gestegen en hoe dringend hulp
nodig is, Het lijkt er tot nu toe veel op,
of Schouwen weer eens het vergeten
eiland is", zei de buigemeester gister
avond bitter.
In Zierikzee, de grootste stad op
Schouwen-Duiveland, zijn tot dusver bij
de overstroming negentien pei-sonen om
gekomen. Urker schepen zouden vandaag
évacué's naar Wemeldimge brengen. In
de woningen te Zierikzee steeg het water
1 tot m meter hoog. Ernstig is de situa
tie ook in het ziekenhuis te Noordgouwe,
op zes kilometer afstand van Zierikzee.
De patiënten hurken daar samen op de
zolder.
Bjj Bruinisse is de binnendijk doorge
broken. Er is één dode te betreuren. De
burgemeester acht evacuatie noodzake
lijk in verband met dreigend voedsel en
watergebrek. Vanmiddag zullen S
mensen de plaats verlaten.
Dat de toestand ook in de duinstreek
op het Westelijk deel van het eiland, kri
tiek wordt, blijkt uit het feit, dat de bur
gemeester van Haamstede via de zender
van de kustwacht West-Schouwen om
voedsel, butagas en medicamenten heeft
gevraagd. Ook verzocht hij om medische
hulp en een chirurg. Evacuatie van de
bevolking achtte hij noodzakelijk.
Tot de zwaarste getroffen gemeenten in
Zuid-Holland behoort Numansdorp op
Beijerland. Het aantal slachtoffers is hier
gestegen tot 67. De geredden zijn ondei"1-
gebracht in Klaaswaal.
Wezenloos in de bomen
Somber nieuws komt er ook van
Goeree-Overflakkee. In de gemeente
Oolsgensplaat zitten honderden kleumen
de mensen op de dijken en op de boven
verdiepingen van de woningen. Zij heb
ben sinds Zaterdag geen vex-binding kun
nen krijgen en hebben dringend behoefte
aan levensmiddelen en medicamenten,
vooral melk voor de zuigelingen,
In Oude Tonge op Overflakkee zouden
nog viei-honderd personen opeengepakt
zitten. Er zijn in deze plaats vermoedelijk
zestig doden te betreuren. In Stellendam
is het aantal doden vex-moedelijk geste
gen van 40 tot 70, zoals we gisteren nog
in een deel der editie konden melden.
Op verschillende plaatsen zitten nog
mensen, verstijfd van de kou, in de
bomen, waar zij reeds drie nachten heb
ben doorgebracht. Velen van hen zijn te
veel uitgeput en wezenloos om nog pogin
gen te kunnen aanwenden, een uitgewor
pen rubberboot te bemachtigen. De enige
manier om hen te helpen is het inscha
kelen van amphibie-vaartuigen.
Door het onderlopen van de Dordtse
Biesbosch zijn nu alle polders ten Zuiden
van de Wieldrechtsezeedijk verloren ge
gaan.
Fabriekenboerderijen, schuren en boomgaarden ten prooi aan het
water, dat Holland in zijn greep heeft. Een beeld, dat wel moet
spreken tot iedereen, die zijn land liefheeft. Zoals dit dorp, Ooltgens-
plaat op Overflakkee, zijn er honderden dorpen die in enkele uren
tyds ondergegaan zijn en waarvan de daken slechts nog boven water
uitsteken
Luchtfoto A.N.P.
Zes mensen omgekomen
met rubberboot
Prikkeldraad werd nood
lottig
Bij Zuidland verloren hedennacht zes
mensen het leven, toen een rubberboot
in het prikkeldraad geraakte.
De volkshogeschool Olanertsduyn te
Rockanje is ingericht als nood-hospitaal
voor de évacué's. Op dit moment zxjn
ongeveer 10.000 personen van Vooi-ne en
Putten geëvacueex-d. De toestand op dit
eiland schijnt enigszins stabiel te wor
den. Het water stijgt practisch niet meer
en in enige polders is zelfs val te bespie
den.
Eerste slachtoffers
begraven
Vier personen uit
's-Gravendeel
De stoffelijke overschotten van vier
slachtoffers van de watersnood, inwoners
van het zo zwaar geteisterde 's Graven
deel, zijn vanochtend om elf uur in x
houten kisten op het kerkhof in Dub
beldam voorlopig ter aarde besteld. Het
zijn de eersten van de ramp, die West-
Nederland trof, wier lijken geborgen
konden worden.
De trieste plechtigheid droeg een 2
sober karakter. De burgemeester van
Dubbeldam, de heer J. P. M. Beelaerts
van Emmichoven, sprak bewogen woor
den, waax-mede hij de gevoelens van de
bevolking van het Eiland van Dordt tot
uitdrukking bracht. Ds A. J. van Heu-
ven, Ned. Iierv. predikant van 's Graven
deel, spi-ak woorden van troost tot de
enkele nabestaanden, die aanwezig waren.
Toestand bij Bruinisse
is ernstig
Volgens een bericht van de burgemees
ter van Bruinisse zijn nog vele personen
aanwezig iii Oosterland en onmiddellijke
omgeving. De burgemeester verzocht
schepen voor de evacuatie te zenden.
Koninklijk jacht wordt
noodhospitaal
Op Koninklijk bevel wordt het
Koninklijk jacht Piet Hein op de
rijkswerf in Den Helder met man en
macht gereed gemaakt om te varen.
Vandaag vertrok het schip naar
Amsterdam, waar het snel tot nood
hospitaalschip zal w>orden ingericht.
Zo spoedig mogelijk zal dit drij
vende Koninklijk hospitaal naar de
rampgebieden vertrekken.
Maximumprijs voor
aardappels
In verband met het uitvoerverbod van
consumptie- en pootaardappels verneemt
de Nieuwe L e i d s c h e C r t., dat dit
verbod heden ingaat en dat lopende
tiransaoties en afspraken van exporteurs
niet worden gehonoreerd. Zodra de toe
stand overzichtelijker zal zijn geworden,
zal de i-egering overwegen of zij dit ver
bod zal handhaven. Naar wij vei-nemen,
bestaat de mogelijkheid, dat er in het
binnenland maatregelen worden over
wogen teneinde onverwachte prijsstijgin
gen te voorkomen.
Door de watei-snood, tengevolge waar
van wordt aangenomen, dat de voorraad
in Zeeland en West-Bx-abant is verloren
gegaan, konden gisteren op de aardappel-
beurs te Rotterdam geen prijzen worden
vastgesteld. De graanbeurs was totaal
ontwricht, zodat men geen noteringen
kon opmaken,
Postverkeer met de
noodgebieden
P.T.T. deelt mede, dat de postverbin
dingen met de eilandenBeijerland, Ro
zenburg, Goeree en Overflakkee, Schou
wen en Duiveland en Noord-Beveland
nog geheel verbroken zijn en dat met
de overige getroffen gebieden het post
verkeer aan grote vertraging onder
hevig is. Het uiterst mogelijke wordt
gedaan de verbroken verbindingen te
herstellen, waax-bij van iedere zich voor.
doende gelegenheid wordt gebruik ge
maakt. Zo ging de post van Bergen op
Zoom met een vissersboot naar Ierseke
en vandaar per fiets .naar Kruiningen.
Post uit Holland heeft via België over
Breskens Walcheren bereikt.
Alle goederen naar
Den Haag
Het hoofdbestuur van het Ned.
Roode Kruis deelt mede, dat
geen enkele zending kleding,
goederen, enz meer aan de Ahoy-
hallen bezorgd kan worden, het
zij per trein, vrachtauto of welk
vevoermiddel ook. Alles wat in
gezameld is, dient te worden ge
zonden naar de intendance van
het Ned. Roode Kruis, Fluwelen-
burgwal 19 's-Gravenhage.
Electriciteitslevering
weer normaal
Het ministerie van Econ. Zaken deelt
mede, dat in Zuid-Holland, met uitzon
dering van de eilanden en het voorzie-
ningsgebied van Rotterdam ,de electrici
teitslevering normaal functionneert.
De centrale te Rottex'dam in de Gali-
leïstraat heeft de productie voorlopig
moeten staken.
Doordat uit het landelijk koppelnet
hulp kan worden geboden, kan evenwel
in de electriciteisbehoefte wox'den voor-
De voorziening van electriciteit in de
rampgebieden is afhankelijk van de staat
waarin de distributie-appai-aten ter
plaatse verkeren. Hierover bestaat nog
een onvoldoende inzicht,
Dit meisje heeft haar hondje nog weten te redden uit de baaierd van
ellende en voor hen beiden is het overstromingsdrama althans goed
afgelopen. Het dier schijnt er iets van te begrijpen, dat zijn tijdelijk
verblijf in de Ahoy' hal in Rotterdam tóch een lichtzijde is, waarom
menig mens in nood hem nog benijdt l
TYE ramp, over ons land en volk ge-
zonden, blijkt van uur tot uur de
bangste voorstellingen welke wij er ons
van hebben gemaakt, te overtreffen.
Naarmate berichten doordringen uit de
gebieden, die aanvankelijk nog waren
afgesloten, stijgt het dodencijfer tot een
angstwekkende hoogte. En nog is er op
vele plaatsen de dreiging van nieuwe
dijkbreuken.
Men hoopt op winden uit gunstige
richtingen, daarbij echter beseffend dat
die winden nieuwe koude kunnen mede
brengen voor al de veriatenen, wier
kwelling reeds nu zo ondraaglijk groot
is. Werkelijk, de beproeving is ditmaal
wel uitzonderlijk groot. Al dit lijden is
alleen te verwerken wanneer men
zoals wij in ons artikel van gisteren
hebben pogen te doen de ogen van de
onafzienbare watermassa's opheft naar
boven. Maar dit lijden moet, zoveel als
het kan, ook worden opgevangen door
mede-lijden, en dan medelijden niet ge
nomen in de betekenis van op zichzelf
respectabele gevoelens, maar van be
reidheid tot hulp.
Tf/"A AR AAN behoefte is, dat is een een-
parige schouder van heel ons volk
deze bittere nood nog enigermate te
lenigen. En dat men begrijpt wat thans
ons volk is ovei-komen, dat blijkt wel uit
de wijze waarop heel ons volk zich op
maakt om te doen wat het kan doen.
Dijken zijn doorgebroken, dijken die
mensen hebben gemaakt om het water
te keren. Nu moet er een nieuwe dijk
worden gebouwd, een dijk van offerbe
reidheid, van deernis, van werkzaam
medeleven. Die dijk worde hoog en
stevig en breed. Wij allen willen daar
aan wex-ken.
Dijkwex-kers zijn wij in deze dagen.
Wij zijn het, als wij zwoegen om bressen
te dichten, om zwakke plekken te ver
sterken. Wij zijn het, als wij behulpzaam
zijn in het dadelijke reddingswerk, bij
het onderbi-engen van de berooiden en
hun vee en schamele have. Wij zijn het
ook, wanneer wij afstaan van het onze.
Men bedenke toch: ook wanneer het
veel is, is het nog altijd aanzienlijk min
der dan de getroffenen hebben moeten
afstaan aan dood van vex-wanten, aan
verlies van huis en goed. Men doe van
daag nog zijn bijdrage toekomen aan het
Nationaal Rampenfonds. Statenlaan 81
(giro gSTST En zoals men weet geeft ons
blad hierbij graag zijn bemiddeling.
De eerste teraardebestel
lingen
Vanmorgen om half 11 zijn de eerste
teraardebestellingen verricht van slacht
offers van de watersnood. Het betreft vijf
omgekomenen uit 's-Gravendeel, die te
Dubbeldam werden begraven.
Weinig wind
Tot morgenavond verwacht
De Bilt: Zwaar bewolkt met
later verspreide opklaringen.
Overwegend droog weer.
Matige tot zwakke wind in
hoofdzaak tussen Noord-Oost
en Noord. Temperaturen
even boven het vriespunt
maar vannacht en morgen
ochtend plaatselijk lichte vorst. (Opge
maakt om 10 uur).
