Men zoekt herkenningspunten vergeefs h£ Rode daken in panische schrik bijeen Vissersvloot verliet IJmuiden voor evacuatie Zierikzee Tholen en Schouwen werden zeer zwaar getroffen Tallozen geïsoleerd op dijken van Goeree-Overflakkee Evacuatie van zwaar getroffen Noord-Brabantse gebieden uiterst moeilijk LEIDSCH DAGBLAD - DINSDAG 3 FEBRUARI Vlucht over angstivekkend verdronken land (Van onze speciale verslaggever) ET verjaagde water heeft wraak genomen! Midden in een orkaannacht is het brullend teruggekomen en heeft het opnieuw bezit genomen van de gebieden, waar het door zwoegende, onver zettelijke Nederlanders was uitgejaagd in een strijd op leven en dood. Zonder zich te storen aan alle overwinningsvreugde van zijn tegenstanders, heeft het zijn monsterachtige onberekenbaarheid getoond en opnieuw dood en ellende gebracht aan een groot deel van ons land. De mens is teruggedrongen in zijn positie van nietige speelbal der elementen en in de overstroomde gebieden van Zuid-Holland, Zeeland en Noord-Brabant klinkt momenteel alleen het lugubere zege-rumoer van Hollands erfvijand. Van een vliegtuig uit hebben wij het resultaat van de overstromingen gezien en ergens hoog in de lucht boven die ontzettende watermassa's hebben wij eens te meer ingezien, hoe betrekkelijk tenslotte al onze zegepralen zijn. Diep onder de indruk van al die intens-tragische gebeurtenissen, die zich in zo betrekkelijk korte tijd over de gebieden beneden ons hadden voltrokken, heb ben wij omlaag gestaard zonder een woord te zeggen. En toen wij tenslotte, na onze vliegtocht boven de rampgebieden, op het vliegveld Valkenburg uit de „De Havilland-Domini" vantde Kon. Luchtmacht stapten, was het alsof die ene stem namens ons allen klonk. Die stem, die opmerkte: „hoe krijgen ze ooit al dat water er weer uit?"...... Zwaar geteisterd Noord-Beveland Wie de Noordzeekust van boven af be ziet, krijgt de indruk dat er een enorme bolldozer aan het werk is geweest, die precies langs een liniaal van Noord naar Zuid een geweldige hap duinen uit onze natuurlijke zeewering heeft weggevreten. Nu lijkt de zee een rustig, onschuldig diertje, dat vriendelijk ook eens een kijkje komt nemen naar de verwoestin gen. die zijn aangericht. Maar het is dat zelfde onschuldig-ruisende wezen, dat zich enkele dagen geleden als een vraat zuchtig monster op die duinen heeft ge worpen, uit de oorlog overgebleven bun kers die te zwaar waren gebouwd om zo maar even te slopen als kaarten huisjes in elkaar heeft doen storten, stukken beton en basaltkeien heeft weg gezogen, alsof het dingen zonder enig soortelijk gewicht waren, en terloops en kele schepen bij Scheveningen en Terheyden op het strand heeft gezet alsof het lucifersdoosjes waren. Maar dat is allemaal nog maar een kleinig heid. vergeleken bij hetgeen ten Zuiden Van de Waterweg te zien is! Goed. de schade aan de kust is enorm en wie de slag hier heeft moeten op vangen, zal er zeker evenzeer door zijn geschokt als alle andere slachtoffers, waar dan ook. Maar het is niet weg te cijferen dat de grote klappen nog grotere klappen elders zijn gevallen. Daarvoor zijn reeds Voorne en Goeree de zichtbare bewijzen. Plaatsen waar eens mensen woonden en gelukkig wa ren, velden waar vruchtbare gewassen de grond uitschoten en weilanden, waar in koeien rustig grazend rondliepen, zijn plotseling herschapen in grote meren, waar hier en daar een groepje bomen of een boerenschuur uit oprijst. En waar de wegen iets hoger liggen, zodat zij niet helemaal door het water overspoeld werden, liggen nu lange, vettig-grijze glibberbanen, zo nu en dan onderbro ken op plaatsen, waar het water een heel stuk van de dijk domweg opzy heeft gedrukt. Het is een triest gezicht het angstig bijeengedreven vee op de stuk ken intact gebleven dijk te zien staan, zielig gelaten hun verder lot afwach tend. Nog steeds mensen in nood. Er ging een schok van ontroering door de opvarenden van ons kleine kistje toen wij mensen zagen. Mensen, die eindelijk na lange uren angstig wachten een rubberboot die door vliegtuigen van Luchtmacht, Ma rine en KLM in grote hoeveelheden worden' „gedropt" boven de rampge bieden hadden kunnen bemachti gen, en nu, met vrijwel niets anders dan de herinnering aan een angst wekkend avontuur, als een klont el lende langs de daken van wat eens hun huizen waren, voeren. Op weg naar een plaats, vanwaar men hen zou kunnen vervoeren naar een warm bed en een beetje rust. Want Noord Beveland, hun kleine stukje va derland, is verdronken. Dit eiland is inderdaad wel een van de ergst getrof fen gebieden. Het is één grote water massa, waar boven uit de daken steken als om aan te geven dat hier toch heus mensen hebben gewoond. Mensen, die nu in motorsloepen en in de kleine fel gele rubberboten worden geëvacueerd, en een laatste moedeloze blik werpen op een klein kerkje, dat iets hoger is gebouwd en daarom nu als een dwaas achterblijfsel van een vroegere tijd bo ven de grauwe golven uitsteekt. Hier en daar ligt nog een stuk dijk boven water uit. En wie een bijzonder goed voorstellingsvermogen bezit, zou zich wellicht de omtrekken van dit klei ne Zeeuwse stukje grond voor de geest kunnen toveren. Maar wie daarover niet beschikt, komt niet verder dan tot een ruwe schets, die nooit klaar komt rintw Meif I RESTAURANT „INDEN VERGULDEN TURK" VOOR UW ZAKEN-LUNCH NAAR „DE TURK" Twee paarden ergens op een weg op Walcheren, temidden van de vloed, verlaten en waarschijnlijk verloren. Deze opname -werd uit de lucht gemaakt door een Engelse fotograaf, die met een vliegtuig uil Londen voor een vlucht ovei Walcheren was opgestegen. - v (Luchtfoto ANP) omdat men tenslotten iet meer weet naar welke kant van de rode daken men nu het verdere verloop van de dijk moet denken Noord Beveland is ondergegaan in deze gigantische slag. waarin het water voor de zoveelste maal weer eens over winnaar is geweest. Ier: Zuid Beveland, Schouwen en Duiveland, Tholen. En overal dat zelfde trieste beeld van verloren ge- gane bezittingen, van vee op dijken, en helaas van ook nog steeds mensen op droge stukken, in angstige af wachting van hun redding! Soms heeft het water al iets van zijn geheimen prijs gegeven en is het al weer zover gezakt, dat een vernie tigd huis te zien komt. of een aantal verdronken dieren. In het Zuid-West Brabantse land zoekt men ook tevergeefs naar her kenningspunten. De kaart geeft aan welke namen men aan een aantal als in panische schrik byeengevluch- te rode daken moet geven, maar dat is vaak alles. En hetzelfde beeld blyft het landschap beheersen, Over- flakkee, de Hoekse Waard, Beyerland. Ergens staat een schoolgebouw, waar nog honderden vluchtelingen op hun redding wachten: de hemel prijzend voor het feit, dat z(j voorlopig gebor gen zijn, maar niet eerder gerust vóór zij werkelijk vaste grond onder de voeten zullen hebben Eindelijk weer normaal leven Het is bijna een verademing als Per nis, en daarachter Vlaardingen, zicht baar worden. Het zonnetje geeft alles beneden een extra fleur en daardoor lijkt het een Paradijs na alle beklem mende narigheid, die men zo juist heeft gezien. En toch is ook dit niets anders dan het normale leven dat ook zij, die thans alles verloren hebben, nog op red ding wachten of ergens in rubberbootjes zwalken, tot voor enkele dagen hebben gekend. Ergens in het begin van dit verhaal .schreven wij: „Hoe krijgen ze dat water er ooit weer uit?". Het nuchtere Hollandse verstand, dat zich door deze ellende hoogstens even laat beïnvloeden, en nu al weer aan het plannen maken is, fluistert ons in, dat dat zeker gebeuren zal. Wij twijfelen er niet aan: het water zal ook al is het nu nog heer en meester opnieuw verjaagd worden. Weer zullen mensen handen dijken dichten, polders droog maken en verwoestingen herstellen. Maar bij de rampzalige geschiedenissen, die de Hollandse vaders geslacht na ge slacht. aan hun kinderen zuilen vertellen om hen te waarschuwen voor het water, die onberekenbare, nooit te vertrou wen medespeler zal een nieuwe, ver schrikkelijke. gebeurtenis op de eerste plaats komen: de overstroming van Fe bruari 1953! De Vissershaven in IJmuiden is Maandagavond en Maandagnacht voor een belangrijk gedeelte leeggestroomd. 7 al van schepen, ongeveer 50 stuks, waaronder loggers, kotters en botterszijn spontaan ingezet om rond 10.000 mensen uit Zierikzee en omgeving te evacueren. In enkele uren is deze hele actie, waarbij schepen uit tal van vissersplaatsen betrokken zijn. opgezet en reeds om kwart voor zes vertrokken de eersten uit IJmuiden om snel hulp te kunnen bieden. 1 Enkele uren voorbereiding Begin van consolidatie in rest van Zeeland O Een enigszins globaal beeld over de situatie in en om Zierikzee op bet eiland Schouwen en Duiveland werd mogelijk, toen de gemeente-secretaris van het zwaar gehavende stadje in de afgelopen nacht radiocontact kreeg via een aan boord van een schip opgestelde mobilifooninstallatie van Rijkswaterstaat. Uit diens verklaringen bleek, dat Zierikzee zwaar van het geweld van water en wind geleden heeft, doch dat de situatie in andere plaatsen op het eiland van eritiekere aard was. Vooral bestaat een ernstige noodtoestand in het zes kilometer van Zierikzee gelegen dorpje Noord-Gouwe, waar de patiënten van een ziekenhuis op de zolders zijn samengebracht om te wachten op een voor alsnog zeer moeilijke evacuatie. Verwarde situatie Het aantal doden op het eiland kon nog niet bij benadering worden geschat. Later werd bericht, dat in Zierikzee minstens 18 doden te betreuren zijn. De algemene situatie is zeer verward. Zierikzee doet, als centrum van het Walcheren, eiland, alles om in contact met de klei- J, nere gemeenten te komen in de in zeeën nauwelijks hersteld herschapen polders, die tot dusverre echter nog volkomen geïsoleerd liggen. Op Walcheren, nauweluks hersteld In dc wSnlngen van Zlertaee stond de zware oorlogswonden, heeft men hct wat glst|te„ tot anderhalve meter li wel ZPPr snnpriicr tiprncr. j.jQQg Ongeveer de helft van de boerderijen op het eiland is volkomen verwoest. De de oude vijand wel zeer spoedig terug gezien. Een deel van Zeelanas tuin i; opnieuw een prooi van de golven ge worden. Toch was het hier dat wy ook worden. Toch was het hier dat wij ook ,,„k hii T3rmnvprchavpn loont noe steeds ïïmJT Süü? feest SS JS hebben gezien. Op dat stuk Van het „iifinrt .whiïnen nni> mensen nn daken hebben gezien. Op eiland, dat gespaard is gebleven voor eiland schynen nog mensen op daken zolders van huizen en boerderijen ge- niets aan de hand was, en de kinderen op het pleintje van een dorpsschool Juichten ons vrolijk toe toen wij laag een cirkeltje draaiden boven dit stukje normaal leven in deze poel van ellende. En in de vrolijke armzwaaien en de juichkreten vah deze kleine Zeeuwen lag toch iets besloten van het aloude „Luc- tor et Emergo". Zo goed als dat in Vlis- singen te zien was, waar in alle straten volop werd gewerkt om hulp aan het andere deel van het eiland te verlenen. Over de Westerschelde vliegend heeft men twee rampgebieden, links en rechts van zich. Rechts het gebied van Zeeuws Vlaanderen, voorbij Terneuzen. dat zelfs een vrij droge indruk maakt, maar waaromheen de polders alle vol zijn ge lopen. Overstekend naar Zuid Beve land krijgt men wefcr datzelfde gevoel hoe het mogelijk is dat dat rustige wa ter daar beneden, zuïke vreselijke ver woestingen heeft kunnen aanrichten. Maar een enorm gat in de zeedijk tus sen Ellewoutsdijk en Baarland, en een door dat gat ergens midden in de (over stroomde) polder geworpen veerboot, liggen daar als bewijzen. Waar eens de trein reed, die Walche ren en Zuid Beveland met de rest van Nederland verbond, 'bewegen zich nu kleine, taaie Dukw's met materiaal en andere hulpmiddelen voor de getroffe nen. Van spoorwegvervoer zal voorlopig geen sprake kunnen zijn, want al zou het water morgen verdwenen zijn, dan nog zou het lange tijd duren voor de schade aan de onderspoelde spoordijk is hersteld. MEER DAN 200 VERMISTJ IN STAVENISSE? m Water, water Het is moeilijk op een tocht als deze, nog te geloven in het „Ik worstel en kom boven". Waar men ziet is wa- Ook de burgemeester van Tholen heeft via een mobilifooninstallatie contact met de buitenwereld gehad. Hij deelde mede, dat vooral in Stave- nisse een heel ernstige toestand heerst. Er moeten daar zeer vele slachtoffers gevallen zijn, doch het is vooralsnog onmogelijk, daarover defi nitieve berichten te krijgen. Over ge heel Tholen blijken echter veel doden gevallen te zijn, terwijl vrijwel geen stukje van het eiland voor overstro ming gespaard is gebleven. Een kustvaartuig uit Rotterdam, dat naar Stavenisse is vertrokken, heeft tot gisteravond zeven uur 400 mensen aan boord genomen. De kapitein seinde, dat vanochtend nog vijftig mensen zijn opgenomen, die een plaatsje in de gangboorden kregen. Er is geen dokter aan boord van dit schip, waarin men 200 bedden heeft geplaatst, zodat vanmiddag bij aankomst in Rotterdam een 12-tal ambulance-wagens nodig is. De kapitein vertelde nog van de verschrikkelijke toestand in Stave nisse. Hij noemde een getal van ver misten van meer dan 200. De burgemeester van Bruinisse heeft medegedeeld, dat thans ook de bin nendijk is doorgebroken, waardoor het stadje is ondergelopen. Evacuatie is dringend noodzakelijk in verband met dreigend voedsel- en watergebrek. Behalve in het Oostelijk gedeelte, Maandagmiddag half drie kwam het verzoek van de heer Ir Lienesch of de vissersvloot zou kunnen helpen bij het evacueren van Zierikzee en omgeving,, waar duizenden mensen reikhalzend uit zien naar schepen om hen naar veiliger oorden te vervoeren. De telefoon op het Sta'atsvissershavenbedrijf te IJmuiden kwam direct onder hoogspanning te staan. Contact werd gezocht met de re dersvereniging in IJmuiden, met de Vuurbaak in Katwijk, met rederijen en met schippers-eigenaren. Overal brak di rect het enthousiasme door en ook de scheepvaart-inspectie, die natuurlijk om de veiligheid van de bemanning en de straks aan boord te nemen vluchtelin gen heeft te waken, kon aan deze actie zijn sanctie verlenen. Een grote moeilijkheid wa« het te kort aan zeekaarten voor het gebied rond Zierikzee, omdat dc meeste dezer schepen daar nooit komen en deze (Ingez Med.-adv.) Neem ,J' dei- Iniectei endo rooi md- Ubl.M" -(doende Heem tijdig Hlontiei waarover weinig gegevens ter beschik king zijn, is de toestand in Zuid-Beve land zo goed als geconsolideerd. Ierseke kan ondanks zware schade als op- vangstcentrum voor de grootscheepse evacuaties dienst doen. De toestand op Walcheren is thans Ectl luchtopname van de OVerstrO- iets gunstiger. De aangebrachte schade jninoen ill Oude Tonge (Over- is enorm, maar gevaar voor nieuwe rampen schijnt er niet meer te bestaan. jiaKKeej. (Luchtopname ANP-foto) kaarten dus niet aan boord heeft. In allerijl werden nog enkele kaarten bij gewerkt en beschikbaar gesteld. En al le moeilykheden waren opgelost, toen de schepen in groepen van zes werden ingedeeld, iedere groep onder aanvoe ring van een schip, dat regelmatig in de Zeeuwse wateren komt en op de reis als loods fungeert. IJmuiden schaarde zich direct achter deze actie. Van alle kanten werden goe deren aan boord gesleept: laarzen, klom pen, maar ook kleding en dekking, voed sel. kortom te veel om op te noemen, maar alles bruikbaar voor mensen die in nood verkeren. Diverse bedrijven haalden uit hun magazijnen wat maar gemist kon worden. Bakkers gaven meel of bakten onder hoogspanning nog zo veel mogelijk broden. ZO KLEIN MOGELIJKE BEMANNINGEN Van verschillende schepen waren de bemanningen reeds naai' hun woonplaats vertrokken. Een enkele oproep bleek vol doende om hen voor dit werk te vinden. De schepen gaan uiteraard niet met vol ledige bemanningen, doch met slechts zoveel mensen aan boord, als voor het varen noodzakelijk is. Des te meer ruim te blijft daardoor beschikbaar voor het vervoer van evacué's. Ongeveer een vierde deel van het aan tal schepen, dat aan deze actie deel neemt, is Maandag vanuit IJmuiden, binnendoor naar Vlaardingen vertrok ken. Daar worden zij van proviand, ma trassen, dekens en verdere benodigdhe den voorzien om dan door te gaan naar het in nood verkerende gebied. Kotters, die in de loop van Maandag in IJmuiden binnenliepen, werden 's avonds nog gelost. Hun vangsten wer den in afzonderlijke partijen in de vis- hal gezet en daar Dinsdagmorgen door andere ploegen gesorteerd, alvorens in de afslag te komen. Hierdoor werd be reikt. dat ook deze schepen ten spoe digste voor de hulpactie ingezet konden worden. GEEN VIS Het gevolg van dit alles zal zijn, dat er deze week in de afslag weinig plat en fynvis verwacht kan worden. Al- i«en de trawlers zyn te groot voor deze expeditie en die zullen dus in be drijf kunnen blijven. IJmuiden maakt zich daar geen zorgen over. Hoofdzaak is, dat straks gezegd kan worden, dat de 10.000 mensen, die op Schouwen rond en in Zierikzcer in nood verkeer den, allen gered zijn. Na aankomst in Zierikzee zullen de grotere schepen buiten de dijken blij ven liggen, terwijl de botters met ge ringere diepgang, de overstroomde ge bieden binnen zullen varen op zoek naar mensen in nood. Die brengen zij dan naar de grotere schepen buiten de dijk om clan weer naar an dere slachtoffers te gaan zoeken. Op de KW 22 en KW 63, die ook aan het reddingswerk zijn gaan deelne men, hebben zich leden van de Rode- Kniiscolonne IJmuiden-Velsen inge scheept. zy namen materiaal en me dicamenten mee. Aan de hand van de beschikbare gegevens kon de waarnemend Commissaris van de Koningin de toestand in Zuid-Holland, waarvan dc eilanden zwaar getroffen werden, gisteravond als volgt weergeven. GOEREE EN OVERFLAKKEE De toestand op Goeree en Overflakkee moet uitermate bedenkelijk heten. Slechts een tweetal gebieden, n.l. rondom Dirksland en rondom Ouddorp zijn nog niet overstroomd. waal. Voor het overige vertoont het eiland een soortgelijk beeld als Goeree- Overflakkee. VOORNE-PUTTEN Hoewel ook van Voorne-Putten een aanzienlijk gedeelte is overstroomd wordt hier om het behoud van een groter gebied dan in de Hoeksche Waard en op Flakkee zwaar gevochten. In bepaalde gevallen heeft men zich achter verder terug gelegen waterkerin gen moeten terugtrekken. Waar het mug u,. uu.«. ».»- hier tenslotte tot staan zal wor- ook op de bovenverdiepingen van hare den ?®kracht ze"T woningen teruggetrokken. Een zeer j dichten van de dijkgaten is met bijzonder bezwaar by de hulpverlening j kracht aangevat. is, dat verschillende plaatsen nagenoeg ALBLASSERWAARD niet bereikbaar zijn. I Van dc Alblasserwaard is het Zuid- lïlümTS I ES"™ 8NoÓrdï„ hKenSik vellichten. Onder de gegeven omstan- i iv,ri,.pjo-h vppI hanet er van af of het nn^rmHrtifükVaCUatIe °P ruime schaal I grote gat in de dijk tussen Papendrecht onvermijdelijk. en Alblasserdam zal kunnen worden HOEKSCHE WAARD gedicht, aan welk karwei met man en tt a J macht wordt gewerkt. Ook de Hoeksche Waard behoort tot n.,rpir .tttït* Hnmvn de zwaar getroffen gebieden. Op ver- OVERIG ZUID-HOLLAMI schillende plaatsen zijn de dijken be- Op IJsselmonde en Rozenburg zijn zweken. Een groot gedeelte van het sinds gisteren geen veranderingen van eiland is dientengevolge ondergelopen, betekenis opgetreden, evenmin als op Een droog gebied wordt nog aangetrof- j het eiland van Dordrecht en de Ki'im- fen rondom Oud-Beijerland en Klaas- I penerwaard. de overige dorpen heeft de bevol king zich in allerijl op de dijken als- In het Noordwesten van Brabant, waar de storm vooralsnog niet te schatten schade heeft aangericht, wachten grote groepen en talloze geïsoleerde kleinere groepjes op dringend noodzakelijke evacuatie, die echter door de uiterst moei- lyke omstandigheden sterk wordt belemmerd. Een van de ergst getroffen gebieden in deze streek is St. Pbiïipsland. Over de rampzalige situatie aldaar schryven wy elders uitvoerig. Beide verbindingen zlfn thans door het water weggevaagd. Zover liep het water daardoor nog Oostelijk het land In, dat thans het ongeveer tien kilometer land inwaarts gelegen plaatsje Kruisland ernstig wordt bedreigd. Als voorzorgs maatregel werd de bevolking van deze plaats geëvacueerd. Steenbergen ligt door deze gang van zaken zelf droog als een vooruitgescho ven veilige post aan de rand van het in een enorme zee herschapen Noord- Westelijke Brabant. Ook Dinteloord ten Noordoosten van Steenbergen. Is droog gebleven ondanks het feit, dat in .de directe nabijheid reeds Zaterdagavond i ernstige dijkdoorbraken plaats vonden. Steenbergen is in de afgelopen dagen overstroomd door evacué's uit St. Phi- lipsland. Aanvankelijk bleef het daartoe beperkt, doordat de getroffenen uit de rest van de omgeving volkomen waren geïsoleerd. Heroieke pogingen werden gedaan, om deze geïsoleerde gebieden Ie bereiken met kleine bootjes, doch het bleek onmogelijk. Later, toen de beschik king was verkregen over een motorboot, kon het grootste deel van Vossemeer worden weggevoerd. Intussen zijn alle pogingen om de Noord-Zuid lopende wegen tussen Hal steren en Steenbergen te behouden, be langrijk voor de afvoer van de getrof fenen, mislukt.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 2