BOVEN HET WATER ORIËNTATIE
BIJNA ONMOGELIJK
SCHOUWEN-DUIVEEAND
HET ERGST GETROFFEN
Verzadigingspunt is voorlopig
bereikt
Dijken zonder weerstand
Verbroken verbindingen worden
waar nodig hersteld
aet vaderland
«IN5DAG 3 FEBRUARI 1953
ZO MOET HET
We vernemen, dat in een ge
meente. waar gisteren een collecte
voor de slachtoffers van de
watersnood is gehouden de op
brengst f 40 per inwoner bedroeg.
Een dergelijke offervaardigheid
zet zoden aan de dijk.
Vlucht boven ondergelopen gebieden
Van een onzer verslaggevers)
Eindeloze watervlakten, af en toe onderbroken door de zwarte stukken
land en de rechte sloten van behouden polders, zagen we, toen we fister- gebonden. Ook enkele personenauto's
Tniddag met een éénmotovige „Faireea" op enkele tientallen meters hoogte '0"p df msevMr «n
hoven de overstroomde eilanden van Zuid-Holland en Zeeland vlogen, j halve meter hoog, en tastend met de
Rustig kabbelden nu de golfjes tegen de afgeknabbelde dijktoppen, de-laarzen en met een stok naar mogelijke
zelfde golfjes, die eergisteren zo'n kracht wisten te ontwikkelen .dat zelfs ^»"^VertoSelC«taan>PlVra™tautoï
droog. Midden op de weg is men bezig
een muur van zandzakken aan te leggen.
Tientallen vrachtauto's rijden aan en
geven hun kostbare vracht af, duizenden
zandzakken, die ruim 1 meter hoog in
dubbele rij worden opgestapelds. Rijst
het water en slaat het over de weg, dan
moet deze in korte tijd opgebouwde wal
erger voorkomen,
Verder op trekken boeren over een
ondergelopen weg naar hoger gelegen
gebied. De paarden voor de wagens, het
gehele gezin er op en dc koeien er achtei
wegdelen loopt
c___ _T~ 7 voorop, verderop staan
de zwaarste dijken liet geweld niet konden verdragen. Mensen zagen weklaar om de vluchtende boeren naar
in het ondergelopen gebied nauwelijks, ook bij de gaten
jnen nog nergens begonnen met pogingen ze te dichten. Het zeewater
stroomt nog vrij in en uit.
Op deze tocht bleek duidelijk, dat het
niet de eerste keer is, dat dit gebied
door het water werd bedreigd. De er
varing van eeuwen leerde de Hollanders
en de Zeeuwen, dat de huizen en boer
derijen zo hoog mogelijk gebouwd moe
ten worden, en dat voor het stichten van
een dorp geen plek beter is dan de dijk
zelf. Zo zijn vooral de kleinere dorpen
tegen de dijken gebouwd, en terwijl de
boerderijen middenin de polder tot hal
verwege het dak of nog verder in het
water stonden, kwam in deze dijkdorpen
het water gistermiddag nauwelijks meer
tot aan de drempel. Het water was reeds
aanzienlijk gezakt, en de gaten in de
dijken, die Zaterdagnacht en Zondag het
water tot de polders toelieten, lieten nu
het water weer naar de zee stromen.
Kolkend zagen we hier en daar het vuil
gele water naar buiten stromen, evenals
bij enkele opengezette sluizen en auto
matische uitlaten onder de dijk door.
Deze uitlaten sluiten zichzelf, wanneer
het water buiten de dijk hoger komt te
staan dan in de polders. Doch bij andere
doorbroken plekken was nauwelijks een
stroom naar de zee te constateren, en bij
geen enkele dijk zagen we reeds man
nen bezig met pogingen de gaten, die
vaak vijftig en meer meter lang zijn, te
dichten. Zodra de vloed het water weer
naar land stuwt, zal ook het water de
polders weer binnendringen.
Op sommige plaatsen hebben de bin
nendijken het gehouden, waardoor bij
voorbeeld een eiland als Tholen lang
niet helemaal werd overstroomd. Ook de
kanalen door Zuid-Beveland met hun
sterke dijken bleken goede waterkerin
gen. Terwijl ten Oosten van het kanaal
door Zuid-Beveland alles onder water
staat. is dit bij Westelijk van
dit kanaal gelegen polders in veel min
dere mate het geval. Daarom ook vormt
de Nieuwe Waterweg met zijn sterke
buitendijken vanuit de lucht een liniaal-
rechte scheiding tussen de niet en wel
door de watersnood getroffen gebieden.
Terwijl de dijk, die het eiland Rozen
burg moest beschermen het begaf en
practisch het gehele eiland, met uitzon
dering van de Noordpunt onder water
stroomde, wist de sterke Noordelijke
dijk het Westland afdoende te bescher
men.
Sclierpe scheidingen
De oriëntatie boven het ondergelopen
gebied is niet gemakkelijk, daar de gren
zen tussen land en water hier bepaald
worden door de vaak slechts weinig
boven het water uitstekende smalle dijk-
kruinen. Recht naar beneden kijkende
konden we alleen aan de kleur van het
water zien of we boven land, dan wel
boven 'n kanaal of zeearm vlogen. Boven
het land is zoveel klei en modder in het
woelende water opgenomen, dat het een
geelbruine tint kreeg; vooral
het water uit de polders stroomt steekt
deze kleur sterk af tegen het blauw
groen van het zeewater.
Wanneer we Voorne-Putten naderen,
blijkt hier een scherp contrast. Terwijl
Voorne zo goed als geheel droog ligt,
staat het eiland Putten volkomen onder
water. De dijken van het Voornse kanaal
vormen hier de scheiding tussen de on
gelukkige boeren van Putten en hun col
lega's van Voorne, die met angst in het
hart het land van hun buren moeten
hebben zien onderlopen. Het winter
koren, dat de vorige herfst door het
natte weer i.iet zo grote moeite in de
grond werd gebracht, ging overal ver
loren, en wanneer de dijken niet spoe-
dig gedicht worden zal ook de grond zo
veel zout opnemen, dat het zomergraan
niet meer zal willen gedijen.
Witte vlag uit
Hier en daar staat bij een
boerderij het water nog gelijk met de on
derkant van de ramen. Straks zal het
misschien weer hoger staan. Als we laag
over vliegen, zien we dat niet alleen de
grote schuurdeuren zijn weggeslagen,
maar dat ook de huisdeuren zijn verdwe
nen. Stukken wrakhout en stro klotsen
tegen de muren. Geen mens is er te zien.
Alleen één boer roeit in een bootje naar
zijn verlaten boerderij om te zien of er
nog wat te redden is, en of misschien
nog wat van zijn vee in leven is.
In sommige hooggelegen dorpen zieif
we de koeien en paarden hulpeloos op
de wegen staan. Het ergste is, dat ze het
brakke water niet kunnen drinken. In
Oudenhoorn waait de witte vlag van een
drietal boerderijen; de boeren, die tracht
ten het uit et houden, komen in nood.
De winterprovisie en het in November
geslachte varken hebben ze misschien
nog tijdig uit de kelder op de zolder kun-1
nen krijgen, maar ze hebben geen zoet|
water. dr Drees het volgende telegram gezon
nen Zien we de diiken van Goeree-i^en: „Ik ben diep getroffen door de ver-
-Si X - aai „e,de f
water worden omspoeld. Alleen de duin-
spoeld. Rondom Oude Tonge alleen maar
water, water. Hier staan ook de huisjes
tot de dakgoot in het water. Bij een grote
boerderij midden in de polder ligt een
watervliegtuig met draaiende propellers.
We zien geen mens, maar hoeveel zouden
er nog op de zolder van deze boerderij
wachten, Om een andere boerderij cir
kelt voortdurend een militair vliegtuig,
de deur geopend. Vermoedelijk is een
cameraman bezig dit troosteloze beeld
te vereeuwigen. Bij Dirksland staan paar
den en koeien hulpeloos op het kerkhof
rond de kerk.
Ook op Schouwen-Duiveland bleef het
gebied, dat het dichtst bij de Noordzee
ligt gespaard. De rest staat onder water,
doch dit komt lang niet overal even hoog,
zodat we van sommige huizen de deuren
bijna geheel kunnen zien.
Dan weten wc niet of we boven Noord-
Beveland, dan wel reeds boven Zuid-
Beveland zijn. Ook de piloot, we vliegen
zonder radio, is even de richting kwijt-
Alles is hier water, bruingeel of blauw
en soms gemengd. Tot we Ineens w
de rechte sloten van het Hollandse pol
derland zien en de weg over Zuid-Beve
land naar Middelburg herkennen.
Verdronken tuin
Behouden en ondergelopen polders
wisselen elkaar hier af, maar aan de
Oostzijde van het Kanaal door Zuid-
Beveland is behalve de dykkruinen geen
droog stukje grond te bekennen. Ook het
dubbele spoor en de verkeersweg ver
dwijnen plotseling in het water, en
alleen wat witte paaltjes wijzen af en
toe de plaats, waar eens de hoofdweg
van Brabant naar Middelburg liep. Wal
cheren is even troosteloos als de voor
gaande eilanden; het Oostelijke en Zui
delijke deel van Zeelands tuin is op
nieuw verdronken
We vliegen terug naar Tholen, dat vele
droge plekken vertoont; maar op andere
plaatsen zien we het water zeker nog
meer dan één meter hoog staan. We pas
seren De Eendracht cn zien, dat de
hoofdstraat van Nieuw Vossemeer weer
droog ligt. Alleen wat nieuwe huizen
aan de buitenkant van het dorp staan
nog in het water. Maar rondom golft
een bruingele zee. Eigenaardig is hier.
dat de buitendijken aan de binnenkant
meer zijn afgeknabbeld dan aan de zee
kant. De weg over een binnendijk naar
Nieuw Vossemeer is over een afstand
van enkele honderden meters' weggesla
gen, de telefoonpalen hangen in schuine
positie over het water.
Westelijk Noord-Brabant is één zee
van golvend water, alleen Sint Philips-
land vertoont vele droge plekken. Rond
om Willemstad is geen weg meer te
zien; de oude nu scherp getekende ves
tingwallen hebben het stadje echter,
naar het uit de lucht lijkt, afdoende be
schermd. De meeste straten zijn droog,
doch over twee uur zal de vloed waar
schijnlijk alles weer pnder water zetten.
Vechten om behoud
We zetten nu koers naar Rotterdam
en zien hoe niet ver van Barendrecht
nog gestreden wordt om een deel van
IJsselmonde te behouden. Terwijl aan de
ene zijde van een dijk, waarover een
geasfalteerde weg loopt, het water af en
toe over het wegdek en dan weer terug
golft, is aan de andere kant alles nog
de diiken was I herbergzamer oorden te brengen. Niet
het gevaar, maar gebrek aan water en
voedsel ,doet deze mensen drie dagen na
de ramp nog besluiten hun huissteden te
verlaten. Met open deur vliegt ons hier
een toestel van de KLM voorbij om rub
berboten bij afgelegen boerderijen af te
'erpen.
Hoe dichter we Rotterdam naderen,
des te minder land staat onder water.
Nu zien we ook weer de grote kuilen
met aardappelen, en dan valt ons ineens
op. dat we die op de Zeeuwse eilanden,
het gebied dat Nederland grotensdeels
van goede consumptieaardappelen voor
ziet, nergens hebben ontdekt. Had men
de aardappelen reeds naar de bewaar-
BOTEN GEVRAAGD'.
In het verdronken land by het Hol
lands Diep. Op de achtergrond
vernielde spoordijk naar de
Moerdijkbrug.
de
plaatsen bij de steden gebracht, staan
j de kuilen nog onder water of is een deel
an de aardappelen weggespoeld?
Beschadigde dijken
Wat ons op deze vlucht, die we in een
ierpersoonsvliegtuig op gemiddeld zes-
ig meter hoogte maakten, bijzonder aan
greep, was wel de grote tegenstelling
tussen de volkomen verlaten huizen en
de steeds in beweging zijnde watervlakte;
de golven worden door de huizen en
boerderijen, als door een schip gebroken,
waardoor achter de huizen een grote
plek stil water ontstaat. Tegen al die
huizen blijven op drift geraakte palen en
uit de stallen gedreven stro hangen.
Vooral dit drijfhout richt veel schade
aan en rammeit ramen en deuren kapot.
Voor één boerderij stonden twee boe
renwagens, nog met koffers en huisraad
bepakt, gereed om te vluchten. Deze
boerderij stond op de kruin van een dijk
en gelukkig voor de boer is hij geble
ven, want nog geen vijfhonderd meter
van deze boerderij was de weg geheel
verzakt en de dijk gedeeltelijk door
broken.
Opvallend is de grote schade aan tal
van dijken, die niet doorbraken. Soms
zijn gehele stukken dijk afgekalfd, zodat
men zich afvraagt hoe het achtergebleven
restje nog stand heeft kunnen houden.
Bij een nieuwe storm zullen deze dijken
geen weerstand meer bieden; het herstel
van de gedeeltelijk beschadigde dijken
zal ongetwijfeld nog veel meer tijd en
geldt kosten, dan het dichtmaken van de
gaten. Behalve veel hout en stro spoelen
ook de kadavers van paarden en koeien
tegen de dijkkruinen aan. In enkele
dijkdorpen bleef de bevolking; wij zien
ze op de dijk lopen in afwaohting van
wat vliegtuigen of schepen hen zullen
brengen. Want wel zeer opvallend is over
hoe weinig boten de bevolking van het
ondergelopen gebied beschikt. Ook waar
de bevolking bleef is het voor hen on
mogelijk weg te komen, daar vrijwel geen
enkele weg, die hier alle over de dijken
lopen, over meer dan drie kilometer ge
spaard bleef.
Redden met rubberboten in
's Gravendeel
Franse premier betuigt
dr Drees deelneming
René Mayer, de Franse premier, heeft
rand in het Noord-Westen bleef
spaard. In Stellendam ligt de hoofd
straat weer droog; we tellen hier tien
ingestorte huizen. Naar de kleur te oor
delen zijn speciaal de oudste huisjes in-:
gestort. Boven een reeds weer droog
gevallen stuk grond constateren we de
gevolgen van de overstroming. De rechte
sloten zijn volgestroomd met modder en
geheel verdwenen; natuurlijke water
lopen hebben zich hier gevormd, net als
op nog niet ingedijkte grond. Het zal heeJ
wat werk vragen al die poldersloten weer
geschikt te krijgen voor de afvoer van 't
water. Vlak bij Zuidland is een personen
auto van de weg geraakt. Zouden
vluchtende inzittenden het dorp te voet
nog bereikt hebben, of geraakten ook
zij in de volgelopen onzichtbaar gewor
den sloten?
Middelharnis en Sommelsdijk, Zater
dag nog midden op Overflakkee, worden
nu van alle kanten door het water om-
volk treft op het ogenblik, dat het door
zijn moed en zijn arbeid het herstel van
de oorlogsschade voltooide.
Ik verzoek Uwe Excellentie overtuigd
te zijn van het diepgevoelde medeleven
van de Franse regering, Persoonlijk ver
zeker ik u van mijn diepe droefenis over
de rouw en het lijden, dat u zo wreed
treft".
Tussen het Nederlandsche Roode
Kruis cn de Zweedse legatie is overleg
gaande over de vraag of het nodig en
wenselijk is Nederlandse kinderen uit de
overstroomde gebieden ter verzorging in
Zweden op te nemen Het Zweedse Rode
Kruis wil ten minste een bedrag van
100.000 Zweedse Kronen besteden aan de
verzending van kleding cn dekking. Het
Herinneringsfonds van Graaf Folke Ber-
nadotte heeft 20.000 Kronen geschonken.
In de loop van deze week zal het
Zweedse Rode Kruis besluiten wat het
nog meer kan doen.
In Finland is men begonnen met de
inzameling van klederen en geld.
Op vele plaatsen in Zeeland wordt men
de toestand meester
Er begon hedenmorgen enige tekening te komen in de toestand in Zee
land. Vast staat, dat het Noorden het ergst is getroffen, liet Zuiden het
minst. In Zeeuwsch Vlaanderen cn op Walcheren is men de .toestand vrij
wel meester. De gemalen gaan weer aan de slag. Op Schouwen en Duive-
land daarentegen is men nog lang niet zo ver.
c k.n..:.A penisse, Oud-Vossemeer en St.
ScÜQUWen-Dlllveland Ann a land voorlopig tien slachtoffers
In Zierikzee is ongeveer 50% van hebben. Dit aantal zal echter aanzien
de boerderijen verwoest. Het aantal lijk hoger blijken te zijn. St. Annaland
doden bedroeg vanmorgen reeds 19. De zal het verder wel houden,
toestand in het ziekenhuis is niet kritiek Stavenisse is zwaar geteisterd.
Een kustvaartuig had tot gisteravond
reeds 400 personen aan boord genomen
Vandaag is de rest geëvacueerd
St. Maartensdijk heeft waar
schijnlijk vier doden.
In Oosterland schijnen nog vele
personen aanwezig te zijn. Schepen voor
evacuatie zijn onmiddellijk nodig.
Bij Brouwershaven enCapelle
elk drie doden. Dc voedseldroppings in
Zierikzee zijn goed gelukt.
Noord-BevelanH
Van het eiland Noord-Beveland is naar
schatting Vj ondergelopen. Kortgene
is zwaar getroffen. Er zijn naar schat
ting 40 doden te betreuren, maar dit aan
tal zal zeker nog stijgen door de berging
van slachtoffers uit verdronken huizen
Gcersdijk staat eveneens onder
water. De stoombootdienst van de pro
vincie heeft een dienst op Veere inge
steld
Zuid-Beveland
In Ierseke zitten thans 1000 vluch
telingen uit Bruinisse, Schouwen en
Duiveland, Noord Beveland en Tholen,
De vissers van Ierseke zijn dag en nacht
in touw. Het kleine stadhuisje is gelijk
een bijenkorf. De Willem II heeft veie
militairen aan land gezet. Behalve het
Oostelijk deel van Zuid Beveland is de
toestand hier zo goed als geconsolideerd.
Morgen zal een bootdienst worden in
gesteld tussen Zuid Reveland en Bergen
op Zoom.
Kruinlngen Is zeer zwaar getrof
fen, het zwaarst in Zeeland. Het dorp
kwam blank en op de hoog gelegen
markt was een meter water. Dc rails
van de spoorbaan steken ergens recht
omhoog. Tientallen slachtoffers zijn er
te betreuren. Honderden mensen zijn er
uit de bomen gehaald door de hulp
ploegen: Nederlandse en Belgische
militairen.
Te H a n s w e e r t is de inwoning van
het internaat voor schippers en schip
perskinderen met grote moeite gered.
in tegenstelling tot andere berichten.
Vandaag is de evacuatie van het plaatsje
in volle gang. Anderhalve meter water
staat in de meeste woningen. Een mobi
lofooninstallatie is opgesteld.
In Noordgouwe is de toestand
eveneens zeer kritiek. In het ziekenhuis
alhier zaten de zieken vanmorgen nog
op de zolders te wachten op de aankomst
van vaartuigen. Noordgouwe ligt 6 km
van Zierikzee. De staatssecretaris van
Volksgezondheid, dr Muntendam, heeft
amphibievaartuigen naar deze streek
laten dirigeren. Het ka'oelschip Poolster
van de PTT heeft de streek bereikt met
medicamenten.
Haamstede is er ook slecht aan toe.
De burgemeester heeft verzocht om me
dicamenten, Butagas, medische hulp en
een chirurg. Evacuatie is noodzakelijk.
St Philipsland staat geheel blank.
Er is niets gered. Over 800 bewoners van
dit land zijn geen nadere berichten be
kend. De gehele bevolking telt 2194 zie
len.
Het kustvaartuig Crescendo heeft 400
mensen aan boord van Stavenisse.
Er zouden bij die plaats nog 200 vermis
ten zijn.
Op Schouwen-Duiveland werken en
kele amateur-zenders samen in het net
dat is gevormd van amateurs. Deze men
sen verrichten uiterst nuttig werk door
het geven van berichten over de toe
stand naar niet getroffen gebieden.
De burgemeester van Tholen heeft
per mobilofoon meegedeeld, dat de ge
meenten Tholen, Poortvliet, Scher-
Walcheren
Op Walcheren heeft men de toestand
in de hand, Bij Rammekens, waar75
meter uit de dijk sloeg, is het gat ge
dicht, een voortreffelijk staal van tempo-
werk. In de zeedijk bij Schone
Waardin is een gat geslagen, maar de
Slapersdijk fungeert als zeewering en
gevaar is er niet. Bij Ri 11 h e m staat nog
een klein gedeelte blank. Arnemui-
den dito. Het gat in de djjk bij Veere
is gedicht. Men werpt een versterking
van klei op. Middelburg zit zonder
drinkwater. Met behulp van een tank-
Provinciale Griffie verwerkte duizenden
vrijwilligers
Alles aan liet werk om isolement
op
te heffen
Door liet uitvallen van verbindingen zijn gi'ole gebieden geïsoleerd
komen te zitten, zodat hulpverlening cn evacuatie ten zeerste worden be
moeilijkt. De Spoorwegen, de P.T.T. cn particuliere vervoersbedrijven
stellen alles in bet werk om deze isolemenlen te doorbreken.
Gisteren hebben de Ned. Spoorwegen
een nauwkeurig onderzoek ingesteld naai
de situatie bij de Moerdijkbrug. waarbij
is gebleken, dat tussen Dordrecht en de
Moerdijkbrug, onmiddellijk ten Noorden
van de brug, drie kilometer spoorbaan
vrijwel is weggeslagen Ten Zuiden van
de brug is een gat van 700 meter in de
spoordijk ontdekt. De Spoorwegen ver
wachten dan ook. dat de herstelwerk
zaamheden aan de spoorbaan bij de Moer
dijkbrug een kwestie van ten minste
weken zal worden.
Alle verkeer van het Zuiden naar het
Noorden, dat van deze verbinding ge
bruik placht te maken, wordt voorlopig
via Utrecht en Den Bosch afgewikkeld.
Men verwacht het baanvak Rotterdam
Dordrecht in de loop van vandaag ge
heel hersteld te hebben en de normale
dienst weer te hervatten. Rotterdam—
Zwïjndrecht was reeds gisteren hersteld.
De dienst tussen Gouda en Rotterdam-
Maas is gistermiddag weer hersteld. Ook
rijden de treinen weer van en naar Hoek
van Holland.
Het emplacement Lage Zwaluwe staat
onder water. Ten Zuiden van Woens-
drecht in de spoorlijn Bergen op Zoom—
Vlissingen is het spoor over twee kilo
meter weggeslagen. Het staat daar zelfs
met eb onder water. Bij Rilland-Bath is
het spoor over vier kilometer onder
water.
Gisteravond is het spoorwegverkeer
AmsterdamHaarlem en Amsterdam
Zaandam enige malen gedurende onge
veer 1 uur stilgelegd om een groot aan
tal van het IJsselmeer afkomstige botters
door te laten, waartoe de Singelgracht-
brug nabij het Centraal Station tc Am
sterdam moest worden geopend. De bot
ters waren onderweg naar de getroffen
gebieden.
Met in gang van morgenochtend zal
men over land van Breskens naar Breda
kunnen komen. Dc Zceuws-Vlaamse
tramwegmij zal een autobusdienst onder
houden via AxelHulst en Antwerpen,
De veerdienst VlissingenBreskens is
dag en nacht in dienst; het veer Tcrncu-
zenHoedekenskerke vaart alleen over
dag. Tussen Vlissingen en Goes wordt met
bussen van de stoomtrammij Walcheren
gereden. Alleen bij de Slocdam moeten
de reizigers ongeveer een kwartier lopen.
Communicatie met Engeland
hersteld
Gisteren zijn de zeeverbindingen met
Engeland weer op gang gekomen. De
nachtboot Harwich, die Zaterdagavond
had moeten vertrekken, heeft om 8 uur
zee gekozen. Een van de steigers te Hoek
van Holland is onbruikbaar geworden.
Daardoor moest de aankomende boot
wachten tot de andere boot van de aan
legplaats was vertrokken.
P.T.T.-verbindingen groeien
in aantal
Het aantal radiografische cn radio-
telefonische verbindingen neemt allengs
toe. Gisteren was men zover, dat een net
van hulpzenders was ingericht. Hierin
waren opgenomen Hanswecrt, Zierikzee,
Ellewoutsdijk, Kortgene, Kats en Ril
land Bath.
Ook Ouddorp kwam op zeker ogenblik
in de aether. Deze verbinding is niet van
buiten af tot stand gebracht. Waarschijn
lijk heeft een amateur kans gezien zijn
gemeente met de buitenwereld te verbin
den. De andere zenders staan opgesteld
op schepen, die in de omgeving van de
eilanden ligplaats hebben genomen.
Vandaag kwamen meer verbind in-
gen tot stand en men kreeg via de radio
contact met Brouwershaven, Bruinisse,
Klauwershoek, Schelphoek en Ooltgens-
plaat.
De postverbindingen met de eilanden
Beijerland, Rozenburg. Goeree en Over
flakkee, Schouwen en Duiveland en
Noord-Bevelar.d zijn nog geheel verbro
ken. Met de overige getroffen gebieden
is het postverkeer nog aan grote vertra
ging onderhevig. Alles wat mogelijk is
wordt gedaan om de verbroken verbin
dingen te herstellen. Van iedere gelegen
heid wordt gebruikt gemaakt. Zo ging de
post van Bergen op Zoom met een vis
sersboot naar Ierseke en vandaar per
fiets naar Kruiningen Post uit Holland
heeft via België ovèr Breskens Wal
cheren bereikt.
Uitgevallen telefoonverbindingen
Volgens de laatste berichten zijn de
volgende plaatsen niet telefonisch be
reikbaar: Alblasserdam, Nieuwendijk,
Anna Jacobapolder, Numansdorp, Anna-
land, Ooltger.splaat, Colijnsplaat, Oud-
Vossemeer, Drogendijk, Puttershoek,
Hark, Poortvliet, Heiningen (N. Br.),
Raamsdonksveer, 's-Gravendeel, St Phi
lipsland, Hoge Zwaluwe, Scherpenisse,
Kats. Stavenisse, Klundert, Streefkerk,
Kruiningen, Strijen, Lage Zwaluwe,
Waarde, Langeweg, Willemstad, Nw Lek-
kerland', Wissekerke, Maartensdijk,
Middelharnis en omgeving alleen burge
meester, Zierikzee, Zwingelspaan, Moer
dijk, Schouwen en Duiveland, Nieuw Vos-
Wolphaartsdijk.
Noodwegwijzers Noord-Zuid-
verbinding
Op verzoek van de Rijkswaterstaat
brengt de ANWB in verband met het
uitvallen van de routes DordrechtMoer
dijkBreda, DordrechtGorkum en Gor-
kum—Breda noodwegwijzers aan op de
enige verbinding tussen het Noorden en
het Zuiden van het land. Deze loopt over
Utrecht en 's-Hcrtogenbosch.
Reeds ten Noorden van Amsterdam
wordt het verkeer opgevangen. In ver
band met het zeer drukke verkeer van
reddingscolonne's e.d. zijn extra patrouil
les van de Wegenwacht ingeschakeld.
wagen is water aangevoerd. Bij Dom
burg heeft de Westkappelse zeedijk
zwaar geleden, doch er is geen reden
meer tot ongerustheid. Van de duinen
zijn grote stukken afgeslagen.
De gemalen op Walcheren werken op
volle kracht. Er is zelfs weer een uur-
dienst van de veerboot tussen Vlissingen
en Breskens. Vlissingen is zwaar getrof
fen. Hele stukken van de boulevard zijn
weggeslagen. De papieropslag van de
Prov. Zeeuwse Courant is een prooi voor
het water geworden. Er verschijnt thans
weer een noodeditie, zeer klein.
Bruinisse heeft gebrek aan voed
sel en water. Een binnendijk is door
gebroken. Evacuatie is in gang. In
Wolphaartsdijk zijn 6 doden te
betreuren.
Zeeuws Vlaanderen
Ook uit Zeeuwsch Vlaanderen wat op
timistischer berichten. De gemalen wer
ken op volle kracht om het water te
lozen. De dijken worden overal gedicht
of zijn reeds weer intact.
In Terneuzen ontwikkelt zich de
toestand gunstig. Er zijn 250 militairen
uit Weert. De Nieuw Olthene polder, de
Nieuw Neuzenpolder en de Kruispolder
zijn aan het droogvallen. De bestrating
in Terneuzen is op vele plaatsen wegge
rukt. Bij Cadzand zijn de duinen over
honderden meters aangetast. Er is weer
een veerdienst tussen Terneuzen en Zuid
Beveland, Tevens een busdienst vandaar
naar Breda. Hontenisse is zwaar ge
troffen. Tot vandaag 8 doden. In
Graauw en Zaamslag is men de
toestand meester.
In Hoek en Zaamslag kwamen
twee kinderen om het leven; in Terneu
zen zelve geen slachtoffers. In O s s e-
nisse is het lijkje gevonden van een in
de golven omgekomen kind.
Breskens en Hoofdplaat zijn
vrij van gevaar.
Het is niet. altüd gemakkelijk om de
spontane wil tot hulp bieden zo snel en
zo doeltreffend op te vangen, dat er maar
direct de beste resultaten kunnen wor
den bereikt. Dat hebben vele enthousias
te volwassenen en scholieren, die zich
met de schop op dc schouder voor het
eerste provisorische herstel aan de dijken
by de Provinciale Griffie meldden, erva
ren. Op de griffie werd met man en
macht gewerkt.
Uit de gemeenten in het Zuidhollandse
noodgebied kwamen hier verzoeken bin
nen voor vrijwilligers. De taak van de
griffie bestond uit het coördineren en
het dirigeren van de „burgertroepen"
naar de juiste plaats van bestemming.
Zo konden duizenden jongens en mannen
in autobussen en vrachtauto's Den Haag
verlaten op weg naar het Zuiden.
In sommige gevallen kwam echter een
bus met vrijwilligers in een dorp aan
om daar dan ie horen dat ze er eigenlijk
niet nodig waren. Niet omdat cr daar
niets gebeurd was, maar omdat er in de
streek zelf al voldoende armen uit de
mouwen waren gestoken. Tenslotte is het
ook weer zo, dat te veel mensen op één
plaats een vertragende en soms zelfs
verlammende invloed op het werk kun
nen hebben. Dit is echter geen verwijt
aan het adres van hen, die zich direct
kwamen opgeven, noch aan het ambtena
ren-apparaat van onze provincie, dat zijn
uiterste best deed om de zaak te over-
Er zijn gisteren talloze vrijwilligers
geweest die wel de gelegenheid hebben
gehad en ook inderdaad hebben benut
om hun energie te verbruiken. Velen
kwamen 's avonds niet terug en bleven
in het noodgebied.
Wanneer er aflossing wordt gevraagd
zal die worden gegeven, doch het oproe
pen van nieuwe vrijwilligers geschiedt
alleen via de radio. Daarom werden van
morgen voor aan de deur van de Provin
ciale Griffie op het Korte Voorhout tal
lozen, die zich kwamen aanmelden, be
leefd maar beslist geweigerd. Niet uit
onvriendelijkheid, maar eenvoudig, om
dat voorlopig het verzadigingspunt be
reikt was.
Op hoog niveau zal men zich langza
merhand een beeld kunnen vormen van
de hulpverlening, die zonder sentimen
taliteit door haar spontane karakter ont
roerend kan worden genoemd. Wij zeg
gen op hoog niveau, omdat men alleen
daar het totaal kan overzien. Alleen daar
weet men min of meer nauwkeurig de
verhouding tussen de aantallen vrijwil
ligers en militairen, die naar de nood-
gebieden zijn gedirigeerd.
Ouders: geen reden tot
ongerustheid
Tot slot nog dit: laat ouders wier kin
deren zonder voorkennis zich gisteren
voor de hulpverlening hebben opgegeven,
zich niet ongerust maken. Er zijn zoals
gezegd verschillende groepen die zich
bijzonder nuttig kunnen maken ginds in
het noodgebied en die dan ook ter plaat
se zijn gebleven. De Provinciale Staten
kregen vanmorgen van begrijpelijker
wijs ongeruste ouders telefoontjes.
Doch men kan onmogelijk gedetailleerde
gegevens verstrekken over hun kinderen,
omdat men er nu eenmaal niet over be
schikt. Reden tot ongerustheid is er be
slist niet.
De stichting 18531953, ter voorberei
ding van de eeuwenherdenking van het
herstel der kerkelijke hiërarchie in Ne
derland heeft medegedeeld het volko
men vanzelfsprekend te achten, dat alle
krachten, dus ook die welke zich in
dienst hebben gesteld van de „Kromstaf
actie", zich thans concentreren op de
hulpverlening primair.
VLUCHTELING.
(Bij de Dordtsche Kil).