St Philipsland: een verlaten woestenij De waterwolf besprong de lage landen Giften van een kwartje tot een millioen «ulden Hulpverlening zoveel mogelijk in vaste banen geleid TWEEDE BLAD - PAGINA 4 DE BREDASCHE COURANT DINSDAG 3 FEBRUARI 195S Troosteloze beelden in uren van rampspoed. In de ondergelopen straten van Maassluis wordt een oud moedertje in veiligheid gebracht. De Pleinweg in Rotterdam-Zuid bood op Zondagochtend deze onge wone aanblik. De grote Rijksweg naar de Moerdijk ten Zuiden van Dordrecht was onzichtbaar gewor den, alleen de wegwijzer gaf nog enig houvast. In Raamsdonksveer, waar het water meer dan een meter hoog stond, sleurde de stroom een hooiberg mee. En in Katwijk bekeken voorbijgangers treurig de ravage, die de woeste zee op hun boulevard had aangericht.. Op het Begijnhof te Dordrecht ten slotte was de roeiboot hel aangewezen vervoermiddel. 'Nog honderden in gevangenis „Water" opgesloten (Van onze speciale verslaggever). ST PHILIPSLAND, Maandagmiddag St Philipsland, zich minder met het water verbonden voelend sinds het geen eiland meer is, is geheel verdronken. Door zes gaten, die de stormvloed in de zware zeedijk sloeg of het een slap zanddammctje was, stroomde het water binnen en in een uur was het gehele schiereiland een wild golvende binnenzee, alles vernielend wat haar in de weg kwam. De zee sloeg gaten in de huizenstraatjes van het vriendelijke dorpje St Philipsland. Talrijke woningen waren niet bestand tegen het geweld. Zij stortten in elkaar en alleen wat steenklompen steken boven het water uit. En in de polder staan als wankele eilandjes nog boven water de kapitale boerderijen en landbouwschuren. De meestcn konden tot gistermiddag toe nog niet worden bereikt. Honderden volwassenen en kinderen zitten nog op de zolders, reikhalzend uitziend naar verlossing uit de nood. Hebben zij nog eten en drinkwater? Hoe lang zal de boerderij nog bestand zijn tegen het ondermijnende water? Zy weten het niet, maar bij het tramhuisje op de dijk ligt een motorboot en zijn reeds militairen aangekomen om hel reddingswerk aan te vangen. I vrouw stevig onder de arm genomen en hij luistert geduldig naar het verhaal, dat zij hem vertelt van die ongeluksnacht toen zij, I wakker wordend, uit haar bed in het ijs- koude zeewater stapte dat haar huisje bin- i nenstroomde. Hij zal haar even veilig naar de autobus brengen, Daar benedendijics ligt St Philipsland en men staat onwillekeurig even stil om die lugubere vernieling, die het opgezweepte water in dit dorpje verrichtte, in zich op te nemen. Want de vloedgolf heeft hier huisgehouden op een wijze, die het hardste mens een brok in de keel jaagt. De huisjes staan tot over de kozijnen in het water. Hier en daar staan ramen open en ziet men het meubilair in de kamers ronddrijven. De schilderijen hangen nog aan de wand, een pendule staat nog op de schoorsteen. De wind jaagt de gordijnen fladderend naar buiten. Houten schuurtjes zijn in elkaar geslagen en in hoeken, waar al dat wegdrijvende wrakhout zich kon ver zamelen en op de deining van het water schuivend en krakend door elkaar wart, ziet men verloren gaan wat nog geen twee etmalen geleden nog tot een nette inboedel oehoorde. Hier en daar zijn gapingen tussen de huizen ontstaan en wijzen boven het water uitstekende ruwe steenklompen aan dat hier een huis heeft gestaan, dat het ge weld van het water te machtig werd. Zo kan men door het dorp lopen over de Oost- dijk, die als een oase van droogte in het water ligt. Tussen de huizen zwerft hier en daar een roeibootje met een jongen of een meisje er in. Oliegoed en waterlaarzen hebben zij aan Zij bomen de roeiboot voort tot ze bij een open raam komen en stappen naar binnen. Zij geven uit de woonkamer aan wat zij maar vinden dat de moeite waard is gered te worden na die eerste overhaaste vlucht in de vroege Zondagmorgen. In een hoek Achter de huizen aan de Oostdük, onder de wind, hebben water en storm samenge dreven wat uit de huizen werd gespoeld. Tussen wrakhout van loodsjes en varkens hokken dry/t, merkwaardig genoeg, een ledikant rond waarvan het bed is opgemaakt of geen geweld het hier heeft gebracht. Op het hoofdkussen ligt een opengeslagen boek. Hulp onderweg Die tocht naar het schiereiland door de Brabantse Noordwesthoek ging niet over een weg met rozen. Verscheidene wegen bleken dood te lopen in ondergelopen land, maar via Steenbergen kon de dijk worden be reikt die naar SI Philipsland voert en over •grote gedeelten tussen ondergelopen polders doorloopt. Steenbergen, als opvangcentrum aangewezen, davert van leven en bedrijvig heid. Op het gemeentehuis is het een komen en gaan van autoriteiten, die besprekingen voeren en orders uitvaardigen. In de straten hopen zich mèt het uur meer militaire auto's en colonnes op. Soldaten wachten op orders. En als we toestemming krijgen de dijk naar het verdronken schiereiland op te rijden, begint een zes kilometer lange weg die op elke honderd meter herinnert aan de ramp die zich nog bezig is te voltrekken. Wel is de hulp, spontaan geboden, algemeen Auto bussen van de Gelderse Tramwegen ont moeten we, overvol met ouden van dagen en kinderen, mensen die uit het dorpje St Philipsland worden afgevoerd naar een on bekende maar veilige bestemming. Vracht auto's en personenauto's, volgeladen met in derhaast samengeraapte bezittingen in een laken geknoopt, volgen elkaar op. Koppels angstig loeiende koeien dreigen de weg te versperren. Maar ook veeauto's komt men tegen volgeladen met koeien, die men uit het water heeft kunnen redden of langs de dijken zwervend heeft aangetroffen. En als we dan de dijk teneinde gereden zijn, met links van de weg steeds maar geïnundeerd land en geïsoleerde boerderijen, waar aller lei geïmproviseerde vlotjes voor de ramen liggen waarop huisraad wordt geladen. Ten slotte verliest de weg zich in het water. Anna -Jacoba, vanwaar men kan oversteken naar Duiveland, is onbereikbaar. Want het gehele schiereiland is water geworden. Verlaten dorp Bij het tramstationnetje staan wat auto bussen en vrachttrucks. Over hel, modderige dijkje komen soldaten aan, die koffers en kisten sjouwen of gebukt gaan onder in toe- geknoopte lakens geborgen linnengoed en kledingstukken. Een ander heelt een oude Daarnaast ligt het reeds wanstaltig opge blazen cadaver van een roodbonte koe. Wat verderop ligt een half stukgeslagen linnen kast waaruit linnengoed puilt. Kinderspeel goed en klompen dryven in de nabijheid. Tafels en stoelen liggen door elkaar, ge kraakt en gebroken. Niet te bereiken hoeven Achter een van de huisjes op de dijk, be schut tegen de sneeuwjacht die uit een lood zware lucht losbreekt, staan een sergeant- majoor en enige genie-soldaten uit te kijken over de binnenzee. Onder aan de dijk ligt een motorbootje met twee kleumende soldaten er in. Zij wachten op drie plat bodems, die de motorboot zal slepen. Vanmorgen zyn ze over het woelige water naar de Hermanhocve gevaren, die daar midden in de polder op drie kilometer af stand ligt als een oriënteringspunt in de zee. Twee grote boerdcryen, waar de bewoners nog op de zolders zitten en op hulp wach ten. Ze hebben de boerderijen tot op hon derd meter kunnen naderen. Toen liep de boot vast en moesten ze terug. Het water was te veel gezakt. Tien volwassenen en vier kinderen zitten daar al twee dagen byeen. steeds in angst verkerend wanneer hun toe vlucht door het opgejaagde water zal wor den stukgeranseld. Zoals zij in de verte hebben zien gebeuren met andere boerde- ryen. Als dat gebeurt verliezen zij onher roepelijk het leven. Met die wetenschap leven ze al twee etmalen. De militairen zijn teruggekeerd. Het heeft geen zin om nog eens te gaan. Het is te ondiep en met roeiboten is het onbegonnen werk. Ze kunnen niet op tegen de harde wind. Maar er is hun een gids beloofd, een boe renknecht die de omgeving van de hoeven goed kent en de motorboot door het water kan loodsen waar de sloten liggen. Het is vier uur in de middag. De zon, die uit een sneeuwoui is losgekomen, staat al 1 laag. Ongeduldig wachten zij op de gids. Zes kilometer varen, heen en terug en nog anderhalf uur licht. Het moet gauw ge beuren of die op de hoeven gaan weer een angstige nacht in. In Anna Jacoba In Anna Jacoba aan het andere eind van hei schiereiland zitten tweehonderd mensen nog in de gevangenis, die water heet, opge- I sloten. Ze zullen van de landzijde moeten worden gered. Maar die weg over het water I is lang. En er liggen zoveel boerderijen in j de polder"waar de nood hoog is. Als we naar onze auto teruggaan, wordt juist weer een bus vol evacués geladen om te worden af- j gevoerd- Er wordt niet gehold of geklaagd. Zelfs de oude mensen praten nuchter over wat zij nog hebben kunnen redden, al is het niet veel. Nu, na anderhalve dag. zijn ze het er mee eens, dat ze naar veiliger oorden worden gebracht. Misschien dat de reactie komt als ze hun benen onder een andermans tafel moeten steken. Want daar ver weg ligt immers eén overstroomd dorp, waaraan het water steeds schade toebrengt. In dat dorp hebben zij gewoond van hun prille jeugd af. Als we in de avond weer Brabant inrijden, daveren over de grote wegen lange colonnes militaire vrachtwagens naar het Westen. Zij zijn geladen met vlotten, platboomvaartui- I gen, motorboten, levensmiddelen en ander Hulp door overwerk Het ministerie van sociale zaken en volks gezondheid maakt in verband met de natio nale ramp het volgende bekend: Ingevolge de Arbeidswet 1919 is voor arbeiders van 16 jaar en ouder vergunning verleend om in ondernemingen, waarin werkzaamheden worden verricht ter voor ziening in de behoeften der getroffen ge bieden eventuele steunacties hieronder begrepen langer te werken en wel tot het maximale aantal uren. dat krachtens de Arbeidswet bij vergunning kan worden toegestaan. Deze 3lgemene vergunning geldt tot en met Zaterdag 14 Februari. De mijmndustrieraad heeft in telegram- j men aan de minister van economische zaken en aan de Commissaris der Koningin in de provincie Limburg meegedeeld, dat hij zal bevorderen, dat op Zaterdag 7 Februari in de mijnen twee uur extra zal worden ge werkt. Het loon en de meerproöuctie over deze uren zal geheel worden afgestaan aan de getroffen landgenoten. Het personeel van Philips, dat 25.000 men sen omvat, heeft het besluit genomen om in de komende week twee uren over te werken ten behoeve van de slachtoffers van de ramp. De resultaten, verkregen uit deze extra arbeid, zal Philips voor de hulpver lening bestemmen. O Het Nationaal Rampenfonds heeft 1.000.000 toegewezen gekregen als bijdrage van de georganiseerde Nederlandse landbouw en de georga niseerde Nederlandse zuivelbereiding, ter leniging van de nood in de door de stormramp getroffen gebieden. Een van onze grootste internatio nale bedrijven stelde een half millioen beschikbaar. De Unilever schonk een kwart millioen, de N.V. Philips 100.000, evenals de A.K.U. Verder kwamen van andere bedrijven giften binnen en een overstelpende stroom van bijdragen, variërende van 25 ct tot enige tientallen guldens. Inzamelingen in 6.000 stuks, ter de bedrijven De Nederlandse Bioscoopbond en de stichting Bio-Vacantie-Oord schonken 100.000. Reeds draait het eerste film- nieuws van de ramp in de bioscopen en tot en met' 12 Februari wordt in alle bio scopen gecollecteerd. De Nederlandse meelimporteurs hebben Met de ervaring van nauwelyks één dag hard werken aan de hulpverlening voor de door de overstroming getroffen gebieden en dank zij voortdurend overleg en nauwe sa- menwerking tussen de particuliere en over- heidsinstantïes is sinds gisteren ii. de orga- rampzondag" werd het allengs duidelijk, dat coördinatie in soepele, maar zo efficient mogelijke vorm dringend gewenst was. Daarom werd besloten de volgende regeling te treffen: l""'".""""""1'- fc'""-"" Financiële en materiële hulp loopt over j msatic van de bijstand, welke op allerlei het Rode Kruis. De intendance aan de Flu- gebied wordt verleend, reeds een soepel welen Burgwal in Den Haag regelt de in- 'erkende coördinatie gebracht. Vanzelfsprekend kon in de eerste uren van de ramp alleen maar worden gesproken van een chaotische toestand, waarin, hoe snel ook ieder, die helpen kon, reageerde, geen lijn viel te ontdekken en waarover in de verste verte geen overzicht was te krij gen. welen Burgwal in Den Haag regelt de in zameling en de distributie van kleding enz. De Nederlandse territoriaal bevelhebber regelt de militaire bystand. De beschikbaarstelling van vaartuigen re gelt de directeur-generaal van Verkeer, ir H. van Galen Last. Huisvesting is in de eerste plaats een ge meentelijke aangelegenheid, waarbij de Zo heerste er in de eerste uren na het be- plaatselijke evacuatie-commissie en zo kend worden van de vreselijke gevolgen I de rampzalige storm een uit medeleven en barmhartigheid voortspruitende bedrijvig heid. die ontroerde en herinneringen opriep aan de tijd van de bombardementen op Rotterdam, Den Haag en andere steden in Nederland, toen de burgers elkaar zo prach tig bijstonden. Maar in de loop van de materiaal. Voorop rijden radio-wagens. Van andere kanten komen particuliere vracht auto's aanzetten, volgeladen met zandzak ken, rijshout en kruiwagens. Maar wie, zoals wij, de zes gaten in rle zeedijk van St Philipsland heeft gezien, gaten van 70 tot 300 meter, wie heeft gezien ünfwa» binnenzijde af- j zaamheden aan waterkeringen met de daar- kolft, zodat de kruin soms met meer dan 5ij behorende mankracht, enkele decimeters breed is. vraagt zich af j Veevcrvoer is voorlopig een zaak. die .vat bi ei aan nog lean worden gedaan. Het plaatselijk wordt geregeld. Zonodig zal de Z1i fi. lfs 0 voI'tomcn hopeloos uit. De provinciale voedselcommissaris leiding ge- vloed heelt zijn werk zo grondig gedaan dat I ven in overleg met de minister van Land- herstel een onbegonnen werk schynl. ibouw, Visserij en Voedselvoorziening. dig de provinciale evacuatie-commissaris het centrale punt is. Het Rode Kruis of Oranje Kruis heeft met de huisvesting geen rechtstreekse bemoeienis. De Rijks Verkeers Inspectie regelt het Wegvervoer. Militaire vervoersbystand loopt over de territoriale bevelhebbers te 's-Hertogen- bosch voor Noord-Brabant, in Den Haag voor Zuid-Holland en te Middelburg voor Zeeland De Voedselvoorziening ressorteert uiter aard onder het ministerie van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening. Acute hulp wordt door het Rode Kruis verleend met zo nodig de bijstand van zgn. voedselteams van de landmacht. In nauwe samenwerking met de Generale hun bezit aan jutezakken, beschikking gesteld. De Algemene Nederlandse Bouw Be- drijfsbond staat f 10.000 af; de directie van de Hoogovens 50.000. Onder het per soneel van dit bedrijf wordt een inzame ling georganiseerd. De georganiseerde textiel- en confectie- industrie heeft gecoördineerd hulp aan geboden aan de regering. De ondernemingsraad van de A.K.U. besloot aan de werknemers aan te bevelen ten behoeve van het Rampenfonds afstand te doen van acht uur loon of 4 °/o van het maandsalaris Enige personeelsfondsen van de A.K.U. hebben eveneens bijdragen toegezegd. Het personeel van Van der Heem N.V. heeft zich bereid verklaard, een dag loon af te staan. De directie legt er een even groot bedrag bij. Het hoofdbestuur van het N.V.V. heeft 25.000 beschikbaar gesteld. De mogelijk heid, dit bedrag te verhogen wordt be sproken. Het Nederlands Bijbelgenootschap stelt bijbels beschikbaar. Bijbels kunnen wor den aangevraagd bij en gezonden naar het Bijbelhuis te Amsterdam. Het hoofdbestuur van de Nederlandse Associatie van Accountants heeft de mi nister van Financiën verzocht, voor giften aan het Nationaal Rampenfonds belas- tingfacililciten toe tc staan. Voor hen. die goederen afslaan, geven ter zake kundigen de volgende aanwijzin gen: ieder paar schoenen thuis met een knoop aan elkaar binden, zorgen dat pa ren kousen en sokken bij elkaar blijven, jas. broek en vest van een costuum met een touw door de knoopsgaten aan elkaar binden (niet met lussen) Gevallen van in nood verkerende die ren kunnen worden doorgegeven aan het hoofdbestuur van de Ned. Ver tot Be scherming van Dieren, tel. 112755 in Den Haag. Deze vereniging doet op dieren vrienden een beroep om financiële hulp. giro 25685. De algemene Nederlandse Pluimveeteeltvereniging te Utrecht vraagt aan haar leden medewerking om gedupeer de pluimveehouders van levend materiaal te voorzien. Aanmeldingen en aanvragen: Schillerlaan 13, Utrecht. Prinses Wilhelmina in Kloosterzande Gisterochtend omstreeks kwart voor twaalf is Prinses Wilhelmina in Kloosterzande aangekomen voor een bezoek aan het ge teisterde gebied.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 4