NEDERLANDS STEM FLUISTERT
IN DE AETHER
Wanhopige burgemeester
van zijn zorgen bevrijd
Verdrongen door sterkere zenders
BOEKENKEUR
De Californische dokters vechten
voor hun vrijheid
Het reukwater, de Eau de Cologne,
bracht uitkomst
Neus-
Catarrh
vicks vatro-nol
De achtergrond van de Mau Mau-beweging
Brit» die in Kikoejoe is geboren en getogen
schreef een boek vol goede raad!
DINSDAG 3 FEBRUARI 1953
DE BREDASCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAGINA 3
Klachten van landgenoten overzee
Advertentie
,,Het is Zondagavond", zo schrijft onze correspondent te Soerabaja. „Tien minuten
hebben wij vergeefs aan de knop van ons radiotoestel gedraaid: radio-Nederland Wereld
omroep P.C.J. ging met zijn heel zwakke stemmetje weer eens volkomen verloren
in de schetterende klanken van zijn buren in de aether. Vanavond dus weer geen radio
programma uit Nederland. Wel hoorden wij allerlei andere sterke aelhergeluiden uit verre
landen: Amerika, Engeland, de Chinese volksrepubliek, Rusland
Directeur H. J. van den Broek van radio-Nederland Wereldomroep weet dit maar al
te goed: de ontvangst in Indonesië van P.C.J. is niet zoals zij eigenlijk zijn moe», Luiste
raars uit Bandoeng, uit de diepste binnenlanden van Nieuw-Guinea en uil welke andere
plaats ook, schrijven er over. P.C.J. is voor hen, Nederlanders, meer, véél meer, dan
zomaar een radio-uitzending. P.C.J. is een Nederlandse uitzending, in het Nederlands.
Het is een band, een steun en een bemoediging. Het is een levensteken uit het vaderland,
een bron voor nieuws uit Holland! En dan stemt het verdrietig, dat de stem, die het
contact moet bewaren, zo zwak is, zo ijl.
Neen, de zaken liggen voor P.C.J. niet zó
eenvoudig. Er zijn namelijk méér „klanten"
voor radio-Nederland Wereldomroep dan
onze landgenoten in Indonesië. Het pro
gramma voor dat deel van de wereld kan
niet straffeloos uitgebreid worden: dan
zouden Nederlanders elders figuurlijk
ir. de verdrukking komen. En niet alléén
Nederlanders. Er zijn toch ook uitzendingen
in de Bahasa Indonesia, het Engels (voor
Engeland. Canada, Amerika en Australïê-
Nieuw-Zeeland), het Arabisch, het Afri
kaans en het Spaans.
Geen volwaardige
Drie 100 kW-zenders
noodzakelijk
de
In 1949 kwam na besprekingen met
P.T.T. vast te staan, dat de bouw
tenminste drie 100 kW zenders noodzakelijk
was. Nederlands stem moest over de hele
wereld gehoord kunnen worden en de
bedrijf zijnde zendmiddelen afgezien
de nieuwe 40 kW zender, op 21 Juli 1949 door
Koningin Juliana in gebruik gesteld wa
ren verouderd, bedrijfsonzeker en tot op
zekere hoogte zelfs bedrijfsgevaarlijk. Ver
der was Nederlands pioniers-positie van een
twintig jaar geleden in een schrikbarende
achterstand veranderd, terwijl ten slotte ons
land de korte golven, waarover men krach
tens internationale overeenkomst beschikte,
wel eens zou kunnen verliezen, als zij niet
door krachtige zenders „belegd" zouden
worden.
Na veel praten en schrijven en nog meer
wikken cn wegen werd ten slotte van rege
ringszijde besloten, dat één 100 kW zender
gebouwd zou worden. Slechts één, terwijl
uit alles blijkt, dat de Nederlandse stem
door de tienduizenden en tienduizenden
Nederlanders, waar ook ter wereld, gehoord
wil worden, dat zij daarginder vragen
die stem!
In November 1951 werd de bouwopdraent
gegeven, maar de zender zal naar het
zich laat aanzien niet voor de tweede
helft van 1954 in gebruik kunnen worden
genomen. En eerst dan zal P.C.J. over een
volumineuzer stemgeluid beschikken. Een
verbetering, deze sterke zender, zeker:
aanzienlijke verbetering. Honolulu met zijn
100 kW, Delhi met zijn 100 kW's, San Fran
cisco met zijn 100 kW's, Colombo met zijn
100 kW, Moskou met zijn 100 kW's, Shepar-
-ton (Australië) met ook al 100 kW's, en
welke andere zenders verder nog. zullen de
Nederlandse stem minder gemakkelijk uit
de aether kunnen verdringen. PC.J. spreekt
dan ook een luid woordje mee.
Maar toch: drie 100 kW zenders blijven
noodzakelijk om het werk naar behoren te
verrichten. Nederland, dat zovele zone:
dochters de wijde en vooral vreemde wereld
heeft zien intrekken, mag en kan er ook
niet in berusten, dat niet alles gedaan wordt,
om het contact te bewaren. Zij, die uit
zwermden. moeten met verloren gaan in de
wijde ruimte.
Hoe het inkromp
Vóór 1 Maart 1953 om nogmaals onze
correspondent te Soerabaja aan het.
woord te laten „zond P.C.J, elke avond
voor Indonesië en Nieuw-Guinea een pro
gramma van twee uur uit, Sindsdien is het
anderhalf uur voor Nieuw Guinea en Oos
telijk Indonesië en anderhalf uur wel te
verstaan: precies hetzelfde programma
voor Centraal en Westelijk Indonesië. Het
per 1 Januari j.l. verminderen van de zend
tijd van het Nederlandse programma van
radio-Djakarta met 25 pet op werkdagen
(van vier uur per avond tot drie uur), en
het feit dal de Nederlandse uitzending van
de Indonesische radio (waarvan de ont
vangst behalve op West-Java slecht
is) te zijner tijd geheel zal verdwijnen,
heeft bij vele Nederlanders in Indonesië
opnieuw de vraag doen rijzen of het niet
mogelijk zou zijn, de duur van de P.C.J.-
uitzendingen te verlengen, en te brengen op
tenminste drie uur per avond."
De zaak is echter niet zo eenvoudig als
het wel lijkt: Wanneer de nieuwe 100 kW
zender er eenmaal is, kunnen atmospheri-
sche storingen altijd nog roet in het eten
gooien cn duidelijk is het, dal niet zomaar
cén, twee, drie teruggeschakeld kan worden
op écn gezamenlijk programma voor West.
Centraal en Oost-lndonesië en Nieuw-Guï-
nea. zoals de wens luidt, die uit Soerabaja
ons bereikte. Is het in Noord-Sumalra 6
uur. dan slaat de klok op Java 7 uur, op
Celebes half 8. op de Molukkcn 8 uur en
op Nieuw-Guinea 9 uur. Een programma
van bijvoorbeeld drie uur zou dus öf voor
Oost, öf voor West op een ongeschikt tijd
stip worden uitgezonden, waarbij men te
vens in gedachten dient te houden, dat de
schemering gevallen moet z\jn om een zo
goed mogelijke ontvangst te kunnen berei
ken.
wereldomroep
TELFS al bij het slaan van een vluchtige
blik op het ontwerp-schema voor net
tijdvak 1 April 1953—31 October 1953 springt
direct in het oog, dal de uilzendingen kort
op elkaar volgen. De enkele minuten of
kwartiertjes dat niet gezonden wordt, vor
men geen „verloren lijd". Golflengten moe
ten 'worden veranderd en zenders gericht,
terwijl de ochtenduren welbesteed worden
voor onderhoud van de apparatuur, wat toch
óók nodig is. Neen, een algehele, drastischet
verbetering kan pas doorgevoerd worden,
als hel zenderpark van P.C.J. uitgebreid
wordt met de nog slechts op papier tot leven
gebrachte 100 kW zenders. De zender van
die capaciteit, die nu in aanbouw is, vermag j export onderzocht moet worden,
op zichzelf niet radio-Nederland Wereld- j roeste'
I O"
jiize correspondent te Soerabaja
5 w stuurde onlangs een beschouwing
s over radio-Nederland Wereldomroep, s
s ivaarin speciaal drie punten naar voren s
werden gebracht: de zwakte van de
jj P.C.J.-stem, de korte duur van de
Nederlandse uitzendingen voor Indo-
J nesië, en de mogelijkheid, programma
s van de Hilversumse omroepverenigin- J
s gen over te nemen. Deze punten hebben
wij de heer II. J. van den Broek, direc- s
5 teur van radio-Nederland Wereldom- s
s roep, voorgelegd. Zijn commentaar op
5 de door onze correspondent aangeroer- i
de kwesties vindt men in deze beschou- J
s wing verwerkt,
NV»»,
omroep, krachtig, intensief, blijk gevend
een veelvoudige, machtige stem te bezitten.
En dat is Nederland toch wel aan zichzeif
verplicht.
P.C.J. die als inkomstenbron beschikt
over een deel van de radio-retributies,
welke door de minister van O.K. en W
verdeeld worden, nadat hij de begrotingen
van de gegadigden heeft bestudeerd
neemt zoveel programma's van de binnen
landse omroepverenigingen over. als wei
selijk en mogelijk is. „Negen heit de klol
wordt zo bijvoorbeeld voor een gedeelte
heruitgezonden. Muziekprogramma's wor
den overgenomen en verder alles, wat in
het raam van de mogelijkheden en de opzet
van de programma's past. De kosten kun
nen echter zéér oplopen. P.C.J. dient name
lijk door de bank genomen 50 pet. van
de werkelijke kosten van die programma's te
betalen, en dat is overigens alleszins rede
lijk. Men kan toch moeilijk zo redeneren: die
programma's hebben voor de omroeDver-
enigmgen geen waarde meer, geef ze dus
maar voor een prik aan P.C.J.
Reclam
"DECLAME voor de microfoon (en voor de
-**• lens van de t.v.) is een zeer precai:
onderwerp in ons land. Momenteel onder
zoekt echter volgens de heer Van den
Broek een commissie de eventuele wen
selijkheid van een (subtiele) vorm van
reclame, uit te zenden via P.C.J., en wel
speciaal met het oog op de exportbevorde
ring, een kwestie, waar de regering de hoog
ste waarde aan hecht. Haken en ogen kent
dit probleem zeker, zakelijke, principiële
en nog vele andere. Maar daartegenover
staat o.i. toch, dat iedere stimulans voor de
..Vaslge-
regels kunen doorbroken worden,
omroep op het plan te brengen, waarop zij I als winst voor het deviezenpot ie hier het
eigenlijk moet staan: een waarlijke wereld- I directe en onmiddellijke gevolg van is.
Onderdrukking en Verzet
Over Rode Kruisacties,
evacuaties en
bombardementen
A Revering 40 van „Onderdrukking en Ver-
1\ zet' biedt jhr G. M. Verspyck gelegenheid
tot het beschrijven van de positie van de Na
tionale Rode Kruisvereniging In bezettingstijd,
welke van hei begin af aan te lijden had van
pogingen van het Duitse Rode Kruis om haar
te verdringen en te kortwieken. De benoeming
van de oud-directeur van de Stichting Win
terhulp Nederland Piek tot secretaris-generaal
van het Rode Kruis, leidde er toe dal men :n
21 uur tijds. spoorslags dus. de belangrijkste
documenten weghaalde en het personeel ont
sloeg, zodat de nieuwbenoemde bij zijn komst
op 20 Nov. 1944 een leeg gebouw vond. Verder
stipt het overzicht de activiteit boven- en on
dergronds d.i. vóór en na de Piekperiode aan
mei betrekking tot de verzorging van de poli
tieke gevangenen in de Ned. concentratiekam
pen cn gevangenissen, hel geheime repa-
triëerlngsplan en de hulp aan de Rijksgenees
kundige dienst.
Het hoofdstuk „De prijs der Vrijheid", onder
Tedactic van rar J. J. v. Bolhuis, bevat geen
complete opsomming van alle grote schaden,
doch meer beschouwingen over het leed van
de paniekvluchten en evacuaties, de enorme
verliezen aan mensenlevens cn gebouwen
tengevolge van bombardementen en vernielin
gen door roverijen en plunderingen van ver
laten woningen, de ernstige schendingen van
natuur en landschap en over de 280.000 slacht
offers van oorlog en bezetting.
Speciaal de bombardementen op Rotterdam,
Nijmegen en Den Haag (ln beide laatste geval
len vreselijke vergissingen van de geallieer
den), worden bij deze publicatie, die van ruim
dertig getroffen grote gemeenten cijfers
openbaart, scherp belicht,
Pllhliplr \r9nh(miuipii j „bestelen". Ze brengen behandelingen in
A itrittCK «II11 UUtrcll rekening, welke nimmer zijn verricht of
SAN FRANCISCO. Februari. 'ie'e" ?ich betalen voor meer hulp dan
Dl- f AT iropvro/ nr j i hadden verleend. Zo heeft men o.a.
E CALIFORMSCHE dokters doen ander- Diensl ten laste geiegd, dat drie operaties
maal een poging vrienden tc winnen en jn rekening werden gebracht voor het afzet
te voorkomen, dat hun beroep wordt geso- ien van de borst van een vrouw. Toen der-
cialisecrd. Ze hebben besloten de honoraria, gelijke misbruiken werden onthuld, namen
de dokters geen disciplinaire maatregeien
tegen de leden, die zo de beroepsmoraal mei,
voeten hadden getreden. Dit hadden ze bij
voorbeeld kunnen doen door de vergun
ningspraktijk in te trekken.
Gebeurtenissen als boven aangehaald heb
ben het vertrouwen in de medische stand
ondermijnd en wel in zó hoge mate, dat men
geneigd is hem als de moordenaar aan te
wijzen, wanneer er in melodrama's die door
radio en televisie worden uitgezonden, een
moord geschiedt en er tevens een dokters-
figuur in voorkomt.
Zo verscheen er onlangs in een televisie
programma een personnage. gehuld in de
wille jas van een (andarts. Terwijl hij het
gebit van zijn patiënt nakeek, hoorde men
hem tevreden geluiden maken. Toen liep hij
naar de telefoon en hoorde men hem lot
zijn vrouw zeggen: „Ik heb een nieuwe
patiënt, schat, koop die dure bontjas nu
maar waarover wij vanmorgen spraken."
Even wierp hij toen een blik op de patiënt
en voegde zijn vrouw vervolgens toe: „En
koop die nieuwe Cadillac ook maar!"
De mensen in de studio lachten een beetje
cynisch.
Eigen verzekering
TIAAR ze tegen elke vorm van verplichte
verzekering zijn, slaan de dokters in de
Verenigde Staten terug met pogingen als
die van de Californische, betreffende de
publicatie van tarieven, welke in principe
zijn goedgekeurd door de Bond van Medici
in de Staal Californië.
De Californische dokters hebben even
eens besloten hun eigen ziekteverzekerings
maatschappij op te richten, welke de aan
geslotenen de gemaakte onkosten voor ge
nees- en heelkundige hulp geheel of ten
dele vergoedt. Op deze manier zouden ze
concurrentie van andere verzekeringsmaat
schappijen onmogelijk maken en bovendien
de vergoeding, welke voor bepaalde behan
delingen wordt gegeven, in de hand hebben.
Of de pogingen van de medici gecontro
leerde honoraria in te voeren instemming
van het publiek zullen verwerven of juist
zullen worden afgekeurd, moet men nog
afwachten. Vakverenigingsleiders in San
Francisco zijn zo weinig te spreken over de
wijze, waarop zieken worden verzorgd (en
het betreft hier 300.000 leden der vakver
enigingen welke vallen onder de sociale zor
gen van werkgevers), dat ze plannen koes
teren hun eigen ziekenhuizen en klinieken
op te richten. Ze willen het er op aan stu
ren, dat de dokters de leden behandelen
legen een vastgesteld salaris en nieL tegen
honoraria per geval en ze zijn bereid een
millioen dollars te beleggen in gebouwen
voor ziekenhuizen en klinieken. De dokters
stellen daartegenover, dal een dergelijke
regeling gelijk zou staan met socialisatie.
elke ze van liun patiënten vragen, nader
toe tc lichten, teneinde te trachten, de al
erger cn erger wordende critiek. welke op
de genees- cn heelkundige stand wordt ge
oefend de kop in te drukken. In Californië
gelooft men inccr en meer, dat het de dok
ters in de eerste plaats tc doen is om veel
geld te verdienen en dat liefde voor het
vak en de Ijjdendc mensheid slechts in de
tweede plaats konten; van deze denkbeelden
nu willen de dokters liet publiek nu ook
„genc7.cn".
Slaagt het plan van de dokters, dan
mogelijkheid niet uitgesloten, dat alle
medici in de gehele Verenigde Staten het
voorbeeld van hun Californische collega's
zullen volgen Krachtens bedoeld plan
een lijst van standaard-honoraria worden
gepubliceerd. Deze geldt evenwel niet voor
alle dokters. De artsen individueel zijn vol
komen vrij het honorarium te vragen, dat
de patiënt bereid is te betalen.
Hel besluit de honorariumlijst te publi
ceren, is voortgekomen uit het. stijgend wan
trouwen. dat hel publiek jegens het medisch
beroep koestert, een zó groot wantrouwen,
dat de medici vrezen, dat deze zal leiden tot
socialisatie van de genees- en heelkunst in
de Verenigde Staten. Hiermede, aldus de
dokters, zou een eind komen aan de vrijheid
an het beroep.
Het wantrouwen tegen de medische stand
5 een gevolg van de voortdurende stijging
van de kosten van medische hulp. De hono-
wclke de dokters berekenen, maken
een ziekte tot een financiële catastrophe en
dit geldt voor alle inkomstengroepen, daar
de honoraria berekend worden naar het
inkomen van de patiënt.
Economen, verbonden aan sociale diensten,
met inbegrip van .deskundigen, verbonden
aan de Heller Fundatie van de Californische
universiteit hebben lange tijd geijverd voor
invoering van gedwongen ziekteverzekering
voor allen, die in loondienst zijn. Onderzoe
kingen door hen ingesteld, hebben aange
toond, dat de vrijwillige verzekering onvol
doende tegemoet komt aan de" financiële
gevolgen van ziekte, daar te weinig perso
nen in staat zijn de hoge premies te betalen.
Bespot
WU HEBBEN de Californische dokters zelf
Jeen plan opgesteld, krachtens hetwelk
de aangeslotenen betalen vóór ze ziek zijn.
Dit plan noemen ze „Californië's Medische
Dienst". Aangeslotenen bij deze „Dienst"
betalen een maandpremie, maar in geval
van behandeling genieten ze een reductie.
Bij deze Dienst sloten zich echter niet ge
noeg leden aan.
De Californische Medische Dienst staat
niet bijster in de gunst bij het publiek, om
dat sommige dokters ze misbruikten om zo
wel de patiënten als hun mede-dokters te
EEN KLEINE INFECTIE
is dikwijls het begin van langdurige
narigheden. Zuivert open huidplekken
met de desinfecterende
en snel genezende
Het Congres bracht
Eisenhower een
ovatie
De leden van de Amerikaanse Senaat en
het Huis van Afgevaardigden hebben pre
sident Eisenhower staande een ovatie ge
bracht. toen hij binnentrad om zijn „State of
the Union-message" uil te spreken.
Er waren uitgebreide voorzorgsmaatregelen
genomen om de president bij zijn eerste ver
schijning voor het Congres te beschermen.
Meer dan 300 militairen en politieagenten
stonden op hun post. De soldaten gewapend
met geweer en bajonetten stonden voor het
gebouw. Er bevonden zich 12 soldaten op
het dak van het Kapïtool.
In de eerste vijf minuien werd er door
de Congresleden zes maal geapplaudisseerd,
voornamelijk bij de krachtige verklaringen
ten aanzien van de buitenlandse politiek.
Het applaus nam tot grote kracht toe. toen
de president mei klaarblijkelijke verwijzing
naar de overeenkomst van Yalta zei, dat
zijn regering „geen enkele soort van ver
plichting zou erkennen, welke in geheime
clausules in hel verleden met buitenlandse
regeringen waren aangegaan en het in sla
vernij brengen van volkeren toelieten".
Zijn boodschap werd in het geheel 53 maal
door applaus onderbroken. De toespraak
duurde 56 minuten. Toen Eisenhower de zaal
verliet, brachten de Congresleden hem op
nieuw staande een ovatie.
Veroordeelde communisten
in V.S. voor de keus:
Rusland of de gevangenis
De dertien Amerikaanse communistische
leiders, die veroordeeld zijn wegens samen
zwering om de Amerikaanse staat op ge
welddadige wijze omver te werpen, ziin
Maandag voor de keus gesteld, öf naar de
Sowjet-Unie. öf in de gevangenis te gaan.
De verdedigers der veroordeelden verwier
pen echter prompt hel aanbod om hun cliën
ten naar de Sowjet-Unie te laten vertrek
ken.
Het voorstel werd gedaan door de fede
rale rechter Edwark Dimock. Drie der ver
oordeelde communisten zeiden op de vraag,
hoe zij over het voorstel dachten, dat zij de
Verenigde Staten niet wilden verlaten.
Noodbewegwijzering
Op verzoek van de Rijkswaterstaat is door
de A.N.W.B. een noodbewegwijzering aan
gebracht in verband met het uitvallen van
de routes DordrechtMoerdijkBreda, Dor
drechtGorinchem en GorinchemBreda
De enige Noord-Zuid-verbinding ter ver
vanging van deze routes is de verbinding
Utrecht—'s Hertogenbosch.
In verband met het drukke reddingsver-
keer op.de route Utrecht's Hertogenbosch
zijn extra-patrouilles van de Wegenwacht
ingezet.
T AVENDEL EN ROSMARIJN, hoe levcn-
*-J dig herinneren deze woorden aan de
goede'oude tijd, toen onze grootmoeders de
stengels cn bloesems van deze planten en
de blaadjes van de tijm in het kabinet tus
sen de keurig opgevouwen was legden!
In Duitsland, vooral op het platteland,
heeft de rosmarijn héél lang hier en daar
nög een grote rol gespeeld. In de blonde
lokken der bruid speelde hij een ereplaats
droeve tegenstelling men vlocht er
kransen van om ze als laatste hulde te leg
gen op de graven der afgestorvenen.
i de bijbel cn de oude gescbied-
boeken leest men hoe het vroeger algemeen
gebruik was om zichzelf of heilige voor
erpen met kostbare, welriekende wateren
te besprenkelen.
W/"at men eigenlijk onder geurige vloei-
stoffen moet verstaan, valt niet zo
gemakkelijk aan te geven. Tegenwoordig
hechten wij aan het woord „essence" een
begrip van een vloeistof van spiritueuze
aard. waarin een sterk riekende of sma
kende stof is opgelost. Doch dat zal toen
waarschijnlijk iets anders zijn geweest, ten
minste, men vindt nergens in de oudheid
zinspelingen op het aanwezig zijn \-an spi
ritus.
In de zevende eeuw na Chr. schijnen de
Moren, die, wat scheikunde betreft, alle
andere volken ver vooruit waren, spiritus
uit wijn verkregen te hebben; zij gaven
daaraan de naam al-cohol (het beste), het
geen later alcohol werd, welk woord het
zelfde betekent als wijngeest of vluchtige
spiritus.
Naar alle waarschijnlijkheid waren die
welriekende essences niets meer dan een
waterachtige vloeistof, die door toevoeging
van bloemen enige geur had verkregen, wat
voor die tijd voldoende was. doch die bij
de verfijnde smaak van .tegenwoordig zeker
liet meer aan de eisen zou kunnen voldoen.
De meeste plantengeuren zijn bijzonder
•luchtig: alleen door distilleren scheldt zich
van de waterdelen een geringe hoeveelheid
vloeistof af, die dan een zeer sterke geur
krijgt. Dit zijn de z.g. aetherische of vluch
tige oliën, die vrij kostbaar zijn.
Men kan zich echter niet van alle bloe
men op deze wijze de geuren verschaffen
Viooltjes, reseda's, jasmijnen en andere
soorten hebben een veel omslachtiger ba-
werking nodig, voordat zij afstand kunnen
doen van haar grootste aantrekkelijkheid.
(Advertentie)
Zodra U een paar druppels
Va tro-nol in ieder neusgat doet,
voelt U een heerlijke opluchting.
Het verzacht snel de prikkeling,
maakt het slijm los en vermindert
de zwelling der slijmvliezen
NEUSDRUPPELS
Odeur, die de wereld veroverde
TV/Taar geen odeur of reukwater is zo po
pulair geworden als de Eau de Cologne.
Toen de Fransen tijdens de zevenjarige
oorlog de stad Keulen belegerden, was de
slechte lucht op straat bijzonder opvallend.
De burgemeester Adriaan van Scheren had
daar de meeste last van, want hij moest
voortdurend op de been zijn om te zien, of
men wel goed voor besproeiing en beroking
zorgde.
Op zekere dag had hij weer een deputatie
van het volk, dat zich over dat eeuwige
zwavelen ergerde, moeten tevreden stellen.
Geheel onder de indruk kwam hij in een
weinig goed humeur bij zijn vrouw. Deze
had juist bezoek van een non, die bij zijn
komst hem eerbiedig groette. Zijn vrouw
sleide de kloosterzuster voor als Zuster
Marie Klementine Martin, en zij vervolgde:
„Zij heeft een flesje reukwater voor je
meegebracht, dat
De burgervader liet zijn vrouw niet ver
der uitspreken. Nauwelijks had hij het
woord „reukwater" gehoord, of hij liep, een
en al gelukkig, naar de non toe, en het
scheelde niet veel of hij had haar in zijn
vervoering aan zijn hart gedrukt. Geluk
kig bedacht hij zich nog bijtijds en vroeg,
op een flesje wijzende, dat zij in de hand
hield:
„Eigen uitvinding?"
De non antwoordde ontkennend, maar
vertelde het volgende:
Enige jaren geleden klopte aan onze poort
een arme. zieke vrouw. Ik deed open en
bracht haar naar mijn cel, waar zij uitgeput
op mijn bed neerzonk. Ze was een Italiaan
se en ik heb haar tot haar laatste snik ver
zorgd. De avond voor haar sterven gaf zij
mij een recept, dat zij onder haar kleren
verborgen had.
„Zuster Klementine", zeide zij, „dat Is
het enige, dat ik u kan nalaten; mijn vader
heeft in de gevangenis een reukwater uit
gevonden en mij het recept gegeven. Doe
ermee, wat je wilt, de geur ervan is heer
lijk."
Nu was de rust in Keulen verzekerd. Er
was een wapen gevonden tegen de onaan
gename lucht op straat. Zolang Zuster
Marie Klementine Martin leefde, maakte
zij zelf het water. Na haar dood verviel het
recept aan het klooster; er werd een labo
ratorium bijgebouwd en alle nonnen moes
ten helpen bij de bereiding van „het heer
lijke water".
Later kwam er een pachter voor. die ach
ter de kloosterkerk een winkel opende.
Op zekere dag werd er aan de andere
kant van het plein nog een dergelijke zaak
gevestigd door de Italiaan Johann Maria
Farina. die beweerde, dat zijn vader de
echte uitvinder van dit reukwater was ge
weest, en dat deze de wijze van bereiding
aan zijn kameraad in de gevangenis, de va
der van Paul Ferurinus, had medegedeeld.
Sedert die tijd rezen de Farina's als pad
denstoelen uit de grond. Daarna maakten
ook vele apothekers en drogisten in Duits
land en elders „Eau de Cologne". De naam
„Keuls water" is. zij 't den in Franse tekst,
overal gehandhaafd.
LONDEN, Januari
.Snelle maatregelen tot landhervorming, geboortebeperking en karakterontwikkeling",
ziehier de drie'sleulels voor vrede in de Britse kolonie Kenya, in Oost-Afrika, welke
thans onveilig wordt gemaakt door terroristen. Aldus dr L. S. B. Leakey, een van de
grootste kenners van de stammen in deze streek.
Dr Leakey, schrijver en geleerde, werd geboren en groot gebracht te midden van
Kenya's stam der Kikoejoe, van welke slam de meeste Mau Mau-lerroristen, die de
blanken u:t de kolonie willen verdrijven, afkomstig zijn.
Negen en veertig jaar heeft hij te midden I band met de berichten dat de hertog van
van hen geleefd, hij spreekt hun taal even Gloucester naar Kenya zou komen als ver
vloeiend als hij Engels spreekt en in feite I tegenwoordiger van Zijne Majesteit
behoort hij tot de ..ouderen" van de stam.
Om een wereld, die eigenlijk niet goed
weet hoe zij tegenover deze beweging
behoort te staan, voor te lichten, heeft hij
thans een boek geschreven onder de titel
„Mau Mau and the Kikoejoe" (Uitgave
Methuen Co te Londen), waarin hij er
op wijst dat „landhonger" de voornaamste
drijfveer van de Kikoejoes is.
De Mau Mau-beweging bergt inderdaad
ernstige gevaren in zich, schrijft deze des
kundige. Slaagt men er niet in te ontdek
ken, wie de nieuwe leiders zijn en kan
men hen niet arresteren, dan moet men
rekening houden met de mogelijkheid, dat
de Mau Mau-beweging haar oorspronkelijk
plan een groots opgezette aanval te doen
op de Europese bevolking ten uitvoer zal
brengen.
Dr Leakey wijst de leiders van de Mau
Mau-beweging niet aan en ook doet hij
geen maatregelen aan de hand om de be
weging te onderdrukken. Wel verzekert
hij, dat tal van Kikoejoe-kerken en onaf
hankelijke school-organisaties beslag heb
ben geiegd op terreinen ten behoeve van
honderden aanhangers der Mau Mau en
hieraan voegt hij toe: ..Er is enige reden
te geloven, dat de Mau Mau-beweging op
gang kwam eind 1948 of begin 1949 in ver-
MENTOR BEANTWOORDT VRAGEN
VAN WATER-SLACHTOFFERS
Wie de kosten? Een lezer vraagt, wie de i on vuil geworden vaste vloerbedekking, kan
kosten moet dragen voor de schade aan hel Mentor vertellen, dat deze niet geheel be
hoeft te worden afgeschreven. Uu kunt die
dragen
huis door de overstroming. En wie de kos
ten van het herstel van uit de muur geval
len kalk, los gespoelde tegels en behang.
Wel, hier is sprake van overmacht. Daar
uit volgt, dat de reparatiekosten voor re
kening zijn van de eigenaar. Het kan zijn,
dat de kosten van het behang wél voor re
kening van de huurders komen!
Niet de brandverzekering. Het bleek Men
tor, dat er mensen zijn. die denken, dat de
brandverzekering schade door het water
aangericht, zou moeten betalen. Dat 6taat
immers in de polis, zeggen ze. Maar dat is
toch niet juist. Want de brandverzekering
moet alleen de schade betalen, die door
bluswater werd aangericht en niet die
door overstroming of bijvoorbeeld een ge
sprongen waterleiding. Behalve natuurlijk
als de getroffene in het bezit was van een
polis, die zulke risico's dekt!
Niet weg. Aan de lezeres, die vroeg naar
de door het overstromingswater totaal nat
laten stomen (reinigen) en drogen. Het is
wel noodzakelijk nat geworden vloerbedek
king (ook zeil) op te nemen cn zowel de
vloer als de achterzijde van de vloerbedek
king goed te laten drogen. Anders gaat de
zaak rotten of komt er schimmel onder.
De olie, In sommige huizen is met het wa
ter ook scheeps-olie binnengekomen, waar
door meubelstoffen en vloerbedekking vet
werden. Is er een lezer, die een goed advies
heeft om die olievettigheid te verwijderen?
Neen, Wanneer een alleenstaande vrouw,
die alles kwijt is, in de stad zusters heeft
wonen, zijn die zusters dan verplicht haar
een kamer af te staan als ze die over heb
ben? Neen, wettelijk zijn die zusters daartoe
niet verplicht! Tenzij natuurlijk de volks
huisvesting woonruimte zou vorderen. Maar
dat gaat niet. op erg korte termijn. Alleen
begrijpt Mentor niet, waarom in zo'n geval
zoiets niet vrijwillig kan gebeuren.
Advies. Iemand belde Mentor op (hartelijk
dank!) en vroeg hem: wilt u in uw rubriek
het volgende advies geven aan lezers wier
huis onder water liep? Als ze gaan droog
stoken. zal dit alleen succes hebben wan
neer er gestookt wordt met elle ramen
open. Anders helpt het droogstoken niets.
Het vocht of liever het tot stoóm omge
zette water, moet kunnen verdwijnen. An
ders blijft het binnen en condenseert weer
op ramen, muren en meubelen.
En het tweede advies was: laat nette
meubelen niet te snel drogen vooral niet
pal bü een kachel, want dan wqrdt het
kromtrekken bevorderd. Beter buiten in de
wind loaten drogen.
Aan lezers. Alhoewel huishoudelijke zaken
en zo in feite buiten de rubriek vallen, wil
Mentor, gezien de ramp, lezers, die advies
willen hebben over reparatie, drogen etc..
gaarne helpen. Niet dat Mentor daar alle
maal verstand van heeft, maar er zijn weer
anderen, die dat wél hebben. Die laalsten
mogen zich ook aan Mentor opgeven.
MENTOR.
stadsrechten te verlenen aan Nairobi.
Het staat als een paal boven water, dat,
toen de berichten omtrent het besluit Nai
robi tot stad te verkiaren, bekend werden,
enige Kikoejoe-agitators, van wie de mees-
tcn vroeger lid waren van de sedertdien
verboden Centrale Bond van Kenya, het
fantastisch verhaal begonnen te versprei
den, dal, wanneer Nairobi een stad werd,
daarmede gepaard zou gaan, dat de Britse
autoriteiten „nog meer land van de Ki
koejoes zouden stelen". Aangezien de leuze
„redt de grond" een strijdkreet is, in staal
de mensen meer in beroering te brengen
dan enig andere leuze, was het niet te ver
wonderen, dat een aantal mensen, in hel
bijzonder degenen, die toch al sterke grie
ven hadden in verband met grond-kwes
ties, te hoop liepen".
„Doodt de blanken!"
T"\E HANDIG opgezette beweging had
aanvankelijk ten doel de blanken te
doden, volgens dr Leakey, maar de anti
christelijke organisatoren verloren twee
factoren uil het oog: In de eerste plaats
begingen de districtsvertegenwoordigers
van de Mau Mau-leiders de flater de echte
Christenen onder de Kikoejoes te dwin
gen de Mau Mau-eed af te leggen en
deze lieden snelden naar de politie om het
hele geval aan te geven. Een tweede fout
werd gemaakt doordat de leiders de oude
leden van de Kikoejoestam. die zich her
innerden welke gewoonten vroeger wer
den gevolgd wanneer een eed moest wor
den afgelegd, tegen zich in het harnas joe
gen door hen te dwingen de Mau Mau-eed
af te leggen en ook deze heren draafden
naar de politie.
Op die manier kwamen de autoriteiten
er achter wat er aan de hand was en hierop
begon een vervolging tegen degenen, die
leiding hadden gègeven of deelgenomen
hadden aan de plechtige eedsaflegging van
de Mau Mau. Toen het vorige jaar Septem
ber de noodtoestand werd afgekondigd,
werden velen van de krachtigste leiders
van de beweging gearresteerd, maar, aldus
zegt dr Leakey, onmiddellijk nam men in
de beweging stappen om nieuwe leiders en
plaatsvervangers aan te wijzen.
Dr Leakey geeft grif toe, dat de Ki
koejoes grieven hebben. Tengevolge van
snelle toeneming van de bevolking is het
stamland van de Kikoejoes overbevolkt.
De meeste Kikoejoes zouden er verreweg
de voorkeur aan geven zich vollëbmen aan
de landbouw te wijden, maar er zijn er
ook, die ten dele stadsbewoners zijn ge
worden en die geheel stedelingen zouden
willen zijn. Hierbij komt, dat nu de stam-
gewoonten toch niet meer kunnen worden
gehandhaafd, ze zekerheid wensen: voor
hun kinderen verlangen ze goed onderwijs
en voor zich en de hunnen de middelen
om de dingen te kunnen kopen, welke de
blanken hen hebben leren gebruiken.
Tegelijkertijd echter weerlegt dr Leakey
de aantijging, dat de blanken de Kikoejoes
land afhandig zouden hebben gemaakt. De
Mau Mau-leiders, zegt hij. maken de men
sen opzettelijk diets, dat de rijke, vrucht
bare .Witte Hooglanden", waar tegenwoor
dig Europeanen wonen, van de Kikoejoe
stam zijn gestolen. Het grootste deel van
die Witte Hooglanden, zegt hij, is nooit
Kikoejoe-gebied geweest, maar behoorde,
indien het al iemands bezit was. toe aan
de stam der Masai's, een mededinger van
de Kikoejoe stam. en de Masais droegen
het bij een verdrag over aan de Europea
nen.
Het vraagstuk van de Kikoejoes vertoont
grote gelijkenis met dergelijke problemen,
welke zich tegenwoordig in vele andere
delen van Afrika voordoen.
Landhonger
/^EZIEN van dit standpunt is het boek
van dr Leakey van grote betekenis,
ook voor vraagstukken, welke zich ver
buiten de grenzen van Kenya voordoen.
Dr Leakey toont duidelijk aan, dat met de
komst van de blanken en door de breuk
met allerlei stamgewoonlen, het leven van
de Kikoejoes volslagen is veranderd; de
Europeanen hebben evenwel ook voordelen
meegebracht, o.a. verbetering van de ge
zondheidstoestand en de hygiëne, hetgeen
een snelle aanwas van de bevolking ten
gevolge heeft gehad; niet langer behoeven
de stamgenoten te vrezen voor hongers
nood, de landbouwmethoden zijn aanmer
kelijk verbeterd en er is een eind gekomen
aan de eeuwige strijd met de Masais.
Teneinde tegemoet te komen aan bestaan
de grieven en het pad te effenen voor vrede
en vooruitgang voor blank en bruin, doet
dr Leakey de volgende maatregelen aan
de hand:
le. Er behoort land te worden gevonden
om tegemoet te komen aan de „wettige be
hoeften" van de Kikoejoestam. De schrij
ver meent, dal er in Kenya nog genoeg
grond braak ligt, waarvan een dankbaar
gebruik zou kunnen worden gemaakt. Er
dient ook een oplossing te worden gevon
den voor de vele duizenden Kikoejoe-ee-
zinnen, die thans in primitieve onderko
mens in de bossen of op boerderijen van
Europeanen verblijven;
2e. Het vraagstuk van het groot aantal
geboorten dient onder het oog te worden
gezien;
3e. Het verlangen naar onderwijs volgt
bij de Kikoejoes onmiddellijk op de eis
voor meer grond en houdt daarmede ten
nauwste verband. Het is nodig meer aan
dacht te geven aan het technisch onder
richt, maar het is nog meer noaig de na
druk te leggen op karaktervorming;
4e. De Kikoejoes zijn van nature gods
dienstig en alle missies en waarachtige
Christenen in Oost-Afrika ijveren om de
Afrikaners terug te winnen voor een een
voudig Christendom;
5e. Het vraagstuk van de kleurbarriére
dient onder het oog te worden gezien en
tegellik hiermede het vraagstuk van ver
schil in arbeidsloon, dat thans is gebaseerd
op kleur en ras en niet op bekwaamheid.
