„LUCTOR ET EMERGO" Hoe liet verjaagde water wraak nam Zuiaar geteisterde gebieden liggen omgeslagen BINNENGEKOMEN GIFTEN thans de leuze van heel ons volh ZWARE TERUGSLAG IN DE OPGANG HAAGSCHE COURANT Dinsdag 3 FeEruarï 1953 Pagina S VLUCHT BOVEN VERDRONKEN LAND l (Van een onzer verslaggevers) LJET verjaagde water heeft wraak genomen. Midden in een orkaan-nacht is het brul lend teruggekomen en heeft het opnieuw bezit genomen van de gebieden, waar het door zwoegende, onverzettelijke Nederlanders was uitgejaagd in een strijd op leven en dood. Zonder zich te storen aan alle overwinningsvreugde van zijn tegenstanders heeft het zijn monsterachtige onberekenbaarheid getoond en opnieuw dood en ellende gebracht aan een groot deel van ons land. De mens is teruggedrongen in zijn positie van nietige speelbal der elementen en in de overstroomde gebieden van Zuid-Holland, Zeeland en Noord-Brabant klinkt momenteel alleen het lugubere zege-rumoer van Hol lands erfvijand. Van een vliegtuig uit hebben wij het resultaat van de overstromingen gezien en ergens hoog in de lucht boven die ontzettende watermassa's hebben wij eens te meer ingezien hoe betrekkelijk tenslotte al onze zegepralen zijn. Diep onder de in druk van al die intens-tragische gebeurtenissen, die zich in zo betrekkelijk korte tijd over de gebieden beneden ons hadden voltrokken, hebben wij omlaag gestaard zonder een woord te zeggen. En toen wij tenslotte, na onze vliegtocht boven de rampgebieden, op het vliegveld Valkenburg uit de „De Havilland-Domini" van de Koninklijke Lucht macht stapten, was het, alsof die ene stem namens ons allen klonk. De stem, die zacht opmerkte: „Hoe krijgen ze ooit al dat water er weer uit?" Dui. als tloor een weggevreten bulldozer Wie de Noordzeekust van boven af bezietkrijgt de indruk, dat er een enorme bulldozer aan het werk is geweest, die •precies langs een liniaal van Noord naar Zuid een enorme hap duinen uit onze natuurlijke zeewering heeft weggevreten. Nu lijkt de zee een rustig onschuldig diertje, dat vriendelijk ruisend ook eens een kijkje komt nemen naar de verwoestin gen die zijn aangericht. Maar het is datzelfde onschuldig- ruisende wezen, dat zich enkele dagen geleden als een vraat zuchtig monster op die duinen heeft geworpen, uit de oorlog overgebleven bunkers, die te zwaar waren gebouwd om zo maar even te slopen als kaartenhuisjes in elkaar heeft laten storten, stukken beton en basaltkeien heeft weggezogen alsof het dingen zonder enig soortelijk gewicht waren en terloops enkele schepen bij Scheveningen en Terheyden op het strand heeft gezet, alsof het lucifersdoosjes waren. Mensen en vee op de dijken Maar dat is allemaal nog maar een kleinigheid, vergeleken bij het geen ten Zuiden van de Water weg te zien is. Goed, de schade aan de kust is enorm en wie de slag hier heeft moeten opvangen, zal er zeker eveneens door z0n geschokt als alle andere slachtoffers, waar dan ook. Maar het is niet weg te cijferen, dat de grote klappen, nog grotere klappen elders zijn gevallen. Daar voor zijn Voorne en Goeree de zichtbare bewijzen. Plaatsen waar eens mensen woonden en gelukkig waren, velden waar vruchtbare gewassen de grond uit schoten en weilanden, waar koeien rustig grazend rondliepen zijn plotseling herschapen in grote meren, waar hier en daar een groepje bomen of een boerenschuur uit oprijst. En waar de wegen iets hoger la gen, zodat zij niet helemaal door het water overspoeld werden, lig gen nu lange, vettig-grijze glibber- banen, zo nu en dan onderbroken op plaatsen, waar het water een heel stuk van de dijk domweg op zij heeft gedrukt. Het is een triest gezicht, het angstig bijeengedreven vee op de stukken intact geble ven dijk te zien staan, zielig-gela- ten zijn verder lot afwachtend... Verdronken Noord-Beveland Er ging een schok van ontroe ring door ons kleine kistje, toen wij mensen zagen. Mensen, die eindelijk na lange uren angstig wachten een rubberboot, die door vliegtuigen van Lucht macht, Marine en K.L.M. in grote hoeveelheden worden gedropt bo ven de rampgebieden, hadden kun nen bemachtigen en nu, met vrij wel niets anders dan de herinne ring aan een angstwekkend avon tuur, als een klont ellende langs de daken van wat eens hun huizen waren, voeren. Op weg naar een plaats, vanwaar men hen zou kunnen vervoeren naar een warm bed en een beetje rust. Want Noord-Beveland, hun kleine stukje vaderland, is verdronken. Dit eiland is in derdaad wel een van de ergst getroffen gebieden. Het is een grote watermassa, waarboven uit de daken steken als om aan te geven, dat hier toch heus mensen hebben gewoond. Mensen, die nu in motorsloe pen en de kleine felgele rub berboten worden geëvacueerd en een laatste, moedeloze blik werpen op een klein kerkje, dat iets hoger was gebouwd en daarom nu als een dwaas ach- terblijfsel van een vroegere tijd boven de grauwe golven uitsteekt. Hier en daar ligt nog een stuk dijk boven water uit en wie een bijzonder goed voorstellingsvermo gen bezit, zou zich wellicht de om trekken van dit kleine Zeeuwse stukje grond voor de geest kun nen toveren. Maar wie daarover niet beschikt komt niet verder dan tot een ruwe schets, die nooit klaar komt omdat men tenslotte niet meer weet, naar welke kant van de rode daken men nu het verdere verloop van de dijk moet denken. Noord-Beveland is onder gegaan in deze gigantische slag, waarin het water voor de zoveel ste maal weer eens overwinnaar is geweest. Walcheren* oude vijand terug Walcheren, nauwelijks hersteld van de zware oorlogswonden, heeft zjjn oude vijand wel weer zeer spoedig teruggezien. Een deel van „Zeelands tuin'' is opnieuw een I prooi van de golven geworden. I Toch was het hier, dat wij ook een j symbool van de onverzettelijkheid van de Zeeuwen hebben gezien. Op dat stuk van het eiland, dat ge- spaard is gebleven voor deze ramp, draaiden de molens alsof er niets aan de hand was en de kinderen op het pleintje van een dorpsschool juichten ons vrolijk toe. toen wy laag een cirkeltje draaiden boven dit stukje normaal leven in deze poel van ellende. En in de vro lijke armzwaaien en de juichkre ten van deze kleine Zeeuwen lag toch iets besloten van het aloude „Luctqr et Emergo". Zo goed als dat in Vlissingen te zien was. waar in alle straten volop werd gewerkt om hulp aan het andere deel van het eiland te verlenen. Veerboot in de polder Over de Westerschelde vliegend heeft men twee rampgebieden links en rechts van zich. "Rechts het gebied van Zeeuws Vlaanderen voorbij Ter neuzen, dat zelf een vrij droge indruk maakte, maar waar omheen de polders alle vol zijn ge lopen. Overstekend naar Zuid- Beveland krijgt men weer datzelf de gevoel hoe het mogelijk is, dat Zo ziet Duiveland er uit de lucht uit: een eindeloze watervlakte met hier en daar een rijtje huizen er bovenuit stekend. Luchtopname A.N.PJ dat rustige water daar beneden zulke vreselijke verwoestingen heeft kunnen aanrichten. Maar een enorm gat in de zee dijk tussen EUewoutsdyk en Baar land en een door dat gat ergens midden in de (overstroomde) pol der geworpen veerboot liggen daar als bewyzen. Waar eens de trein reed, die Walcheren en Zuid-Beveland met de rest van Nederland verbond, zwoegen zich nu kleine, taaie Dukw's met materiaal en andere hulpmiddelen voor de getroffenen door het water. Van spoorwegver voer zal voorlopig geen sprake kunnen zijn, want al zou het water morgen verdwenen zijn, dan nog zal het lange tijd duren voor de schade aan de onderspoelde spoor dijk is hersteld. Hoe komt dal water weg Het is moeilijk op een tocht als deze nog te geloven in het .,lk worstel en kom boven". Waar men kijkt is water, op Zuid-Beveland. op Schouwen en Duiveland, op Tholen. En overal datzelfde trieste beeld van verloren gegane bezittin gen, van vee op dyken en helaas ook nog steeds van mensen op kleine droge stukken, in angstige afwachting van hun redding. Soms heeft het water al iets van zijn geheimen prys gegeven en is het al weer zover gezakt, dat een vernietigd huis te zien komt ol een aantal verdronken dieren. In het Zuidwest Brabantse land zoekt men ook tevergeefs naar herkenningspunten. De kaart geeft aan welke namen men aan een aantal, als in panische schrik bij- eengevluchte rode daken moet geven, maar dat is vaak alles. En hetzelfde beeld blijft het landschap beheersen, over Flakkee, de Hoek- sche Waard, Beyerland. Ergens slaat een schoolgebouw, waar nog. 17EN onzer verslaggevers ■*-' is gistermiddag met een vliegtuig van de Lucht macht op Valkenburg opge stegen en heeft een vlucht boven de rampgebieden ge maakt. (n bijgaand artikel geeft hij zijn indrukken 'weer, vertelt hij wat hij zag van de verdronken landen, van de mensen, die nog steeds niet in veiligheid wa ren en van het vee, dat op de dijken is bijeengedreven en door het water is om ringd. Op dat ene woordje komen tenslotte alle indruk ken steeds weer neer: wa ter, water, water J honderden vluchtelingen op hun redding wachten, de hemel prijzend voor het feit, dat zij voorlopig ge borgen zijn, maar niet eerder ge rust, voor zij werkelijk vaste grond onder de voeten zullen heb ben... Het is bijna een verademing als Pernis en daarachter Vlaar- dingen zichtbaar worden. Het zonnetje geeft alles beneden een extra fleur en daardoor lijkt het een paradijs na alle beklemmende narigheid die men zo juist heeft gezien. En toch is ook dit niets anders dan het normale leven, dat ook zij. die thans alles verloren hebben, nog op redding wach ten of ergens in rubberbootjes zwalken, tot. voor enkele dagen hebben gekend. Ergens in het begin van dit lerhaal schreven wij: „Hoe krij gen ze dat water er ooit weer uit f" Het nuchtere Hollandse verstand, dat zich door deze ellende hoog stens even laat beïnvloeden en nu al weer aan het plannen maken is, fluistert ons in, dat dat zeker zal gebeuren. Wij twijfelen er niet aanhet water zal ook al is het nu nog heer en meester opnieuw verjaagd worden. Weer zullen mensenhanden dijken dichten, polders droogmolen en verwoestin gen herstellen. Maar bij de ramp zalige geschiedenissen, die de Hol landse vaders geslacht na geslacht aan hun kinderen zullen vertellen hen te waarschuwen voor het water, die onberekenbare, nooit te vertrouwen medespeler, zal een nieuwe verschrikkelijke ge beurtenis op de eerste plaats komen: de overstroming van Februari 19SS.' Buitenlandse deelneming Bij Hare Majesteit de Koningin en bij de Nederlandse reg'ering ko men uit alle delen van de wereld betuigingen van deelneming binnen met de ramp, welke ons land heeft getroffen. Er kwamen o.m. telegrammen van de secretaris-generaal der V.N., Trygve Lie, de eerste minister van Nieuw-Zeeland. Sidney Holland, president Eisenhower van de Ver. Staten, de Italiaanse minister-pre sident, de Gasperi, de regerings raad van de Nederlandse Antillen, de Zwitserse Bondspresident. Ko ning Frederik van Denemarken, de Deense minister van Buitenlandse Zaken Kraft, Zijne Heiligheid Paus Pius XII. Koning Haakon van Noorwegen, Groothertogin Char lotte van Luxemburg, president Auriol van Frankrijk, de gouver neur van Suriname, mr. J. Klaa- sesz, de Franse premier, René Mayer, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken. Foster Dulles, de Finse president, de Luxemburgse minister-president Dupong, de secretaris-generaal van Benelux, mr. dr. Jaspar. de Cana dese premier. Louis Saint-Laurent en vele anderen. Hedenmorgen werden nog betui gingen van deelneming ontvangen van Koning Boudewijn van België, de Ierse premier, de Valera en de zaakgelastigde van Pakistan. Persoonlijke deelneming kwamen o-a. betuigen: de ambassadeurs van de Ver. Staten, Canada, de Sovjet- Unie en India, de Britse zaakgelas tigde. de waarnemend Hoge Com missaris van Indonesië, de Pause lijke Internuntius en de gezanten van Venezuela. Peru. Columbia. Finland, Italië. Israël, Turkije. Denemarken, Noorwegen. Spanje, Ierland, etc. De Finse gezant heeft zijn eigen auto met chauffeur ter beschikking gesteld van de hulpverlening. De wnd. Hoge Commissaris van Indo nesië bood het Indonesische stu dentenhuis in Den Haag aan voor onderbrenging van evacué's. Militaire hulp uit buitenland Behalve hulp aan de burger bevolking ontvangt ons land thans ook steeds krachtiger militaire hulp uit het buitenland. Vijftien landingsvaartuigen en zeven motorbarkassen met Engelse en Belgische bemanningen zijn uit West-Duitsland in ons land aan gekomen. Zes Amerikaanse hef- schroefvliegtuïgen uit Frankfurt i zijn op Gilze-Rijen gearriveerd. Een Amerikaanse afdeling van het NATO-hoofdkwartier te Fontaine- bleau is op weg om de telefoon- en telegraafverbindingen tussen Den Haag en Antwerpen te herstellen. Achttien Amerikaanse hefschroef- vliegtuigen zijn in Antwerpen ge- stationneerd. Tien Britse helicop ters zijn op Gilze-Rijen geland. In Den Bosch is een trein met 300.000 zandzakken en 20.000 schoppen van het Amerikaanse leger in Duits land aangekomen. Te Bergen op Zoom zijn twee compagnies Franse genietroepen aangekomen. Via Venlo is een hulptrein met Ameri kaanse genietroepen gearriveerd. Het Amerikaanse leger in Duits land heeft bovendien ducks, helicopters, vlotten, rubberboten, verkenningsvliegtuigen, verband middelen en waterzuiveringsinstal laties gezonden. Het Britse Rijn- leger heeft twee genieregimenten aangeboden. Engeland heeft voorts aanbieding gedaan van een groep tactische luchtstrijdkrachten en medische troepen met volledige uitrusting. Voorts bulldozers, e.d. De Canadese infanterie-brigade te Hannover heeft aangeboden drie afdelingen genie te zenden met materiaal. Wij maken melding van de volgende binnengekomen giften: Rotterdamsche Lloyd 20.000 gulden, Unilever 250.000 gulden, Nederlandse Bioscoopbond en Bio-vacantieoord 100.000 gulden, Directie Hoogovens 50.000 gulden, Al gemene Nederlandse Bouwbedrijfsbond 10.000 gulden, N.V. Philips Gloeilampenfabrieken 100.000 gulden, Algemene Kunstzijde Unie 100.000 gulden. Een onbe kende te Amsterdam 100.000 gulden, Maandagbeurs te Rotterdam (collecte) 68.750 gulden, Twentse Textiel industrie 650.000 gulden, Christelijk Nationaal Vak verbond en aangesloten verenigingen 80.000 gulden. Het dorp Blankenham met 532 inwoners bracht 5.519 gulden bijeen, Utingeradeel in Friesland met 5200 in woners bracht 37.400 gulden op, Kuinre met 930 inwo ners bracht 14.000 gulden bij elkaar, de bloembollen- bedrijven te Sassenheim zamelden 53.000 gulden in, de collecte in Aalsmeer leverde 54.364 op, in het grensge- biel Elten (vroeger Duitsland) werd 1742 gulden op gehaald en een vrachtwagen met goederen, de Wereld raad van Kerken stuurde uit Genève 6000 Zwitserse francs. Talrijke bedrijven gaan vrijwillig overwerken. In andere bedrijven wordt een dagloon afgestaan. In som mige bedrijven een uurloon. Materiële hulp wordt veel bedrijfstaksgewijze geboden. Zo voor de kruideniers, de apothekers, etc. Bij Van der Heem staat het personeel een dag loon af. Dit bedrag wordt door de directie verdubbeld. De Canadese ambassadeur schonk een belangrijke per soonlijke gift. Nationaal Rampenfonds, Den Haag Giro 9575 Radiorede minister-president Drees De minister-president dr. W. Drees heeft gisteravond de volgende radiorede gehouden: „Waarde luisteraars. Twee dagen lang heeft een beangstigend aanzwellende stroom van berichten ons doen beseffen, welk een ramp over Nederland is gekomen door het samentreffen van een springvloed en van een orkaan uit ongunstige richting. Ik behoef u de droevige bijzonderheden niet opnieuw te schetsen. Het zal allen duidelijk zijn ge worden, dat heel onze Westkust, van Texel tot Zeeuws-Vlaanderen, geteisterd is, en dat in het bijzonder de Zeeuwse en Zuidhollandse Eilanden, West-Brabant en ook enkele delen van het vasteland van Zuid-Holland zwaar getroffen zijn. Groot zijn helaas de verliezen aan mensenlevens. De volle omvang daarvan is nog niet bekend, maar zeker zijn honderden omgekomen. Daaronder velen bij pogingen om anderen te redden. Wij herdenken hen met diepe eerbied en onze gevoelens van mede leven gaan uit naar de nabestaanden van hen, die slachtoffer werden van het water geweld. Op het dak van hun huis zittend zwaaien deze mensen op Walche ren met de Nederlandse vlag naar het vliegtuig. Zouden zij nog op tpd bereikt kunnen worden f Beklemmende gedachten Er is veel geleden. Ook door die ontsnapt zijn aan de dood in de golven. Het is een beklemmende gedachte hoevelen alles hebben moeten prijsgeven, die. na uren op zolders of zelfs op de daken temid den van de woedende storm, ten slotte. op het nippertje slechts, het vege lijf hebben kunnen redden. Nog beklemmender is het feit. dat anderen wellicht nu nog in angstige afwachting uitzien of red ding komt opdagen. Met alle mid delen van de moderne techniek wordt het menselijk mogelijke ge daan om hen op te sporen, te be reiken en te redden. Maar reeds staan in de overstroomde gebieden weer talloze boerderijen en huizen verlaten als eens op Walcheren en in de Wieringermeer. Wij weten niet wat ervan zal blijven staan. En wij weten nog niet bij benadering, hoe groot de schade tenslotte zal blijken te zijn. maar. Maar zeker is: zij is buiten gewoon ernstig. Het gebeurde bete. kent een zware terugslag in de op gang van ons volk na de oorlog. Een opgang, die zich juist duide lijker begon af te tekenen. Alle krachten inspannen Verheugend temidden van deze ellende is de geest waarmee ons volk dit alles tegemoet treedt en de daadwerkelijke sympathie die wij van alle zijden ook uit. de Overzeese Rijksdelen eij^uit het buitenland mogen ondervinden. Het ging en gaat er voor het ogenblik in de eerste plaats om mensen in veiligheid te brengen, onderdak en verdere hulp te ver schaffen. En daarnaast alle krachten in te spannen waar nog afweer van het water mogelijk is en waar vee en voorraden kunnen worden gebor gen. Uit de berichten zult gij, vertrouw ik. hebben begrepen dat gemeente lijke-. provinciale en rijksorganen zich daarvoor onmiddellijk tenvolle hebben ingezet. Prachtig is daar naast de geestdriftige bereidwillig heid van zeer velen, om zich per soonlijk voor alle arbeid en alle steunverlening beschikbaar te stel len. Prachtig ook de krachtdadige medewerking van vele organisa ties. Overstelpend zijn de toezeg gingen en aanbiedingen van mede werking die ons toestromen. Er zal in deze gehandeld worden in nauw overleg tussen de Regering en het Nationale Rampenfonds dat de particuliere steun bundelt. Interdepartementale commissie Van regeringswege is een inter departementale commissie ingesteld die de werkzaamheden van de ver schillende Rijksorganen coördi neert en het contact met het Ram penfonds zal onderhouden. In de Staten-Generaal hoop ik morgen nadere mededelingen te doen over de toestand en over de verdere voornemens ten aanzien van de hulpverlening, de financie ring van het herstel en de voor de giften te verlenen belastingfaeili- teiten enzovoorts. Thans moet ik mij bepalen tot een zeer kort algemeen woord. Maar de betrokenen kunnen re kenen op een krachtige aanpak waarbij de Regering zich gesteund weet door u allen. Ons volk heeft in de worsteling met het water, dat in menig opzicht onze vriend is maar telkens ook weer een ons be dreigende vijand, voor het ogenblik een ernstige nederlaag geleden. Wij weten echter dat het op den duur in de worsteling telkens weel de overhand weet te verkrijgen en dat ons land daarbij is gegroeid en sterker geworden. „Ik worstel en kom boven!" De wapenspreuk van de provin cie Zeeland, nu weer een van de ergste noodgebieden, is „Luctor et Emergo". „Ik worstel en kom bo ven". Boven uit de zee. De medede lingen die ons van alle kanten be reiken getuigen, hoezeer dit woord thans weer de leuze is van heel ons volk. De tijding omtrent het ongeluk dat aan zovele landgenoten over komen is en dat zyn weerslag heeft op onze algemene toestand heeft bij velen de beste karaktereigen schappen aan de dag doen treden. Er is een vaste wil om gezamen lijk de slachtoffers te helpen, om gezamenlijk weer de dijk te slui- te herstellen. Bljjve deze wil u allen bezielen als ook verder op uw me dewerking en uw offervaardigheid een beroep wordt gedaan. Marine en Luchtmaeht in actie De Koninklijke Marine heeft thans 122 motorvaartuigen. 10 sloepen en een groot aantal rub berboten ingeschakeld by het reddingswerk. Hierbij zijn 7 mijnenvegers, die hedennacht om 24.00 uur uit Den Helder over zee zijn vertrokken. Van Duitsland uit zijn naar ons land onderweg 13 landingsvaartuigen en 3 motor barkassen van het Britse Rijn-flot tielje. Hierbij hebben zich 4 motor vaartuigen van de Belgische marine aangesloten. De Marine luchtvaartdienst is tot hedennacht 24.00 uur doorgegaan met het af werpen van rubberboten en voed sel o.a. bij Zierikzee en Middel- harnis. De helicopter van de Marineluchtvaartdienst heeft tot nu toe 45 mensen uit benarde posi ties gered. De Sea-otters brachten geisoleerde gewonden naar Val kenburg. Het reddingswerk met vliegtuigen wordt ook heden op volle kracht voortgezet Geen Commandotroepen omgekomen De commandant, van de comman do troepen Roosendaal verzoekt ons mede te delen dat berichten waar in melding wordt gemaakt van het omkomen van mannen van zijn ten en wat verwoest werd opnieuw onderdeel beslist onwaar zijn.

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 3