Eerste contact met Schouwen
en Duiveland:
Toestand zeer kritiek
Zuidland: chaos van
redders en geredden
Spanning omtrent
nadere berichten
In België: 15 doden,
schade zeer groot
Te moe om
te kijken
Tot overmaat van ramp
de weg onbruikbaar
Alleen de markt in
Zuidland droog
HET VRIJE VOLK MAANDAG 2 FEBRUARI 1953 PAGINA 5
(Van onze verslaggevers)
Op het ogenblik, dat we dit schrijven. Maandagmiddag, zijn wij niet hij machte
u te vertellen, hoe ontstellend de ramp wel is, die Zeeland en de Zuidhollandse
eilanden heeft getroffen. Nog altijd zijn er op de kaart zwarte plekken, die voor
ons niet anders zijn dan een groot vraagteken.
Met Schouwen en Duiveland is zojuist het eerste contact tot stand ge
komen. Het is niet anders dan een radio-telefonisch bericht door de kustwacht van
Westerschouwen geseind aan radio-Srheveningen. Het bevat de boodschap:
Dijken op verschillende plaatsen doorgebroken. Toestand zeer kritiek. Hulp
verzocht namens burgemeester."
Vlak daarop seinde de kustwacht van esterschouwen. die daarbij gebruik maakte van
de radio-installatie van een gestrand Fins schip: ..Tien tot veertien doden in Burgh.
Achttien doden in Zierikzee. Ook op de rest van het eiland zijn doden gemeld. Situatie
betrekkelijk hopeloos".
Sedert het begin van de watersnood is dit het eerste teken,
dat van Schouwen ontvangen is. Slechts drie inwoners van
Ouwerkerk. die reeds gisteren in Yerseke zijn aangekomen,
konden mondeling enkele inlichtingen geven. Die inlichtingen
waren: „Onze eigen polder is geheel overspoeld." Van Yerseke
uit tracht men met boten het eiland te bereiken om poolshoogte
te nemen. Wij wachten met angst de nieuwe berichten af.
Behalve de grote onzekerheid over Schouwen en Duiveland,
zijn er nog tientallen Zeeuwse en Zuidhollandse dorpen, waar
van wij niet weten, hoe het er mee staat. Wij kunnen slechts
het laatste nieuws melden dat ons heeft bereikt.
Het eiland Rozenburg staat
voor 70 procent onder water, De kom
van het dorp is echter droog. In de
dijk langs de Nieuwe Waterweg zijn
twee gaten geslagen van 60 en 40
meter breed. De bevolking is geëva
cueerd en dat is goed verlopen.
Op Beierland is de toestand ramp
zalig. In 's-Gravendcel zijn reeds 55
slachtoffers te betreuren. Honderden
mensen schuilen bijeen op de boven
verdieping van een school, waar zij
op elkaar gepakt het zakken van het
water afwachten.
In de nacht van Zondag op Maan
dag, omstreeks een uur, zijn bij
's-Gravendeel wederom twee dijken
onder de kracht van het water be
zweken. Het dorp zal voor het eerst
te bereiken zijn wanneer het water
gevallen is Men hoopt, dan de men
sen naar de Ahoy-hallen in Rotter
dam te kunnen overbrengen.
Behalve het grote aantal slacht
offers meldt men uit 's-Gravendeel.
dat velen bewusteloos raken door de
koiide. De pontonniers leveren hier
een waar gevecht en trachten te hel
pen wat ze kunnen.
Hoge waterstand
De verbindingsweg tussen Rotter
dam en Oostvoorne is nog intact.
Maar de toestand op Voorne en
Putten wordt van uur tot uur
slechter. Vanmorgen vroeg stroomde
het water verder het land in met on
verminderde kracht.
Het bereikte zulk een hoge stand,
dat het bij Heenvliet over de dijk
heen stroomde, zonder dat deze brak.
Bewoners en vee uit de achtergele
gen poldergebieden hadden zich
reeds tevoren in beweging gezet om
het vege lijf te redden.
De Oudenhoornse zeedijk bij Helle-
voetsluis brak echter op drie plaat
sen. Hoewel Oudenhoorn. Abben-
broek, Zuidland en Hellevoetsluis
met man en macht worden geëva
cueerd. bevonden zich hier nog gro
te aantallen mensen en vee in de.
grotendeels in het water staande,
boerderijen. Honderden stuks rund
vee en kleinvee zijn reeds verdron
ken. Hellevoetsluis telt vijf slacht
offers
Van Ouddorp op Goeree is een
radiotelefonisch bericht opgevangen.
Het stadje staat voor de helft "on
der water. De zeedijk heeft een
groot gat en enkele kleine gaten.
Tien huizen zijn geheel verloren ge
gaan. De beschadigingen zijn ontel
baar. Er beslaat geen verbinding
met het overige gedeelte van het
eiland en de vaste wal. Men ver
zocht dringend om een zendappa
raat en deelde mede, dat tot dusver
re één slachtoffer te betreuren valt.
Ontstellend
De toestand in Stellendam dat fn
de smalle hals tussen Goeree en
Overflakkee ligt, is ontstellend. De
gemeente staat vrijwel geheel onder
water. Er heerst een noodtoestand.
Men heeft getracht de bewoners
van Stellendam zowel als die van
Ouddorp in bootjes naar de dijk te
brengen. Zij hebben dringend be
hoefte aan drinken en voedsel. Stel-
endam heeft naar schatting 40
slachtoffers.
De haven van Goeree is niet meer
te bereiken en slechts van Rot
terdam uit kan men snel hulp bie
den.
De reddingboot van Stellendam
heeft Scheveningen-Radio een
boodschap gezonden waarin het
een groot schip vraagt om de be
volking te evacueren Het ministe
rie van Verkeer en Waterstaat
zal in overleg met de Marine po
gen hulp te bieden.
Op Overflakkee is Middelhar-
nis er het ernstigste aan toe. Er ziin
tien slachtoffers gevallen, maar de
bevolking houdt zich rustig. Melis
sant. Dirksland en Herkingen. dat in
de afgelopen nacht, geëvacueerd is.
zijn er niet zo volkomen wanhopig
als Stellendam aan toe. Urker vissers
zullen pogen van Breskens uit met
hun botters naar Stellendam te va
ren om mensen van de dijk op te
pikken.
Tientallen doden
Vandaag kwam er voor het eerst
bericht van Noor d-B e v e 1 a n d.
dat vrijwel geheel onder water staat.
Er zijn hier tientallen doden te be
treuren. Alleen al in Kortgene zijn
ongeveer 35 slachtoffers. De dorpen
Wissekerke en Camperland bleven
droog. En vermoedelijk een gedeelte
van Colijnsplaat. Maar daarmede
heeft de rest van het eiland geen ver
binding.
Boten met levensmiddelen en zoet
water (er is geen waterleiding op
Noord-Beveland 1 zijn onderwee. Het
eiland vraagt dringend om rubberbo
ten. De veerman van het Katsche
veer heeft met zijn veerboot vanmor
gen het eiland bereikt. Hij zag mets
dan water. De toestand van de dijk
was zeer slecht, deze brokkelde door
de druk van het water af. Van de
bewoners was geen spoor te beken
nen. In het water dreef dood vee en
een deel van de inventaris der boer
derijen.
Z u i d-B e v e 1 a n d is ernstig ge
troffen. De gemeente Kruimngeu
staat geheel onder water en heeft
minstens elf doden te betreuren. In
Kapelle werkt men met duizend man
onafgebroken om de grote dijk van
de Schelde (aan de Zuidkant van
Zuid-Beveland) te behoeden voor
doorbreken. Er is gebrek aan mate
rieel. Hansweert staat ten dele onder
water.
Dank zij het feit, dat de bevolking
van Yerseke dag en nacht in de weer
is geweest, kouden de dijken om dit
dorp worden behouden. Yerseke helpt
thans de inwoners van Kruiningen
met evacueren. Vissersschepen uit
Yerseke maken verkenningstochten
naar Noord-Beveland en Schouwen.
Reeds meer dan 20 schenen zijn uit
gevaren. Ook naar Wolphaertsdijk is
hulp gezonden.
Behalve Kruiningen Is ook Rilland
Bath geïsoleerd. De zeedijken bij
Ellewoutsdijk, Baarland, Kattendijke
en Kruiningen zijn doorgebroken. De
polders staan diep onder water. Men
is begonnen de bevolking te evacueren
naar Goes.
De zuidhoek van het eiland is het
hevigst getroffen. Tussen Baarland
en Hoedekenskerke staat het water
tot aan de kruin van de dijk. die
vijftien gapende gaten telt. De bur
gemeester van Rilland—Bath wordt
vermist. Ook Oudelande telt twee
slachtoffers.
Dijken bezweken
De zeedijken van Walcheren
zijn op verschillende plaatsen bezwe
ken. In de dijk bij Rammekens zijn
forse gaten geslagen. Bij Veere en
Vlissingen is hierdoor de toestand
zeer ernstig. Ook Arnemuiden staat
onder water.
De boulevard van Vlissingen wordt
nog steeds bedreigd. Zes grote gaten
in de dijk maken het gevaar van een
doorbraak niet denkbeeldig. De bou
levard zelf is een troosteloze ruïne.
De straten van de stad zijn niet
anders dan een snel en wild voort
jagende rivier. De hulpverlenings
dienst onder burgemeester
Kolff draait echter op volle toeren.
De Westkappeise zeedijk en de dui
nen bij Oosikapelle hebben harde
klappen gekiegen. Enorme stukken
weiden weggeslagen. Rondom de
dorpen Ritthem, Nieuw- en St. Joos-
land spoelt het water. Tot dusverre
zou Walcheren vijf slachtoffers heb
ben. namelijk drie in Vlissingen en
twee in Veere. In Veere hebben aan
de beroemde kade enkele van de zeer
oude huizen het begeven.
In Zeeuw sc h-V laanderen zijn
de dijken bij Terneuzen, Hoofdplaat,
Hontenisse en Ossenisse doorgebro
ken. Bij Cadzand is de zee over de
sluis geslagen en zijn grote stukken
duin weggespoeld. De oude stad van
Terneuzen staat onder water.
Koosterzande ligt geïsoleerd tus
sen vijf ondergestroomde polders.
Hontenisse vecht om het waterschap
Walsoorden te behouden, maar de
toestand is kritiek. Oost Zeeuwsch-
Vlaanderen is er bovendien ernstig
aan toe door een nieuwe dijkdoor
braak aan de Othene, ten oosten van
Terneuzen. Bij Graauw staan twee
polders onder water en is zeer veel
vee verdronken.
Aangezien het ons onmogelijk was
met Zeeland te telefoneren of eniger
lei andere verbinding tot stand te
brengen met he vele kleine dorpen
die in nood verkeren, is er van de
overige plaatsen nog geen nieuws te
melden.
De heer L. Steinvoorte uit Leeu
warden is door het bestuur van de
KNVB tot lid benoemd van de Tech
nische Commissie, die hiermede dus
voltallig is geworden.
(Van een speciale verslaggever)
De guirlandes van de laatste bruiloft hangen nog in het
zaaltje van het café in Zuidland op het eiland Putten. Maar het
gekleurde papier Is gebroken en verschrompeld, de anders zo
ordelijke cafézaal is veranderd in een plaats, waar overver
moeide mannen slapen met het hoofd op de armen, waar
kinderen in een hoek liggen op wat zakken, waar een vrouw
geluidloos huilt.
De toestand in Zuidland was vannacht chaotisch. Snel was het water
gerezen tot in de onmiddellijke nabijheid van het dorpsplein, waar de
muziektent in het midden ook al in een plas water stond.
Wanhopig is gepoogd het vee te redden. Maar dat dat niet altijd gelukte
bewijzen de bolle koeienkadavers, die spookachtig afsteken tegen het water- i mand kan zover komen,
vlak onder de schaarse vleugjes maanlicht. Dat dat niet altijd gelukte be- I
wijst dat ene dooie koetje op het Dorpsplein, dat gered scheen, maar daar i then man verdween
de laag gelegen huizen te ontruimen.
De weg is soms geblokkeerd door
angstig vee.
Maar in het café is een grote hulp
post ingericht. Het Rode Kruis ver
strekt soep en brood.
Een hese, oververmoeide man door
breekt telkens het geroezemoes met
„attentie". Dan valt er een diepe
stilte.
„Er staan drie paarden langs de
xoeg, die 36 uur geen eten hebben ge
had" Een man verdwijnt snel.
„Er staan zes koeien te wachten
op een boot. Wie?" De bemanning
van een praam vertrekt.
„Er moet een zieke man direct
naar Rotterdam. Wie heeft een
auto!"
In de hoek slapen de mannen van
de rijkspolitie op de hoge stapel bed-
degoed, die uit de huizen werd ge
red.
Een lichtkogel gaat omhoog. Nog
één. Mensen in nood? Een sloep om
geslagen? Niemand weet het. Nie-
van uitputting stierf.
Tot diep in de nacht reden de
trucks met vee over de enige over
gebleven uitweg: de smalle weg
naar Abbenbroek.
Tot vroeg in de ochtend de onge
lukstijding kwam: er is een gat in
de weg geslagen. De auto's kunnen
niet meer komen...
Steeds meer boten echter werden
in het water gelaten en er zijn de
tachementen marine met sloepen,
ducks en ander amphibiematerieel
De Scheveningers zijn er met de
ZUIDLAND is een welvarend dorp, dat in het hart van het
eiland Putten ligt, zuidwestelijk van Rotterdam. Het water, dat
door de geschonden dijken van het eiland naar binnen stroom
de, isoleerde eerst het dorp. Daarna drong het de straten
binnen, en het duurde niet lang of de markt was een van de
zeer weinige plaatsen, waar men nog droogvoets kon gaan.
Daar werd het vee dan ook heen gebracht. De buitenwijken
stonden toen al behoorlijk diep in het water, en wie nog iets
uit zijn huis wilde halen, moest met een bootje gaan.
„Wie heeft Gerrit Voogd gezien?"
j Niemand heeft hem meer gezien Hij
fel gele oliejassen en de redding-1 bleef bij zijn vee toen de sloep hem
boten van loggers.
Maar veel hebben zij in het duis-1
ter niet kunnen uitrichten. Het
bleek te gevaarlijk. Een duck sloeg
om toen hij op een onbekend ob- m M y t
stakel voer. Andere vaartuigen lie-
pen vast of verloren de koers door
de sterke stroom, andere verdwaal
den. Er werd besloten te wachten
tot het daglicht zou komen. Zuid
land stroomde vol met redders en
geredden
Het plaatsje leek in de frontlinie
te liggen. De gehelmde marechaus
sees versterkten die indruk.
Huis ingestort
Bij de molen, een paai
verder, zakte een fc
Niemand keek er
Kleine Wout de Jong, uit
Slikkerveer zes jaar oud
was zó moe, toen hij eindelijk
na vele omzwervingen in de
ivarme Ahoy-hal te Rotterdam
terechtgekomen was, dat hij
niet eens meer belangstelling
voor de fotograaf met zijn
zwarte kastje kon opbrengen.
Hij bleef lusteloos over de ta
fel hangen, met die verbouwe
reerde berusting in de ogen,
die ieder kind. dat plotseling
uit zijn vertrouwde omgeving
weggerukt wordt, bevangt.
klein slachtoffertje van de
grote nood. die Nederland teis
tert. Een van de velen, die
hulp nodig hebben óók uw
hulp!
kwam halen. Waar hij later was
weet niemand. Misschien is hij toch
nog weggebracht Misschien kwam
hij om in het snelstromende water
toen hij voer ging halen voor zijn
vee.
Een angstige .nacht is weer voorbij
De hulp wordt doeltreffender. Lange
colonnes vrachtwagens rijden af en
aan. Bij het Voomse kanaal schep
pen honderden vrijwilligers zand in
zakken om de gaten te dichten, of
om verdere afbraak te voorkomen.
Het eiland Voorne zelf is vrij van
water gebleven. Wel zijn alle toe
gangswegen naar Hellevoetsluis ka
potgeslagen en is de sluis bijna ver
nield
Die kant heeft het tenminste kun
nen klaren. Maar alle mannen en
wagens van Voorne gaan naar de on
afzienbare watervlakte om hulp te
bieden aan de geëvacueerden. Het
water stijgt snel. De wind is nog te
straf om het gevaar als voorbij te
beschouwen.
(Van onze Brusselse correspondent. O. De Swaef)
De orkaan, die in de nacht van Zaterdag op Zondag door
honderd j België trok, heeft langs de kust en in Antwerpen zeer grote
schade veroorzaakt en waarschijnlijk aan meer dan vijftien
Twee vragen restten allen slechts:
hoe hoog zal het water komen? En:
kunnen wij morgen nog weg hier?
Simonshaven en Hekelingen liggen
zelf geïsoleerd. De uitweg naar Ab
benbroek dreigt te bezwijken.
En wat dan?
Leidse studenten hebben de weg
voor een volledige doorbraak kunnen
behoeden.
Tot nu toe ten minste. Driekwart
van deze kostbare verbinding is weg
gespoeld, het asfalt is als een be
drieglijk wegdek boven het meters
diepe gat, blijven hangen. Alleen over
de westelijke berm is nog te lopen
Abbenbroek is zelf voorpost. De be
woners hebben het druk genoeg om
mensen het leven gekost.
In het Antwerpse havengebied is
de materiële schade het. grootst. De
vier zeesluizen zijn buiten werking
gesteld, omdat de machinekamers
overstroomd zijn. Vandaag zal dit
euvel misschien weer verholpen zijn
De vaargeul is echter nog onbruik
baar omdat de meeste boeien zijn los
geslagen.
De tunnel onder de Schelde, die
was volgelopen, kon weer worden
leeggepompt, maar is nog gesloten
omdat het verlichtingssysteem niet
functionneert. Ook alle droogdokken
zijn volgelopen.
De tramstaking, die Donderdag be-
Langs de kust is vooral de streek
bij de Nederlandse grens er slecht
aan toe De zeedijk bij Knokke is op
vijf plaatsen doorgebroken en bij
Heyst stortte de dijk over 300 meter
in. De hvens van Blankenberghe en
Zeebrugge leden zware schade. De
grote wegen langs de kust zijn onbe
gaanbaar. o.a. de grote weg van de
Nederlandse naar de Franse grens.
De meeste doden vielen in Oost
ende. Daar zijn zeven mensen ver
dronken. In Antwerpen zeker vier.
