Ernstige bezorgheid over
de
bewoners van de Biesbosch
TOCHT LANGS DE
EVACUATIEPOSTEN
Om 4 uur in de nacht begon de ellende
Halsteren: 8 doden en 57 vermisten
Doden en vermisten uit
het gebied Halsteren
GEBIED ROND DE
had zwaar te lijd en
MOERDIJK
Noodtoestand in Raamsdonksveer
en Geertruidenberg
Huilende vrouwen
en kinderen
Zorg voor onze
verdediging
Door razendsnelle vloed overvallen
Centrales van menselijk leed
Cadetten van K.M.A. boden hulp
DAGBLAD DE STEM VAN MAANDAG 2 FEBRUARI 1953
,,^\1 zestig jaar woon ik aan de
dijk, maar zoiets heb ik nog
nimmer meegemaakt", Mustert In
Drimmelen stond in huis waar
het water 75 centimeter hoog had
gestaan (en wat zou het 's avonds
weer worden met hoog water?),
bezorgd te zien naar zijn ge
schonden meubilair. Maar hoe erg
dat ook was, erger was de benau
wende angst om de bewoners van
de Biesbo^fch, waar niet één pol
der was vrij gebleven van het ra
zende water. Boerderijen en schu
ren zonder water. De bewoners
's morgens om vier uur al op de
zolders en daken. Een hopeloze
toestand. Men wist in Drimmelen
niet of de Biesboschbewoners nog
leefden of niet. Zo nu en dan was
er een dringende roep om hulp via
de telefoon. Er was Zaterdag op
de Pauluspïaat een baby geboren.
Hulp bieden was onmogelijk. Geen
boot kon uitvaren. Burgemeester
Crul vroeg dringende hulp aan
generaal Warringa in Den Bosch.
Sleepboothulp. Vanaf de wal was
geen telefonische verbinding met
de Biesbosch meer mogelijk. Men
kon in Drimmelen niets doen dan
afwachten. „Het is vreselijk", ver
telde burgemeester Crul, sinds
half twee 's nachts in de weer,
toen zijn gemeente werd gealar
meerd.
Advertentie)
En beiden hebben gelijk als
zeggen: Ha!... HUNTER Heerlijk!
Maar niet alleen in de Biesbosch
heerste een noodtoestand. De dorpen
Hozge en Lage- Zwaluwe werden door
het water omspoeld de hele Lang
straat kampte met het water. In Ca-
peile kolkte het water over de brede
dijk en de Provlncialeweg. De tuin
derijen in en rond Capelle verdron
ken in het water. Huizen zijn inge
stort. Mensen vluchtten, vee werd
weggedreven. Want het water is
woest. Het stormde steeds maar aan.
Mensen trokken weg. omdat ze -n met
meer vertrouwden in Waspik zijn de
bewoners van het Scharloo ai in het
patronaat ondergebracht. Want ook
daar huizen onder water. Op het
Vaartje is de toestand al even cri-
tiek. Er waren mensen in nood in de
Overdiepse polder. Men stelde er po
gingen in het werk ze te redden. De
's-Gravenmoerse polder én de Vaartse
polder stroomden onder door een gat
van 25 meter in de kade bij de nieu
we sluis. De polders Kromgat, de
Eendracht, de Oostpolder, de Donge-
dijksepolder. de Willemspolder zijn
ondergeschoten. Met man en macht
werd gewerkt aan het gemaal de Ho
ge Brug, want, er is gevaar, dat het
«aat schuiven.
GEÏSOLEERD
DUZONDER critiek is de toestand
in de gemeente Raamsdonk. Wij
konden er niet meer komen. in
Raamsdonksveer heerste een nood
toestand. De Pontonniers doen er wat
ze kunnen om de 'grote nood te hel
pen lenigen. Met amphibievaartuigen
en boten zijn ze er bezig. Huizen stort
ten er in. OP Sandoei moest ieder
een vluchten voor het aanstormende
water. Mensen zitten geïsoleerd op
zolders en daken.
In de Brieltjespolder verkeerden
twee gezinnen in uiterste nood. De
brandweermannen trokken er met 'n
boot op af. „Als we maar niet te laat
komen".
In Geertruidenberg. dat al evenmin
nog te bereiken was is de noodtoe
stand niet minder. Het wilde water
golft er binnen door een groot gat in
de Dongedijk nabij he station. De
centrale van de P.N.EM. gelijkt op
een eiland te staan. Ook hier wer
den mensen geëvacueerd. Het is
overal hetzelfde droeve beeld. Hui
lende vrouwen en kinderen. Ja, waar
is het ernstiger? Want in Hooge en
Lage Zwaluwe wachtten opnieuw
verschrikkelijke toestanden. Het vee
is bij Wagenberg, voor zover het niet
is verdronken, in een wei bijeenge
dreven. Er stond een oude boer bij
te huilen. „Negen van mijn koeien
ben ik kwijt. En wat hier staat wordt
allemaal ziek". Hij liep radeloos ©en
landweg in. Met volgepakte fietsen en
kinderwagens trokken de mensen in
de richting Breda en Made. Weg Uit
het bedreigde gebied. B.B.A.-bussen.
militaire wagens, luxe auto's rijden af
en aan. Zieken, kinderen en vrouwen.
De mensen vroegen ons, om nieuws.
..Hoe is het daar en ginds? We heb
ben geen radio. Er is geen electrici-
teit. Huizen staan er tot aan de pla
fonds onder water. Angstige gejaagde
mensen overal.
De Groenendijk ln Lage Zwaluwe
met kerk en school en al is geheel ge
ïsoleerd. Er zitten nog 50 kinderen,
die gehaald moeten worden. Militai
ren zwoegen. „Soms is het erg on
dankbaar, meneer", zeggen er een
paar. die nat zijn tot aan hun nek.
Er zijn mensen bij, die, al staan ze
tot hun middel in het water, niet mee
te krijgen zijn uit hun huizen. En je
kunt ze toch niet laten verdrinken,
ZIEKEN
pR zijn 40 tot 50 zieken in Lage
Zwaluwe. De hele lange straat,
die Lage Zwaluwe vormt is een reeks
van gaten, diepe gaten, die het woe
lige water geslagen heeft. In een weg-
slagerü hangt het spek nog
Met behulp van z.g. ducks worden de bewoners uit de door het water
bedreigde huizen te Raamsdonksveer geëvacueerd. Deze opname werd
gemaakt te Raamsdonksveer.
aan een balk Alle mensen zijn hier,
zo goed als geëvacueerd. Op een zol
der in een café nabij het station zit
ten zestig mensen bijeengepakt te
wachten op hulp. Verdronken koeien
drijven in het water, zijn er mensen
verdronken? Ze zeggen van wel. Er
moet ginds een ark zijn omgeslagen.
Niemand weet er het fijne van. Ieder
een zit met zijn eigen moeilijkheden.
Er zijn drie grote gaten in de Bui
tendijk geslagen
..Het ging zo allemachtig vlug. ik
zat de koeien te melken en voor ik
het wist zat ik tot over mijn middel
m het watei. Drie kilometer ver ben
ik meegespoeld door het kokende wa
ter. Mijn moeder heb ik niet meer
gezien". Dat vertelt een zoon van de
Wed. Stoop In Zwaluwe Koeien wor
den afgemaakt. Er is een boer, die
gedronken heeft en met alle geweld
terug wil naar zijn verdronken boer
derij. Ze moeten hem meesjeuren.
De jcnooi in de Nieuwsixaat zit on
der water. En wat zal de dijk straks
doen tussen Lage en Hoge Zwaluwe?
De mensen vroegen het zich angstig
af. Militairen werken er met man en
macht om het gevaar te keren.
DUSSEN EN HANK
TN Dussen en Hank moest de nood-
toestand worden afgekondigd. Het
was niet mogelijk er nadere berichten
van te krijgen. In Waalwijk werd te
gen de avond de toestand ook bijzon
der critiek Bij van Heumen werkten
honderden militairen en burgers aan
versterking van de dijk. Den Bosch
heeft voor 3000 zandzakken gezorgd.
Ook voor Waspik bestemd. Pakhuizen
moesten in Waalwijk nabij de haven
worden ontruimd. Het water sijpelde
door de dijk.
Ongeduld inzake
werkgelegenheidspolitiek
TNE GROTE politieke rede, door
Prof. Romme voor de Partyraads
vergadering gehouden, zullen we van
wege de overvloed van kopij in enkele
kenmerkende uitspraken samenvatten:
1. De zaak van onze verdediging
in geallieerd verband vervult ons
met de hoogste zorg. De deur naar de
verdediging van West-Duitsland staat
nog allerminst open.
2. Wij zijn in Europa nog niet vol
doende bedacht op het gemeenschap,
pelijk gevaar.
3. Het gevaar van het dirigisme bij
de opbouw van het nieuwe Europa
wordt nog te weinig onderkend.
4. Met ongeduld wachten wij op
het concrete plan van werkgelegen
heidspolitiek.
5. Ten aanzien van de gezinspoli
tiek moeten we binnen een jaar con
crete resultaten zien.
6. Brede-basispolitiek blijft ge
wenst, maar het opdringend h-uma-
nisme stelt de vraag, of dit middel
ons zedelijk mogelijk zal blijven.
IN HET GEBIED RONDOM BERGEN OP ZOOM was het
ongetwijfeld de directe omgeving van Halsteren, waar de
gevolgen van het noodweer het zwaarst waren. Met het verstrij
ken van de uren werd het duidelijk, dat de catastrophe hier ont
zettend was. Toen de avond ging vallen had men er acht doden
geborgen en de lijst van vermisten vermeldde nog 57 personen,
voornamelijk uit de polder. Ook de commandant van de brand
weer, de heer J. v. d. Berg, was Zondagavond nog niet terecht.
TV AT de omvang van de ramp hier zo - het dorp reikte het water tot boven
t—* parcnKpilrlrMiïlr frwnn* 5c n-anrnrfltfn rif, hïlVPni'Qnfl in Hf» Tl/*Vltinf7 VQ tl
GEÏSOLEERD
verschrikkelijk groot is geworden,
moet worden toegeschreven aan de
snelheid, waarmee het water hier de
polders verzwolg. In de vroege och
tenduren braken de buitendijken van
oe Auvergnenolder en de Theodorus-
polder en met ontoombafe kracht
stroomde het water van de Ooster-
Scheide over het land. Men mag aan
nemen. dat tientallen huizen zijn weg
gespoeld. De bewoners konden zich
niet spoedig genoeg in veiligheid
brengen: vandaar het groot aantal
vermisten.
Toen Halsteren in de nacht werd
gealarmeerd (het dorp ligt veilig op
een hoogte) kwamen brandweer eu
politie onmiddellijk in actie. De snel
heid waarmee het water opkwam,
verraste echter ook de reddingsploeg
en slechts met moeite wisten de man
nen zich in veiligheid te brengen.
Men vermoedt dat de commandant
van de brandweer, die dus Zondag
avond nog op de vermïsteniijst voor
kwam. naar Tholen is kunnen uitvj-
ken. maar zekerheid kon men met
krijgen.
De meisjesschool in Halsteren werd
als verzamellokaal voor de getroffen
gezinnen in orde gebracht.
Moeders, hun kinderen in doeken
gepakt, stapten uit de vrachtwagens
en kregen een warm plaatsje. Helpers
en helpster van het Rode Knus uit
Bergen op Zoom en Halsteren hebben
prachtig werk gedaan. Zij zorgden er
voor. dat alle geredden een dak en
wat warmte kregen.
Aan de schot jboort hingen de lijs
ten van wie veilig het dorp hadden
bereikt. De gemeentenaren verdron
gen zich voor die poort, om hun na
men te weten te komen.
De toestand bleef lang verward.
Eerst tegen zeven uur. toen de red
dingsploegen niet veel meer konden
uitlichten, kon men een overzicht
krijgen van wie terecht was on wie
niet.
Tragische bijzonderheden werden
toen ook bekend. Van het vermiste
gezin Paulus was de vader op retrai
te. Men moet aannemen dat hij al
leen de ramp heeft overleefd.
Het gezin de Krom weduwe met
dochter en kinderen waren reeds
in de boot geholpen en meenden zich
in veiligheid. De boot sloeg echter om
en alleen de schipper kon Halsteren
bereiken.
Van de vermiste familie Laanen
heeft tot nu toe alleen één dochter
tje zich gemeld. Zij bleek de nacht
bij kennissen te hebben doorgebracht.
De vermiste inej. Suykerbuyk had
bij een getroffen familie 's avonds op
het huis gepast en was 's nachts in
dezelfde woning blijven slapen.
VERKEERSWEG BLANK
de havenrand en in de richting van
Dintelsas was alles overstroomd. De
polders aan weerszijden van de weg
naar Steenbergen bleven watervrij.
Tragisch genoeg heeft ook Dintel-
oord zijn slachtoffers te betreuren.
Door de snelle dijkdoorbraken in de
Beamontpo'der. de Carünapolder en
de Annapolder konden niet allen zich
tijdig in veiligho'd brengen. Het ge
zin Vos (man en vrouw, hun doch
ter en twee kleinkinderen) moet als
verloren worden beschouwd.
De plaatsen in Noord West-Bra
bant h-eicen geregeld contact met el-
Kaar. Waar hulp nodig was werd die
zo mogelijk uit een andere gemeente
gegeven. Militairen van het regiment
Piina Frederik te Be.gen op Zoom
zaten aan de radio-toestellen en
nieipen zoveel zij konden bij net red
dingswerk. evenals de commando's in
Roosendaal. De samenwerking tussen
politie, l ulitairen. Roce Kruis en an-
cere a..--sten was schitterend.
Vliegtuigen cirkelden rond het ge
bied om te speuren naar mensen in
nood.
N.-Vossemeer was spoedig geïso
leerd. Zondagavond arriveerden pon
tonniers uit Hedel met 8 motorboten
in Steenbergen om te helpen bij de
evacuatie van Nieuw-Vossemeer. Het
bleek practisch onmogelijk het dorp
te bereiken. Vrijwel alle mensen za
ten 's avonds nog boven ln de huizen.
In Heiningen kwam mej. Meerberg
om het leven.
Al vroeg in de ochtend stond het
water tot aan Vogelenzang. Enkele
honderden meters de Thoolseweg op.
stond het water. In de verte zag men
de boerderijen tot aan de daken in
het water staan. Er waren toen al
veel huizen ingezakt. Men had te wei
nig redaingsmateriaal. Met de enkele
boten, die men in de ochtend ter be
schikking had kon men onmogelijk
alle bedreigde boerderijen bereiken.
Een tachtig ton metende boot was uit de haven van Klundert weggelo
pen en dreef door de straten, botsend tegen de huizen. Door de tocht van
de boot sneuvelden er verschillende daken om van duivenhokken en an
dere kleine gebouwtjes maar niet te spreken. Hoe triest was dit beeld
van de Mauritsweg.
VAN de dijkdoorbraak ten Westen
en Noord-Westen van Halsteren
is het gehele „Westland" de duDe
geworden, steeds verder drong het
water op. naarmate het later op de
dag werd. Koeverding. Kladde en No-
tendaal werden overstroomd.
Voor de middag al begon het wa
ter over de verkeersweg Bergen op
ZoomSteenbergen te stromen. Even
voorbij de handwijzer te Lepelstraat
stond, zover men kijk,en kon. de weg
blank.
In Steenbergen zelf was de nood
toestand afgekondigd. Het gemeente
huis werd als reddingscentrale inge
richt en iedereen die helpen kon,
meldde zich. De reddingspogingen
hier waren voornamelijk gericht op
het gebied tussen Steenbergen en St.
Philipsland. De polders, ten Zuiden
van de weg naar St-. Philipsland
stonden blank. In de middag werd
het dorp ontruimd. De HK.I. te
Sceenbe.gen en de Blauwe Zaal wer
den gerequireerd voor het onderbren
gen der slachtoffers. Later op de dag
vreesde men. dat ook de H.K.I. on
der water zou lopen.
DODEN IN DINTELOORD
H®, gebied ten Noorden van Din-
teloord is zwaar geteisterd. In
f Recla Studies
Een album met Üw N
Voetbalfavorieten
met afbeeldingen van 56 eerste klasse
elftallen, gratis bij inlevering van 24 omslagen
van de Mars- of /Vuts-Chocolade vóór
30 April a.s. bij de N.V. Mars-Chocolade
fabrieken, Sloterkade 10-11, Amsterdam (W).
Tot nadere aankondiging geeft Uw winkelier U voor 6 \Ts of 6 PPs
van de MARS- of NUTS-Chocolade gratis 1 stuk Mars-Chocolade,
AAN de andere zijde van Bergen op
Zoom had het water met niet te
stuiten kracht de spoorwegverninding
met Zeeland verbroken. Enkele hon
derden meters ran hei station van
daan lagen de rails als ijzerdraadjes
omgebogen. Het water was doorge
drongen tot op omtrent 20 meter van
de weg naar Hoogerheiöe vandaan.
Rond vijf uur Zondagochtend was op
meerdere plaatsen de dijk doorgebro
ken die het water de Anna-Marie-
polder nabij Woensörecht liet b nnen-
stuwen. Niet alle bewoners van <3e
boerderijen daar konden de stroom
voorblijven. Angstige uren hebben zij.
door het water omringd soms op het
dak van hun huis doorgebracht.
Militairen van Woensdrecht heb
ben daar met man en macht gewerkt
de Damesdijk. die ai enkele
zwakke plekken vertoonde, te verste
vigen. Rondom vijf uur in de mid
dag konden militairen van de K.M.A.
te Breda met roeiboten het gezin van
Wingen uit zijn woning halen. De
heer Vogelaar, die 's nachts met- zijn
vrouw en drie dochters was gevlucht,
stond radeloos naar zijn ondergelo
pen boerderij te kijken waar hij nog
twee van zijn zoons in vermoedde. Of
die toen al in veiligheid waren wist
niemand te vertellen. Intussen kwam
vc-e en huisraad in de richting van de
bedreigde dijk gespoeld.
Toekomstige Korea-strijders heb
ben zich ingezet in öe Feithpolder bü
Ossendnecht. waar ruim vijftig men
sen gered konden worden. Het duur
de evenwel tot half zes in de mid
dag eer men zover was. De meesten
konden in Ossendrecht worden on
dergebracht. Bij de redders daar be
hoorde ook de Belgische schippor La
Craix. die zich. zodra hij van de
ramp hoorde, met zijn schip naar
Brabant had gespoed om te helpen.
BERGEN OP ZOOM
WAN Bergen op Zoom heeft slechts
de buitenzijde van de stad van
het water te lilden gehad. Om onge
veer half vier kwam het gedempte
deel van de haven onder water te
staan. Er is daar veel schade aan in
boedels toegebracht. In de dijk ach
ter het zwembad werden gaten ge
slagen en spoedig stroomde het wa
ter ook de ..Holland" en de Spiritus
fabriek binnen. Slachtoffers vielen
hier niet te betreuren.
^AN de mensen die in de loop
van de dag onder Hvlste-
ren aanspeelden, konden er een
aantal worden geïdentificeerd.
Vast staat dat mevr. Raats-van
Tiggelen het leven heeft verlo
ren. evenals mej. van Meer en
mej. Paulus. Twee lijkjes van
kinderen konden nog niet ge
ïdentificeerd worden.
Van het gebied rond Lepel
straat werden tenminste drie lij
ken geborgen. Over de identi
teit van de slachtoffers had men
gisterenavond nog geen zeker-
Jie'id,.
De vermisten (vrijwel allen inwo
ners van de gemeente Halsteren)
rijn: J. v. d. Berg i commandant
brandweer); Gezin Raats (man 2
kinderen en oude vader.); Gezin
Paulus (man. vier kinderen en
oude vader); Mej. Suykerbuyk;
Gezin S. van Meer-Schillemans
(man drie kinderen en oude va
der); Gezin Mar. Maas (man
vrouw en 3 kinderen); Gezin de
Keijzer (2 dochters): Gezin Ant.
Laanen (man, vrouw, schoonva
der en 3 kinderen); Gezin de
de Krom (wed. de Krom. mej.
de Krom en drie kinderen); Mej.
J. Roks; Mej. van EekevenGezin
J. Paulus (vrouw en 3 kinderen)
Gezin Hoetelmans (man. vrouw
en 2 kinderen)Gezin. j. v. Meer
(man. vrouw en 3 kinderen);
Gezin C. Roks (vrouw 3 kinde
ren en schcjnvader)R. Schil-
lemans en kleinzoon; Chr. van
Akkeren,
De mogelijkheid is niet geheel
uitgesloten, dat enkelen van deze
vermisten zich naar Tholen ia
veiligheid wisten te brengen. In
de avonduren waren him namen
echter nog niet doorgegeven via
de radioverbinding, die het con
tact met Halsteren onderhield.
Men moet aannemen dat de
meesten van deze mensen zijn
omgekomen. Vrijwel allo gezin
nen woonden in de Beijmoerpol-
der of op Slikkenburg. aan
weerszijden van de overstroomde
weg Ha 1st a-en—-Tholen
André Gelens: held van Moerdijk
£)IEP MENSELIJK LEED. gecentra
liseerd in de sombere evacuatie-
posten in Zevenbergen, Zevenberg-
schen-Hoek en Klnndert. Een dapper
vrouwtje verbindt één van haar kin
deren; moeder Gelens, die zich kan
kan beroemen op een held van een
man: André Gelens. Van 's-morgens
vroeg tot 's middags sjouwde hij in
een roeibootje op en neer om gezin
nen van de zolders te halen. Toen
vonden omstaanders het genoeg; Ge
lens ging te ver, hij zou zichzelf in de
dood hebben wiilen werken om ande
ren het leven te laten behouden. Zon
der pardon ging hij een auto in. „Het
is altyd een waterrat geweest" zegt
VEEL VEE
VERDRONKEN
Tn de vroege ochtend van Zondag,
naar schatting om vier uur, begon
tussen Moerdijk en Rooae Vaart de
ramp in dat gebied. Ongeveer ter
hoogte ran de woning ran v. d. Made
begaf de buitendijk van het Hol-
landsch Diep het en met ongekende
snelheid cn geweld stroomde het wa
ter het land binnen De bewoners op
het land en in de dorpen Moerdijk en
Lage Zwaluwe waren op een enkele
na alle nog in diepe rust en werden
volkomen verrast, 't AVater wast in
zulk een snelheid, dat er voor de
mensen niets anders opzat dan te
vluchten, have en goed achter latend.
Het merendeel der mannen bleef ech
ter achter op boerderijen in de hoop
ter plaatse te kunnen blijven.
DE EVACUATIE
utaarzen aan zün voeten sïoot een inwoner van l-ijnaart de
„blinden" van zijn woning, die hü meiLzün vrouw (zü hing uit het raam
om de toestand in ogenschouw tc nemen) over enkele ogenblikken zou
verlaten. Het was 's mans laatst^ handeling voor de vlucht.
T\/Tet grote voortvarendheid werd de
evacuatie der vrouwen, kinderen
en zieken ter hand genomen en voor
al de BBA heeft voort:effelijk werk
gedaan Intussen geraakten de bewo
ners van de boerderijen, verspreid
over het laag gelegen gebied, in steeds
grotere moeilijkheden. Het water bleef
namelijk stijgen, zodat ze voortdurend
hoger in him huizen moesten gaan. op
de duur zelfs tot in de nok der daken
of daar bovenop. Het reddingswerk,
met boten van de Kon. Militaire Aca
demie, bemand met Cadetten en leden
van de Vrijwillige Brandweer te Ze-
venbergschenhoek, werd ten zeerste
bemoeilijkt door de stroom en de ho
ge golven, zodat, men er slechts na
enorme krachtsinspanning in slaagde
pas laat in de namiddag van Zondag
bewoners uit hun isolement, te ver
lossen.
Intussen was een detachement van
de Pioniers uit Hedei met sterke mo
torboten onderweg om meer daadwer
kelijke hulp te kunnen bieden.
BREDA-MOERDIJK
uur af. Ten Zuiden van Zevenberg
schenhoek op ongeveer 500 Meter van
de kom der gemeente verwijderd,
stond een trein gereed om de inwo
ners van de bedreigde gebieden, eerst
die in Zevenbergschenhoek waren
achter- gebleven, naar Breda te ver
voeren.
Met. angst en vreze wachtten de
mensen de kritieke tijd van Zondag
avond zeven uur af. Dan immers zou
het water weer zijn hoogste punt heb
ben bereikt, en zoals het zich om on
geveer vier uur 's middags liet aan
zien, meende men in Zeven-oerg-
schenhoek. dat tengevolge van de
verwachte vloed de hele gemeente ru
der water zou komen te staan.
Men maakte zich ook in Zevenber
gen gereed om de inwoners te doen
evacueren.
„UITTOCHT IN OORLOGSTIJD"
(~Ap onze tocht naar het watersnood-
gebied konden wij niet verder ko
men dan tot de tweede overweg in
Zevenbergschenhoek en via de hoofd
verkeersweg BredaMoerdijk was dit
slechts mogelijk tot aan hotel Bra
bant. van de heer Biestraten. Alle
gebied ten Noorden van deze lijn
stond blank en de diepte had daar op
sommige punten de twee meter al be
reikt Het doorgaande verkeer naar
Moerdijk en Lage 2waluwe reikte der
halve niet verder dan tot de geooeni
de punten Ook het treinverkeer was
van 's morgens zeven
F)e taferelen te beschrijven, welke
zich voor onze ogen ontrolden, is
onmogelijk. De weg van Zevenberg
schenhoek naar Breda bood het beeld
van een uittocht in oorlogstijd, vol
met kudden paarden en vee, die uit
het watersnoodgebied naar veiliger
oorden werden overgebracht. Daar
tussen door reden veewagens, vracht
auto's autobussen met Rode Kruis-
emblemen, die evaoué's bleven ver
voeren, vrachtwagens, die met zana
naar de meeste oedre.gde punten wer
den v.rvoerd, brandweei-eenheden en
vrijwilligers die zich van alle omlig
gende gemeenten naar de bedreigde
gebieden begaven
Zeer opvallend was'de rust die al
hun werk. Iedereen deed wat in zijn
vermogen was, meer dan dat zelfs:
het was in alle opzichten bewonde
renswaardig. van de politie werd in
de gegeven omstandigheden het aller
uiterste gevergd.
Bij zevenbergschenhoek aan de
spoorweg ter hocgte van de Hoge
Zeedijk waren 's middags aemeente-
werklieüen bezig een stuwdam aan te
brengen op de spoorweg, waarmee
men hoopte 's avonds de vloed te kun
nen tegenhouden; geen sterveling kon
echter garanderen of deze noodmaat
regel gunstig effect zou hebben.
Van dit punt reden wij naar de
grote verkeersweg BredaMoerdijk.
Daar waar de secundaire weg Zevcn-
bergschenhcekZevenbergen onder
het viaduct doorloopt was een binnen
dijk bezweken. Het vuile, reeds geel
wordende water baande zich mge
weld en met donderend geraas een
weg naar het Zuidelijker gelegen ge
bied. waar nu zo ver het oog reikte
het hele land werd overstroomd.
DE STORM HIELD AAN
Cn nog steeds nield de Noord-Wes-
terstorm aan. zodat met de mi
nuut ae spanning steeg.
In Zevenbergschenhoek spraken
wij het raadslid de heer van Unnik.
Niemand zo zei hij. zelfs niet de oud
ste onder' ons heugt zich een derge
lijke ramp te hebben meegemaakt:
het is vreselijk. Hij vertelde ook. dat
een poes tevoren een lijkkist was aan-
gespoela afkomstig van het kerkhof te
Moerdijk. Verder- zag men langzamer
hand steeds meer cadavers van
koéign en varkens in het water drij
ven.
Veel paarden en vee moeten zijn
verdronken, maar tot op dat moment
hadden wij gelukkig nog niet van
deze mensen aan de dag legden bij I persoonlijke verliezen vernomen.
moeder Gelens. Maar dit is geen wa-
terrattemverk meer.
VERTWIJFELDE MANNEN.
Jn Zevenbergschen-Hoek is 'n café in
gericht als voorlopige hulppost.
Vertwijfelde mannen zitten mei hei
hoofd in de handen rona de gloeiende
kachel. Geld en goed. vee en land ver
loren. Ze monteren elkaar maar wei
nig op: de waarheid is te hard.
„Eigenlijk moesten we er aan gewoon
zjjn in dit kikkerland" zegt één hun-
ner. Maar je kunt aan zijn gezicht
zien. dat hij er toch niet volkomen
apathisch onder blijft. „We hebben
het leven nog" zegt hij „en ik geloof
dat we daar al heel ei-g blij om mogen
zijn; de rest komt later wel; men om
ringt ons met zorgen en geschenken;
je wordt er blij om gestemd; maar is
het niet beter te geven dan te ont
vangen". Ja. philosopheren kunnen ze
nu wel, want zo vlot verloopt het
transport naar Breda aanvankelijk
nog n'at. Maar het loopt en dat is het
voornaamste.
ZIJ LEVEN NOG...
Jn Zevenbergen zit het hele St. Jans
gebouw vol Militairen hebben de
namen van allen en regelen naar
ieders bevrediging het vervoer. Het
zyn meest Klundertenaren. die er hun
toevlucht hebben gezocht. Onder hen
bevinden zich de Ambonnezen, die het
eerste dakloos raakten. Hun bouten
barakken waren een gemakk.jyke
prooi voor de woeste golven.
De familie Polak uit Zwingelspaan
wacht rustig af. „We hebben alles in
de steek gelaten om het vege lijf tc
redden". De drie kleine pukken be
seffen de ernst van de toestand niet.
Een anderhalf-jarig meisje zou en
moest een brandende lucifer uitblazen.
Gelukkige kindsheid. Vader is con
structieschilder en werkt in Holland.
Hij neemt de ramp kalm op.
Een oud vrouwtje uit Moerdijk zit
eenzaam alleen „Ze nemen mij toch
ook mee naar Breda?" „Och natuur
lijk, Moederke". Schrijnende tafere
len in andere zaalhoekjes Huilende
meisjes en moeders, die ook niet veel
klagen meer nodig hebben. „We weten
alleen, dat we hier rijn". De rest
moeten we afwachten Een jonge
moeder verzorgt haar baby. Buiten
verdwijnt bus na bus. Have en goed
blijven achter als prooi der golven.
