LEEUWARDER
COURANT
Springvloeden teisterden ons land
Zuid-Holland, West-Noordbrabant
en Zeeland het zwaarst getroffen
Ruim tweehonderd doden, vele
vermisten, enorme schade
Scheepsramp in de Ierse Zee
kost 128 mensen het leven
202e Jaargang
Maandag
UITGEEFSTER: Stichting „LEEUWARDER COURANT 1947'
DIRECTEUR: S. Jonker. REDACTIERAAD: J. Piebenga en C. van Beem
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en feestdagen Gedrukt bij de
N.V. Erven Koumans Smeding, Leeuwarden, Bureau Voorstreek 103
Geopend 8,3017 uur, Zaterdags 8.3012.30 uur, Telefoon alle
afdelingen 8344. BIJKANTOOR Sneek. Kleïnzand 37. Telefoon 2020
2 Februari 1953
No. 27
Abonnementsprijs: 44 ct. p. w., 1.85 p. m., 5.50 p. kw. Losse
nummers 10 ct. Advertenties per mm-regel: algemeen tariet 27 ct.
en bij contract resp. 25. 24. 23, 22, 21, 20 en 19 ct. bij 500, 1000, 3000, 6000,
10,000, 50.000 en 100.000 mm; editietarief: buiten Leeuwarden 14 en 13—11 ct.,
Leeuwarden 18 en 17—15 ct.; Ingezonden Med. driemaal advertentie-tarief:
Familieberichten 16 cent Brieven onder no 50 cent extra Oirono 272459
Dit no. bestaat uit 10 pag,
Met ongekende lievigheid heeft een Noordwesterstonn tijdens springtij! het zee
water op onze kusten gestuwd en via de grote rivieren ver landinwaarts gejaagd. Vooral
in Zuid-Holland en Zeeland bezweken vele dij ken en de binnendringende watermassa's
veroorzaakten overal enorme schade. Honderden mensenlevens zijn te betreuren en dui
zenden stuks vee kwamen in de vlped om.
Nederland is dit weekeinde door een nationale ramp getroffen.
Het water heeft ons land een schade toegebracht, die nog niet te
overzien is. Dijken braken door, polders, steden en dorpen werden
overstroomd, mensen en dieren kwamen om of konden ternauwer
nood worden gered. Duizenden mensen zijn dakloos geworden. Van
alle zijden kwamen reddingsploegen; in het gehele land werden
inzamelingen van gelden en goederen gehouden of voorbereid.
In de nacht van Zaterdag op Zondag
beukte het water op de dijken en op
vele plaatsen bezweken de duinen en
de dijken om het water in enorme
massa's door te laten. In de bedreigde
gebieden werd ogenblikkelijk de nood
toestand afgekondigd en vele dorpen
moesten direct worden geëvacueer i
Het rampgebied breidde zich elke mi
nuut uit.
Het totale beeld van de watersnoou
is nog niet bekend. Men hoopt in de
loop van vandaag een overzicht te
hebben.
Vast staat dat Walcheren, Zuid-
Beveland, West-Noord-Brabant en
de Zuid-Hollandse eilanden, voor
al Goeree, het zwaarst getroffen
zijn door de stormvloed, die ver
oorzaakt werd door het samenval
len van een zeer krachtige Noord
westerstorm met springvloed.
Vannacht pl.m. een uur had men
•eeds grote aantallen doden ge
teld, namelijk Willemstad 12,
Moerdijk 13, Hontenisse 8. Krab-
bendijke 4, 's-Gravendeel 7, Dintel-
oord 3, Terneuzen 4, Halsteren 17,
Hellevoetsluis 5, Texel 4, Vlissin-
In Maassluis, in de korte Piersonstraat, stortte een huis in,
water was ondermijnd.
De polder bij Dubbeldam was een der
eerste welke onder water liep. Slechts
enkele bovendelen van boerderijen en
boomtoppen onderbreken het eindeloze
watervlak.
gen 3, Hoedekenskerke 1, Honds-
bosse zeewering 1, Sliedrecht 1,
Maassluis 1, Goeree-Overflakkee
pl.m. 40, Kruispolder 8, Rotterdam
1, Nieuwe Neuzenpolder 1.
Uit vele plaatsen komen verwarde
berichten over doden en vermisten, het
omkomen van vee en grote verwoestin
gen. De toestand is nog geenszins over
zichtelijk.
r a
Friesland helpt
1. Gisteravond is er ten huize
van de Commissaris van de
Koningin een provinciaal comité
tot hulpverlening aan de slacht
offers van de watersnood samen
gesteld, waarin vertegenwoor
digersisters) van het Rode Kruis,
de V.V.H. en van verschillende
kerken en corporaties hebben
zitting genomen.
2. De Commissaris der Koningin
heeft alle burgemeesters in
Friesland uitgenodigd over te
gaan tot vorming van een ge
meentelijk hulpcomité. Verzocht
wordt alle hulpaanbiedingen in
eerste instantie over dat gemeen
telijk comité te laten lopen ten
einde de zo noodzakelijke coör
dinatie te verkrijgen.
3. Wanneer men ten gemeente
huize niet voldoende ingelicht
kan worden kan men te allen
tijde terecht bij de centrale pro
vinciale instantie, die gevestigd
is hij de Kamer van Koophandel
te Leeuwarden (tel. 8844).
4. Financiële bijdragen kunnen
in de Prov. Friesland worden
ingezonden bij de Zuivelbank te
Leeuwarden (giro 11542).
5. Als centrale inleveringsplaats
voor Friesland van alle voor de
hulpverlening bestemde goede-
reh iS aangewezen het gebouw
Arendstuin 35 te Leeuwarden.
Tel. 8570. Men wordt verzocht
eerst te telefoneren voor men g'oe
deren naar dit adres afzendt.
Tot dusverre ruim
250 doden
Volgens de tot nu toe binnen
gekomen berichten is het aantal
doden reeds gestegen tot ruim
250. De plaatsen waar de slacht
offers vielen zijn: Goeree-Over-
flakkee 40, Kruispolder 8, Vlis-
singen 4, Rotterdam 1, Nieuwe
Neuzenpolder 1, Halsteren 17,
Hellevoetsluis 5, Texel 4, Ter-
neuzen4, Willemstad 12, Moer
dijk I 3, Hontenisse 8, Krabben-
dijke 4, 's Gravendeel circa 55,
Dinteloord 3, Stellendam 7,
Middelharnis 10, Hoedekens
kerke IHondsbossche Zee
wering I, Sliedrecht 1, Maas
sluis 1, Veere 2. Oosterschelde
van Schouwen) 4. Kortgene,
circa 35, St. Philipsland 1,
Raamsdonksveer 2, Hoekse-
waard 7.
Een dode bij ernstige
boerderijbrand
Door nog' onbekende oorzaak zijn in de
nacht, van Zaterdag op Zondag te Wognum
(Noord-Holland) het café „De vier Heems-
kindeu.'»" en twee belendende boerderijen
uitgebrand. Een van de veehouders, wiens
huis door liet vuur was aangetast, is ter
plaatse' van schrik overleden.
Tien brandweercorpsen namen met om
streeks honderdtwintig spuitgasten deel aan
intruding vri! de vlammen, die door de
ijdsaan hevig werden aangewakkerd. Met
moeite konden vier andere panden voor het
vuur worden gevrijwaard.
Prins Bernhartl in
300-jarig New York
Aan de vooravond van de 300ste
verjaardag van New York hield
prins Bernhard als eregast van deze
wereldstad een herdenkingstoespraak
in de kerk van St. Markus, die in de
Bouwerie staat. In deze kerk rust het
stoffelijk overschot van Pieter Stuy-
vesant. New Yorks burgemeester
Impelleteri woonde de plechtigheid
bij.
De prins greep terug in de historie tot
het jaar 1609 toen kapitein Henry Hud
son in opdracht van de Oost Indische
Compagnie op het schip „De Halve
Maen" naar Amerika voer en het gebied
langs de tegenwoordige Hudson in bezit
nam als „Nieuw Nederland''. In 1915
werd de compagnie „Nieuw Nederland"
gesticht. In 1626 kocht Pieter Minnewijt
of Minuit, Manhattan van de Indianen
voor goederen, die tegenwoordig onge
veer vijftien- dollars waard zouden zijn.
Hier groeide Nieuw Amsterdam. In April
1952 werd een plaatselijk bestuur toege
staan, bestaande uit een schout, twee
burgemeesters en vijf wethoudex-s. Na
vei'kiezingen werd het begin van hel
eerste begrotingsjaar op 2 Febi-uari 1653
vastgesteld, waartoe een officiële pro
clamatie werd uitgegeven In deze pro
clamatie werden aan de jonge stad on
geveer dezelfde rechten toegekend als
aan de moederstad Amsterdam. Zelfs in
het stadswaoen zag men overeenkom
sten,
Prins Bernhard gaf enige voorbeelden
van plaats- en familienamen, uit deze
tijd, die thans nog voorkomen of aan
wijsbaar zijn als oorspronkelijk Neder
lands. Zeven pi-esidenten stammen af
van Klaas Martensen van Roosevelt, een
Zeeuwse boer. die zich in 1650 in Ame
rika vestigde. Er zijn geen cijfers be
schikbaar, aldus de prins, maar er is
zelfs ook geen ruwe schatting te maken
van het aantal millioenen Amerikanen,
dat van Nederlandse afstamming is.
Veerboot Schotland-Ierland voor ogen
van machteloze redders vergaan
Temidden van de talloze scheepsdrama's, die zich in dit rampspoedige week
einde rond de Noordzee en de Britse eilanden hebben afgespeeld, is dat van het
2694 ton metende passagiersschip „Princess Victoria", dat de veerdienst der spoor
wegen tussen Stranraer in Schotland en Lame in Noord-Ier land onderhoudt,
verreweg het ergste. Van de 172 opvarenden zijn er 128 verdronken 89 passa
giers en 39 bemanningsleden. Onder de slachtoffers bevinden zich dertig
vrouwen en kinderen. De overlevenden zijn allen mannen. Acht hunner
werden door een Britse torpedojager opgepikt. De reddingboot van Donaghadee
bracht 35 man binnen. Eén reddingboot van het verongelukte schip wist
Donaghadee binnen te lopen. Aan boord hiervan bevond zich een ernstig ge
wonde man, terwijl men er de lijken in aantrof van zes andere opvarenden, die
de ontberingen na de schipbreuk niet hadden kunnen doorstaan.
sloegen bijna onmiddellijk om in de
woest kolkende zee. Mannen sprongen
te water ?n poogden, zich vastklem
mend aan stukken wrakhout, de kust
te bereiken. De een na de ander moest
echter, verstijfd van koude of uitgeput,
zijn stuk hout loslaten en zonk weg.
Onder de om het leven gekomen
leden van de bemanning bevinden zich
ook drie stewardessen. Ook de gezag-
voerder, James Ferguson, ging met zijn j
schip ten onder. Overlevenden hebben i
medegedeeld dat hij tot het laatste i
ogenblik, ook toen hij wist dat de dood
meer dan waarschijnlijk was, de passa-
giex-s heeft pogen op te beuren en dat
hij steeds een toonbeeld van kalmte is
gebleven. Juist vóórdat de „Princess
Victoria" begon te zinken, gaf Ferguson
last het schip te verlaten.
Men meent dat zich onder de slacht-
De „Princess Victoria" was Zater
dagsochtend op de normale tijd uit
Stranraer vertrokken, maar raakte
buitengaats in de Ierse Zee onklaar in
de woest kolkende zee, waar toen al de
opkomende orkaan overheen zwiepte.
De marconist seinde dat het schip stuur
loos was geworden en zware slagzij
naar stuurboord maakte. Onmiddellijk
scholen van alle kanten schepen te
hulp. Slèep- en tankboten, treilers, red
dingboten, de torpedobbotjager „Con
test" en een fregat bevonden zich in de
nabijheid van het schip, maar reus
achtige golven beletten nadering, ter
wijl het onmogelijk was boten uit te
zetten of met lijnen een verbinding tot
stand te brengen.
Na zes uren van hopeloze strijd gaf
de kapitein order het schip te verlaten,
maar de te water gelaten reddingboten
Nationale beproeving
I-I et overmachtige geweld der natuur
11 heeft in één nacht onze in-
Nederland reeds weer betrekkelijk
rustige levensgang op de wreedste
wijze verstoord. Wat ons alleen maar
meer een duister en wild verhaal uit
de verre Middeleeuwen leek en wat in
de watervloed van 1916 een laatste na
klank gehad scheen "te hebben, is in
enkele uren weer pijnlijke en gruwe
lijke actualiteit geworden.
Voortaan staat Zondag 1 Februari
1953 in de geschiedenis der Lage Lan
den met rode letters ingeschreven. In
de reeks fatale data, die ook het
Nederlandse volksbestaan begeleidt,
krijgt deze dag zijn plaats; hij heeft
zich ingegrift in de geheugens van mil
lioenen, maar wat erger is: hij heeR
diepe wonden geslagen in de harten
van duizenden landgenoten.
Maanden, jaren van ingespannen
arbeid zullen nodig zijn om alle door
orkaan en springtij veroorzaakte
schade te herstellen, kapitalen zullen
geofferd moeten worden om in de nood
te voorzien, van onze solidariteit zal
het uiterste moeten blijken, maar wat
nimmer hersteld of opgevuld, kan
worden, dat is het blijvend gemis in
vele gezinnen en families. Wat er :>an
angst en leed aan duizenden te dragen
is gegeven, kan onze verbeelding nog
slechts uit de verte benaderen, maar
dat het op deze Zondag tot in het
innerlijk van' ieder Nederlander diep
heeft nagetrild lijdt geen twijfel.
Plotseling ook is in ons verdeeld
landje weer gebleken, hoezeer wij als
Nederlanders aan elkaar vastgescha-
keld zijn in lief en leed. De radio
onwaardeerbaar, al liet. zij haar ris
kante zijde deze dag ook'zien heeft
millioenen tezamengesmeed, zó. dat
de drang tot daden er tenslotte wel
moest uitbarsten. De kans was er
zelfs, dat al het zo spontaan aange
boden hulpbetoon de verwarring nog
ging vergroten en dat de veelheid van
vvild opschietende initiatieven het eex-st
noodzakelijke in de weg zou komen te
staan. Maar hoe impulsief en van gan
ser harte is er in ons gehele gewest ge
geven en stond men bereid om dadelijk
bij te springen!
Zonder een ogenblik te dralen
hebben evenwel ook de gemeentelijke
en provinciale overheden in ons wel
niet onaangetast gebleven maar 'och
gelukkig gespaarde Friesland hun
roeping verstaan en zijn zij tot coör
dinatie van de hulpverlening overge
gaan. Het komt er helemaal niet op
aan welke personen of organisaties
het werk doen,, van belang is alleen
dat het gedaan wordt en dat het goed
en snel gedaan wordt. Houdt men zich
aan de elders in dit blad voor Fries
land aangegeven richtlijnen, dan is er
de waarborg dat de steun op de juiste
tijd te juister plaatse komt. Bovendien
kan Friesland, dat altijd in zulke om
standigheden bewezen heeft mild van
hart en hand te zijn, dan ook als een
eenheid zijn medeleven met de getrof
fenen en zijn dankbaarheid voor het
gespaard gebleven zijn aan de dag
leggen.
Onze voorouders hebben in een
eeuwenlange strijd de macht en de
vreedheid van hun erfvijand leren
kennen en zij hebben nooit versaagd.
Nu wij. met al onze technische hulp
middelen maar ook met onze trefbaar-
heid, deze beproeving moeten ver
werken, zij er slechts één richtsnoer,
in het bijbelse woord volmaakt duide
lijk weergegeven: als één lid h'idt,
dan lijden alle leden. P.
offers ook majoor John Sinclair, vice-
premier en minister van financiën van
Noord-Ierland, en sir Walter Smiles,
een afgevaardigde van Noord-Ierland in
het Britse Lagerhuis, bevinden.
Toen de duisternis was ingevallen
bleven de redddingboten de enorme
zeeën trotseren om met behulp van
fakkels en zoeklichten naar overleven
den te zoeken, doch de heldhaftige po
gingen der opvarenden leverden geen
resultaat meer op.
Rechts; De verongelukte veerboot ..Prin
cess Victoria". Links: Een van de ge
redden wordt weer op zijn verhaal ge
bracht.
