Zeeland zwaar geteisterd
HULPCOMITÉ
FRIESLAND
nu
Watersnood zaait dood
en ellende
Brits passagiersschip in de
Ierse Zee gezonken
pas op
Talrijke doden
op Nd.-Beveland
Bemanning van Insulinde
aan de dood ontsnapt
Honderdnegentig doden
eist 't noodweer in Engeland
4
F R I ES E K O E R I E"R
Maandag-2 Februari 1953
'T'OEN Zaterdagavond de dijkwachters in Oost Zeeuwsch-Vlaanderen werden opgeroepen, wisten de
Zeeuwse boeren, dat deze mannen een moeilijke nacht tegemoet gingen. Toch maakten ze zich nog
niet bezorgd. Had niet de zware zeedijk al vaker harde aanvallen van de Noordzee doorstaan? Bo
vendien waren de maatregelen, welke de dijkwachten hadden genomen, niet voor de poes. Overal
stonden wagens met zandzakken klaar om naar eventueel bedreigde plaatsen te worden gedirigeerd.
Maar dat het zo erg zou worden, zal niemand in de verste verte hebben bevroed. Hoe erg? Dat is nu
eigenlijk nog niet eens precies te vertellen, omdat de zwaarst getroffen plaatsen ook in het Zeeuwse
land nog volkomen geïsoleerd liggen en de buitenwereld niet hebben kunnen berichten hoe wind en
zee bij hen huisgehouden hebben. Uit een bericht uit Kloosterzande in Zeeuwsch-Vlaanderen vernemen
wij echter, dat de zee gistermorgen, toen-het springtij zijn hoogste top had bereikt, vijf meter boven
N.A.P. stond.
In Hontenisse kon men toen de peilschaal niet meer zienDit
plaatsje werd onverwachts door de woedende zee bestormd. De eerste
dijkbreuk deed zich voor bij de Kleine Polder. Kort daarop stortte'
zich een woeste massa kolkend water door twee gaten in de dijk
van de Kruispolder bij Duivelshoek. In deze polder werden twee hui
zen letterlijk weggeslagen en hierbij verdronken acht personen, on
der wie vier kinderen. Van de familie Daalman vonden vrouw en
een kind de dood in de golven. De vader wist met grote moeite zijn
zoon te redden, nadat hij twee uren met een gebroken been in een
boom had gehangen.
Een vrouw uit Ossenisse, die haar baby met moeite uit de woning
had gered, en tot haar borst door het kolkende water waadde, zag
zich haar kind op eens uit de armen weggerukt. Het verdronk voor
haar ogen.
(Van een speciale verslaggever)
Dijk over 500 meter weg
Bij Temeuzen is de dyk over 500 me
ter weggeslagen en de polder rond deze
plaats is in een woelige binnenzee her
schapen, waar hier en daar op een
hoogte dode koeien en paarden een
droeve aanblik bieden. Het water is met
ontzettende kracht de nieuwe Neuzen-
polder binnengedrongen. De bewoners
konden zich slechts met de grootste
moeite redden. Ook hier is echter een
slachtoffer te betreuren en wel een
baby, die in een benedenkamer in de
wieg sliep. De wieg werd door het wa
ter meegesleurd en het kind verdronk
voor de ogen van de ontstelde ouders,
die nog getracht hadden het water voor
te komen. De dijkwachten stonden
machteloos. De wegen naar de dijken
waren volkomen onbegaanbaar, zodat
men de bedreigde plaatsen niet' tijdig
'heeft kunnen bereiken. In de kleine Mo
lenpolder en de Melopolder bij Grauw
verdronken veertig stuks vee. Een boe
rengezin met 9 kinderen kon zich nog
net in veiligheid stellen, voor de boer
derij instortte.
Vlissingen overstroomd
De zee heeft ook met grote kracht
de dijken van Walcheren aangevallen.
Bij Rammekens viel een enorm gat in
de geweldige zeewering, waardoor een
massa water het eiland binnendrong.
Jn 'n minimum van tijd stond de gehele
omgeving van 't dorp Rittem blank. Tal
rijke boerderijen moesten ijlings wor
den ontruimd. Ook in Vere werd een
breuk in de dijk geslagen. Nadat daar
aaanvankelrjk grote massa's water wa
ren binnengedrongen, luwde in de loop
van de dag het geweld van de wind en
toen deze later naar het Noorden
draaide, slaagde men er zelfs in de
doorbraak te bedwingen. Slechts en
kele huizen aan de kade liepen onder
water.
Minder gelukkig heeft Vlissingen
het er af gebracht. Gistermorgen 9
uur kwam uit deze stad het bericht,
dat de gehele oude binnenstad was
overstroomd; op het laagste punt be
reikte het water een hoogte van drie
meter! Het water stroomde ook de
Jacobskerk, waarvan Michiel Adri-
aensz de Ruyter eens de toren be
klom, binnen.
Met onstuitbaar geweld beukte de
zee de fraaie boulevard van Vlissin
gen, waarin ten slotte grote gaten
werden geslagen. Tot halfweg de rij
weg werd de boulevard door de zee
weggezogen. Ook in de boulevard
Evertsen werd een enorme bres ge
slagen. Pas in de middag bereikte
het water zijn hoogste stand. Men
vreesde toen, dat er nog meer schade
zou worden aangericht, doch tegen de
avond begon het water te zakken en
konden velen in de buitenwijken, die
nog voor overstroming gespaard ble
ven, ruimer adem halen.
In de stad zijn zeker drie doden te be
treuren; vermoedelijk zelfs vijf. De Zee
heeft lange tijd door vier gaten in de
boulevards enorme massa's water, ver
mengd met zand en asfalt, de stad bin-
nengedreven. Het fraaie Eellamypark
waar Koningin Juliana de herbeplan
ting van Walcheren begon is her
schapen in een geweldige zandvlakte.
In tal van straten van de stad ligt het
zand op grote hopen; hele huizenblok
ken zijn zwaar beschadigd. Gas en wa
terleiding zjjn vernield, een tiental bak
kerijen is uitgeschakeld. Noodvoorzie
ningen moesten woi'den getroffen om de
stad van brood te voorzien. Automobi
listen die te hulp gekomen waren, za
gen him wagens door het geweld van
het water weggesleurd
Ook van Zuid- en Noord-Beveland
komen berichten over doorgebroken dij
ken, overstroomde dorpen en onderge
lopen polders. De „zak van Zuid-Beve
land" is het ergste getroffen; hier
moesten tal van dorpen worden geëvacu
eerd. Bij Kruiningen staat het water
tot aan de grote verkeersweg. Treinen
kunnen Vlissingen niet meer bereiken,
aangezien de spoordijk is weggezakt.
Men vreest dat vele mensenlevens zijn
te betreuren.
Ook van Noord-Beveland zijn thans
de eerste berichten binnengekomen.
Hieruit blijkt, dat ook daar de ramp 'n
ongekende omvang heeft aangenomen.
Bijna het gehele eiland is, nadat de dij
ken op verscheidene plaatsen waren
doorgebroken, overstroomd. Er zijn
tientallen doden te betreuren. Alleen in
Kortgene zijn naar schatting al 35
mensen om het leven gekomen. De
dorpjes Wissekerke en Camperland
zijn nog voor het water gespaard ge
bleven, evenals een deel van Colijns-
plaat. De verbinding met deze plaats is
echter verbroken.
Gemeld, wordt, dat men op het eiland,
groot gebrek aan rubberboten heeft.
Uit Zuid-Beveland moet zoet -water naar
Colijnsplaat worden gebracht, aange
zien daar geen waterleiding is. Er zijn
boten met levensmiddelen op weg naar
Noord-Beveland.
Minister Algera
is actief
De minister van Verkeer en Water
staat, mr J. Algera, heeft gisteravond
met de directeur-generaal van de Rijks
waterstaat en andere autoriteiten ver
gaderd om een inzicht in de staat van
zaken te krijgen in de verschillende
rampgebieden.
Alle technische diensten van de pro
vinciale en rijkswaterstaat werken in
onderling overleg met andere burger
lijke en militaire autoriteiten samen om
in de meest bedreigde gebieden hulp te
verlenen en de eerst nodige maatregelen
te treffen.
k, -
PriUs Bernharcl
diep onder de indruk
Prins Bernhard, die op het ogenblik
in New York vertoeft, verklaarde diep
onder de indruk te zijn van het ver
schrikkelijke nieuws, dat hem uit Ne
derland over de overstromingen had
bereikt. In het bijzonder betreurde de
prins het, dat Nederland door deze
ramp was getroffen, op een ogenblik,
dat het land zich van de door de oox*-
log aangerichte schade begint te her
stellen.
De prins verklaarde te zullen doen
wat zijn regering en de koningin willen
dat hij doet. Officieel is Z.K.H. nog niet
van de ramp op de hoogte gebracht.
Aan verandering in zijn plannen is nog
niet gedacht.
Nederland heeft pas de Amerikaanse
regering meegedeeld, dat het geen eco-;
nomische hulp meer nodig heeften
nu komt deze ramp. Nederland heeft
'echter altijd tegen het water moeten
vechten en het zal ook deze nieuwe
ramp bestrijden en overwinnen, zoals
Onvermoeid zwoegen honderden man
nen om de dijken tegen het opkerende
water te beschermen. De foto is ge
maakt te Ridderkerk
het volk in het verleden ook heeft ge
daan. De prins zeide dankbaar te zijn
voor de aangeboden Amerikaanse hulp.
Dit is altijd gebeurd, wadneer er na
tionale rampen waren en Nederland
heeft ook steeds de helpende hand aan
andere landen in soortgelijke omstan
digheden geboden. De prins sprak ge
ëmotioneerd en zijn gehoor was diep
onder de indruk. (Reuter).
Dinsdag verklaring
van
de
regering
De minister-president, dr W. Drees
heeft aan dr Kortenhorst, voorzitter
der Tweede Kamer, medegedeeld dat
h\j Èereid is Dinsdag bij de aanvang der
Vergadering in de Kamer een verklaring
af te leggen over de nood in de getrof
fen gebieden, waarna de leden de gele
genheid zullen krijgen eventuele vragen
te stellen.
Bijna 130 opvarenden vinden graf in
de golven; reddingboten omgeslagen
Het Britse passagiersschip Princess Victoria is Zaterdagmiddag in
de Ierse Zee gezonken na een strijd van zes uur met de woedende
elementen. Van de 172 opvarenden kwamen er 128 om het leven.
Onder de slachtoffers bevinden zich majoor John Sinclair, vice-
premier en minister van Financiën van Noord Ierland, sir Walter.
Smiles, afgevaardigde van Noord Ierland in het Britse Lagerhuis en
talrijke vrouwen en kinderen. De 44 overlevenden zijn allen mannen.
Koningin weer naar
geteisterd gebied
Naar officieel uit Den Haag wordt
gemeld, zal Koningin Juliana vandaag
in alle vroegte vertrekken en de gehele
dag in het geteisterde gebied doorbren
gen. H.M. zal zich op de hoogte laten
brengen van de omvang van de ramp.
Scherpere maatregelen in
Zuid-Afrika
De Zuid-Afrikaanse minister van
Justitie, Swart, heeft Donderdag in de
Volksraad een wetsontwerp ingediend,
dat het aanbieden van fftianciële of an
dere steun aan enige verzetsbeweging
tegen de wetten van de Unie, verbiedt.
Dit wetsontwerp beoogt scherpere
maatregelen van de regering tegen de
ongehoorzaamheidscampagne in de
Uaie mogelijk te maken. (Reuter).
De Britse torpedobootjager Contest pikte
acht overlevenden op. De reddingboot
van Donaghadee bracht 35 overleven
den binnen. Een reddingboot van de
Princess Victoria wist de haven van
Donaghadee binnen te lopen. Aan
boord bevonden zich de lijken van zes
schipbreukelingen, die de ontberingen
na de scheepsramp niet hadden over
leefd. Aan het stuur van de motor
reddingboot stond de enige overleven
de, een ernstig gewonde man.
Onder de om het leven gekomen le
den van de bemanning bevinden zich
drie stewardessen. Ook de gezagvoer
der, James Ferguson, ging met zijn
schip ten onder. Overlevenden deelden
mee, dat hij tot het laatste ogenblik
de passagiers heeft pogen op te beui'en
en dat hij steeds een toonbeeld van
kalmte is gebleven. Juist voordat het
schip begon te zinken gaf de kapitein
opdracht de Princess Victoria te ver
laten.
Reddingboten omgeslagen
De reddingboten, waarin zich vrou
wen en kinderen bevonden, sloegen
evenwel temidden van de reusachtige
golven onmiddellijk om. Mannen spron
gen in het water en poogden, zich
vastklemmend aan stukken wrakhout,
drijvende te blijven.
Zij verstijfden van de koude of raak
ten uitgeput. De een na de ander moest
zijn stuk hout loslaten en zonk weg.
Reusachtige golven
Alles stelde men in het werk om de
opvarenden van het schip van br
te halen. Sleepboten, tankboten, trei-
lers, reddingboten en de torpedoboot
jager Contest bevonden zich in de,na-
bijheid van de zinkende Princess Vic
toria. De reusachtige golven maakten
het evenwel niet mogelijk het schip
dicht te naderen. Ook bleek het niet
mogelijk met lijnen een verbinding tot
stand te brengen.
Twee vliegtuigen vlogen boven het
met de golven worstelende schip. Zij
zonden radioboodschappen aan de
Contest om de oorlogsbodem bij de
reddingspogingen te helpen.
Toen de duisternis was ingevallen
bleven de reddingboten de enorme
zeeën trotseren om, met behulp van
fakkels, nair overlevenden te zoeken.
De heldhaftige pogingen van de op
varenden van reddingschepen leverden
evenwel geen resultaat op.
De Princess Victoria is een veerboot
van de Spoorwegen, die een dienst tus
sen Schotland en Ierland onderhoud
Het schip is dicht onder de Ierse kust
gezonken; nadat het zes uur stuurloos
had x-ondgedreven. (Reuter).
Uruquay roept ambassadeur
in Argentinië terug
Volgens het ochtendblad La Tribuna
Popular. (Montevideo) zou de regering
van Uruguay haar ambassadeur in Ar
gentinië teruggeroepen hebben.
Deze "Stap zou zijn genomen in ver
band met het feit, dat de beti'ekkingen
tussen beide landen slechter zijn gewor
den.
De regering van Ui'uguay zal Vrijdag
bijeenkomen onx de betx-ekkingen ïxxet
Ai-gentinië te bestuderen. (A.F.P.)
Initiatief van de Commissaris der Koningin
Zondagavond is ten huize van de Commissaris der Koningin in
Friesland een Provinciaal Comité tot hulpverlening aan de slacht
offers van de overstroming samengesteld, waarin zitting hebben
genomen vertegenwoordigers van het Ned. Rode Kruis, de V.V.H.,
kerken en corporaties in de provincie.
De Commissaris der Koningin heeft alle burgemeesters in Fries
land uitgenodigd over te gaan tot vorming van gemeentelijke hulp-
comité's. Verzocht wordt alle hulpaanbiedingen in eerste instantie
over dat gemeentelijk comité te laten lopen, ten einde de zo nood
zakelijke coördinatie te verkrijgen.
Wanneer men ten gemeentehuize niet voldoende ingelicht kan
worden, kan men te allen tijde terecht bij de Prdvinciale Centrale
Instantie, die gevestigd is bij de Kamer van Koophandel te Leeuwar
den, telefoon 8844.
Financiële bijdragen kunnen in Friesland worden ingezonden bij
de Coöperatieve Zuivelbank te Leeuwarden, giro 11542.
Als centrale inleveringsplaats in Friesland voor alle voor de hulp
verlening bestemde goederen is aangewezen het gebouw Arendstuin
35 te Leeuwarden, telefoon 8570. Men wordt verzocht eerst te bellen
voor men de goederen naar dit adres afzendt.
Voor Heerenveen en omgeving wordt de hulpactie geconcentreerd
in het gemeentehuis, Crackstate.
Geldelijke bijdragen en goederen kunnen ook worden afgegeven
aan het bureau van dé Friese Koerier.
Wanneer men 's avonds nog kan ruiken dat U
kool, ui of gebakken vis hebt gegeten - of als
bijvoorbeeld de tabakslucht van de vorige
avond 's morgens nog merkbaar is - dan
heeft U vergeten Air-Wiek te gebruiken.
Air-Wiek geeft de luchtjes geen kans, want het
bevat o.a. chlorophyl en zorgt voor
een steeds frisse
woning.
°Of MENSt^ *ET ÊEN F/7NE
Vraag uitsluitend de originele flacon Air-Wick a f. 2.40
Reddingsboot maakt 90 graden slagzij
(Van een onzer verslaggevers).
Drie leden van de bemanning
van de reddingboot Insulinde zijn
Zondagmiddag bij het ingaan van
het Friese gat op het nippertje
aan de dood ontsnapt. Geheel on
verwacht kwam er plotseling zo'n
hoeveelheid water over 't scheep
je, dat er een slagzij van 90 gra
den ontstond.
Gelukkig hadden de schipper Klaas
Toxopeus, zijn broer stuurman Jannes
Toxopeus en een opstapper zich uit
voorzorg met hun riem met patent-
sluiting aan het dek vastgemaakt.
Daaraan is het te danken, dat ze niet
van het dek zijn weggesleurd door het
verraderlijke zeewater, dat met zo'n
kracht is overgekomen, dat stutten en
stangen en een deel van de x-ailing is
verbogen.
De Insulinde was op weg naar huis
toen deze ramp haar bedreigde. Er was
hulp geboden aan de Franka II die bij
de monding van de Eems moeilijkhe
den met de lading pek had gehad. Deze
lading schoof, zodat er slagzij ontstond.
Schipper Toxopeus had de Franka II
naar een ankerplaats in de luwte be
geleid, waarna geen verdere hulp meer
geboden behoefde te wox-den. Duitse
sleepboothulp werd dan ook nadien
van de hand gewezen.
Motoren sloegen af
Bij het ingaan van het Friese gat
dreigde zich daarna een ramp aan de
Insulinde te gaan voltrekken. Het
scheepje kwam in een positie, zoals de
bemanning, die heel wat gewend is, nog
niet eerder had meegemaakt. Toen een
slagzij van 90 graden was bereikt,
stroomde het zeewater in de uitlaat
van de motoren, die daarop plotseling
stopten.
Toen men met de Insulinde wilde
manoeuvreren om uit de gevaarlijke
positie te komen, reageerde de boot
niet. Juist op dat moment bestormde
de zee de reddingboot nogmaals en be-
nedendeks dacht ieder dan ook, dat er
zich een ernstig ongeluk had voorge
daan. Ieder bleef echter op zijn plaats
zijn plicht doen. De motordrijver deed
alles om de motor weer op gang te
krijgen en dit gelukte gelukkig zeer
snel.
Toen de Insulinde weer bestuux-baar
was, was ook het gevaar geweken. De
bemanning had weer even een les van
de zee op de gevaarlijke gronden ge
kregen. Een les van ongebi-eidelde
kracht en snelheid waarmee de natuur-
krachten kunnen toeslaan.
Dit heeft de Insulindc-bemanning
niet weerhouden om ook Zondagmid
dag weer zee te kiezen.
Ook in Engeland en Belgic hebben
de springvloeden een groot aantal
slachtoffers geëist en enorme schade
aangericht. Volgens de laatste gege
vens bedraagt het aantal doden in
Engeland reeds 190. Op liet eiland Can-
vey in de Thccms-mcnd zouden alleen
al veertig personen zijn verdronken.
Hondei'den personen, woonachtig in
gebieden ten Noorden en Zuiden van
Mablethorpe (Oost Engeland) hebben
hun huizen moeten ontruimen. In
sommige delen van deze streek staat
het water zes meter hoog. Het water
heeft veel mensen in huizen overvallen.
Vissersboten werden door het geweld
van de golven op de akkers geworpen.
Het water rees zo snel, dat vele ge
zinnen slechts enkele minuten hadden
om zich in veiligheid te stellen. Ook
de Londense artistenwijk, Chelsea, is
onder water gelopen. Verder staat on
geveer een derde gedeelte van de stad
Harwich onder water.
Te Clacton-on-Sea, een vacantieoord
aan de Britse Oostkust, zijn bijna 1000
personen door de overstromingen van
de buitenwereld afgesneden. Met man
en macht werkt men om hen te helpen.
Gevreesd wordt dat hier nog vele
slachtoffers zijn te betreuren.
In België is in het Noordwesten van
Mechanisatie bietenteelt
Een door de coöperatieve beetwortel
suikerfabrieken in Noord-Brabant in
gestelde commissie is van oordeel, dat
alle minder gunstige ervaringen met
de mechanisatie van de bietenteelt ten
spijt in de nabije toekomst tot een in
tensiever mechanisatie moet worden
overgegaan.
Er zijn n.l. wel volwassen, maar geen
jonge landarbeiders meer beschikbaar.
De jeugd keert zich van het handwerk
af. Deze mechanisatie is temeer nood
zakelijk, omdat de bietenteelt zich
voortdurend uitbreidt als gevolg van
de flinke prijzen. De drie coöperatieve
fabrieken in Noord-Brabant keerden,
behalve andere financiële voordelen,
aan de leden-aandeelhouders in de ja
ren 19471950 gemiddeld f 41.50 per
1000 kg bieten uit. De prijs van de
koopbieten was f 5.50 lager.
het land de noodtoestand afgekondigd.
Alle militairen die in Noordwest Vlaan
deren in garnizoenen zijn gelegerd, zijn
bij de herstelwerkzaamheden aan de
dijken ingeschakeld. Over slachtoffers
wordt hier niet gesproken.
Sinds Zondagochtend zijn de telefoon-
en andere kabelverbindingen tussen
Nedex-land en België verbroken.
Tal van spoorlijnen
uitgevallen
De president-directeur der Nederl.
Spoorwegen, die pas uit Engeland is
teruggekeerd, zal zich vandaag naar
Lage Zwaluwe begeven, waar het
zwaartepunt ligt voor de spoorwegen
in dé* HollandBrabantverbinding.
Door het wegspoelen van een deel
der baan bij de Moerdijkbrug is het
verkeer RotterdamRoozendaal ge
stremd. De reizigers uit Rotterdam
reizen via Utrecht en Den Bosch naar
het Zuiden.
Er zullen vandaag extra sterke trei
nen rijden, ten einde stagnatie te
voorkomen. De schade aan de spoox'-
wegen is ixiet bij benadering te schat
ten, doch zal ongetwijfeld in de.mil-
lioenen lopen. Het herstel zal gerui
me lijd vorderen. De treinen naar
Zeeland rijden niet verder dan tot
Bergen op Zoom.
Baanbeschadigingen zijn ontstaan
tussen Schiedam en Hoek van Hol
land, tussen Rotterdam en Gouda,
tussen Sliedrecht en Giessendam, doch
het ergste is de situatie tussen Dord
recht en het Hollands Diep. Bij de
Moerdijkbrug is de baan over 3 km
ernstig beschadigd, terwijl de baan
tussen Bergen op Zoom en Woens-
drecht 'over een km onder water staat.
Ook tussen Rilland Bath en Krab-
bendijke is grote schade aangericht.
Hier staat over een lengte van 4 km
anderhalve meter water boven de
spoorlijnen.
Ir Den Hollander was zeer pessimis
tisch gestemd over het herstel van
de schade tussen Dordrecht en Lage
Zwaluwe; deze zal zeer geruime tyd
vorderen. (A.N.P.)
