FRIESE
KOERIER
Zuidwesten van 't land door
overstromingen geteisterd
BREEKT BOOR DE DIJKEN
262 Personen verdronken
ov:
Duizenden stuks vee omgekomen
Schade loopt in de millioenen guldens
HELP!
SPRINGVLOED
EN STORM
Uitgeefster:
Stichting „Je Maintiendrai-Friesland".
Directeur: L. R. Stallinga.
Hoofdredactie: F. Schurer.
Onafhankelijk dagblad voor Friesland en aangrenzende gebieden
MAANDAG 2 FEBRUARI 1953 9e JAARGANG Nr 27
Bureau: Heerenveen, Heideburen 11
Telefoon: Adm. 2696 - Redactie 2231 (K 5130)
Bijk. Gorredijk, Hoofdstraat 290. telef. 319 (K 5133)
Abonnementsprijs f 5,45 per kwartaal, f 1.85 per
maand of 42 cent per week. Giro 272334.
CEN NATIONALE RAMP heeft Nederland getroffen. Zaterdagnacht
en Zondagmorgen sloeg het water van de Noordzee, opgezweept
door een orkaanachtige storm en een onverwacht hoog springtij, talrijke
bressen in dijken en duinen. Het Zuidwesten van ons land werd zwaar
geteisterd. Veel meer dan 200 mensen verloren bij deze ramp het
leven. Weliswaar werd hedenochtend nog een aantal van 262 gemeld,
doch het is te verwachten, dat dit in de loop van heden hoger zal
worden, aangezien verscheidene zwaar getroffen plaatsen geen con
tact met de buitenwereld hebben.
VAST STAAT, dat in West-Brabant 45 mensen verdronken, in Zeeland 44, waarvan alleen op Nrd-
Beveland 35, in Zuid Holland 108, waarvan 50 te 's-Gravendeel en op Goeree-Overflakkee 40, op
Texel 4 en bij de Hondsbossche Zeewering 1, tientallen mensen worden vermist; mén vreest voor
hun leven.
In het overstroomde gebied heerst alom de noodtoestand. Tal van mensen zijn naar zolders en in
bomen gevlucht, angstig het ogenblik verbeidend, waarop de reddingsploegen hen zullen bereiken.
Honderden huizen, boerderijen en openbare gebouwen zijn verwoest; aan wegen, spoorlijnen, dijken,
enz., is enorme schade toegebracht, welke de regering schat op enige tientallen millioenen guldens.
)veral in het land zijn op grote schaal hulpacties begonnen, waarvoor het gehele volk met milde hand offert. Grote
groepen militairen, DU W-arbeiders, Rode Kruis-colonnes en andere reddingsploegen zijn naar het getroffen ge
bied gedirigeerd om te redden wat er nog te redden valt. De Koningin, Prinses Beatrix, min.-president dr Droes
en de ministers Beel, Algera, Staf en Witte hebben gisteren het geteisterde gebied bezocht en met de autoriteiten
de hulpmaatregelen besproken.
Hieronder geven we een overzicht van hetgeen zich op deze noodlottige
Zondag in Zuidwest-Nederland heeft afgespeeld. Onze speciale verslaggevers
hebben nog slechts een vage indruk van de ramp kunnen krijgen. In het
nummer van morgen hopen we meer bijzonderheden te brengen.
Ernstige gewonde
in Den Helder
Bij het bergen van zijn vletten op
de Zeedijk is de steenhouwer Wouw
ernstig gewond. Men vreest voor zijn
leven. In Den Helder zijn voorts van
acht nieuwe woningen in de Gouden
regenstraat de daken 'weggeslagen.
In de Visstraat bezweek een gevel.
Radio en marine ondervonden geen
ernstige moeilijkheden.
Op twee plaatsen is het zeewater
over de Balgdijk ten Zuiden van het
vliegveld De Kooy geslagen. Met man
en macht wordt aan de beschadigde
dijk gewerkt. Direct gevaar bestaat
kier niet.
Bij Sint Maartenszee, gemeente
Zijpe, zijn de duinen op twee plaatsen
over een afstand van ongeveer 50 m,
doorbroken. Voor het achterland be
staat ook hier geen onmiddellijk ge
vaar, omdat de duinen ter plaatse
zeer breed zijn. Het water staat in een
grote duinpan tot 100 meter achter de
zeekant.
In angstige spanning hebben de in
woners van Petten afgewacht of de
Hondbossche- en Pettener zeewering
het geweld van de zee zouden weer
staan. En de zee is er niet in geslaagd,
in deze kunstmatige zeewering op het
zwakke punt van Noordhollands kust
een gat te siaan. Wel sloegen de gol
ven over de dijk bij Petten het dorp
in. De bewoners maakten zich gereed
voor de vlucht, maar zover behoefde
het niet te komen. Toch is er een
dode te betreuren. De 51-jarige uit
voerder De Waard uit Petten, die Za
terdagmiddag naar de dijk was ver
trokken, keerde niet terug. Zondag
morgen heeft men hem dood aange
troffen Hij had geen uiterlijk licha
melijk letsel, zodat mén over de
doodsoorzaak nog geen zekerheid
heeft.
Bij Camperduin is het uit hout op
getrokken café-restaurant Minkema
een prooi van de storm geworden. De
lage duinen ten Zuiden van de zee
wering hebben ernstige schade gele
den.
Te Wijk aan Zee zijn grote stukken
duinen weggespoeld. Bunkers kwa
men daardoor bloot te liggen, en
kleinere bunkers stortten op het
strand. Toegangswegen tot het strand
spoelden gedeeltelijk weg.
Zo heeft liet water te Hendrik Ido Am
bacht zijn vernielend werk, gedaan.
Zondag zfjn twee van onze spe
ciale verslaggevers en een fotograaf
naar het zuiden vertrokken om ons
bericht te geven over de omvang
van de ramp, die Nederland Zater
dag en Zondag heeft getroffen.
Men vindt op deze pagina's hun
eerste indrukken weergegeven.
Zandvoort beleefde Zondag een
drukte zoals des zomers weinig voor
komt. De schade hier is zeer groot.
De duinreep langs de gehele kust is
grotendeels weggeslagen. Alle strand-
afgangen zijn verdwenen. Hotels en
restaurants kregen veel schade. De
reddingspost van de Zandvoortse bri
gade op het Zuidelijk strand is ver
woest. Toen de zee, enigszins bedwon
gen door de eb, Zondagmiddag een
stuk strand bioot gaf, bleek dat be
zaaid met tegels over een afstand van
vele kilometers. Het- mooie lange wan
delpad, tussen boulevard en strand
door de duinen gelegd, is geheel ver
dwenen. Een prachtig zwembassin
werd door de zee opgeslokt. Er is
niets van over. Vele nieuwe huizen
aan de landzijde van de boulevard
hebben grote dakschade geleden
Schevenmgen-radio
in het water
Op hét moment, dat het radio-ont
vangstation van Scheveningen-radio
op het sluiseiland in IJmuiden op
hoogspanning werkte en vele nood
seinen binnenkwamen, zette het wa
ter de kelder van het gebouw tot op
kniehoogte blank. In deze kelder ko
men de kabels voor het ontvangsta
tion samen, zodat de toestand précair
werd. Men slaagde er evenwel in het
radioverkeer gaande te houden.
In Noordwijk heeft de springvloed
met succes een aanslag op de boule
vard gedaan. Deze kreeg zeer zware
schade en op het Noordelijk gedeelte
is hij over enkele honderden meters
practisch verdwenen. Het Oranjebad
is weggeslagen. Ook hier is de schade
groot.
Katwijk aan Zee
In Katwijk aan Zee is hotel Britten
burg overspoeld en zo goed als wegge
vaagd. Zee- en zonnebad is geheel ver
dwenen, evenals de politiepost. Ook
hier sneuvelde een tegelwandelpad,
De stoarmfloed swolge liar bisit
Har wrald en wenplak wei,
In nacht, hweryn gjin minsk
mear wit J
Hwat folgje mei.
De deaden üt it kolkjend wiet
Hja komme net wer thüs
Mar de 't it needtij lib je liet
Hja tiidzje op üs.
Beit hfr de strakke mille né,
Bliuwt hjir it herte küld
Dan is üs mienskip sinkensré.
Dan fc.lt de wrald.
Bitink üt eigen oerfloed wei
De need fan bern en frou
Nèt moarn, nèt skieik 't is hjoed
de. dei
Om Gods wil, jow!
houten gebouwtjes langs de kust moes
ten tegen de helse storm het onderspit
delven.
Vaten haring
op drift
Ook in Scheveningen hebben water
en storVn een grote ravage aangericht.
De boulevard is zwaar beschadigd.
Zondagmiddag sloot de politie de bou
levard voor alle verkeer. Rondom de
buitenhaven is de schade eveneens zeer
groot. Duizenden vaten haring, op de
kade opgeslagen, zijn op drift geraakt.
Men probeert er van te redden wat
mogelijk is. In de haven zijn enkele
schepen losgeslagen. Het bleek niet
eenvoudig, ze weer in de' touwen te
krijgen. Ten zuiden van Scheveningen
bij Kijkduin, is een groot gat in de
duinen geslagen. Vele bunkers staan op
instorten.
Het Westland
in gevaar
De smalle kuststrook bij 's-Graven-
zande heeft zwaar geleden. Over de
gehele lengte zijn daar de duinen voor
de helft en op sommige plaatsen voor
twee derde weggespoeld. Op enkele
plaatsen werd Zondag de toestand kri
tiek. Na drie uren ingespannen arbeid
met honderden vrijwilligers was Zon
dagmiddag om vijf uur het gevaar voor
het gehele Westland bezworen. De kas
sen in het Westland hebben veel scha
de. Sommige zijn geheel vernield.
Veel schade in
Hoek van Holland
Behalve de middensteiger in de Berg-
haven te Hoek van Holland zijn alle
andere aanlegsteigers geheel vernield
en verdwenen. Grote brokken hout en
zware meerpalen drijven in de haven
rond en beuken de glooiingen en de
overal liggende schepen. Het voorste
gedeelte van de boulevard heeft even
eens zwaar geleden.
Het scheepvaartverkeer lag Zondag
volkomen stil. De wrakboeien van de
Faustus zijn van hun ankers geslagen
Het radio-station van de loodsdienst
heeft eveneens zeer zwaar geleden, en
is thans onbruikbaar. Aan het herstel
wordt hard gewerkt. De fruitloods is
gedeeltelijk ingestort. De spoorbaan
langs de kade is over een lengte van
15 meter ingestort. Ook het tentenkamp
van het Engelse leger heeft veel scha
de. In het zomerkamp bij de Pier zijn
enkele zomerhuisjes door de storm op
genomen en tientallen meters door de
lucht geslingerd.
Ellende in
Maassluis
In Maassluis stonden Zondagochtend
ongeveer de helft van het totaal aan
tal woningen, 1500 stuks, voornamelijk
in de havenwijk, onder water. Het wa
ter staat ruim twee meter hoog in de
straten. Het alarmsein werd in de
nacht van Zaterdag op Zondag gegeven.
Om drie uur bereikte het water zijn
hoogste punt. Vele fabrieken worden
door het water geteisterd ën hebben
enorme schade. Bij deze overstroming
is de 69-jarige huishoudster mej. J. vdn
der End om het leven gekomen. Maar
de ramp zou nog grotere vormen aan
nemen. Want in diezelfde nacht is de
Maasdijk doorgebroken en stroomde
de polder tussen Maassluis en Hoek
van Holland langzaam onder water. De
boeren hebben het vee losgesneden. Het
gehele bovendijkse gedeelte van Maas
sluis met 3000 inwoners wordt be
dreigd. Honderden gezinnen moesten
hun woningen verlaten en bij boven
buren een heenkomen zoeken. Een ge
deelte van de stad is zonder licht. De
waterleiding functionneert niet meer,
maar Zondagmiddag werd met tanks
het eerste drinkwater aangevoerd. Van
vele zijden wordt hulp geboden.
Een ramp, als sinds mensenheugenis
niet meer voorkwam, teistert de
Lage Landen bij de zee. De oude vijand,
de grimmige waterwolf, heeft zich brul
lend gestort op het domein, dat hem
sinds eeuwen door menselijke macht
was ontrukt, en verslindt gulzig de ar
beid van vele geslachten. Woningen en
landerijen, maar ook mannen, vrouwen
en kinderen en kudden vee sleept hij
mee in zijn gramschap. Hoeveel, wie,
waar? Nog zijn de berichten die ons
uit de geteisterde streken bereiken, te
overstelpend en te verward om te ko
men tot een totaal beeld en een afgeron
de voorstelling.
Onze eerste indruk is die van een to
tale verbijstering. Natuurlijk, ieder weet
dat Nederland met zijn polders en lage
weiden een kwetsbaar gebied blijft;
ieder weet dat in theorie. Maar in de
practijk hebben we een zo groot ver
trouwen op de overmacht van onze tech
niek boven de krachten der natuur, dat
we met catastrofen als deze geen werke
lijke rekening meer houden.
Die natuurkrachten hebben ons weer
eens herinnerd aan de betrekkelijkheid
van alle menselijk kunnen. Springvloed
en storm hebben in hun schrikkelijke
samenwerking onze zekerheden aange
tast. Heel dat fijne apparaat waardoor
een moderne samenleving functionneert,
gas, electriciteit, waterleiding, telefoon,
het is als een spinneweb uiteen gescheurd
door een machtige hand, en de mens
voelt zich teruggestoten naar de periode
der eerste terpenbouwers.
Dat is de culturele schrik, die ons om
het hart slaat. Maar zij wordt ter
stond verdrongen door de individuele
menselijke nood, die zich verduizend-
voudïgd aan ons bewustzijn opdringt.
Die laat geen tijd over voor ontzetting;
en verbazing, laat staan voor bespiege
lingen. Zij is een schreeuw, een appèl
aan ons allen gezamenlijk en aan ieder
van ons persoonlijk.
Ilier moet geholpen worden, op staan
de voet. Daar in Zeeland, Holland en
Brabant en op Texel treden de mannen
aan met laarzen en schop, in de front
linie. Wij horen bij hen, en doen het
onze.
Neen, het is geen ogenblik voor één
Nederlander om zich gelukkig te prijzen
dat het zijn deur weer net voorbijging.
Deze slag treft ons als volk, en waar één
lid lijdt, lijden alle leden. Alle klachten
die niet gevolgd worden door daden
zijn in deze situatie evenzoveel lafhartig
heden. Tegen de springvloed en de
storm der natuurkrachten stijge hier een
springvloed van goede wil en een storm
van solidariteit, die in daden toont dat
onze Nederlandse eenheid meer is dan
fraseologie op een nationale feestdag;
één voor allen, allen één!
Wij hebben gisteravond die spring
vloed ook zien stijgen. De radio bracht
ons tegelijk met de berichten van de
ramp de tijdingen over de reeds op gang
zijnde hulpverlening. Spontaan stroomt
zij toe, van alle kanten, uit alle gewes
ten, uit Europese buurlanden en zelfs
uit Canada en Amerika. Wij hebben in
de plaats van onze eigen inwoning dit
medeleven en die hulpbereidheid als een
warme golf voelen opstijgen.
Ieder beseft echter, dat goede wil en
spontaneïteit hier in hun bedoeling
zullen falen, wanneer zij niet met vaste
hand worden geleid en georganiseerd.
Die organisatie zal de eerste dagen de
grote zorg der autoriteiten zijn. Zij be
gon zich gisteravond reeds af te tekenen.
De afstand uit de verschillende delen
van het land naar de centra van het
Westen is te groot om een vlotte actie
te kunnen waarborgen.
Daarom wordt de hulpverlening dn
Friesland door het provinciaal bestuur,
in samenwerking met de burgemeesters,
zelfstandig ter hand genomen. Ieder kan
in zijn eigen gemeente terecht; niemand
hoeft achter te blijven, omdat inpakken
of gireren een bezwaar is. Voor ons ge
bied zijn dus de gemeentehuizen de cen
trale bureau's. Ten overvloede zij ge
zegd dat ook de Koerier zijn apparaat
gaarne beschikbaar stelt om goederen en
geld te bestemder plaatse te brengen.
Waar het leed zo groot en de nood
zo ontzettend is, twijfelen wij niet of
Friesland zal weten wat het te doen
staat.
Alarm in
Zwijndrecht
In Zwijndrecht hebben de alarm
klokken geluid. Het water sloeg over
de ringdijk. Men vreesde aanvanke
lijk, dat er ook in deze dijk gaten wa
ren geslagen, maar later bleek dit ge
lukkig niet het geval. Met man en
macht werkt men aan versterking
van de dijken.
