Tien jaar geleden:
Stalingrad
Hitler's eerzucht kostte
360.000 soldatenlevens
RADIO
Ook het buitenland
biedt hulp aan
Afsluitdijk lieeft zich
prachtig gehouden
jO^G
Reddingboot Insulinde
had een zware tocht
Schade aan spoorwegen
loopt in de millioenen
Maandag 2 Februari 1953
Fagina
Russen verpletterden zwakke
Roemeense flankbescherming
BONN Het is vandaag (2 Februari) tien jaar geleden,
dat de laatste Duitsers te Stalingrad van alle verdere
tegenstand afzagen en zich aan de Russendie hen van
alle zijden hadden ingesloten en steeds dichter op hen
aandrongen, overgaven. In eindeloze colonnes marcheer
den de van koude rillende Duitse soldaten door bevroren
woestenijen af naar de onverwarmde veewagens, die hen
in veertien dagen naar de gevangenkampen in Siberië
zouden brengen. Maar hun generaals met hun staven
reden in comfortabele slaapwagens naar Moskou.
De bittere melodie
der Stalinorgels
Naar het Rode Leger op 2 Fefor.
1943 rapporteerde, waren er van
de 365.000 Duitsers, die drie
maanden tevoren in de grote slag
bij de Wolga waren omsingeld,
91.000 levend in Russische han
den gevallen.
Naar schatting zijn van deze
91.000 thans nog slechts 5000 in
leven met inbegrip van het naar
verhouding 'hoge aantal van 2600
officieren.
„Het Russische arbeiderspara
dijs is wel bijzonder wreed ge
weest voor onze gewone solda
ten", merkte de voormalige kapi
tein Gerhard Philip Humbert op.
„Voor onze officieren zorgden de
Russen beter, maar een van de
motieven, welke achter die op
merkelijke bezorgdheid stonden,
kwam later aan het licht, toen
zij hun „Commissie Vrij Duits
land" in het leven riepen, om
onder leiding van veldmaarschalk
Friedrich Paulus te Moskou pro
paganda voor hen te voeren".
De 37-jarige Humbert, thans
een zakenman in het Rijnland,
heeft te Stalingrad gediend als
adjudant van generaal Walter von
Seydlitz, die het bevel voerde
over het tweede legerkorps van
het Zesde Duitse Leger onder
Paulus.
Tegen het einde was de toe
stand zo wanhopig, dat Humbert
naar huis schreef wat hij op zijn
grafzerk gebeiteld wilde hebben.
Het origineel van dit schrijven
is nog in zijn bezit.
Ook is hij er in geslaagd, een
paar kaarten van de operaties en
het door hem bijgehouden oor
logsdagboek van het tweede le
gerkorps mee naar Duitsland te
brengen en er zijn nog maar
weinig Duitsers in leven, die
meer van Stalingrad weten dan
deze gewezen stafofficier, die vijf
jaar gevangenschap in Rusland
heeft overleefd.
programma
DINSDAG 3 FEBRUARI
HILVERSUM I 402 m: 7.00
AVRO; 7.50 VPRO; 8.00 tot 24.00
AVRO:
7.00 Nieuws, 7.10 Gr.muz., 7.50
Dagopening, 8.00 Nieuws, 8.15
Gr.muz., 9.00 Morgenwijding, 9.15
Sionsliederen, 9.25 v. d. vrouw,
9.30 Waterstanden, 9.35 Gr.muz.,
10.50 v.d. kleuters, 11.00 v.d. zie
ken, 11.30 Tenor en piano (piano
intermezzi), 12.00 Lichte muziek,
12.30 Land- en tuiribouwmedede-
lingen, 12.33 v.h. platteland, 12.40
Pianoduo, 13.00 Nieuws, 13.15
Mededelingen of gr.muziek, 13.20
Metropole orkest en soliste, 14.00
„Zeg eens, Amerika.,.", 14.30 Gr.
muz„ 14.40 Schoolradio, 15.00 Gr.
muziek, 15.15 v.d. vrouw, 15.45
Gr.muz., 16.30 v. d. jeugd, 17.30
Gr.muz., 17.45 v.d. jeugd, 18.00
Nieuws, 18.15 Pianospel, 18.30
Reportage of gr.muz., 18.35 Or
gelspel, 18.50 Paris vous parle,
18.55 Musette-orkest. 19.20 Ver-
zoekprogramma, 20.00 Nieuws,
20.05 Gevarieerd programma,
21.15 Lichte muziek, 21.35 Ik
weet, ik weet wat u niet weet,
21.50 Dansmuziek. 22.30 Mede
delingen, 22.35 Gr. muz.. 22.45
Buitenl. overzicht. 23.00 Nieuws,
23.15 New-York Calling, 23.20
24.00 Gramofoonmuziek.
HILVERSUM II 298 m 7.00—
24.00 KRO.
7.00 Nieuws, 7.10 Gr.muziek,
7.15 Ochtendgymn., 7.30 Gr.muz.,
7.45 Morgengebed en Lit. Kalen
der, 8.00 Nieuws en weerberich
ten, 8.15 Gr.muz., 9.00 v.d. huis
vrouw, 9.35 Gr.muz., 10.00 v. d.
kleuters, 10.15 Gr.muz., 11.00 v.
d. vrouw, 11,30 Schoolradio, 12.00
Angelus, 12.03 Gr.muz., (12.30
12.33 Land- en tjuinbouwmedede-
lingen), 12.55 Zonnewijzer, 13.00
Nieuws en Kath. nieuws, 13.20
Actualiteiten, 13.25 Lunchcon
cert, 14.00 Klein koor, 14.15 Sym-
phonette-orkest; 14.45 Strykork.
en solist, 15.30 Ben je zestig?,
16.00 v.d. zieken, 16.30 Zieken-
lof, 17.00 v.d. jeugd, 17.15 Felici
taties v.d. jeugd, 17.45 Regerings-
uitzending: drs B. v. Eldik: De
economische gevolgen van de
souvereiniteitsoverdracht, 18.00
Metropole orkest, 18.20 Sport-
praatje, 18.30 Voor jonge mensen,
18.52 Actualiteiten, 19.00 Nieuws,
19.10 Gr.muziek, 19.15 Uit het
boek der boeken, causerie; 19.30
Gr.muz., 20.25 De gewone man
zegt er 't zijne van, 20.30 Het
schoenmakersfeest, hoorsp., 22.45
Avondgebed en Liturg, kalender,
23.00 Nieuws, 23.15—24.00 Gram.
Hij deelde mede vernomen te
hebben, dat Paulus thans in een
villa in de buurt van Moskou de
tijd doodt met het maken van
waterverfschilderijtjes. Ook zijn
stafchef, It. gen. Arthur Schmidt
en gen. von Seydlitz bevinden
zich nog in gevangenschap.
Van de slag om Stalingrad
de eerste waarin een geheel Duits
leger gevangen genomen werd
gaf ex-kapitein Humbert het vol
gende gezaghebbende verslag:
Het was in wezen een politieke
onderneming, uitgevoerd onder
de druk van Hitler's wens, een
stad te veroveren die een sym
bool was van het prestige van
Stalin, zonder dat acht werd ge
slagen op strategische overwegin
gen. De Russen van hun kant,
waren niet minder verlangend de
val van de stad te voorkomen.
Het voornaamste strategische doel
in het gebied van de strijd de
Wolga en de spoorlijnen, welke
naar het Zuiden leidden af te
snijden hadden de Duitsers
kunnen bereiken zonder de stad
zelf te veroveren. Al wat zij
daartoe hadden te doen was, zich
meester maken van het hoge
Serapta-plateau onmiddellijk ten
Zuiden van Stalingrad op de
Westelijke oever van de Wolga.
Maar het verlangen van alle
legerafdelingen om te delen in
de eer de stad binnen te dringen,
maakte, dat het Vierde Pantser-
leger zich niets gelegen liet lig
gen aan dit plateau, dat altijd in
handen van de Russen is geble
ven.
Het werd in de rapporten afge
daan met de opmerking, dat het
bezet werd door een paar arbei
dersbataljons van de fabrieken
te Stalingrad, maar in feite heeft
zich daar, zoals wij later ver
namen, van het begin tot het
einde het Russische opperbevel
bevonden.
Gedurende een bepaalde perio
de probeerden 30 Duitse divisies
vaste voet in de puinhopen van
de stad te krijgen. Dat was nadat
het Zesde Leger, nog vermoeid
van de Slag aan de Don, er niet
in was geslaagd in de nazomer
de stad te bereiken, reden waar
om het Vierde Pantserleger uit
de Kaukasus werd ingezet om
steun te verlenen voor een recht
streekse aanval.
In het dagboek van generaal
Franz Halder wordt vermeld, dat
Hitier de Duitse generale staf,
toen deze hem op de gevaren van
de toestand wees, een stelletje
lafaards noemde en toen Halder
eind September 1942 adviseerde,
het beleg af te breken, werd hij
van zijn post als chef van de staf
ontheven.
Toen het Zesde Leger, dat uit
Westelijke richting aanviel, ein
delijk de stad was binnengedron
gen, had het de grootste moeite
zich daar te handhaven. Het
Vierde Pantserleger putte al zijn
kracht uit om een kleine ge
deelte van de Zuidelijke voor
steden binnen te dringen.
De Russen klampten zich vast
aan de laatste huizenblokken aan
de rivier en deden de Duitsers in
zodanige mate verbloeden, dat de
Zuidelijke en Westelijke flanken
van de beide Duitse legers moes
ten worden versterkt met Roe
meense troepen.
Die Roemenen hadden ver
ouderde wapens uit de eerste
wereldoorlog en beschikten niet
over verdedigingsmiddelen tegen
tanks. Later kwamen wij te we
ten, dat dit aan de Russen bekend
was.
Door het onderscheppen van
radioberichten ontdekten wij, dat
de Russen massa's mensen en
materiaal in het veld brachten
tegen de flanken van de Roeme
nen, maar toen dit werd doorge
geven aan het opperbevel en aan
Hitier zelf, heette het, dat dit
alleen maar een sluwe Russische
misleiding was.
Er werd dan ook niets gedaan
om deze bedreiging af te wenden
en in de nacht van 18 op 19 Nov.
sloegen de Russen toe.
Het begon met een artillerie
bombardement van drie uur, zo
als wij aan het Oostelijke front
nog niet hadden meegemaakt. De
Russen maakten gebruik van ka
nonnen, Stalin-orgels (stukken
geschut die verscheidene raket
ten tegelijkertijd uitbraakten) en
zware mortieren. Er waren 320
vuurmonden per mijl in actie en
op de plaatsen, die werden ge
bombardeerd, was geen tegen
stand meer mogelijk.
De twaalf Russische legers ten
getale van ongeveer een millioen
manschappen wierpen zich op de
150.000 man van het Derde en
Vierde Roemeense Leger op onze
flanken. De ene bek van de Rus
sische tang daalde van het Serap
ta-plateau af en ging in Weste
lijke richting, de andere kwam
uit het Noorden.
Na 48 uur ontmoetten de voor
hoeden van de Russische tanks
Het Russische offensief werd ingeluid met een massaal
bombardement van 320 vuurmonden per mijl
elkaar achter ons op de enige
brug over de Don bij Kalach,
waarlangs wij ons konden be
voorraden.
Wij zagen wat de Amerikaanse
Leen- en Pachtwet had uitge
werkt. Duizenden Amerikaanse
trucks brachten de gemotoriseer
de infanterie achter de tanks aan.
Binnen enkele dagen was het
Zesde Leger in een ijzeren gordel
gevat.
Paulus werd van zijn troepen
afgesneden, maar hij ging per
vliegtuig naar de heksenketel
terug om opnieuw het bevel op
zich te nemen.
Midden December probeerde
veldmaarschalk Erich von Man-
stein met de overblijfselen van
het Vierde Pantserleger naar ons
door te breken, maar hij werd na
40 mijlen te zijn opgerukt tot
staan gebracht.
Het is een historisch feit, dat
von Manstein Hitier trotseerde
door Paulus te bevelen uit te
breken, maar Paulus antwoordde
dat hij slechts voor 20 mijlen
voldoende brandstof had voor zijn
tanks en dat hij dus moest wach
ten tot het Vierde Pantserleger
dichterbij gekomen zou zijn.
Op 25 December bevond het
Vierde Leger zich in volle terug
tocht. Op 9 Januari boden de
Russen Paulus een eervolle over
gave aan, maar hij weigerde en
gaf bevel, elke Sovjetgemachtig
de, die nog zou worden gezonden,
neer te schieten. Intussen werd
het Zesde Leger geleidelijk op
een steeds kleiner wordend ter
rein samengedrongen.
De toestand was ongelooflijk,
soldaten stierven van honger en
ziekte, vroren dood en sneuvel
den in verbitterde gevechten van
man tegen man.
Soms zaten de Duitsers in de
benedenverdieping van een huis
en de Russen op de bovenver
diepingen. Het slagveld was een
woestijn van ijs en troosteloze
ruïnes. De temperatuur daalde
tot 30 graden Celsius onder nul.
Tegen het einde van Januari
rapporteerde Paulus aan Hitier,
dat voortzetting van de strijd de
menselijke krachten te boven
ging,, maar Hitier antwoordde:
„Capitulatie is onmogelijk. Het
Zesde Leger te Stalingrad zal zijn
historische plicht doen tot de
laatste man om reorganisatie van
het Oostelijk front mogelijk te
maken".
Dit bevel aan maarschalk Pau
lus ging gepaard met promotie,
maar op 31 Januari gaf hij zich
over.
Op 2 Februari eindigde alle
Duitse tegenstand
Ook het buitenland blijft niet
achter bij de hulpverlening. Al
spoedig na de eerste berichten
over de ramp betuigde de Ame
rikaanse ambassadeur, de heer
Selden Chapin, aan minister
president dr W. Drees zijn har
telijk meeleven met de natuur
ramp, welke ons land heeft ge
troffen. De heer Chapin deelde
dr Drees mede, dat de Ameri
kaanse regering hem gemachtigd
heeft aan de Nederl. regering
het aanbod te doen Amerikaanse
hulpmiddelen ter harer beschik
king te stellen.
De Canadese ambassadeur, de
heer mr Thomas Stone, heeft na
een persoonlijk bezoek aan de
door de watersnood getroffen ge
bieden de Nederlandse regering
doen weten, dat de Canadezen
elke hulp, die in hun vermogen
ligt en „die kan bijdragen tot
verlichting van deze ernstige en
tragische nationale calamiteit
zullen verlenen".
Ook de Britse tijdelijke zaak-
Zondagmorgen in alle vroegte,
om half vier, kreeg schipper
Toxopeus van de reddingboot
„Insulinde" te Oostmahom, via
Schevenïngen radio bericht door.
dat een Hollandse coaster tussen
de E.T. route-boei en de Ter-
schellingerbank zware slagzij
maakte en hulp vroeg.
Direct zijn schipper Toxopeus
en zijn mannen met de redding
boot buitengaats gegaan. Aan
boord van de coaster had men
reeds een reddingsloep gereed
gemaakt. Om half zeven in de
ochtend was de „Insulinde" bij
de coaster en de kapitein van dè
kustvaarder vroeg aan de schip
per van de reddingbootin de
buurt te blijven en met hem op
te stomen naar de Eems. De
tocht naar de monding van de
Eems verliep verder goed, doch
daar de loodsdienst gestaakt was,
moest men voor de Eems blijven
liggen. Later op de dag is de
coaster naar Borkum gestoomd
en vandaar de Eems en de ha
ven van Delfzijl binnengeloodst.
De kustvaarder heeft zware
averij opgelopen.
De reddingboot „Insulinde"
was inmiddels niet meer nodig
en kon naar Oostmahorn terug
keren. Op de thuisreis kreeg
men benoorden Schiermonnik
oog een zware breker over het
dek, waardoor de stutten van 't
springnet werden vernield en
de reddingboot negentig graden
slagzij maakte.
Een der matrozen liep hierbij
een hoofdwonde op, doch, zó
verklaarde schipper Toxopeus
Groenteveiling
HOOGEZAND-SAPPEMEER
Knolselderij 57 per 100 st.; An
dijvie 58; Kroten A 1517. B 8
14; prei A 19—28, B 8—19; sav.
kool groen 10.9012; was peen B
915; witlof A 5154. B 43 per
100 kg; Rabarber 2224 per 100
ons, „hier komen we wel weer
overheen". Met deze zware slag
zij werd de uiterst zware tocht
voortgezet. De bemanning van
de „Insulinde" stond gesjord aan
dek en om ongeveer 12 uur 's
middags liep men de haven van
Oostmahorn weer binnen.
gelastigde (in afwezigheid van
de Britse ambassadeur) heeft
aan de Nederlandse regering
hulp aangeboden.
Voorzover mogelijk zal deze
hulp worden verleend door de
Amerikaanse, Canadese en Brit
se legers in Duitsland. De rege
ring heeft dit aanbod dankbaar
aanvaard en zal overwegen in
welke mate deze hulp nodig zal
zijn en waar ze kan worden ver
leend, aldus deelt de regerings
voorlichtingsdienst mede.
Onmiddellijk na het bekend
worden van de ramp is ook het
apparaat van de CARE de
Amerikaanse hulporganisatie
in volle werking getreden.
Reeds gistermorgen om half 11
werden 100 voedselpakketten van
15 kg elk en 65 dekenpakketten
ter besohikknig gesteld. De goe
deren worden in samenwerking
met het Nederlandse Rode Kruis
uitgedeeld en zijn in een can-
tinewagen onderweg naar een
van de noodgebieden. De CARE
zal ook onmiddellijk in het bui
tenland een algemene inzameling
houden voor hulp aan de nood
gebieden.
De directeur-generaal van het
Belgische Rode Kruis, de heer
Dronsart, heeft het Nederl. Rode
Kruis hulp aangeboden en ge
vraagd op te geven, op welke
wijze deze hulp kan worden ge-
effectueerd.
Te Bonn is medegedeeld door
de secretaris-generaal van het
Duitse Rode Kruis, dat het te
Den Haag en te Brussel zal vra
gen of het van dienst kan zijn
bij het helpen van slaohtoffers
van de overstromingen.
Het bestuur van het West-
Duitse vakverbond, dat zes mil
lioen leden telt, zal heden in
Dusseldorf bijeenkomen om te
spreken over maatregelen om de
slachtoffers van de overstro
mingsrampen in Nederland en
België te heipen.
HAVEN HARLINGEN
HARLINGEN Aangekomen:
m.s. Gaasterland, van Rotterdam.
Vertrokken: Inspecteur Melle-
ma (werf) naar Bordeaux. Gaas
terland naar Goole.
Kustvaart: Markab, Delfzijl -
Urk; Oldambt, Amsterdam - Ka-
lundborg; Eemshorn, Leeuwarden
- IJmuiden.
Van onze verslaggever)
UTRECHT De schade welke de Nederlandse Spoor
wegen hebben geleden tengevolge van de watersnood
loopt in de millioenen, aldus deelde de president-direc
teur van de N.S., ir. F. Q. den Hollander gisteravond om
tien uur op een speciaal belegde persconferentie mede.
Deze schade is voornamelijk veroorzaakt door ondermij
ning en overspoeling van de baanvakken, alsook door
het onklaar raken van electrische bovenleidingen. In de
Zuid-West-hoek van Nederland is practisch alle treinver
keer uitgevallen.
De grootste schadepost bete
kent ongetwijfeld de vernieling
van de bovenleiding op het baan
vak Rotterdam - Lage Zwaluwe
- Roosendaal. In de stormnacht
heeft tussen 24 en 4 uur de Moer-
dijkbi-ug het ernstig moeten ont
gelden. Bovendien kwam dit
baanvak over een gedeelte van
drie kilometer geheel blank te
staan. Alle treinverkeer is dan
ook gestremd.
Ook het treinverkeer in Zee
land is geheel uitgevallen. De
treinen in die richting komen
niet verder dan Roosendaal. Voor
zover gisteravond laat bekend,
was de treinenloop op de volgen
de trajecten volkomen gestremd:
Schiedam - Hoek van Holland,
Rotterdam - Gouda, Dordrecht -
Giesendam, (gat in de baan tus
sen het Wantij en de spoorbrug
in de omgeving van Giesendam),
Sliedrecht - Giesendam (baanvak
doorweekt met kans op verzak
kingen), Bergen op Zoom
Woensdrecht (baanvak over de
lengte van een kilometer onder
water). Rilland Bath - Krabben-
dijke (het water staat hier ander
halve meter boven de rails over
een lengte van vier kilometer) en
Dordrecht - Breda. Bovendien
zou er in de omgeving van Vlaar-
dingen sprake zijn van een ern
stige vernieling van het baanvak.
Het traject Lage Zwaluwe -
Roosendaal is niet te berijden
wegens het sluiten van de z.g.
vloeddeur.
De verbindingen tussen al deze
plaatsen heeft men zoveel moge
lijk gehandhaafd door het inscha
kelen van bussen. Op meerdere
plaatsen bleek dit echter niet
mogelijk.
Óok de boottrein Harwich-
Hoek van Holland kon gisteroch
tend niet vertrekken wegens een
ernstige beschadiging aan de
steiger.
In de loop van de internatio
nale treinen moesten aanzienlijke
wijzigingen worden aangebracht.
Het station Rotterdam-Maas
stond tijdelijk onder water, even
als de spoorbaan bij Nieuwerkerk
(Z.H.). De bootdienst Stavoren-
Enkhuizen werd gestaakt omdat
in Enkhuizen nagenoeg geen wa
ter stond. Bij Hedel was tijdelijk
het spoor versperd tengevolge
van een defect aan de electrische
bovenleiding. Eenzelfde euvel
stremde het electrisch treinver
keer tussen Zaandam en Wor-
merveer.
Gistermorgen vroeg had men
nog geen volledig beeld van de
aangerichte schade. Sommige
trajecten kunnen locaal hersteld
worden, andere zullen langdurige
reparaties moeten ondergaan. Op
timistisch gestemd is de N.S.-di-
rectie ten aanzien van het tra
ject Schiedam - Hoek van Hol
land, somber daarentegen wat
betreft het baanvak Dordrecht -
Lage Zwaluwe. Het is met geen
mogelijkheid te zeggen, wanneer
de belangrijkste trajecten weer
normaal bereden kunnen worden.
Burgemeester
van Rilland Bath
verdronken
(Eigen bericht)
Toen hij zich per auto naar
een van de bedreigde punten van
zijn gemeente begaf, is de burge
meester van de gemeente Rilland
Bath in Zeeland omgekomen. Op
het moment dat zijn ivagen het
zwaartepunt van een dijk pas
seerde begaf deze het en auto en
bestuurder verdwenen in de kol
kende stroom. Men heeft nadien
niets meer van hem vernomen,
zodat men aanneemt dat ook hij
tot de slachtoffers behoort.
Ook vijf van zijn gemeente
naren hebben bij de ramp het
leven verloren. In hun slaapka
mer zijn twee oude mensen dood
in hun bed gevonden. Waarschijn
lijk zijn zij door het zeer snel
wassende water verrast en heb
ben zij geen kans meer gezien
te ontkomen. Een autobus, met
passagiers bemand, geraakte even
eens onder water. Drie inzitten
den verdronken. De overigen
konden zich op het dak van de
bus in veiligheid brengen.
Vissersscheepje vergaan
(Van onze verslaggever)
De Afsluitdijk heeft zich in het
stormgeweld prachtig gehouden.
De eerste verkiezingen in Indo-China zijn in volkomen rust en
orde verlopen. Een kiezer uit vooraanstaande kringen in Viet
nam, deponeert zijn biljet in de stembus.
De schuimkoppen sloegen er wel
over heen en ook in zee drijven
de voorwerpen kwamen op het
wegdek terecht, maar er ontston
den slechts op enkele plaatsen
beschadigingen, voornamelijk
tussen Komwerderzand en Den
Oever. De mannen van de Rijks
waterstaat zijn de gehele storm
nacht in touw geweest om tegen
evt. ernstige beschadigingen di
rect maatregelen te kunnen ne
men.
Ook de post van de Rijkspolitie
op de kop van de Afsluitdijk was
paraat. Hun houten gebouwtje
werd wel bijna overspoeld door
het zeewater, doch kwam er ove
rigens toch best af. In de bocht
van de dijk bij Zurich ontstonden
enige gaten, die Zondag door
Rijkswaterstaat onmiddellijk
weer gerepareerd werden. De
Afsluitdijk heeft nog niet eerder
een dergelijke krachtproef door
staan, zo verklaarde men ons.
In de haven van Breezanddijk
is een houten vissersscheepje uit
Volendam gezonken. Het is ver
moedelijk lek geslagen tegen de
beschoeiing.
Toen de storm Zondagmorgen
wat was uitgeraasd, sloegen er
vele kustbewoners in de omge
ving van de Afsluitdijk aan het
jutten, een bezigheid die dus
blijkbaar niet alleen op de Wad
deneilanden beoefend wordt.
FEUILLETON:
•ir
10-14^"
EEN ZONDAGSKIND
Door Toon Kortooms
Theodoor richtte zich in volle
lengte .op. Hij keek de Fransman
woest in de ogen en fluisterde
venijnig:
„U liegt! Uw zoon heeft mij
mij;n meisje ontnomen. Laat mij
los. Ik wil weg! Ik wil weg, zeg
ik u!"
De Fransman vloekte wanhopig
doch 'beleefd en zei woord voor
woord:
„Monsieur Broncor, als ik ooik
maar één letter van uw bewe
ringen begrijp, mag u a la minute
mijn hele schouwburg hebben en
mijn villa en mij,n wagen en al
les. Mag ik tenslotte onder uw
aandacht brengen dat ik niet ge
trouwd ben zelfs. Dus de zoon
over wie u spreekt, is mij niet
bekend. Hoe komt u tot'deze be
lachelijke veronderstelling?"
Theodoor keek de man aan. En
op dat moment was hij er van
overtuigd., dat deze niet loog.
„Ik geloof u" zei hij zacht,
men heeft mij een verkeerde
naam genoemd. Neemt u mij niet
kwalijk. Straks zal ik u alles ver
tellen. Ik moet nu gauw gaan
zingen."
Hij greep de hand van de
Fransman en drukte ze krachtig.
Verheugd over de even snelle als
wonderlijke ommekeer van zijn
gast haastte Delcroix zich naar
het podium waar juist het ap
plaus voor 'het orkest geluwd
was. Hij leek een groot kind, dat
door een humoristische gril van'
de natuur een wolk spierwitte
haren heeft gekregen. Stralend
trad 'hij voor het neergelaten
doek en keek de zaal in. Een
schone herculische figuur, een
grijze Samson, een patriarch. Hij
glimlachte. Dè bezoekers keken
stil naar hem op. Hij zei, dat
enerzijds tot zijn grote spijt Louis
Mouton uit Biarita door n auto
ongeluk verhinderd was op te
treden. Een zacht stemmenge
gons vertolkte de teleurstelling.
„Maar", zo zei Delcroix, „als
door toeval hebben wij op het
allerlaatste ogenblik een vervan
ger voor hem gevonden. Een
jonge Nederlandse zanger, die op
tournée door Europa is en in een
der schouwburgen hier te Parijs,
drie achtereenvolgende avonden
een overweldigend gehoor had.
Ik heb het buitengewone voor
recht u voor te stellen: Theodoor
Broncor
Met een zwaai ging het doek
open. Theodoor stond in 'n stroom
van licht. De kolossale schouw
burg schitterde voor zijn ogen.
Een gewriemel van kleine be
weeglijke figuurtjes. In wiide
cirkelvormige rijen zaten de be
zoekers. Aan zijn voeten zaten ze
Boven hem en opzij. De schouw
burg leek een eindeloze koepel,
volgeprikt met druk gesticuleer
de wezentjes. Theodoor dankte
met een zwierige buiging naar
alle zijden voor net applaus. En
hij bedacht met voldoening dat
hij, vanwege stom geluk, straks
in het hotel ziin avondkleding al
had aangetrokken om naar de
opera te gaan.
Frangois Dupont had plaats
genomen aan de vleugel en liet
zijn slanke vingers over de toet
sen dartelen. Opeens was Theo
door aan het zingen. Hij schoof
met een ruk de microfoon opzij
en zong. Hemel nee, er was niets
wat het bij deze schouwburg
haalde! Hoe armzalig en zwaar
waren daarbij vergeleken het
zaaltje van Til man, de schouw
burg van Menda van Daal, ,,'t
Hemeltje" bij de Amsterdamse
universiteit! Hier stond men in
een wereld van ruimte en licht.
Hier ging het zingen van zelf.
Hier zou men uren achtereen
willen staan. De toehoorders za
ten veraf en toch kon je ze iedere
noot in de oren zingen. Toch
waren de loges dichtby en als je
wilde zou je- de vrouw van de
minister-president een kus op de
verzorgde vingers kunnen druk
ken. Je kon sier buiten je zelf
treden en naar je eigen geluid
te luisteren.. Er van genieten
zelfs, omdat het vol breed en
diep en mooi klonk.
Het applaus deed de schouw-
bungkoepel trillen naar 't scheen.
En toen Theodoor aan het einde
van zijn eerste optreden ziin aria
uit de Barbier van Sevi-Ua had
gezongen, rezen de rijen omhoog.
De vurige Fransen en Francaises
juichten staande, bloemen vlogen
naar 't podium, seipetines snier
den door de lucht en confetti
dwarrelde neer op Theodoors
schouders. Eindelijk kon hij zich
terugtrekken.
„Maar monsieur Broncor, dat
was ondenkbaar voor mij! Dat
was verrukkelijk! Hoe kan ik u
danken?" riep Delcroix.
„Geen dank", zei Theodoor,
„het spijt mij, dat ik u straks
beledigde."
„Praat er niet van. mon ami!
Vertel mij alles rustig na afloop.
Neemt u hier maar plaats, u is
thuis. Kan ik iets voor u doen?
Ik moet nu even weg. U belt
maar als u iets nodig hebt."
De opgetogen Fransman ver
dween en liet Theodoor alleen
achter.
Nu kwam de afschuwelijke
scène van daarstraks weer geheel
in zijn gedachten. ,;De!croix Jr."
die naam had de jonkheer des
tijds toch geschreven; Delcroir jr
zoon van de bekende eigenaar
van het Grand Théatre National.
En 'hij had toch geschreven Pa
rijs. Zou hij dan een andere Del
croix bedoeld hebben? Wat had
madame Pemé destijds gezegd?
Had zij het niet over een Pierre
Delcroix, die zoveel ouder moest
zijn dan Clarence? Zou de witte
reus zelf?Zou hij tóch een
leugenaar zijn; iemand, die in
zijn geslepenheid zo overtuigend
loog, dat nij het zelf rotsvast ge
loofde? Hij had tevoren al gewe
ten dat een scène als daarstraks
komen kon? Had hij er zich ter
dege op geprepareerd om kost
wat kost het optreden veilig te
stellen. Een man. die van de
gunst van het publiek moet le
ven, is tot elke laagheid in staat,
als hij, omwille van dat publiek
in de knel zit. Ach nee, deze
Delcroix met zijn uitbundige bos
witte haren en zijn kinaerlijk
blye ogen moest oprecht zyn.
(Wordt vervolgd.)
