Mensen en vee vluchten uit
de Krimpenerwaard
H,
Een vloedgolf
de oorzaak
WATER STOND IN WINKELCENTRUM
VAN VLISSINGEN DRIE METER HOOG
DORDT EN DUBBELDAM LIEPEN TOT
GISTERAVOND HALF TIEN
GROOT GEVAAR
De hel was in de Waterweg
losgebroken
Vele schepen in nood
Verrassende binnen
komst van strandend
schip
Hulpverlening van
de Amerikaanse
luchtmacht
De halve stad onder
water
Eindeloos meer bij
Dordrecht
Storm teisterde de
kuststrook
Dijk van de Westerpolder op twee
plaatsen door
Rampberichten
allerwegen
Huizenhoge golven
op de rivier
HET GOOI EN OMMELAND VAN MAANDAG 2 FEBRUARI 1953
Tivee professoren, o.w. de drooglegger van Walcheren,
helpen bij het dichten van de dijk
(Van onze speciale verslaggevers)
EEN grote colonne veewagens uit Utrecht, Woerden, Rot
terdam, Gouda, Leeuwarden, Bodegraven en andere
plaatsen, welke uit de Krimpenerwaard over de Stol-
wijkse brug Gouda binnen reed, was het teken dat ook deze
polder door het water op de mens werd veroverd. Op drie
plaatsen bij Gouderak, Capelle en Ouderkerk vielen grote
gaten in de dijk en met daverend geweld stroomde het water
de polder binnen. Met alle mogelijke materiaal werden ploe
gen uitgerust om het vee te redden. De dorpen welke onder
gelopen zijn, zijn Stolwijk, Berkenwoude, Gouderak, Ouder
kerk en Bergambacht. Reeds bij het oversteken van de IJsel
blijkt welk een vernielende kracht het water heeft, want al
is de dijk daar nog heel, buitendijks is er weinig heel ge
bleven.
Auto's, fietsen, paarden voor wagens gespannen, en lopend,
de landbouwers soms met hun juist uit de stal gehaald vee
achter zich aan, zo trekt de bevolking weg, een triest gezicht,
waarbij men de machteloosheid van de mens tegenover de
elementen wel zeer diep voelt. Een trieste Zondag voor de
Krimpenerwaard, die straks verlaten en doods zal liggen, als
een onafzienbare zee, slechts onderbroken door bomen én
woningen.
Ergens bij StOlkwijk loopt een biggetje
over dp weg, twee kinderen trachten het
te vangen, maai' tevergeefs. En de vader,
het hopeloze van de toestand inziende,
roept ze terug om dan met zijn gezin zijn
'woning te verlaten.
Spontane organisatie
In Stolkwijk heerst een koortsachtige
drukte. In allerijl is er een organisatie
uit de grond gestampt. Wagens rijden af
en aan. Op het Dorpsplein spraken wij de
burgemeester van Gouda, die er met een
ploeg Rode Kruissoldaten heen is getrok
ken om te zien, of hij met zijn mannen
hulp kon bieden, een geste welke maar al
te zeer op prijs wordt gesteld en aan
vaard. In Gouda is Zondagmorgen het
noodrampendepöt ingericht met 100 bed
den om de eerste klap op te vangen. Al
len slaan de handen ineen om de evacu
ees te helpen waar zij kunnen. Op de
vrij smalle wegen in de waard is het las
tig rijden met al die tegenliggers, maai
de politie heeft de zaak goed in handen
en de transporten 'lopen vlot. Zondag
morgen had burgemeester James, een bij
eenkomst met de dijkgraaf en de Hoog
heemraden van Rijnland, teneinde de toe
stand te bezien en maatregelen te kun
nen treffen. Gouda zit onder meer zon
der drinkwater, doch de melkfabrieken
welke over eigen bronnen beschikken,
zorgen daar nu voor. Een groot aantal
tankwagens is hieryoor gereauireerd.
Omstreeks kwart voor drie was er een
bespreking op het gemeentehuis in
Bergambacht, waarbij voorlopig besloten
werd om het vee te evacueren, doch
de bevolking in het dorp niet. Het water
komt ongeveer een meter boven het zo-
merjïeil te staan, dus wat de ligging van
het dorp betreft, zal de kom vermoede
lijk vrö' blijven. Alleen de buurten,
Ouderkerk, Berkenwoude, Gouderak en
een deel van Lekkerkerk en Krimpen
worden geëvacueerd. Ouderkerk ligt het
laagst. Het vee gaat echter geheel de
polder uit naar de veehallen in. Utrecht.
Reeds in de ochtenduren begon de eva
cuatie, De mensen evacueerden met on
bekende bestemming, met andere woor
den, het was het begin. Doch- weldra
kwam er een straffere organisatie en
werden de mensen via Gouda en Haas
trecht afgevoerd. Onder leiding van po-
litiejeeps worden de colonnes geleid en
waar zich tegenliggers bevinden ont
staan verkeersknopen.
Verdrinkend land
Het geeft een eigenaardig gevoel om
door een onderlopende polder te. rijden
in de wetenschap dat dit voorlopig de
laatste maal is dat men er rustig kan
toeven. Om waarlijk te beseffen wat
het voor een boer betekent, om zijn
boerderij te moeten verlaten, dient men
zelf van het platte land afkomstig te
zijn. Wij verlatenBergambacht en rij
den in de .riehtingr van Berkenwoude.
Overal hetzelfde beeld, overal een drukte
van belang. Nu is het zo, dat een ge
deelte van de Krimpenerwaard vrij laag
ligt, namelijk het westelijk deel, .waar
ook de gaten in de dijk zijn ontstaan.
Men heeft er ver-woed gestreden en wist
het gat bij Ouderkerk van 100 meter
terug te brengen op 40 meter. Twee
grote mannen hadden hier de leiding,
prof. Van Veen en prof. ir. Jansen, de
man, die zo'n groot aandeel heeft gehad
in de wederdrooglegging van Walche
ren.
Kerk volkomen ondermijnd
Prof. Jansen deelde ons mede, dat'hij
hoopte' het gat binnen enkele uren dicht
te krijgen, want tegen zes uur zou het
water weer zijn hoogste stand bereikt
hebben.
Koortsachtig werd hier dus ge
werkt. Hoewel de kerk' nog over-
(Van onze speciale verslaggever)
Gemiddeld twaalf centimeter meer
dan de tot dusver hoogst gemeten stand
werd Zondagochtend, toen de vloed tot
stilstand kwam, gemeten. In Hoek van
Holland, waar men met palmen (decime
ters) meet, werd Zondagmorgen bij hoog
water als hoogste stand genoteerd 142
palm. Normaal hoogwater varieert van
115 tot 122 palm. De stormvloed liep dus
niet minder dan ruim twee meter ho
ger op dan normaal. Noodlottig is het
samengaan geweest van springtg (een
bijzonder hoog tij, twee dagen rond
nieuwe maan en volle maan) en een
storm met orkaankracht uit richtingen
tussen Noordwest en Noord. Dan wor
den enorme hoeveelheden zeewater de
Zuidelijke Noordzee ingestuwd, die door
het nauw van Calais niet zo snel verder
kunnen en dus opstuwing van het zee
water tengevolge hebben.
Het feit echter, dat in Rotterdam in
de nacht van Zaterdag op Zondag tus
sen 3 en 4 uur het water uiterst' snel
opliep om daarna weer tot 5 uur lang
zamer te stijgen, heeft bij deskundigen
de mening doen postvatten, dat we hier
wellicht te doen hebben gehad met een
zogenaamde vloedgolf, een plotseling als
gevolg van de orkaan optreden van een
werveling, die het water razend snel
zeer hoog opjaagt.
Talrijke schepen kwamen Zaterdag en
gisteren door de zware storm in nood
te verkeren. Hét Britse 7.131 ton me
tende schip „Clan Macquarrie" sloeg op
de klist van het eiland Lewis (Hebri-
den). De 66 opvarenden zijn met een
Whipper-toestel in veiligheid gebracht.
Het Britse schip „Tynè Castle" raakte
stuurloos voor de kust van Northumber
land. Later seinde het, dat het de situa
tie meester had kunnen worden. Het
lichtschip van Spurn raakte op drift en
dreef in Zuidoostelijke richting af. Nood
seinen werden uitgezonden door de Brit
se schepen „Selby" en „Oswestrygran-
ge", van de Zweedse schepen „Aspo" en
„Kacken" en van het Ierse schip „Mena-
pia". Bij de Noorse kust kwam een
Noorse visschersboot in de storm in aan
varing met een Noorse vrachtvaarder.
De vissersboot zonk; alle acht opvaren
den verdronken.
eind stond, waren de fundamenten
volkomen ondergraven en blootge-
spoeld. Men had reeds trotyl ter
beschikking om het gebouw op te
blazen. De brokstukken en het puin
zouden dan in het gat vallen, waar
door de dijk zou worden gedicht.
Op de erven van vele boerderijen
drommen de koeien samen, wachtend
op het ogenblik, dat ze in de transport
auto's geladen worden. De evacuatie
ging de afgelopen nacht door, men kan
niet wachten, want het water vloeit.
Verlaten
Berkenwoude leverde weinig nieuws
op. Na de drukte in Stolwijk en Berg
ambacht doet het dorpje Berkenwoude
al verlaten aan. Vrouwen en kinderen
zijn reeds gx-otendeels weg, de mannen
volgen. Langzaam regelmatig stijgt het
water in de vele sloten en vaarten. Op
het dorpsplein drommen enkele bewo
ners samen. Ongeveer honderd koeien
zijn hier samengebracht in afwachting
van het transport. Angstig loeien de
verschrikte dieren in de striemende
regen. Nu kunnen wij niet meer recht
door. Op het moment dat wij uitstap
pen horen wij een bericht binnenkomen
over een boei, die op de rand van het
water zit en zi.m 41 koeien nog heeft
staan. Onmiddellijk gaat er een trans
portwagen heen, spoedig gevolgd door
een tweede. Er zijn verschillende koei
en net op het nippertje gered. Nog
even rijden wij door, maar reeds spoe
dig moeten wij draaien, want voor ons
ligt een wijde watervlakte, In de verte
tegen de sombere lucht, zien wij het to
rentje van Lekkerkerk, op de binnen
weg van Berkenwoude naar Stolwijk
liggen de palen van de netspanning
alle dwars over de sloot Wij nemen
een man mee die voor het veetransport-
moet zorgen. In Stolwijk zal hij nieuwe
veewagens naar Berkenwoude dirige
ren. Door een totaal verlaten buurt
rijden wij naar Stolwijk. De telefoon
verbinding is reeds verbroken. De lui
ken van de huizen zijn gesloten. Dan
worden wij even van de weg gedrongen
want geëscorteerd door een agent van
politie komt een bus met werkmensen
aan, even later gevolgd door vier vee
wagens. Kalmaan vorderen wij. Als wij
later weer in Stolwijk gearriveerd zijn,
waar vele auto's aan- en afrijden waar
door we langzaam vorderen en de weg
naar Gouda voor ons openligt, drukt de
chauffeur zijn gaspandaal dieper in en
snellen wij naar R-otterdam.
Het wonder van de „Annani"
(Van onze specialé verslaggever).
Bij alle sombere berichten over wa
tersnood en scheepsrampen kon toch
ook een zeer verheugend bericht wor
den gevoegd. Het in strandingsgevaar
en ondergang verkerende Deense mo
torschip „Annam" gaf vlak voor de
dreigende stranding op het Noorder-
hoofd van Hoek van Holland het groot
ste gedeelte van zijn bemanning (21
mannen en 3 vrouwen) over aan de
reddingboot President J. Leis. Toen dit
was geschied werd het schip door een
grondzee gegrepen en in de mond van
de Waterweg gedrongen. De gezag
voerder, die met zijn officieren 't schip
niet had willen verlaten, en nog op de
Drug was, zag zijn kans en comman
deerde tegen de machinisten, die in de
machinekamer waren gebleven „volle
kracht vooruit". El»de .verbaasde ogen
van honderden toeschouwers zagen het
ten dode opgeschreven schip dwars
over het wrak van de Faustus in
eens de Waterweg binnen stomen voor
afgegaan door de reddingboot. Zonder
twijfel zal men dit gebeuren nog jaren
het wonder van Hoek van Holland
Vliegtuigen kunnen voedsel
werpen
Vijf troepentransportvliegtuigen van
de Amerikaanse luchtmacht van het
type C-119 worden op de luchtbasis
Rhein-Main bij Frankfort gereed ge
houden om met valschermen voedsel
pakketten en technische uitrustings
stukken boven het overstroomde ge
bied in Nederland neer te laten, zodra
van de Nederlandse regering een ver
zoek hiertoe wordt ontvangen.
De opperbevelhebber van het Ame
rikaanse leger in Europa, luitenant-
generaal Manton Eddy, is reeds met
een aantal deskundigen naar Neder
land vertrokken om de mogelijkheden
van directe hulpverlening te bestude
ren.
Zeeland worsfelf
N oord-B ev elands bevolking geeft elkaar lichtseinen
(Van onze speciale verslaggevers)
ET NOODWEER, dat over Walcheren is
losgebarsten, heeft aan de Vlissingse Boulevard
een schade aangericht, die alleen maar valt te
vergelijken met de schade in de oorlog.
Zaterdagmiddagliepen de mensen nog over de
Boulevard om te genieten van het indrukwek
kende schouwspel van het overslaande water,
zonder te vermoeden, dat dit spel binnen 24 uur
dodelijke ernst zou worden. In de nacht stak de
storm zo op, dat de Boulevard tussen het stand
beeld van De Ruyter en het bekende Wooldhuis
op zes plaatsen volkomen werd opengereten. Op
één plaats werd er zo'n diep gat geslagen, dat het
tot slechts enkele meters reikte van de voorgevel
van een groot flatgebouw. De bewoners vreesden
reeds dat hun pand zou worden ondermijnd en
zou instorten en maakten zich gereed om te vluch
ten. Gelukkig is het niet zo ver gekomen. Ook bij
het tweede hoge tij, dat in de loop van Zondag
kwam, heeft men de zwakke plek zodanig kunnen
versterken, dat het pand gespaard is gebleven.
Een eiland als inief
MILLIOENENSCHADE AAN DORDTSE INDUSTRIE
Hun eilandpositie hebben zowel Dordt als Dubbeldam
zwaar parten gespeeld. Zaterdagnacht is het ook hier
begonnen, aan alle kanten en met een overdonderend
geweld. Een geweld, dat sinister werd naarmate de
storm tot zware storm uitgroeide.
Op drie vitale punten heeft een met indrukwekkende
snelheid gevormd „dijkleger" Dordts en Dubbeldams
grondgebied verdedigd met een taaiheid, die alleen een
Nederlander in zijn strijd tegen het water kan opbren
gen.
Ontzaglijk heeft het gespannen langs 'cle Noordendijk,
die de gehele noordkant van het Dordtse eiland be
schermen moet.
(Van een onzer speciale verslaggevers)
Met een vernietigende kracht boorde het wild-woeste
water zich in Dordt door het omvangrijke dyklichaam
en in Dubbeldam, vlak bij de Kop van 't Land werd een
bres geslagen, die aanvankelijk een paniekstemming
in deze uitgestrekte plattelandsgemeente zaaide.
Wanneer het hier inderhaast gedichte en later met
duizenden zandzakken versterkte gat wederom zou zijn
bezweken, was niet alleen Dubbeldam, maar het gehele
Eiland ondergelopen.
Zondagavond om half tien klonk hier de triomfkreet:
de hebben het gehouden. Die „we" waren telkens „ver
verste" groepen, voornamelijk uit alle streken aange
rukte militairen.
Voor zover ons bekend, zijn er in dit
4500 ha grote gebied slechts twee
slachtoffers te betreuren. By de Tweede
Tol een hooggelegen punt in de oude
rijksweg DordtMoerdijk verliet de
bestuurder van een personenauto zijn
wagen, maar een naast hem zittende
lifter verkoos er in te blijven. Dit is
zijn dood geworden, want enkele minu
ten hierna duikelde de auto het tot de
tol gestegen water in en gisteravond
laat had men er nog niets van gevon
den.
In Dordt is op onverklaarbare wijze
een dame uit Loosduinen in een sloot
geraakt en verdronken. Niemand
het hebben geweten, ware het niet, dat
voorbijgangers het stoffelijk overschot
hadden zien drijven.
Tot cle hals in het water
De Dubbeldamse landbouwers zijn
zwaar in hun bestaan getroffen. Van J.
in 't Veld verdronken 27 en van A. Ver
beek op de Tongplaat en in de Dordtse
Biesbos 20 koeien. De laatste was zo
overvallen door de springvloed, dat hij
nauwelijks tijd had zijn vrouw en kin
deren te redden, waarbij hij tot zijn hals
door het water moest waden. Het ge
hele hoenderpark van de heer Roodnat,
duizend kippen en 100 kg voer bevat
tende, verdween in het woedende water,
dat steeds meer prooi wenste en vond.
Zo gingen er in de Biesbosch tientallen
varkens en veel paarden verloren.
Hulp uit Hilversum
Omstreekszeven uur gisteravond
vroeg en kreeg de burgemeester van
Dubbeldam een hulpverleningscolonne
van 120 man uit Hilversum, die in deze
gemeente al minder nodig bleek. Zij
zouden worden doorgezonden naar een
ander noodgebied.
Minstens de helft van Dordrecht
kwam onder water en de havengebie
den en de ondermijnde woonwijken,
de onmiddellijke nabijheid van de c
trale hadden tot ontzetting van heel
'Dordt tot tweemaal toe een angstaan
jagend groot gat in het massieve dijk-
lichaam, dat aldus het water niet over,
maar door zich kreeg.
De onderdijkse huizen golfden meteen
vol en kregen ladingen zand en slijk in
hun .woonkamers. Van de andere kant
van de stad kwam nög een alarm bin
nen: bij de Victoriafabriek en op de
Hoogt had het rivierwater een gat
zeker twintig meter in het wegdek
klauwd. De hoofdgasleiding knapte af
en daar dit ook elders het geval was,
ging er meteen een waarschuwing de
stad in: gebruik het gas zuinig en even
later volgde het dringende verzoek dit
ook met water en licht te doen.
Dordrecht afgesneden
Om half acht gistermorgen gutste het
water, nadat het 't Begijnhof en de
Voorstraat in binnenzeeën had herscha
pen, de kelder van het P.T.T.-kantoor
binnen en daarmede was Dordt afge
sneden van zijn omgeving en van trou
wens het gehele land.
Er funetionneerde geen telefoontoestel
meer. Later wei'den alleen zeer drin
gende gesprekken tot stand gebracht,
~>e spoorwegverbinding naar Rot
terdam was inmiddels bij Victoria, ge
vaarlijk ondermijnd en hetzelfde was
het geval met de lijn naar Moerdijk, die
over 150 meter een troosteloze massa
wqs geworden. Tenslotte werd de laat
ste uitweg' afgesloten de spoorlijn
naar Sliedrecht, die aan hetzelfde euvel
leed, doordat bij Papendrecht een ern
stige dijkdoorbraak tot stand was ge
komen.
Millioenenschade
De Dortse industrie heeft een mil
lioenenschade. De Staart liep in de
nachtelijke uren vol en zette grote be
drijven (Lips, Johan de Witt, Mouton,
in aanbouw zijnde centrale, vloeistof-
fenineetapparatenfabriek) onder water
Alle bruikbare mannen tussen 18 en
45 jaar is verzocht hulp te bieden,
velen verschenen op het appel.
Latei op de dag moesten het sanato
rium Weizigt en het Herv. Weeshuis
worden ontruimd. Weizigt verhuisde
naar de M.T.S. en de oude mannen
werden in de Centrale post onderge
bracht Ruim 20 vrouwen en kinderen
in Willemsdorp zijn naar een school in
Dubbeldam vervoerd, Heel erg is het
voor de winkelstand in de oude binnen
stad, die voor duizenden guldens zal
moeten laten vernieuwen aan winkels
en inventarissen. Het hoofdbureau van
politie is voorts geruime tijd ontruimd
geweest en de politiemannen werden
daarna ook rog eens verdreven uit hun
noodpost een café.
Tenslotte is er aanziendelijke schade
ontstaan in de twee jachthavens aan de
Noordendijk waar tientallen plezier
vaartuigjes als veertjes werden weg
geblazen en tegen de dijk gesmakt.
Gedurende het hoge tij van gister
avond heeft het op de opgesomde plaat
sen weer gespannen, maar de wind was
afgenomen en het water waagde zich
niet aan een herhaling, hoewel het
weer vrij hoog kwam.
Masten der spoorbaan slechts
enkele meters boven
het water
(Van onze speciale verslaggever)
Een eindeloos meer strekt zich uit ln
de omgeving van Dordrecht en Zwijn-
drecht, vari welke plaatsen grote delen
onder water zijn gelopen. De grote rijks
weg, langs welke wij van Rotterdam
naar Moerdijk hadden willen rijden, is
niet* meer te zien, evenmin als de daar
naast gelegen spoorweg, welke de ver
binding vormt tussen Dordrecht en
Breda. Enkele meters steken de vaak
verwrongen masten voor de electrische
geleidingen nog boven het vuilgrauwe"
water uit.
Tot ver achter Willemstad strekt
zo vertelde men ons deze zee zich uit.
Hollands Diep en Dordtse Kil zijn tot
één immense watermassa samengevoegd,
vrijwel alles meesleurend en ondermij
nend wat in de weg stond bij de onweer
staanbare opmars, verder het land in.
Café van de duinen
iveggevaagd
De kusten van Noord- en Zuid-Hol
land zijn niet zozeer door het water dan
wel door de heftige orkaanstoten ge
troffen. In Zandvoort is een duinreep
weggeslagen en zijn de strandtoegangen
geheel verdwenen. De Hondsbossche
zeewering heeft het geweld der elemen
ten kunnen weerstaan. In Campex-duin
werd een café door de storm van de
duinen weggevaagd. Het. zeebad is ver
dwenen, evenals 't Oranjebad in Noord-
wijk en de politiepost te Katwijk. Op
twee plaatsen is het zeewater ten Zui
den van het vliegveld de Kooy in de kop
van Noord-Holland geslagen. In Scheve-
ningen geraakten duizenden vaten ha
ring op drift. Vele boulevards zijn exm-
stig beschadigd, in Texel stroomde het
water het land binnen. De toestand in
Noord-Holland en de Zuid-Hollandse
kuststrook was echter aanmerkelijk
minder gevaarlijk dan in Zeeland en op
de Zuid-Hollandse eilanden, Ook in an
dere delen van het land richtte de storm
schade aan.
Zodra het tot de autoriteiten was
doorgedrongen welk een omvang de
ramp in Vlissingen had, werd er een
speciale hulpverleningsdienst georgani
seerd onder leiding van de burgemeester
mr B. Kolff. Deze slaagde er in, in de
loop van de morgen een groot aantal
vrijwilligers te verwerven. In totaal on
geveer 1500 mensen, die in ploegen naar
diverse bedreigde plaatsen werden ge
stuurd, waar met zand en zandzakken,
ryshoutvlechtwerk' e.d. de ontstane ga
ten zo goed mogelijk werden gedicht en
versterkt. Hierdoor was het mogelijk
dat by het tweede hoge tij om 4 uur
de situatie niet in ongustiger zin is ver
anderd.
Hele oude binnenstad één zee
Inmiddels was bij de Boulevard De
Ruyter en in de zogenaamde vissersha
ven het water dermate hoog opgestuwd,
dathet over de Boulevard en over de
kademuur sloeg en het oude stadscen
trum binnenstroomde. Het gevolg hier
van was, dat in zeer korte tijd de hele
oude binnenstad in een zee veranderde.
Di het winkelcentrum stond het water
ZVz k 3 meter hoog. Het spoelde door de
winkels en de etalages met het gevolg
dat spoedig overal allerlei soorten arti
kelen ronddreven, als textielwaren, ham
men en worsten, enz. De schade, aan
deze bedrijfspanden van de Vlissingse
middenstand aangericht, is nog n iet in
cijfers uit te drukken. In vele gevallen
moesten de bewoners naar de bovenver
diepingen van hun woning vluchten,
waar zij in de loop van de dag met boot
jes werden weggehaald. De meeste men
sen werden bij particulieren, familie en
kennissen ondergebracht, terwijl anderen
een onderdak werd bezorgd in een school
die als evacuatiecentrum was ingericht.
In Vlissingen zijn er in totaal drie
doden te betreuren. Een man, is inde
storm van de Boulevard geslagen en
werd Zondagmorgen dood op de steen
glooiing gevonden. Het tweede slacht
offer verdronk in het haventje van
Meijer, de zogenaamde Spuikom terzijde
van de Boulevard en een derde man,
werd in het watergebied van Vlissingen
dood in zijn woning aangetroffen.
Men meldde Zondagavond, dat men de
situatie vrijwel meester was. Er werd
.evenwel nog -met man en macht door
gewerkt om de aan de dijk aangebrachte;
schade te herstellen. Men had wel het
vertrouwen, dat hier verdere rampen
voorkomen kunnen worden.
Veere stond blank
Ook de dijk -bij West-Kapelle heeft
vare schade geleden, maar de situatie
daar niet kritiek geworden. Door
enige breuken in de dijk tussen Vrou
wenpolder en Veere kwam het mooie
oude stadje geheel onder water te staan.
Er stortten drie oude panden in.
Door de enorme duinafslag bij Kapelle
is grote schade aangericht aan de water-'
winningsplaats van de waterleiding
maatschappij Middelburg. De Prise d'Eau
liep onder water en ook het pompstation
tengevolge waarvan de watervoorzie
ning van Middelburg is uitgevallen.
Door de overslag van water in
buurt van het bekende fort Rammekens
liep er veel water in de polder, zodat
er in de omgeving van de dorpen Ri-
them, Nieuwland, Arnemuiden veel wa
terschade ontstond.
Noord-Beveland geïsoleerd
Zondagavond was de verbinding
met Noord-Beveland nog niet .mo
gelijk. Men heeft van de Zuidbeve-
landse wal af geconstateerd, dat de
dijk diverse gaten vertoont en dat
op het ondergelopen eiland de be
volking onderling lichtseinen uitwis
selt, waarschijnlijk met de bedoë'ling
om na te gaan, of de buren nog
leven.
Aan de Zuidbevelandse wal spoel
den vele huishoudelijke voorwerpen
aan, o.a. meubelen, beddegoed, de
kens en ook veel dood vee. Men weel
nog niet of er slachtoffers zijn onder
de bevolking.
Grote ongerustheid bestaat er over
Kortgene. Men hoopt dat alle bewoners
gevlucht zijn naar de kerk, die nogal
hoog ligt, oi naar de plaats waar het
nieuwe gemeentehuis staat, dat juist
Zaterdagmiddag met enige plechtigheid
officieel werd geopend. Als dat niet het
geval is, wordt gevreesd dat er veel
slachtoffers zullen'zijn.
Met Schouwen en Tholen heeft men
ook nog geen enkele verbinding kun
nen krijgen.
Zuid-Beveland zwaar getroffen
Zuid-Beveland is zeer zwaar getrof
fen. Tal van polders zijn ondergelopen,
nadat de dijken waren doorgebroken.
By Kruiningen is de dyk van de Wes-
tersehelde op twee plaatsen doorgebro
ken, waardoor het gehele gebied van
Hansweert en Kruiningen is over
stroomd. Zondagmiddag stond het wa
ter 4 meter hoog. 2500 mensen waren
in het dorp Kruiningen en omgeving
geïsoleerd en met behulp van motor
bootjes trachtte men zoveel mogelijk
slachtoffers van deze watersnood in
veiligheid te brengen. Zij werden met
bussen naar Goes gebracht, waarna zij
bij particulieren in de stad werden
ondergebracht.
Het Oostelijk deel van Hansweert is
ondergelopen. De Middensluis aldaar
heeft enoi'me schade opgelopen en ook
de Veerhaven is zwaar getroffen. En
kele gebouwen en een deel van de dijk
werden volledig weggeslagen. De
Moerdijkpont werd door een van de
dijkgaten heengeslagen en rust thans
ergens midden op net land. Een tanker
bij Hansweert brak in drie stukken. In
Hansweert overstroomde ook het inter
naat Maria-oord. De zusters en de kin
deren konden in veiligheid worden ge
bracht. Twee zusters, 'die in de kapel
waren, konden met moeite worden 'ge-
red en een andere zuster, die te water
raakte, werd door een 12-jarige leer
ling van de verdi'inkingsdood gered,
Ki'itiek was ook de- toestand in Kat-
tendijke, waar circa 1000 mensen uit
de omgeving gezwoegd hebben om de
dijk te behouden. Van. dit behoud im
mers was de veiligheid van een groot
deei .van Beveland afhankelijk, o.a. van
Goes. In de loop van de avond van
Zondag was echter het grootste ge
vaar geweken. Hier is ruim 400 metex'
dijk weggeslagen.
Overstroomd is ook de omgeving van
Krabbendijke. Voorts het gehele water
schap Baarland met de daarin liggende
dorpen. In het waterschap Ellewouds-
dijk was de toestand ook zeer ernstig.
Het water staat er tot aan de Borssele-
polder. Ook hier was men Zondag in
de weer om de dijk te versterken.
In de omgeving van de Kreekrakdam,
de toegang tot Zeeland, zijn eveneens
grote poldei's ondei'gelopen. De Rijks
weg, die toegang geeft tot Zeeland, is
gedeeltelijk onbegaanbaar.
Goes vluchtelingencentrum
In Goes was ten behoeve van de
vluchtelingen zo veel brood gebakken,
dat men op een gegeven moment geen
gist meer had. De organisatie liep hier
voortreffelijk. Een groot aantal perso
nenvrachtauto's en autobussen was
op de markt geconcentreerd en kon on
middellijk vluchtelingen halen of vrij
willigers die aan de dijk gingen wer
ken, wegbrengen, wanneer dat nodig
bleek te zijn. De Sloedam is op een
bepaalde plaats ondermijnd, doch is
nog volkomen intact.
Reddingboot moest op de rivier drie
maal te hulp komen
Van onze speciale verslaggevers).
IK HEB MET STORMWEER BUITENGAATS wel eens minder
ruwe zee gehad by een redding dan vannacht op de Waterweg",
Verklaarde schipper Willem van Seters, van de Hoekse redding
boot „Px-esident J. Leds", die in storm en. duisternis in de nacht van
Zaterdag op Zondag twee reddingen verrichtte en een derde nog
even meenam tóen het mensen van Dirkzwager wat te benauwd en te
gevaarlijk werd in hun observatiepost bij de Berghaven. Zij werden
met een ladder en lijnen uit hun benarde positie verlost. Verder wer
den twee wachtsmannen door de Hoekse redders gehaald van een
baggermolen bij Poortershaven, alsmede zeventien man van de sleep
boot „Schelde", die van zyn ankers sloeg en naar een strekdam werd
geranseld waar de boot strandde. En de orkaan, die het rivierwater
huizenhoog opjoeg, richtte rond de Berghaven een geweldige ravage
aan, sloeg kaden en steigers weg en groef een groot gat in de
Stationsweg.
Het begon Zaterdagavond om acht
uur reeds te spannen in de Hoek. De
razende Westerstorm joeg het water
in lange kruivende golven de Water
weg binnen en zelfs in de Berghaven
stond een zee, zoals men nooit had ge
zien en nog minder had verwacht. De
schepen in de haven lagen te rijdèn
langs de steigers en de reddingboot
dx-eigde zelfs van zijn trossen te slaan.
Schipper Van Seters alameerde toen
zijn bemanning, die zich aan boox'd be
gaf, voorbereid op alle mogelijke ge
beurtenissen. Telkens moesten nieuwe
trossen voorkomen dat de boot lossloeg
en men besloot aan boord te blijven en
de motoren draaiend te houden. Om
halfelf kwam het bericht binnen dat
een voor anker liggende baggermolen
bij de Waterweg bij Poortershaven
noodseinen gaf. Aan boord bevonden
zich twee wachtslieden, die het te bar
werd. Onmiddellijk voer de „President
J', Leis" uit nu eens niet naar zee maar
de rivier op in de richting Maassluis.
Bij de molen gekomen schreeuwden de
opvarenden dat zij van boord wilden en
met veel moeite wist schipper Van Se
ters de boot langszij van de molen te
brengen waarbij hij moest oppassen dat
hij niet onder de uitstekende zuigpijpen
terecht kwam. Veel hulp ondervond hij
van een automobilist, die op de dijk
stond en de grote lichten van zijn wa
gen op de molen richtte, maar toch
kwam de achtermast waaraan de radio,
antenne is bevstigd met een der pijpen
in aanraking, waardoor de mast brak.
De reddingboot kreeg beide mannen
aan boora en keerde terug naar Hoek
van Holland. Om middernacht was de
President J Leis weer thuis, echter
niet voor lang.
De orkaan had inmiddels een vernie
lende werking gehad op de omgeving
van de Berghaven, De steigers langs
de kade, waai'over het wegje naar her
loodsgebouw loopt,
eerst ontgelden. Het woedende water,
dat zo fel was als branding, liep de
Berghaven binnen, brak de steigers
lang© de lange en de korte zijde af en
overstx-oomde de grintweg, die naar
het loodsgebouw loopt. Tegen hoog
water stond in de vroege Zondagmor-
gen het water tegen de stoep van de
woning van de loodscommissaris aan,
Erger was nog de korte, zijde van de
Berghaven langs de Stationsweg er
aan toe. Daar sloegen geweldige zeeën
tegen de hoge walkant aan en groeven
rond een daar staande bunker een gat
waardoor een gedeelte van ,de straat
weg tegenover de woning van de be
manning van de reddingboot verzakte
Maar ook langs de Waterweg bij het
station richtte de oi'kaan grote schade
aan. De Harwich-steiger kreeg 't zwaar
te verduren. De nachtboot naar Har
wich was niet vertrokken en ook het
Engelse tx-oepenschip was blijven lig
gen. Als derde lag de Zeelandboot Bea
trix voor de kade. Deze raakte in de
loop van de nacnt los van de trossen
en dreei de riVier op. De boot ging
voor anker en de sleepboot Blanken-
bui'g trachtte verbinding te krijgen
om de mailboot weer op zijn plaats
te krijgen. In de uiterst ruwe zee
welk ein dit gedeelte van de' Water
weg stond, was dat een uitex-st moei
lijk werk dat tenslotte werd opgege
ven nadat niet minder dan 22 maal
de tros was gebi'oken.
Hard had ook de zuiger Ahoy het
te verduren. Het logge vaartuig werd
telkens door de oi'kaanvlagen tegen
de betonsteigei', .waaiiangs het ge
meerd lag, gedrukt en er ontstonden
in de huid boven water niet minder
dan vijf gaten. De betonsteiger werd
Vrijwel geheel vernield.
De Schelde in nood
Nauwelijks was de reddingboot met
de twee wachtslieden in Hoek van Hol
land aangekomen of via de radio kwam
van. de sleepboot Schelde het verzoek
om snel te hulp te komen. Die sleep
boot lag in de Waterweg voor twee
ankers, die echter onder de druk van de
orkaan en van de zee begonnen te krab.
ben. Stuurloos werd de boot de rivier
opgedreven en hij liep vast op een
strekdam aan de Zuidwal, enkele hon
derden meters stroomopwaarts van
Hoek van Holland. Daar de Schelde een
kielschip is vreesde men dat hij zou
omslaan. Om kwart over twaalf voer
de President J. Leis weer uit, Voor de
orkaan uit bereikte de x'eddingboot
spoedig de in nood verkerende sleep
boot, Het overnemen geschiedde snel,
maar was lang niet gemakkelijk en de
reddingboot had de grootste moeite te
gen storm en zee in de Berghaven
weer te bei-eiken. Een dergelijke hoge
zeegang is bij mensenheugenis niet in
de Waterweg waargenom.ii.
Derde redding
De laatste redding in de nacht van
Zaterdag op Zondag verrichte de be
manning van de President J. Leis om'
2 uur toen hei woedende water een
gedeelte van de kade tussen de Bei'g-
haven en de Harwichsteiger weg spoel
de en de vei'binding van de observatie
post van Dirkzwager, een houten huis
je dat op stalen palen in de Waterweg
staat, verbrak. Er bevonden zich op
dat moment vier personen in het huisje
De twee machinisten bleven in de red
dingboot achter maar schipper Van
Seters, de stuurman Troost en de ma
trozen gingen met een ladder en lijnen
naar de bedreigde plaats. Met een lijn
om zijn middëhgebonden wist de schip
per over de ladder de verbingsbrug
te bereiken. Een voor een werden de
opgeslotenen met de lijn omgebonden
over de ladder naar de veilige wal ge
haald. Zondagmorgen hebben de be
ambten van Dirkzwager hun post weer
betrokken. Hoewel 't huisje des nachts
op de palen stond te slingeren had het
stand gehouden.
