ENGELAND EVENEENS DOOR
VLOEDGOLVEN GETEISTERD
PRINCESS VICTORIA IN DE
IERSE ZEE GEZONKEN
Kees Broekman Europees
schaatskampioen
Veel slachtoffers vooral irt Norfolk en Suffolk
Prof. Romme keert zich tegen
„opdringen" van humanisten
133 Opvarenden om het leven gekomen
HET Britse passagiersschip „Princess Victoria" is Zaterdag, in de Ierse
Zee gezonken. Van de 177 opvarenden (passagiers en bemanning) zijn
er 139 om het leven gekomen. Het schip was op weg van Stranraer in Schot
land naar Lame in Ierland. Onder de slachtoffers bevinden zich vele vrou
wen en kinderen. De 44 overlevenden zijn allen mannen. Acht overlevenden
zijn door de Britse torpedobootjager „Contest" opgepikt. De reddingboot
van Donaghadee bracht 35 overlevenden binnen.
Prof. dr H. A. LORENTZ HERDACHT
6
ALGEMEEN HANDELSBLAD VAN MAANDAG 2 FEBRUARI 1953
Water drong 3 kilometer het land in
DOOR de zware stormen is in En
geland grote materiële 6chade
aangericht, terwijl een groot aantal
slachtoffers wordt gevreesd. Reeds
staat vast, dat 108 personen de dood
hebben gevonden. Langs de kust
staan grote gebieden blank, daar het
woedende water de zeeweringen ver
nielde. Talloze huizen zijn wegge
spoeld.
In Jay wick in Zuidoost-Engeland
zitten duizend personen in hun hui
zen opgesloten. Met alle beschikbare
middelen wordt geprobeerd hen te
redden. Gevreesd wordt echter, dat
hier vele slachtoffers gevallen zijn.
Er zijn er hier reeds vijf geborgen.
Op vele plaatsen nemen Amerikaan
se soldaten aan het reddingswerk
deel.
Kil
i
en
marktstadje in Norfolk, is door de
zwaarste overstroming sinds men
senheugenis geteisterd. Een vloed, die
meter hoger was dan werd ver
wacht. kwam van de Noordzee opzetten
en deed de Ouse buiten haar oevers
treden, waardoor het plaatsje blank
kwam te staan. Dit gebeurde zo snel.
dat honderden gezinnen op de hoogste
verdiepingen hunner huizen geïsoleerd
kwamen te zitten. Sommigen konden
door manschappen van de R.A.F. met
rubberbootjes uit hun benarde positie
worden gered. Vast staat, dat hier vier
personen om het leven zijn gekomen.
Een vloedgolf, voortgedreven door
enorm sterke stormvlagen, heeft over
een afstand van vijftig kilometer de dij-1
ken in de nabijheid van Mablethorpe in
East-Anglia doorbroken, waardoor het
land over een afstand van ruim 3 km
van de kust is overstroomd. Tot nu toe
is hier melding gemaakt van negen
slachtoffers. De politie vreest, dat er
veel meer slachtoffers zullen zijn. Er is
grote schade aangericht.
Honderden personen, woonachtig in
gebieden ten Noorden en ten Zuiden van
Mablethoipe, hebben hun huizen
ten ontruimen. Zij zijn in vrachtauto's
van leger en luchtmacht naar Louth, dat
dertig kilometer verder in het binnen
land is gelegen, overgebracht. De politie
heeft de Louth een „hoofdkwartier te
velde" gevestigd, om aan de noodtoe
stand het hoofd te bieden.
Te Sutton-on-sea is een strandhotel
volledig vernield. De politie poogde hier,
doch tevergeefs, verbinding te krijgen
met een radio-kuststation van de Bi-itse
marine. In Southend-on-sea kwamen
vier personen om het leven.
De politie van het graafschap Lincoln
verklaart, dat de toestand zeer slecht is.
J?EN groot gebied tussen Mable
thorpe en het naburige Sutton-
on-sea, ter lengte van SO kilometer
en over een afstand van 8 kilometer
het binnenland, in, is dxtor de politie
afgezet. In sommige gebieden staat
h'et water zes meter hoog. Men vreest,
lat velen, die in landhuisjes achter de
zeewering woonden, om het leven zijn
•ekomen. Alle verbindingen in dit ge
bied zijn verbroken. De politie heeft
vergeefs gepoogd door middel van
radio-auto's contact te krijgen met de
geteisterde dorpen. De redders moe
ten soms tot aan de hals door hei
water waden.
Een gebied ter lengte van honderd
kilometer langs de kust van Norfolk is
door overstromingen geteisterd. In een
dorpje zijn zeven personen door ver
drinking of tengevolge van ontberingen
om het leven gekomen.
In de nabijheid van Wells-on-sea Is
het land tot acht kilometer van de kust
overstroomd. Vissersboten werden door
het geweld van de zee op de akkers ge
worpen. Een vijf kilometer van de kust
gelegen hotei is door krachtige golven
geteisterd Gemeld wordt, dat vele
dorpen onder water zijn gelopen.
Het stadhuis ran Louth zag er uit,
alsof er een ontruiming in oorlogstijd
had plaats gevonden. O" de vloer lagen
matrassen en dekens De vluchtelingen,
die in vele gevallen slechts hun nacht
goed cn overjas aanhadden, hingen hun
natte kleren óp de radiators van de ver
warming te drogen.
Te Clacton-oh-sea. een vacantieoord
aan de Britse Oostkust, zijn bijna
duizend personen door de overstromin
gen afgesneden. Met man en macht
wordt gepoogd hen te helpen. In dit ge
bied zijn dijken en vele woningen weg
geslagen Men vreest dat een groot aan
tal personen om het leven is gekomen
Ook een groot gebied rondom Ipswich,
in het Britse graafschap Suffolk, staat
onder water. De politie heeft nier griep-
lijders in veiligheid gebracht Ongeveer
e'en derde gedeelte van Harwich staat
onder water.
[om de bevolking te waarschuwen,
dat het water van de Theems snel
steeg. De deuren van enkele sluizen
werden opengebroken en hoewel in de
dun bevolkte havenwijk nog geen di
rect gevaar voor de warenhuizen be
stond, begonnen vele cockneys" hun
bezittingen bij elkaar te zoeken. In
Oost-Londen staat een gebied van on
geveer 8000 vierkante meter onder
water.
Het water van de Theems bereikt de
voet van de gedenknaald op het Victoria
Embankment en zou in Putney in de
laaggelegen straten staan.
Een brandweerman, die de bombar
dementen van de tweede wereldoorlog
heeft meegemaakt, zelde, dat hij nooit,
zulke erge verwoestingen had gezien als
in Yarmouth. Ronddrijvend hout be
moeilijkt hier het reddingswerk. In een
café moesten de klanten op de tapkast
springen om niet door het plotseling
binnendringende water te worden mee
gezogen. Ten Noorden van het stadje
is van een klip een groot deel in de
zee verdwenen. De huizen bleven op
de rand hangen. Onderaardse hoog
spanningskabels. die door het water zijn
blootgespoeld en doorweekt, bedreigen
de redders met electrocutie. Zeven per
sonen zijn in Yarmouth om het leven
gekomen, maar ook hier staat het aan
tal vermisten niet vast.
Van Harwich staat een derde onder
water. In Lowestoft heeft het water
verschrikkelijke verwoestingen aange
richt. De stuurman van de plaatselijke
reddingsboot roeide met een sloep door
de straten om mensen van de daken
der overstroomde huizen te redden. Het
oestercentrum Whithstable, Sheerness
en het historische Boston zyn van de
buitenwereld afgesneden.
yONDAGNACHTkort voor zonsop
gang wisten militairen het plaatsje
Cley te bereiken. De meeste gebouwen
waren hier verwoest of door de zee weg
geslagen. Er staat thans nog 2é meter
water. Velen van de 685 inwoners
ten door de vloedgolf zijn meegesleurd.
In Hunstanton zijn acht personen om
het leven gekomen. In Southwold is één
slachtoffer gevallen, maar worden nog
zes personen verwist.
Militairen zijn Zondagmiddag begon
nen met evacuatie van het eiland Can-
vey. dat door een brug met de kust van
Essex is verbonden. Ongeveer twee
derden van het eiland zijn overstroomd;
in totaal moeten 13.000 mensen worden
geëvacueerd. Het aantal slachtoffers is
niet bekend. De vloed van Zondag-
idag. waarvoor ook Londen ls ge
waarschuwd. zal het voorlopig wel on
mogelijk maken vast te stellen, hoeveel
personen op het gedeeltelijk beneden de
zeespiegel liggende Canvey om het leven
zyn gekomen.
Ook Noord-Schotland ls zwaar door
het noodweer geteisterd. Tussen Perth
en Inverness kon een trein op een der
belangrijkste spoorlijnen niet verder.
Het passagiersschip Queen Mary is
gisteren na een oponthoud van 24 uur
ten gevolge van de stormen toch naar
New York vertrokken.
OOK IN LONDEN
HOOG WATER
in Londen ontstonden moeilijk-
heden door het hoge water. Kort
na middernacht reden luidspreker
auto's van de politie door de straten
H.O.V.
Trio Hesmerg speelt het
Triple-concert van
Beethoven
Het toneelstuk van Bouilly: Léonore
ou l'amour Conjugal, leverde Beethoven
de inspiratie voor zijn opera Fidelio,
waarvoor hjj niet minder dan vier
ouverturs s hreef. Bij het concipiëren
van deze inleidingen openbaart zich bij
de componist een strijd tussen twee ver
schillende opvattingen: reeds in de
ouverture een compleet overzicht te
geven van de dramatische quintessens
der opera in één afgesloten breed op
gezet symphonisch geheel (het prin
cipe dus van het symphonische gedicht),
of een beknopte orkestrale inleiding, die
slechts de algemene sfeer van het ko
mende muziekdrama bedoelt weer te
geven. De Vierde ouverture (bekend
onder de naam van de opera) waarmede
gisteren het H.O.V.-concert begon, neigt
tot het laatste. Het is een bondig werk.
met een levendig karakter, dat zich
eigenlijk minder leent om los van het
geheel te worden uitgevoerd, doch dat
door de geladenheid, waarmede Verhey
deze muziek vertolkte, de hoorders niet
temin boeide. De blazers, die enkele
momenten moeite hadden tot eenheid te
geraken, revancheerden zich in de ver
rukkelijke Derde Symphonie van Schu
bert. waarvan dit programma een re
prise gaf. Het delicate Allegretto was
«jorzichtlger nog dan bij de eerste uit-
mool gecontoureerd was het
Partijraad van de K. VP. bevestigt vertrouwen
in fractieleider
ZATERDAG, op de tweede dag van
de vergadering van de partijraad
van de K.V.P., heeft prof. Romme
in een rede in grote lijnen de houding
geschetst, die de K.V.P. onder de tegen
woordige omstandigheden inneemt.
Twee trekken traden hierbij op de
voorgrond: bezorgdheid over de inter
nationale toestand en de overtuiging,
dat, mede met het oog hierop, samen
werking op zo breed mogelijke basis,
ook met de niet-christelyke P.v.d.A.
nodig is.
Sprekend over Europese integratie
zeide prof. Romme, dat naast economi
sche en militaire integratie ook politieke
integratie niet gemist kan worden. Op
het ogenblik werkt men op het politieke
vlak naast elkaar met ongelijksoortige
grootheden als Kolen- en Staalgemeen
schap en E.D.G-, doch men zal dit moe
ten aanvaarden om het gestelde doel te
kunnen bereiken. Men moet oppassen,
dat het gezonde onderscheid tussen staat
en maatschappelijk leven niet vervaagt.
Men moet het dirigistisch gevaar niet
onderschatten. Hier ligt voor het inter
nationale bedrijfsleven een taak. Zal
Europa christelijk zijn of niet? aldus
prof. Romme.
Met betrekking tot de werkloosheid
gaf nrof. Romme te kennen, dat dit
euvel door werkverruiming in het par
ticuliere bedrijfsleven structureel moet
worden aangepakt Men moet met een
hierop gebaseerd realistisch en gedurfd
nlan te voorschijn komen.
De brede basis van het tegenwoordige
kabinet achtte prof. Romme relatief het
beste, dat onder de omstandigheden te
bereiken was. De brede-basispolitiek
noemde hij ook de aangewezen gedrags
lijn om ook de brede massa der buiten
kerkelijken voor de aanvaarding van de
christelijke beginselen ontvankelijk te
maken. Men moet ons geen scheiding
indringen, aldus prof. Romme, die
meende, dat het oodringen van de huma
nisten de katholieken in dit opzicht voor
-te toekomst te denken gaf.
De aanspraken, die het humanisme
maakt op de geestelijke verzedsging van
alle buiten-kerkelijken en zijn werk
zaamheid ten aanzien van personen, die
onder overheidstoezicht zijn gesteld,
wijzen wij af, zo zeide hij. Hierover is het
laatste woord nog niet gesproken. De
geestelijke verzorging door een beive-
ging, die geen persoonlijke God kentt is
een ongerijmdheid.. Andere verzorging is
mogelijk, maar die moet zich dan ook
beperken tot werkelijke humanisten,
begrip, dat heel wat enger is dan dat
der buiten-kerkelijken, aldus prof.
Romme.
Menuet en van een bruisende vitaliteit
de Finale. Er werd met volle overgave
~i begrip gemusiceerd.
Het Trio Hesmerg, bestaande uit Jan
Hesmerg (concertmeester van de
H.O.V.), Eduard Biele (solo-cellist) en
de pianiste Ans Bouter, vergastte ons
op een opmerkelijke verklanking van
het Triple-concert van Beethoven Op. 56.
Hier deed zich bij het samenspel direct
het voordeel gelden, dat de solisten een
bestaand kamermuziekensemble vormen,
waarvan de leden volkomen op elkaar
zijn ingespeeld. Wij kregen ook gelegen
heid de individuele kwaliteiten der spe
lers te beluisteren: de nobele toon van
Eduard Biele in het Largo, het gevoe
lige spel van Hesmerg. waarin de strak
ke klassieke lyn echter behouden bleef,
en het geacheveerde en smaakvolle in
de vertolking van de pianiste.
Ans Bouter is een instrumentaliste
m niet-alledaagse begaafdheid en al
lure. Dit pianotalcnt verdient zeker in
een helderder daglicht te worden ge
plaatst. Men herkent het artistieke ras
aan de natuurlijkheid waarmede niet
alleen aan een cantilene klinkende vorm
wordt gegeven, doch ook aan het z.g.
nassagespcl. een muzikale gestalte ver
leend wordt. Het is het geheim van de
kunstenaar, waar te maken, dat een
toonladderfiguur van Beethoven iets
anders is dan een gamma van Czerny!
Met grote aandacht voor details en een
doorzichtige achtergrond leidde Verhey
het geheel (in het bijzonder het Rondo
a la Polacca gaf staaltjes van eensge
zind samenspel), hetgeen werd beloond
met een verheugend resultaat, dat har-
teiyk weerklank vond by het publiek.
In een uranlummijn In Saksen zijn
twintig Oost-Duitsers verdronken, door
dat de pompen niet langer werkten.
De Oostenrijkse communistische partij
heeft de laatste tijd een groot aantal
Joden uit belangröke functies ontslagen.
De Tsjechoslowaakse regering heeft
J de V.S. geprotesteerd tegen Ameri
kaanse inmenging In de binnenlandse
aangelegenheden van Tsjechoslowakije,
die zou zyn gebleken uit het proces te
gen Slansky.
NA een uitvoerig debat, waarin vooral
op het laatste deel van prof.
Romme's rede betreffende het humanis
me, werd ingegaan sprak de voorzitter
der Tweede Kamer, dr Kortenhorst een
persoonlijk woord tot de katholieke
fractievoorzitter. „Op dit keerpunt van
de historie, nu het gaat vóór of tegen
Christus, nu het christendom èn door
het communisme èn door het humanisme
wordt bedreigd, kan katholiek Neder
land zich geen betere politieke leider
wensen dan prof. Romme." Volgens de
heer Kortenhorst was de vrijheid van
het woord by prof. Romme ln veilige
handen en had de fractie het grootst
mogelijke vertrouwen in hem. De par
tijraad benadrukte deze woorden met
een langdurig applaus.
De heer W. J. Andriessen werd her
kozen als voorzitter van de K.V.P. en
dr J. Gielen en de heer Ghr. Matser
werden herkozen als vlce-voorzlttera.
Dodelijke val van havenarbeider
Een 46-jarige havenarbeider is Zater
dagmiddag te ruim 3 uur in ruim 2 van
een Engels zeeschip, dat aan de Suma-
trakade lag, gevallen. Hy stortte zeven
meter naar beneden en kwan: terecht op
gestuwde machine-onderdelen. Met o.a.
een schedelbasisfractuur is hy in zorg
wekkende toestand door de G.G. en G.D.
overgebracht naar het O.L. Vrouwegast
huis. In de afgelopen nacht is hy daar
overleden.
Met moeite slechts konden vele be
woners zich in veiligheid brengen
REDDINGBOTEN
(Vervolg van pag. 3)
Overal onheil
HET Russische s.s. Emseï seinde dat
het zich 30 mrjl ten westen van Den
Helder in nood bevond. Tegen mid
dernacht Zaterdagavond liep het Bel
gische s.s. Luxembourg, 7000 ton groot,
bij Vlissingen aan de grond; het is latei-
op eigen kracht vlot gekomen. Het m.s.
Tiba, een tanker van 7000 ton, seinde
in de nacht van Zaterdag op Zondag, dat
zijn roerquadrant was gebroken ten
westen van Breskens. By Noordwyk
strandde Zaterdagavond de kotter Oud
dorp 17; hy ligt hoog op het strand,
direct gevaar voor de opvarenden is niet
aanwezig. By Monster is de Nederlandse
coaster Elisabeth gestrand, een schip af
komstig uit Groningen. De bemanning
is gered. Het schip zit hoog op het
strand.
De sleepboot Schelde van L. Smit en
Co's Internationale Sleepdienst te Rot
terdam sloeg van haar ankers en liep op
een strekdam tegenover de berghaven
te Hoek van Holland; de Schelde was
bezig de Prinses Beatrix van de Maat
schappij Zeeland by het verankeren te
helpen. De reddingboot President Jan
Leis uit de Hoek nam de bemanning van
de sleepboot aan boord, maar Zondag
morgen is de sleepboot weer vlotgetrok
ken en naar Vlaai-dingen gesleept,
.beoeaëqo y-nqlalissunma op het horen
Het lichtschip Goeree is door de or
kaan enkele mijlen afgedreven. Er is
grote schade aan boord aangericht. De
stuurhut van het schip is ingedrukt. Een
der waakboeien is losgeslagen. De boei,
die twee-en-een-half drie meter groot
is, is op het strand bij IJmuiden terecht
gekomen ter hoogte van de Zuiderpier.
Het Engelse schip Acquity seinde Zon
dagavond omstreeks acht uur, dat het
de Harald Ottens, die noodsignalen had
gegeven, op sleeptouw had gehad. De
trossen echter waren tot tweemaal toe,
gebroken. De Ottens vaart nu weer op
eigen kracht, maar het is een licht be
laden schip en Saardonr- moeilijk onder
contröle te houden. Zy positie is negen
mijl ten Noord-Westen van het lichtschip
Noordhinder.
De American Smelting and Refining
Co. zal aandeelhouders voorstellen over te'
gaan tot overneming van de Federal
Mining and Smelting Co.. waarvan het
kapitaal reeds voor 5o3ó aan de American
Smelting behoort. Voor elk aandeel
Federal Mining zal 1? aandeel American
Smelting kunnen worden verkregen: in
totaal zullen dan 183.300 aandelen worden
uitgegeven.
Een reddingboot van de „Princess
Victoriawist Donaghadee binnen te lo
nen. Aan boord bevonden zich een zwaar
gewonde man en de stoffelyke resten
van zes andere opvarenden van het ver
ongelukte schip, die de ontberingen na
de schipbreuk niet hadden overleefd.
Onder de om het leven gekomen leden
van de bemanning bevinden zich drie
stewardessen. Ook de gezagvoerder,
James Ferguson, ging met zijn schip
ten onder. Overlevenden vertelden, hoe
hy tot het laatste ogenblik, ook toen
hy wist dat de dood meer dan waar
schijnlijk was, de passagiers heeft po
gen op te beuren en dat hy steeds een
toonbeeld van kalmte is gebleven. Juist
voordat de „Princess Victoria" begon
te zinken, gaf Ferguson last het schip
te verlaten.
Men meent, dat majoor John Sinclair,
vice-premier, en minister van Financiën
van Noord-Ierland, en Sir Walter
Smiles, een afgevaardigde van Noord-
Ierland in het Britse Lagerhuis, onder
de slachtoffers zyn.
Te water gelaten reddingboten van
de „Princess Victoria", waarin zich
vrouwen en kinderen bevonden, sloe
gen temidden van reusachtige golven,
byna onmiddellijk om. Mannen sprongen
te waten en poogden, zich vastklemmend
aan stukken wrakhout, de kust te be
reiken. De een na de ander moest ech
ter. verstijfd door de koude of uitgeput,
loslaten.
jLLES werd in het werk gesteld om de
opvarenden van het ten ondergang
gedoemde schip van boord te halen,
doch vergeefs. Sleep- en tankboten,
treil ers, reddingboten, de torpedojager
.„Contest" en een fregat bevonden zich
in de nabijheid van de Princess Vic
toria", doch reusachtige golven beletten
te dichte nadering van het schip, ter
wijl het daardoor ook niet mogelijk was
met lijnen een verbinding tot stand te
brengen.
Twee vliegtuigen vlogen boven het
met de woedende elementen worstelende
schip. Zy zonden radioboodschappen aan
de Contest om de oorlogsbodem bij zijn
reddingspogingen te helpen. Toen de
duisternis was ingevallen, bleven de red
dingboten de enorme zeeën trotseren om,
met behulp van fakkels, naar overleven
den te zoeken. Doch de heldhaftige po
gingen harer opvarenden leverden geer
resultaat meer op. Onder de 44 gered
den zyn tien leden van de bemanning.
DE Britse admiraliteit heeft Zondag
medegedeeld, dat de onderzeeboot
Sirdai- te Sheerness, aan de Theems,
is gezonken. De onderzeeër lag in dok,
toen dit geschiedde. Ook een fregat is
omgeslagen Er is geen melding gemaakt
van slachtoffers.
Verscheidene andere schepen bevinden
zich in moeilijkheden. De Britse sleep
boot „Prizeman" verloor haar sleep, het
motorschip „Menapir", 12 mijl ten Oos
ten van Whithemsea. Omstreeks mid
dernacht wist zy het stuurloze slacht
offer van de golven, dat slechts een
zeer onvolledige bemanning had, weer
te bereiken. De kustwacht van Tyne-
mouth moest vandaag echter melden,
dat het lichtschip van Spurn in Zuid
oostelijke richting was verdwenen. Na
burige schepen is verzocht er naar uit
te zien. Hetzelfde station meldde, dat
ook het Deense motorschip „Knud"
In een te Arnhem gehouden bijeenkomst naar aanleiding van zijn
geboorte in 1853 en zijn dood van vijf en twintig jaar geleden
initiatief van het gemeentebestuur van Arnhem en met medewerking van
de Ned. Natuurkundige Vereniging en het Natuurkundig Genootschap „Wes-
sel Knoops" is Zaterdagmiddag te Arnhem de grote Nederlandse natuurkundige
prof. dr H. A. Lorentz herdacht: op 18 Juli zal het honderd jaar zyn geleden, dat
deze te Arnhem is geboren, en Woensdag a.s. is het een kwart eeuw geleden, dat
hij te Haarlem stierf. Tijdens de herdenkingsbijeenkomst, in „Musis Sacrum",
voerden verscheidene sprekers het woord, onder ivie prof. dr A. D. Fokker. Deze
sprak over de figuur van prof. Lorentz tegen de achtergrond van het verleden-
Spr. zeide eerst, dat tot de kring van
grote zonen van ons vaderland behalve
Willem de Zwijger. Geert Groote, Coom-
hert, Spieghei, Vondel en Rembrandt,
ook Lorentz behoort, als een van onze
geestelyke erflaters. Deze allereenvou
digste man is de leermeester van alle
grote natuurkundigen van Europa en
van overzee geworden. Aan het begin
van Lorentz' halve eeuw van arbeid
heerste de overwegend mechanische ma
terialistische instelling; op het einde
ervan is de nieuwe kwantumtheorie tot
een kwantummechanica ontwikkeld, die
met meer is een mechanica van uit
lichamen gemaakte werktuigen, maar
een machtig begrippenspel tot het be
grijpen van al die samenhangen, dde
door de ontdekking van het kwantum in
de straling waren geopenbaard.
In de negentiende eeuw beproefde men
de niet-stoffeiyke straling te begrypen
met mechanische modellen, werktuigen
gemaakt van stoffelyke vaste lichamen:
ln de twintigste eeuw keert dit om.
Vooral in onze eigen tyd ls het duidelijk,
dat men in de theorie ertoe overgaat
om de stoffelyke atomen te begrijpen
met denktuigen die aan de eigenschap
pen van de met-stoffelijke straling zyn
ontleend. Het is misschien niet over
dreven te zeggen dat de natuurkunde van
materialistische en mechanisch niet-ma-
terialistisch en niet-mechanisch is ge
worden. En op de grens van die twee
eeuwen, als eerste overwinning van het
onstoffelijke op het stoffelyke, staat die
simpele maar grote daad van Lorentz:
om als les uit de proefnemingen van
Michelson en Morley het vaste lichaam
met zijn tot dusver onomstotelijke mate
riële onvervormbaarheid, niettemin om
te stoten, op grond van het onvervalste
getuigenis van het gedrag van de on
stoffelijke lichtschijnsels.
Acht jaren van zijn levensavond
heeft Lorentz, zo betoogde spr. voorts,
het leggen van een wetenschappe
lijk verantwoorde grondslag voor de
plannen ter afsluiting van de Zuider
zee besteed; het rapport van de staats
commissie gaf de oplossing van drin
gende vraagstukken der practijk die.
omdat ze verder reikten dan enige vroe
gere ondervinding had gezien, het vaste
richtsnoer van Lorentz' wetenschap be
hoefden om tot een uitkomst gebracht
te worden, die volkomen nieuw en zon
der voorbeeld was.
Al wat Lorentz volbracht, deed hy in
opperste eenvoud. Het was hem beter
zich voor de eeuwigheid een kleine jon
gen, een schamele knecht te gevoelen
dan op de roem der wereld te dryven,
aldus besloot «preker.
NADAT het Gelders Orkest muziek ten
gehore had gebracht, hield prof. dr
ir A. J. Kluyver, voorzitter van de
afdeling natuurkunde van de Kon. Ned.
Akademie van Wetenschappen, een toe
spraak, waarin hy namens deze van
haar onverzwakte eerbied voor Lorentz
en zyn levenswerk getuigde. Toen Lo
rentz byna de 28-jarige leeftijd had be
reikt. heeft de Akademie hem onder
haar leden .opgenomen; van 1909 tot
1921 is hij haar voorzitter geweest. Het
was vóór alles aan zyn bemoeiingen te
danken, dat de regering in Februari
1918 de wetenschappelijke adviescom
missie ten behoeve der volkswelvaart en
volksweerbaarheid in het leven riep,
waarvan aan hem het voorzittersoha]
werd toevertrouwd; hoewel het werl
dezer commissie niet tot spectaculaire
uitkomsten heeft geleid, kan de beteke
nis van Lorentz' initiatief moeilijk wor
den onderschat: de instelling der com
missie was de eerste penetratie der we
tenschap in het regeringskasteel. Ook
op internationaal terrein heeft Lorentz
zyn krachten in het belang der weten
schap ontplooid. In 1923 werd hy lid
van de „Commission internationale de
coopération intellectuele" van de Vol
kenbond; twee jaar later werd hij voor
zitter van deze commissie. Zyn be
moeiingen strekten zich tot ver buiten
de grenzen van Europa uit, hij was in
werkelijkheid een wereldburger. De Aka
demie zal haar onvergelijkelijke oud
voorzitter te allen tijde in diepe dank
baarheid blijven gedenken, aldus besloot
deze spreker.
Vervolgens sprak dr J. E. Baron de
Vos van Steenwijk, president-curator
van de universiteit te Leiden en voorzit
ter van de Hollandse Maatschappij van
Wetenschappen. Deze herinnerde er aan,
dat Lorentz na zijn ambt als hoogleraar
te hebben neergelegd, te Haarlem de
functies van secretaris der Hollandse
Maatschappij en van directeur van Tey-
ler's laboratorium heeft aanvaard; deze
twee instellingen hebben tot zijn dood
van zyn grote gaven geprofiteerd. Zyn
beminnelijke persoonlijkheid maakte
hem by uitstek geschikt om, gelijk de
Hollandse Maatschappij zich ten doel
stelt, een verbindend element te vormen
tussen de beoefenaren der wetenschap en
die vooraanstaande personen in de
maatschappij, van wie men aanneemt,
dat zy de wetenschap een goed hart toe-
igen.
Hierna was het woord aan prof. dr J.
ker in elk opzicht, een van hen, wie het
gegeven is de wetten van de structuur
dezer wereld te mogen nadenken. Zo
reikte hy tot het hoogste wat de mens
gegeven is te doen, en hij deed dit in alle
ootmoed en bescheidenheid. Aan deze
mens, deze geleerde, deze hoogleraar, is
de Leidse universiteit dank verschuldigd.
Mr P. O. F. M. Cremers, burgemees
ter van Haarlem, herinnerde er aan, dat
Lorentz binnen Haarlem een belangrijk
deel van zyn levenswerk heeft verricht;
de stad is dankbaar, dat het daardoor
een centrum van wetenschappelijke
activiteit werd. Wellicht zijn juist deze
laatste vyftien levensjaren te Haarlem
de vruchtbaarste tijd in dit zo uitzon
derlijk begenadigde leven geweest. Toen
in Februari 1928 dit leven een volgens
menselijke berekening nog te vroeg
einde vond, rouwde de stad, zoals zy om
weinigen van haar ingezetenen heeft
gerouwd.
DE laatste spreker was prof. dr H.
G. Casimir uit Eindhoven; hy sprak
over de doorwerking van Lorentz'
denkbeelden in de hedendaagse natuur
kunde, en herinnerde aan de uitspraak
van Lorentz: „Elk hoofdstuk der natuur
kunde biedt ons hetzelfde schouwspel
van in elkaar grijpende onderzoekingen
en samengevlochten denkbeelden". Het
zou, aldus spr., dan ook niet in de geest
van Lorentz zyn, te trachten de heden
daagse natuurkunde zoveel mogelyk als
een aanvulling van zyn werk voor te
stellen. In zijn verder betoog zeide spr.
o.m.:
De quantumtheorie van Planok, verder
ontwikkeld door Einstein, de hierop be
rustende theorie van Bohr en tenslotte
de quantummeohanica van Schrodinger,
Heisenberg en Dirac, zijn stappen op de
weg die tenslotte leidde tot een min of
meer volledig formalisme dat de klas
sieke mechanica en electrodynamica kan
vervangen. Tot deze ontwikkeling heeft
Lorentz niet meer in delzelfde mate bij
gedragen als tot de eerste stadia. Maar
in het kader van de klassieke beschou
wingswijze heeft hy de theorie zo ver
gebracht als mogelyk was. en zo het uit
gangspunt geschapen waar alle latere
theorieën op voortbouwden. Ligt er nu
hier een tegenstelling tussen Lorentz, de
klassieke geleerde en de modernen, zo-
Bohr en dé zijnen?
Misschien wel enigszins. Voor Lorentz
kwam de realiteit der atomen en elec-
tronen als een schoon resultaat te voor
schijn; voor Bohr was deze realiteit een
bijna vanzelfsprekend feit geworden.
Maar aanvaardt men eenmaal dit uit
gangspunt. dan toont het atoom, dat
steeds weer tot eenzelfde toestand terug
keert, een trek' van stabiliteit, die vreemd
is aan de continue klassieke mechanica.
Dan ziet men het falen der klassieke
mechanica ook niet meer als dreigende
wolk, maar als een evidente zaak, waar
mede men van meet af moet rekenen.
als Lelds hoogleraar belichtte. De Leidse
universiteit is trots op hem als een harer
allergrootste zonen. Hy was een uitblin-
De politie te Gouda deelt ons mede
dat de weg GoudaUtrecht vla Oude
water niet berydbaar ia.
(1956 ton) sinds Zaterdagochtend wordt
vermist. Zaterdagmiddag verzocht het
Britse schip Tyne Castle om hulp, ook
van een reddingboot, maar het wist de
moeilijkheden zelf te boven te komen.
De Bestwood had vanochtend 60 mijl
ten Noord-Oosten van Humber te kam
pen met zware slagzij. Een ander schip
houdt zich in de nabijheid gereed om
eventueel assistentie te verlenen. Dertig
mijl ten Noord-Oosten van Harwich ver
keert de Duitse Harold Ottens in moei
lijkheden. De kapitein heeft om onmid
dellijke sleepboothulp verzocht.
Het Panamese vaartuig „George"
heeft dringend om sleepboothulp ge
vraagd. De steenkoolvoorraad begint
op te geraken. Het schip bevindt zich
twaalf mijl ten Oosten van Edinburgh
Ter hoogte van de Hebriden is van
een Britse treiler de machine onklaar ge
raakt. Het vaartuig had 15 opvarenden
aan boord. Men heeft de laatste uren
niets meer van de treiler vernomen. Het
1312 ton metende Zweedse schip „Se-
lene" heeft geseind, dat het ter hoogte
van Huil stuurloos ronddrijft.
De 66 leden van de bemanning van
het 7.131 ton metende Britse schip
Clan MacQuarrie, dat op de kust van het
eiland Lewis (Hebriden) was geslagen,
zijn met een Wippertoestel in veiligheid
gebracht. De reddingboot van Storno-
way had het gestrande schip hulp ver
leend sinds het noodseinen had uitge
zonden.
De Amsterdamse accordeonverenigin
gen „Excelsior"' en ..Con forza" zullen Zon
dag S Februari te 20 uur onder leiding van
de dirigent ran Con forza, de heer Ernst
W F. Gest jr., een concert geven in de
Bacnzaal van het Amsterdams Conservato
rium, Bachstraat 5—7. Beethoven, Léhar,
Strauss. Popy en Rossini.
Beroepsvervoerders
wenden zich
tot minister Aioera
O
Naar aanleiding van de besprekingen,
die minister Algera met de Westduitse
minister van Verkeer heeft gevoerd,
heeft het bestuur van het Nationaal
Orgaan Beroepsgoederenvervoer Weg
transport zich tot de minister gewend
met de verklaring, dat de tussen beide
ministers gesloten overeenkomst in strijd
moet worden geacht met het beginsel
van de vrijheid van de weg, dat door een
aantal Westeuropese landen, samenwer
kende in de Economie Commission for
Europe (ECE), in 1948 werd aanvaard.
Het bestuur heeft er verder op ge
wezen, dat besprekingen gaande zijn over
het „cahier des charges" en de „alge
mene overeenkomst", waarvoor een ont
werp van de Franse regering voor advies
door het directox-aat-generaal van
scheepvaart aan het georganiseerde be
drijfsleven is voorgelegd. De West
europese regeringen zullen nl. binnen
kort een beslissing dienen te nemen ten
aanzien van de wederzijdse erkenning
voor wat betreft onder meer toelating
van de transportondernemers tot het
grensoverschrijdend vervoer van goede
ren over de weg.
De minister wordt onder meer drin
gend verzocht de beperkte ontheffingen
geldig te doen maken voor het vervoer
op alle landen, waardoor een aantal ont
heffingen eveneens geldig wordt voor
het vervoer op Duitsland.
i verband met de uitgifte van 264.000
aandelen a 34.00 West Penn Electric Co.
wordt aan aandeelhouders een recht vaa
inschrijving toegekend van 1 nieuw aan
deel op elke 15 oude.
Gezien de lage waarde van het inschrU-
ingsrecht en de korte termijn van uit
oefening, heeft het Ned. administratiekan
toor besloten de claims te gelde te maken;
de opbrengst daarvan zal met het eerst
volgende kwartaalsdividend op de Ned.
cert, betaalbaar worden gesteld.
Van der Voort tweedeHuisk.es vijfde
ONZ
ihf
NZE landgenoot Kees Broekman
heeft te Hamar het Europees kam
pioenschap 'hardrijden op de schaats
behaald. Hij werd winnaar op 5000 en
10.000 meter, veroverde de negende
plaats op de 500 meter en plaatste zich
tweede achter Wim van der Voort op de
1500 meter. Hierdoor verkreeg Kees
Broekman het kleinste aantal punten
(199.650). Wim van der Voort werd
tweede in het algemeen klassement, Ivar
Martinsen (Noorwegen) derde en onze
landgenoot Huiskes vijfde. Een uitste
kend resultaat dus van de Nederlandse
sch aat sen rij de rsp lo eg bij deze Europese
kampioenschappen.
De resultaten zijn:
500 meter: 1. Salonen 44.8; 2. Fin
Hodt 44.8; 3. Ivar Martinsen 45.3; 4.
Wim v. d. Voort 45.4; 5. Kauki Salomaa
45.7; 6. Franz Ofïenberger 46.1; 7. Ge- f
rard Maarse 46.2; 8. Gunnar Stroem
46.6; 9. Kees Broekman 46.8; 10. Fe-
rence Loerinc 46.8; 11. Sverre Hauglie
46.8; 12. Anton Huiskes 46.9; 13. Nor
man Holwell 47.1; 14. Roald Aas 47.2;
15. Carl Erik Asplund 47.2.
1500 m: 1. Wim van der Voort 2.19.5;
2. Kees Broekman 2.20.1; 3. Roald Aas
2.20.5; 4. Carl Enk Asplund 2.22.3; 5.
Ivar Martinsen 2.22.4; 6. Sverre Haugli
2.22.7; 7. Arthur Mannbarth 2.23.3; 8.
Kauki Salomaa 2.24.0; 9. Franz Offen-
berger 2.24.2; 10. Norman Holwell
2.24.3; 11. Finn Hodt 2.24.3; 12. Anton
Huiskes 2.25.0 13. Josef Merenyi
2.25.2; 14. Toivo Salonen 2.25.3; 15
Gerard Maarse 2.26.2; 16. Komel Pajor
2.26.0; 17. Gunnar Stroem 2.26.8.
500 meter: 1. Kees Broekman 9.05.0;
2. Offenberger 9.11.7; 3. Wim van der
Voort 9.12.8; 4. Sverre Haugli 9.13.5;
5. Anton Huiskes 9.16.5; 6. Holwell
9.19.9; 7. Martinsen 9.21.0; 8. Roald Aas
9.23.0; 9. Stroem 9.27.2; 10. Komel Pajor
9.27.4; 11. Mannsbarth 9.33.7; 12. Heam
9.33.8; 13. Asplund 9.37.0; 14. Gerard
Maarse 9.41.8; 15. Weiham 9.44.0.
10.000 meter: 1. Kees Broekman
17.13.0; 2. Anton Huiskes 17.20.0; 3.
Sverre Haugli 17.38.7; 4. Ivar Martinsen
17.44.0; 5. Norman Holwell 17.47.4; 6.
Komel Pajor 17.48.8; 7. Wim van dei-
Voort 17.50.2; 8. Arthur Mannbarth
17.50.7; 9. John Hearn 17.52.2; 10. Franz
Offenberger 17.54.7; 11. Roald Aas
17.58.8; 12. Gunnar Stroem 18.22.8.
Eindklassement: 1. en Europees kam
pioen Kees Broekman (Ned.)
199.650 pnt;. 2. Wimvan der Voort
(Ned.) 200.690 pnt,; 3. Ivar Martinsen
(Noorw.) 202.067 pnt.; 4. Sverre Haugli
(Noorw.) 202.652 pnt.; 5. Anton
Huiskes (Ned.) 202.883 pnt.; 6. Franz
Offenberger (Oost.) 203.072 pnt.;
Roald Aas (Nooiw.) 204.273 pnt.;
Nonman Holwell (G.B.) 204.560 pnt.; 9.
Kornel Pajor (Zweden) 206.347 pnt.; 10.
Arthur Mannbarth (Oost.) 207.172 pnt.
11. Gunnar Stroem (Zweden) 20L393
pnt.; 12. John Hearn (G.B.) 209.890 pnt.
WIM VAN DER VOORT
KEES BROEKMAN
Kleine zege van basketbal-
ploeg APGS
(Van onze basketbalmedewerker)
De forse, meer spannende dan fraaie,
basketbalontmoetang tussen de Blue Stars
en APGS is in een benauwde zege van
36^—35 in het voordeel van de politieploeg
geëindigd. In de laatste minuten was de
spanning het grootst. De Stars trachten
da c.s. het evenwel niet. Henk Koper t
weer formidabel op dreef. Zijn rushes, be
sloten met mooie treffers, waren voor de
zwakke man-to-man verdediging van Blue
Stars een niet op te lossen probleem. Score-
verloop APGS—Blue Stars: 4—1, 7—7, 9—14,
17—20, 19—25 rust, 27—27. 36—31, 36—32,
3633, 3635. TopscoreH. Koper 15, V.
Alberda 8, H. Tolen 8 en Kanne 7 punten.
De stand in de eerste klasse
AMVJ 9—17 APGS 9—7
DED 9—15 US 10—7
THOR 9—12 USS 9—6
ilue Stars 88 Agamma 90
Na negen nederlagen gelukte het HBU
gisteravond zyn eerste zege te veroveren.
AHC moest een nederlaag van 22—35 in
casseren. Landiust zette zyn opmars naar
de titel voort en versloeg CSH, dat eerst
in de tweede helft moest zwichten.
De uitslagen waren: Heren 1 APGS
lue Stars 36—35; 2a. Landiust—CSH
38—18; 2b. AHC—HBU 22—35; 3a. For-
tuna—Quick 30—17; 3b. KNSM—Robaver
2928: Dames 1. AHCWesterkwartier
3a. VinkecoKVD 9—35.
26—42;
Int. tarwe-overeenkomst
Besprekingen over verlenging
te Washington hervat
De besprekingen over de eventuele verlen
ging van de op 1 Augustus 1953 eindigende
internationale tarwe-overeenkomst worden op
30 Januari te Washington hervat. De Neder
landse vertegenwoordiging staat hierbij voor
lopig onder leiding van de voorzitter-direc
teur van het Hoofdbedrijfschap voor Akker
bouwproducten. ir T. P. Huisman. De vooraf
gaande besprekingen brachten nog geen voor
de contracterende partijen bevredigende op
lossing van enige punten, van essentieel be.
lang voor verlenging van de overeenkomst.
In de eerste plaats zal overeenstemming
moeten worden bereikt over de hoogte van
de maximum- en minimumprijzen. De in de
thans nog lopende overeenkomst genoemde
maximumprijzen zijn naar het oordeel van
de tarwe-exporterende landen: Amerika.
Canada. Australië en Frankrijk, op te laag
niveau gesteld. Voorts zullen diverse kwe?-
Mes. die in de huidige overeenkomst niet be
vredigend konden worden opgelost moeten
worden bezien. Ten slotte worden in Wash
ington enige problemen van meer administra-
"eve en juridische aard aan de orde gestold,
-aarbij onder andere de duur van de nieuwe
vereenkomst voor alle partijen van groot be
lang is.
De vereniging ..Justus van Maurik Jr."
toneel- en reciteerclub zal Zaterdag 14
Februari van 21 u. 's avonds tot 4 uurdea
ochtends haar 61e jaarlijkse bai-masqué
geven in alle versierde zalen van Bellevue.
Omstreeks middernacht zal Pnns Carnaval
zijn intocht houden.
