ZUTPHENS
DAGBLAD
300 DODEN - Grote gebieden zijn overstroomd - Enorme
schade - Bevolking op de vlucht voor woedend water
West-Brabant zwaar getroffen
Meer dan 50 doden
in 's-Gravendeel
VOOR DE GRAAFSCHAP EN VELUWEZOOM
ZEELAND, WEST-BRABANT, ZUID-HOLLAND
EN TEXEL HET ZWAARST GETROFFEN
Hulpverlening uit de lucht
Nederlanders helpt!
IN POLDER BIJ HALSTEREN
57 MENSEN VERMIST
MAANDAG 2 FEBRUARI 1953
ADMINISTRATIE (voor adver
tenties en abonnementen):
HOUTMARKT 66 - ZUTPHEN
Tel. K 6750—2112. Girorek. 565007
Abonnementsprijs
f 6.10 per kwartaal. 47 ct. per week
Bankrelaties:
Ned. Middenstandsbank N.V.
Rotterdamse Bank N.V.
DERTIENDE JAARGANG No. 27
Directeur a. VERWEY
Hoofdredacteur G BERKMAN
Chef Red. L. KRAAI J ENZANK
rfie: Groenmarkt 1
Zutphen
TeL K 67504113
Druk: W. J. TH1EME Cie. N.V
SPRINGVLOED TEISTERDE ONZE KDSTSTREKEN
De oude erfvijandhet water, heeft zwaar toegeslagen De orkaan, die in de nacht van
Zaterdag op Zondag woedde, gepaard gaande met het hoge tij heeft een ramp ver
oorzaakt, die sinds mensenheugenis niet is voorgekomen. Onze kuststreken - in het bij
zonder Zeeland, West-Brabant en Zuid-Hollandmaar ook Texel - zijn geteisterd door
het binnenstormende zeewater op een wijze, die alle beschrijving schier te boven gaat.
Steden overstroomdendijken braken, polders liepen vol. Thans, zes en dertig uur na de
ramp, kan men nog geen juist beeld krijgen van het aantal doden en de aangerichte ver
woestingen. Ni en schat 't aantal slachtoffers op driehonderdde aangerichte schade
loopt in de tientallen millioenen guldens. Honderden stuks vee zijn verdronken. Wonin
gen stortten in, hotels werden vernietigd en boulevards vernield. Hoog staat het zoute
water op eertijds vruchtbaar land. Duizenden woonhuizen en boerderijen staan temid
den van kolkend water. Een natuurramp, zoal s ons land sinds een lage reeks van jaren
niet heeft gekend Het water steeg veel hoger dan bij de beruchte stormvloed in 1916.
POLDERS STROOMDEN
VOL, DIJKEN BRAKEN
DOOR
Schril klepten in dé donkere nacht
van Zaterdag op Zondag de noodklok-
jes over de lage landen van Zeeland,
de Zuid-Hollandse polders en het VVes-
telijk deel van Noord-Brabant. De
woeste orkaan, die soms een snelheid
van veertig meter per seconde bereik
te, droeg het noodgeluid tot ver in de
omtrek. Dodelijk verschrikte bewoners
kwamen uit hun woningen, die zij vfei-
lig gewaand hadden achter de be
scherming van machtige dijken. In de
inktzwarte nacht, doorstriemd van
woedende rukken van de orkaan en
regenvlagen, stonden zij wanhopig bij
een. Tot een hese schreeuw „Het water
komt!" hen uit hun bewegingloosheid
ruitte.
En het water kwam! Opgestuwd
door de orkaan. Geholpen door het
springtij. Onstuitbaar drong het op
de kusten aan, belaagde de trotse dij
ken, beukte de zeeweringen, tot deze
moegestreden de strijd moesten
opgeven. Toen rolde het brullend de
lage landen binnen.
De kerkklokken klepten En het
water steeg. Het kabbelde rond de
boerderijen, het overstroomde wegen.
Het stortte zich met woest geweld in
'de laagst gelegen plekken. Het klom
hoog tegen de muren en dreef de do
delijk verschrikte bewoners naar de
zolders, op de daken. Er klonken
angstkreten in de nacht, die soms niet
werden gehoord, die smoorden in het
geweld van wind en water. Dertig
mensen en meer verloren de strijd
tegen de samenspannende elementen.
Uiiiocht
En onontkoombaar kwam het dra
ma. Waar men nog te voet kon gaan,
waar in- alle haast gerequireerde roei
bootjes nog tegen de stroom in kon
den komen, voltrok zich een uittocht
in paniek. Tegen de zwiepende regen
vlagen in kromdën zich de ruggen
van de boeren, hun vrouwen en kin
deren. het in haast losgesneden vee
met zich voerend. Op zoek naar een
veilige plaats, die niet altijd kon wor
den bereikt. Maar vaak kon men er
niet eens aan denken het vee
kostbaar bezit voor de boer -- in
-■ eiligheid te brengen.. Dan klonk bet
klagelijk geloei van de koeien, die
zich in doodsnood voelden, luguber in
de nachl. Machteloos moest men het
aanschouwen. Het bergen van het
eigen vege lijf ging voor.
Zo zijn er in deze ï'ampzalige nacht
en gedurende een groot deel van de
Zondag, toen de orkaan iets afnam,
maar het water stijgen bleef, duizen
den gezinnen in grote nood geëva
cueerd. Zij moesten hun bezit achter-
kit en en voerden slechts het allerno-
'.igste met zich mee. In roeibootjes
moeren zij over de onstuimige golven.
iin zieken een zo beschut mogelijk
olaatsje gevend. Achter hen vrat het
water aan hun huizen, boerderijen
Het Weer
Weersverwachting, medegedeeld
door liet KNMI te De Bilt., geldig
van Maandagavond tot Dinsdag
avond. (Opgemaakt te 10 uur).
Iets kouder
Veranderlijke bewolking met en
kele verspreid optredende
sneeuwbuien. Krachtige tot ma
tige. maar voornamelijk langs de
VVaddenkust tijdelijk harde wind
tussen Noord en Noórd-Oost. Iets
kouder met plaatselijk lichte
vorst in de nacht en ochtend.
stortten in. Elders, naar het Noorden,
werden duinen doorbroken en vielen
grote gebouwen ten prooi aan de zee.
Verbindingen ontwricht
Het water zette spoorlijnen
blank, schakelde electriciteit en
telefoon uil.. Een ramp bij een
ramp! Want zo werd de hulpver
lening aan de in barre doodsnood
verkerenden uitermate bemoeilijkt.
Een hulpverlening, die overigens
met verrassende kracht werd aan
gepakt.
De gehele Zondag hebben ze op
de dijken gestaan, de boeren en de
soldaten eri al die anderen, die uit
de brede omtrek waren toegesneld.
Trachtend te houden wat er te hou
den was in gebieden, waar de dijk het
nog niet had begeven. Zwoegend met
zandzakken om het schuddende dijk-
lichaam te beveiligen. Het leger was
opgeroepen, tal van instanties hadden
hun leden ter hulp laten snellen. Be
rooide vluchtelingen werden met
auto's en met treinen geëvacueerd.
Uit. alle delen van het land spoedde
men zich naar de kust, teneinde het
omvangrijke hülpverleningswerk te
steunen. Auto's met goederen, afkom
stig uit de niet getroffen gebieden
kwamen reeds in de loop. van Zondag
middag in de omgeving van de onheils
plaatsen aan.
Vliegtuigen van de luchtmacht heb
ben ondanks de slechte weersgesteld
heid verkenningen uitgevoerd boven
Zeeland, Holland en Brabant. Ook
vanmorgen bij het aanbreken van de
De oorzaken
'sGRAVENHAGE. Van des
kundige zijde wordt de waters
nood toegeschreven aan de vol
gende drie factoren:
1. Het. tijdstip van het hoog
water; 2. de hoogte van het ge-
tü, dat. springtij was in verband
met de nieuwe maan; 3. de
windkracht en de windrichting.
Aan drie kuststations, nl.
Hoek van Holland, IJmuiden
en Harlingen werden de hoogste
waterstanden genoteerd die
sinds een eeuw zijn opgetreden.
In 1894 was de hoogste stand
in Hoek van Holland 3.28 nie
ter, terwijl deze thans 3,40 meter
was. Te IJmuiden was in het
zelfde jaar de hoogste stand
3,68 meter en thans 3,85. In
Harlingen was in 1936 de hoog
ste stand 3,19 meter en thans
3,68 meter.
dag zijn weer vliegtuigen de lucht
ingegaan. Twee Mitchells hebben rub
berboten gedropt boven Goeree. Ma
rine-eenheden zijn ingezet voor de
evacuatie van de gemeente Kruinin-
gen. De luchtmacht maakt zich ge
reed om rubbervletten uit te werpen.
De geïsoleerde gebieden zullen door'
middel van dropping van levensmid
delen en drinkwater worden voorzien.
De Amerikaanse autoriteiten heb
ben voor de dropping vliegtuigen ter
beschikking gesteld, die hun basis
hebben in de Amerikaanse zone van
Duitsland.
Reeds wordt op diverse plaatsen
door de troepen incidenteel hulp ver
leend- Zó' zijn militairen ingezet in
Vlaardingen, Waalwijk, Willemstad,
Fijnaard, Steenbergen. Hoge- en Lage
Zwaluwe, bij Hellevóetsluis, Putten en
Oudenhoorn, in de gehele Krimpener-
waard, Vlissingen en de zogenaamde
zak van Zuid-Beveland Uit Weert
werden troepen gedirigeerd naar Ter-
neuzen in Zeeuwsch-Vlaanderen. Deze
militairen hebben via België de be
dreigde plaats bereikt. Zoeklichten
zijn ingezet om de nachtelijke werk
zaamheden te vergemakkelijken.
'BOTEN NODIG
Van overal
's-GRAVENHAGE. - Van militaire
zijde is Zondagochtend direct een op
roep tot de bevolking van Noord-Bra
bant in de eerste plaats gericht, om
vaartuigen, en wel gemotoriseerd, be
schikbaar te stellen voor hulpverlening
aan de getroffen gebieden. Want al
leen met vaartuigen kan men de door
het water ingeslotenen bereiken en in
veiligheid brengen. Bijna overal is een
tekort aan drijvend materiaal. Men
wenst zoveel mogelijk platgeboomde
schuiten.
Warmond zand direct een zestal
schuiten. Den Haag heeft een twintig
tal motorvletten beschikbaar gesteld
voor Rotterdam en Voorne. Uit Maas-
bracht zijn 30 sleepboten weggevaren
en uit Doesburg is Zondagavond nog
een trailer met drie vletten naar Ber
gen op Zoom vertrokken. Den Bosch
heeft zes boten naar Dinteloord gezon
den. De rederij Frans Vrolijk te Sche-
veningen heeft een vijftien sloepen
ter beschikking gesteld. Men verwacht
dat. nog meer reders dit voorbeeld
zullen volgen.
's GRAVENHAGE. Het nationaal rampenfonds verzoekt
ons bekendheid te geven aan dé volgende oproep:
„De nationale ramp welke ons land heeft getroffen, maakte
directe hulp van iedere Nederlander onvermijdelijk. Het na
tionaal rampenfonds omvattende: het Nederlandse Rode Kruis,
de koninklijke nationale bond „Hét Oranje Kruis", het R.K.
huisvestingscomité, het algemeen watersnood-comité Neder
land, roept daarom alle Nederlanders öp, onverwijld hun
steun te verlenen om de ontstane nood te helpen lenigen.
Iedere hulp is welkom, financiële hulp op .de kortste termijn
is dringend nodig:
Daarom helpt. - Op ieders hulp wordt gerekend.
Stort de grootst mogelijke gift op postgiro 9575 nationaal
rampenfonds, Den Haag, Statenlaan 81, of zendt naar dit adres
uw bijdrage."
Ook ons dagblad heeft een actie tot hulpverlening geopend.
Daarvoor zie men elders in dit,nummer.
Alarmerend waren de berichten, die in de nacht van Zondag op Maandag uit
West Noord-Brabant kwamen. Ten Noord-Westen van Halsferen is hier een groot
gebied overstroomd. In de polder werden, zo werd enkele uren geleden gemeld,
57 mensen vermist. Tenminste acht li/ken zijn reeds geborgen. De omvang van de
ramp werd zo groot, omdat de buitendijken van de Theodoruspolder en de Auvergse
polder in de vroege ochtenduren van Zondag doorbraken. Verscheidene huizen kwa
men zo snel onder water te staan, dat de bewoners zich niet snel genoeg in veilig
heid konden stellen. Tien huizen stortten in, en er waren op dat moment te weinig
boten om de huizen te bereiken. Na Zeeland is dit gebied er wel het ergst aan toe.
Vele polders zijn ondergelopen en de ravage is onteetfend. Met enige zekerheid
schat men hét aantal slachtoffers hier op ruim dertig. Tientallen boerderijen zijn
vernield en henderden stuks vee zijn omgekomen.
Hier, in West-Noord Brabant heeft
zich het volgende afgespeeld
Tijdens springvloeden en- stormen is
de Tholense dijk overstroomd. Er ont
stonden niet minder dan acht gaten
in de dijk, terwijl de spoorlijn tussen
Bergen o p Z o o m en Vlissin
gen verzakte. Een groot aantal pol
ders deelde het. lot van vele polders
elders en kwam diep onder het zoute
Zondagmorgen vroeg, toen de
eerste berichten over de rampen,
die de kuststreek getroffen heb
ben, binnenkwamen, zijn twee
onzer verslaggevers onmiddellijk
naar de onheilsplaatsen vertrok
ken, teneinde indrukken te ver
zamelen ven de gebeurtenissen,
die een schok van ontsteltenis
door het land en ver buiten de
grenzen hebben veroorzaakt. Op
andere pagina's doen zij hun
relaas van de strijd, die Neder
land tegen de zee had te voeren
en die helaas zoveel slachtoffers
heeft geëist.
water. N i e u w-V ossemeer en
St. Philipsland werden van de
buitenwereld afgesneden. Sinds Zon
dagmorgen werden herhaaldelijk po
gingen in het werk gesteld om Nïeuw-
Vossemeer te bereiken, maar dit mis
lukte bij gebrek aan geschikte vaar
tuigen, die tegen de woedende stroom
opgewassen w-aren. De hulpactie werd
van Steenbergen uit geleid.
Onze tocht door Brabant ver
volgend, komen we bij het oude
Willemstad, de vroegere vesting
stad ten Westen van de Moerdijk.
Aan weerszijden van de stad
kwam een dijkdoorbraak voor
die ten gevolge had, dat 1200
mensen werden ingesloten. Zij
brachten zich op daken en dijken
in veiligheid. Het stadje liep on
der, de noodtoestand werd afge
kondigd. Hulp van soldaten werd
ingeroepen. De electriciteit viel uit,
zodat alle reddingswerkzaamheden
in het volkomen duister moesten
geschieden.
Tien doden
Twee mannen, die tot aan hun mid
del door het water wadend in Fey-
naart aankwamen, meldden, dat er in
Willemstad geen slachtoffers waren
gevallen.
Latere berichten meldden echter,
dat rond Willemstad 10 tot 12 doden
te betreuren zouden zijn. „Dat is ech
ter maar een slag in de lucht", aldus
een hoge functionaris van het Rode
Kruis.
Tussen "hel gebied Hollandsch Diep.-
Volkerak staat ongeveer 5000 ha onder
water. Pontonniers waren vanmorgen
onderweg om hulp te bieden en ver
bindingen te herstellen.
Zondag waren de .wegen in West-
Brabant vol yluchtelingen en meege
voerd vee. Bussen reisden af en aan
naar Roosendaal, waar de vluchtelin
gen werden opgevangen.
Bij de Zevenbergsclie Hoek zou een
twaalftal mensen-het slachtoffer van
de ramp geworden zijn. „Maar dat is
■weer een slag in de lucht", zo zeide
een lid van de marechaussee. Kolkend
water, regen en storm waren hier de
factoren, die Zondagmorgen het troos
teloze beeld beheersten. Hoge en Lage
Zwaluwe,Zevenbergen en Klunderl
moesten tenslotte ontruimd worden.
Vooral in Klunderl stond het water
Zondag hoog.
Ellende
In het R.K. militaire tehuis te
Roosendaal lagen honderden man
nen, vrouwen en kleine kinderen,
een tafereel van diep menselijke
ellende, vrouwen, die haar man
zoeken, een klein meisje, dat al
leen in de vluchtelingenstroom is
meegekomen, en mannen, die som
ber peinzen over het verlies van
hun vee en somber in de verte
staren.
Aarzelend ging het licht op over
een'sombere nacht
Doden in Dinfeloord
De ene rampspoedige melding na
de andere komt binnenDijken om
Dinteloord doorgebroken. Polders on
dergelopen. Er zijn drie lijken gebor
gen en honderd stuks vee zijn ver
dronken. Er moeten mensen gered
worden, maar er zijn geen boten. Zo
was de toestand in dit vriendelijke
deel van Nederland, dat zich reeds op
maakte om een uitbundig Carnaval te
Bergen op Zoom: ongergelopen.
Hank-Dussen geïsoleerd: mensen
op de daken. Sleewijk: dijk van de
Bakkerskil doorgebroken. Enkele
slachtoffers te betreuren. Veel vee ver
dronken.
Rotterdam. Een vernielde straat in het Zuidelijk deel van de Maasstad.
ROTTERDAM. Ons bereikte hedenmorgen het ontzettende'bericht, dat in 's-Graven-
deel Iten Z.O. van Den HaagI reeds 50 a 55 slachtoffers te betreuren zijn. Hei
aantal slachtoffers bedraagt dus in fotaal plm. ZOO. Zondagochtend is een huis in
gestort, waarin 20 mensen een toevlucht hadden gezocht. Allen werden door hc
water meegesleurd.
Een 600-tal personen is thans bijeengebracht op de bovenverdieping van de lagere
school, waar zij op elkaar gepakt het zakken van het water afwachten. Op hei
ogenblik staaf er ruim anderhalve meter water in de school. Vannacht omstreeks
één uur zijn te 's-Gravendeel wederom twee dijken doorgebroken. Zolang het hoog
water is, is het dorp niet te bereiken. Zodra het water weer is gezakt, zal he.
Rode Kruis weer met vrachtauto's op weg gaan om de mensen over te brengen nac.
de Ahoyhallen in Rotterdam, leen toevluchtsoord voor vluchtelingenIDe ponton
niers doen wat zij kunnen in 's-Gravendeel, maar verscheidenen van hen zijn reed
bewusteloos geraakt door de koude.
Zoals elders op deze pagina gemeld bedraagt het aantal slachtoffers van de water
snood thans ruim driehonderd, nl. 303. Hier volgen de plaatsen met het aanta-
slachtoffers dat er te betreuren valt:
Willemstad 12, Moerdijk 13, Hontenisse 8, Krabbendijke 4, 's-Gravendeel SS. Din
teloord 3, Terneuzen 4, Vlissingen 3, Hoedekenskerke 1, Hondsbosschezeewering 1,
Sliedrecht 1, Maassluis 1, Halstoren 17. Kruispolder 8, Rotterdam 1, Nieuwneuzen-
polder 1, Heijningen 25, Numansdorp 12, Auvergne Theodoruspolder 17, Hellevoet-
sluis 5, Texel 4, St. Philipsland 1, Veere 2, Korfgene 35, Raamsdonkveer 2, Hoefe-
schewaard 7, Oosterschelde 4, Kruiningen 11, IJsselmonde 3, Brandwijk 2, Goeree
en Overflakkee 40.
