I
159,-
179,-
Trieste drukte in
Krimpenerwaard
Angstige nacht in
Ridderkerk
FEBRUARI -
NIEUW COSTUUM
MAATCOSTUUM
Dordt en Dubbeldam
liepen groot gevaar
iiiiiiiiiiiiiiiiiniiivigiiiiin
VUURVLIEGJE
Ouders sagen hun kind
voor de ogen verdrinken
verdronken
Zo is het in
Zuid-Holland
Veel vee
GELDERS DAGBLAD
MAANDAG 2 FEBRUARI 1953
REül
KTmffi
in. v. uppenraag
EEN
'IEEE! ALTIJD
SUCCES!
(Van onze speciale verslaggevers)
Jj^en grote colonne veewagens uit Utrecht, Woerden, Rotterdam, Gouda,
Leeuwarden, Bodegraven en andere plaatsen, welke uit de Krimpe
nerwaard over de Stolwijkse brug Gouda binnen reed, was bet teken
dat ook deze polder door bet water op de mens werd veroverd. Op drie
plaatsen bij Gouderak, Capelle en Ouderkerk vielen grote gaten in de
dijk en met daverend geweld stroomde het water de polder binnen. Met
alle mogelijke materiaal werden ploegen uitgerust om het vee'te redden.
De dorpen, welke onderliepen, zijn Stolwijk, Berkenwoude, Gouderak,
Ouderkerk en Bergambacht.
Jong en oud aan het werk voor net
herstel van de dijk tussen Gouda en
Gouderak.
VERKLARING CHURCHILL
De Britse eerste minister Winston
Churchill zal vanmiddag in het Lager
huis een verklaring afleggen over de
watersnood in Engeland.
„Onder het dorpje Kampen dreigt
een ramp. Er moeten onmiddellijk 10
wagens met zandzakken en honderd
man naar toe", klonk het kalme bevel
van burgemeester Houtegem en on
middellijk vertrekken enkele afdelin
gen soldaten en leden van de brand
weer naar de bedreigde plek van
Kloosterzande.
Wij bevonden ons in het gemeente
huis van Kloosterzande, (Zeeland)
Zeeuws Vlaanderen, waar het hoofd
kwartier is gevestigd van waaruit de
hulpdiensten voor het Oostelijk deel
van Zeeuws Vlaanderen werden geleid.
De stand van het water was hier gis
teravond vier meter vijf (4.05 m.) bo
ven Amsterdams peil.
Het water was zo hoog, dat men
zelfs de peilschaal niet meer kon zien,
zo vertelde commandant Dumoleyn
van de brandweer van Hontenisse. De
eerste dijkbreuk deed zich voor bij de
kleine polder. Op 2 plaatsen tegelijk
brak de woeste watermassa hier door
de dyk van de Kruispolder bij Duivens-
hoek.
In deze polder werden door de vloed
golf twee huizen letterlijk weggesla
gen en hierbij verdronken acht perso
nen, waaronder vier kinderen. Vooral
de familie Smit werd zwaar getroffen
en telt vier slachtoffers. Ook van de
familie Daalman vonden een vrouw en
een kind de dood in de kokende gol
ven. Vader Daalman slaagde er
slechts met veel moeite in zijn zoon te
redden, nadat deze twee uur met een
gebroken been in een boom had ge
hangen. Moeder Vossaart uit Ossenis-
se, die haar baby in veiligheid had ge
bracht en tot haar borst door het wa
ter moest waden, zag haar kind op
een noodlottig ogenblik uit haar ar
men weggerukt. De kleine verdronk
voor haar ogen.
In een huis te Ossenisse sliepen de
ouders boven de baby beneden. Toen
het ven-aderlijke water met geweld
het huis binnendrong en de ouders naar
beneden stormden om hun kindje te
redden waren zij reeds te laat. De wieg
was door de kracht van de vloed
omgeworpen en de baby verdronk on
der ogen van de wanhopige ouders.
„Aan de dijken zelf was niets meer
te doen", zo verklaarde een der leden
van de hulpdienst. De wegen er naar
toe waren onbegaanbaar door de
vloedstroom en de dijkbreuken waren
zo ernstig, dat hier niets meer gedaan
kon worden zo lang de storm niet ge
luwd is. De reddingsdiensten hebben
ook de inwoners van de Kruispolder
onder Hontenisse geëvacueerd. De
mannen wilden de woningen echter
nfet verlaten.
De wereldbevolking
De wereldbevolking groeit sneller
dan ooit. Deskundigen van de V. N.
verwachten, dat zij in 1980 de drie
drie en een half milliard zal bereiken.
In 1950 bedroeg zij 2.406 millioen zie
len.
De veestapel heeft overal grote ver
liezen geleden en de schade is niet
te berekenen. In een schuur te Kloos
terzande, die bij hoog water was on
dergelopen, waren 170 schapen jam
merlijk omgekomen. De boer. die lag
te slapen, kon zich slechts met veel
moeite zelf in veiligheid brengen en
had geen tijd meer om de schuur open
te zetten. Óveral in Zeeland ziet men
bij laag water de koeien, varkens en
paarden liggen, die in de vloedgolf zijn
verdronken.
De Dubbeldamse landbouwers zijn
zwaar in hun bestaan getroffen. Van
de een verdronken 27 en var. een ander
20 koeien. De laatste landbouwer werd
zo overvallen door de springvloed, dat
hij nauwelijks tijd had zijn vrouw en
kinderen te redden, waarbij hij
tot zijn hals door het water
moest waden. Het gehele hoenderpark
van de heer Roodnat, duizend kippen
en 1000 kg. voer bevattende, ver
dween in het woedende water Zo gin
gen er in de Biesbos tientallen var
kens en veel paarden verloren.
En die was hard nodig, want de
toestand was uiterst kritiek. Niet zo
zeer in de bebouwde kom zelf dan wel
op de boerderijen in de verschillende
polders in de omgeving. Het water
had zo'n enorme kracht, dat heel wat
vee werd meegesleurd en verdronk.
Bewoners van vele hoererijen wisten
zich maar nauwelijks in veiligheid te
stellen. Een van deze boerderijen werd,
kort nadat zjj was verlaten, door het
woedende water meegesleurd.
Ook in Vlaardingen hebben de storm
1 het hoge water veel schade veroor
zaakt. Bij de grote bedrijven, buigen
de spoordijk gelegen, zoals het Haven
bedrijf Vlaardingen Oost, De Levers
Zeep Mij., de Bataafse Petroleum Mij.
en de Eerste Ned. Coöperatieve Kunst-
mestfabriek, zijn alle opslagplaatsen
ondergelopen. Alleen al bij de E.N.C.K.
wordt de schade op ruim een millioen
gulden geschat. Grote voorraden afge
werkte en niet afgewekte producten
zijn door het water ernstig beschadigd,
een grote partij, bestemd voor
verzending naar Engeland.
Voor zover bekend zijn er ln dit
4500 ha gi-ote gebied slechts twee
slachtoffers te betreuren. Bij de Twee
de Tol een hoog gelegen punt in
de oude Rijksweg Dordt-Moerdijk
verliet de bestuurder van een perso
nenauto zijn wagen, maar eeD naast
hem zittende lifter verkoos er in te
blijven. Dit is zijn dood geworden,
want enkele minuten later duikelde
de auto het water in en Zondagavond
laat had men er nog niets van ge-
onden.
In Dordt is op onverklaarbare wijze
een dame uit Loosduinen in een sloot
geraakt en verdronken. Niemand zou
het hebben geweten, ware 't niet, dat
voorbijgangers het stoffelijk over
schot hadden zien drijven.
Minstens de helft van Dordrecht
kwam onder water en uiteraard had
den de havengebieden en de onder
mijnde woonwijken in de onmiddellijke
nabijheid van de Centrale tot ontzet
ting van heel Dordt tot tweemaal toe
een angstaanjagend groot gat In het
massieve dijklichaam, dat aldus het
(Van onze speciale verslaggever)
1>IJ RIDDERKERK blijkt de buitendijk van de Noord over een groot
gedeelte te zijn weggeslagen. Aanvankelijk dacht men dat deze dijk
slechts overspoeld was. Ruim duizend man troepen waren aan hel werk
en er werden nog versterkingen aangevoerd. Het grootste gevaar i& nu
wel geweken. De waterhoogte neemt iets af. Echter werd nu, doordat de
wind was gedraaid, het water weer door het gat in de dijk ges'uwd.
Tachtig hectare van de gemeente Ridderkerk staan onder water. Vier
a vijfhonderd mensen zijn met roeiboten naar verschillende gehouwen
overgebracht. Een noodziekenhuis is ingericht.
Volgens mededelingen van de waar
nemend Commissaris der Koningin
laat de toestand tn de provincie Zuid-
Holland zich thans over het algemeen
iets minder ongunstig aanzien dan
gisteren.
Wat betreft de verschillende geteis
terde gebieden kan als voorlopige in
druk het volgende worden bericht:
KRIMPENERWAARD
Dank zij het voortvarend optreden
der betrokken autoriteiten konden,
o.m. bij Ouderkerk en Nieuwerkerk
a. d. IJssel, de dijken dermate worden
hersteld, dat verdere doorbraak kon
worden voorkomen. De gaten zijn daar
min of meer gedicht.
ALBLASSERWAARD
Van de Alblasserwaard is het Zui-
delijke gedeelte tussen Sliedrecht en
de Alblas overstroomd. Ook andere
gedeelten worden evenwel thans aan
getast.
EILAND VAN DORDRECHT
Op het eiland van Dordrecht zijn op
enkele plaatsen dyken doorgebroken.
Intussen is men de toestand door
krachtig optreden inmiddels weer
meester geworden. De stad Dordrecht
ondervindt veel overlast van water.*
IJSSELMONDE
Op IJsselmonde kon als gevolg van
bijzondere krachtsinspanning de dijk
langs de Noord intact worden gehou
den.
GOEREE-OVERFLAKKEE
Het ergst getroffen is wel net eiland
Goeree-Overflakkee. Vrij grote gedeel
ten van het eiland staan onder water,
terwijl in verschillende dorpen en in
zonderheid te Stellendam doden zyn te
betreuren.
Van overheidswege zijn maatregelen
genomen om aan alle hierboven ge
noemde geteisterde gebieden krachtige
bijstand te verlenen, waarbij o.m. van
de spontane aanbiedingen tot hulp uit
verschillende delen des lands een
dankbaar gebruik wordt gemaakt.
Maatregelen tegen
misbruik
Voorziende, dat sommige individuen
misschien zullen pogen misbruik te
maken van de algemene deernis voor
de getroffenen en van de gemakkelijke
gelegenheid zullen trachten te profi
teren door te eigen bate inzamelingen
te houden, heeft liet gemeentebestuur
van Amstetrdam richtlijnen vastge
steld, die door middel van de pers ter
kennis van alle hoofdstedelingen wor
den gebracht.
„Het inzamelen door particulieren,
zonder dat dezen daartoe door een or
ganisatie zijn gemachtigd, Is ten
strengste verboden", zo luidt o.a. dit
officiële schrijven.
De 21.000 inwoners van de gemeente
Ridderkerk, die ook de gemeenten Bol
nes, Slikkerveer, Rijsoord en Oosten-
dam omvat, en zich uitstrekt over een
gebied van 2500 hectaren, hebben in de
fatale nacht van Zaterdag op Zondag
zeer grote angsten uitgestaan, want
zou de 15 kilometer lange dyk langs
de Maas en de Noord het hebben
begeven, dan zou de ramp voor dit ge
bied niet te overzien zyn geweest en
het gehele eiland IJsselmonde zijn
overstroomd.
Gode zij dank heeft de dijk de kracht
van het wild opstuwende water door
staan, hoewel het er over vrijwel de
gehele lengte overheen ls gespoeld en
er op talrijke plaatsen flinke stukken
van de dyk zijn weggeslagen. Met
man en macht was er de gehele nacht
gewerkt om met zandzakken de ergste
breuken te dichten. Uit de vele bui
tendijks gelegen huizen, die tot aan
het dak toe in het water stonden,
werden in de zwarte nacht met alle
beschikbare bootjes en zelfs kano's
ongeveer 400 mensen geëvacuéerd.
Eenmaal sloeg een zwaar beladen
bof om, doch gelukkig heeft men de
inziLeenden kunnen redden. In dit ge
bied zijn ook verder geen slachtoffers
te betreuren, alleen is er veel vee ver
dronken.
Om kwart voor drie 's nachts kwam
de melding binnen, dat het water 1
meter onder de kruin van de dyk
stond. Het steeg toen met een snelheid
van 10 centimeter per kwartier. Tegen
drie uur achtte de burgemeester het
ogenblik gekomen, om de gehele bevol
king te alarmeren. Met kerkklokken,
fabrieks- en brandweersirenes en alles
wat maar flink geluid kon geven,
werd de alarmtoestand ingeluid, en op
de mannelijke bevolking een beroep
gedaan om zich ter bescherming van
de dijk gereed te houden. Terwijl op
vele plaatsen de boeren in de laagge
legen polders hun gezin en hun vee in
veiligheid ti-achtten te brengen, wer
den elders honderden zandzakken ge
vuld en naar de bedreigde plaatsen
vervoerd.
Intussen kwamen van alle kanten
meldingen binnen van de hoogst kri
tieke situaties. Om half vier werd uit
IJsselmonde gemeld, dat het water ge
lijk stond met de kruin van de dijk.
Tal van straten waren daar ondergelo-
pen. De post Bolnes meldde om kwart
voor vier, dat aan de Benedendyk
de weg van de dyk was opengebarsten
en het water door de dijk neen spoelde.
Even later sloeg ook de dijk by het
Lekveer in Bolnes stuk.
Met zo'n enorme snelheid was het
water gestegen, dat er van enige red
ding van goederen in de onderge-
stroomde huizen builen de dijk geen
sprake meer kon zijn. De bewoners
van die huizen konden er slechts op
bedacht zyn het vege lijf te redden.
Met van alle kanten gerequireerde
roeibootjes en andere vaartuigen wer
den de hulsgezinnen, die in grote angst
de zolder waren opgevlucht, uit de wo
ningen gehaald. In de pikzwarte duis
ternis en op de kokende golven werden
daarbjj vele angstige ogenblikken be-
leetd.
In totaal werden ongeveeer 400 men
sen op deze wjjze uit bun woningen
gehaald, die in scholen, ln de pastorie
of by familie werden ondergebracht.
Het evacueren van een achttien oude
mannen en vrouwen uit het gemeente
lijk oudeliedentehuis aan de Haven
straat ging met grote moeilijkheden
gepaard, aangezien er enkele bedlege
rige oudjes bij waren. Zy werden naar
een café overgebracht en door leden
van de hulpcolonne van het Roode
Kruis liefderijk verzorgd.
Om half vyf was het water zo hoog
gestegen, dat het, opgezweept door de
felle stormwind, vrijwel overal over de
Ringdijk en de Molendijk heenspoelde.
Door het uitvreten van de dijk was
om 5.20 uur de toestand in Bolnes
uiterst precair.
Te weinig zandzakken.
Om het behoud van de dijk, waar
van immers zo ontzettend veel afhing,
is door de mannelijke bevolking en de
politie van Ridderkerk en de andere
gemeenten een heroïsche strjjd gele
verd. Honderden en nog eens honder
den zandzakken werden door van alle
zijden gerequireerde voertuigen naar
de vele bedreigde plaatsen gebracht.
Toen op een gegeven moment de voor
raad zakken was uitgeput, liet men in
allerijl een nieuwe voorraad van 1000
zandzakken uit Rotterdam komen.
Deze waren meer dan nodig, want
op tientallen plaatsen spoelde het wa
ter door geslagen bressen onder de dijk
water niet over, maar door zich
kreeg.
De onderdykse huizen golfden met
een vol en kregen ladingen zand en
slijk in hun woonkamers. Van de an
dere kant van de stad kwam nog een
alarm binnen: bij de Vlctoriafabriek
en op De Hoogt had het rivierwater
een gat van zeker twintig meter in
het wegdek geklauwd. De hoofdgas
leiding knapte af en daar dit ook el
ders het geval was, ging er meteen
een waarschuwing de stad in: gebruik
het gas zuinig en even later volgde
het dringende verzoek dit ook met
water en licht te doen.
Geïsoleerd.
Om halfacht Zondagmorgen gutste
het water, nadat het 't Begijnhof en
de Voorstraat in binnenzeeën had her
schapen. de kelder van het P.T.T.-kan-
toor binnen en daarmede was Dordt
afgesneden van zyn omgeving en van
trouwens 't gehele land. Er function-
neerde geen telefoontoestel meer.
De spoorwegverbinding naar Rot
terdam was ondermijnd en hetzelfde
was het geval met de lijn naar Moer
dijk, die over 150 meter een trooste
loze massa was geworden. Tenslotte
werd de laatste uitweg afgesloten
de spoorlijn naar Sliedrecht, die aan
hetzelfde euvel leed, doordat een ern
stige dijkdoorbraak tot stand was ge
komen.
De Dordtse Industrie heeft een mil-
lioenenschade geleden.
Heel erg is het voor de winkelstand
in de oude binnenstad, die voor dui
zenden guldens zal moeten laten ver
nieuwen aan winkels en inventarissen.
Het hoofdbureau van politie is voorts
geruime tijd ontruimd geweest en de
politiemannen werden daarna ook nog
eens verdreven uit hun noodpost
een café.
Tenslotte is er aanzienlijke schade
ontstaan in de twee jachthavens aan
de Noordendijk, waar tientallen ple
ziervaartuigjes als veertjes werden
weggeblazen en tegen de dijk ge
smakt.
Café en 2 boerderijen
uitgebrand
Door nog onbekende oorzaak zijn
Zaterdagnacht te Wognum (N.-H.)
het café „De vier Heemskinderen" en
twee belendende boerderijen uitge
brand. Een van de veehouders, wiens
huis door het vuur was aangetast, is
ter plaatse van schrik overleden.
Tien brandweercorpsen namen met
omstreeks .honderdtwintig spuitgasten
deel aan de bestrijding van de vlam
men, die door de orkaan hevig werden
aangewakkerd. Met moeite konden
vier andere panden voor het vuur
worden gevrijwaard. Tegen zeven uur
's morgens was de brandweer de si
tuatie meester.
door. Het kon door de achter de dijken
gelegen sloten en rioleringen voldoen
de worden opgevangen, maar het ver
oorzaakte aan de binnenkant van de
dijken gevaarlijke gaten, die met zand
zakken moesten worden gedicht. Bij
Slikkerveer was de nieuwe tegen-
glooiing op verscheidene plaatsen
kapot.
Er is een zucht van verlichting ge
slaakt, toen omstreeks acht uur tegen
het aanbreken van de dag het water
ging zakken en de zekerheid bestond,
dat tot dusver de dijk behouden was
gebleven. Troosteloos staken op vele
plaatsen van zwarte daken van de hui
zen en boomkruinen boven de golven
uit. Overal dreven stukken hout van
kapotgeslagen schuren en de resten
van boerenkarren rond. Takken en
stukken hout, die met het overspoelde
water meegevoerd, lagen bezaaid over
de dijk, die op talrijke plaatsen, vooral
in de bochten, lelyke knauwen had op
gelopen.
De zwakkere dijken van de uiter
waarden hadden het geheel begeven en
vertoonden op vele plaatsen grote ga
ten. Een trieste aanblik leverden de
cadavers van verscheidene varkens,
die de verdrinkingsdood hadden gevon
den.
DE MAAND VOOR EEN
MAAR DAN EEN
Auto's, fietsen, paarden voor wa
gens gespannen en lopend, de landbou
wers soms met hun juist uit de stal
gehaald vee achter zich aan, zo trok
de bevolking weg. Een triest gezicht.
Ergens bij Stolwijk liep een bigge
tje over de weg. Twee kinderen trach
ten het te vangen, maar tevergeefs.
En de vader, het hopeloze van de toe-
starid inziende, riep ze terug om dan
met zijn gezin 'zyn woning te verlaten.
In Stolwijk heerste een koortsachti
ge drukte. In allerijl was er een orga
nisatie uit de grond gestampt. Wagens
reden af en aan. In Gouda was Zon-
dagmorgen het noodrampendepót in
gericht met 100 bedden om de eerste
klap op te vangen. Allen sloegen de
handen ineen om de evacué'c te helpen
waar zij konden. Gouda zit zelf zonder
drinkwater, doch de melkfabrieken,
V/elke over eigen bronnen beschikken,
zorgen daar nu voor.
Het vee ging geheel de polder uit
naar de veehallen in Utrecht.
Reeds in de ochtenduren begon de
evacuatie. De mensen evacueerden met
onbekende bestemming. Doch weldra
kwam er een straffere organisatie en
werden de mensen via Gouda naar
Haastrecht afgevoerd.
Hoewel de kerk nog overeind stond,
waren do fundamenten volkomen on
dergraven en bloctgespoeld. Men had
reeds trotyl ter beschikking om hef
gebouw op te blazen.
Berkenwoude leverde weinig nieuws
op. Na de drukte in Stolwijk en Berg
ambacht deed het dorpje Berkenwoude
al verlaten aan. Vrouwen en kinderen
waren grotendeels weg: de mannen
volgden. Regelmatig stijgt het water
in de vele sloten en vaarten. Op het
dorpsplein dromden enkele bewoners
angstig samen. Ongeveer honderd
koeien waren hier samengebracht in
afwachting van het transport. Ang
stig loeiden de verschrikte dieren in
de striemende regen. Op het moment
dat wij uitstapten hoorden wjj een
bericht binnenkomen over een boer,
die op de rand van het water zat eD
zijn 41 koeien nog had staan. Onmid
dellijk ging er een transportwagen
heen, spoedig gevolgd door een twee
de, want de nood was hoog. Er zyn
verschillende koeien net op het nip
pertje gered.
Door een totaal verlaten buurt re
den we naar Stolwijk. De telefoonver
binding was reeds verbroken. De lui
ken van de huizen waren gesloten.
TJondag in de voornacht weer-
Li klonken alarmerende kreten
in het Rotterdamse randgebied
Hoogvliet. Bewoners snelden naar
buiten en zagen vlak voor zich een
enorme, kolkende massa water.
Een panische schrik greep velen
aan. Onmiddellijk trad de politie
in actie, maar zelfs in het bureau
van politie kwam het water wel
een halve meter hoog. Hierom be
kommerden de politiemannen zich
echter niet, Zy gingen eerst hulp
aan anderen verlenen.
(Van een onzer speciale verslaggevers)
"LJun eiland-positie hebben zowel Dordt als Dubbeldam zwaar parten
gespeeld. Ontzaglijk heeft bet gespannen langs de Noordendijk, die
de gehele Noordkant van het Dordtse eiland beschermen moet.
Met een vernietigende kracht boorde bet wild-woeste water zich in
Dordt door bet omvangrijke dijklichaam en in Dubbeldam. Vlak bij de
Kop van 't Land werd een bres geslagen, die aanvankelijk een paniek
stemming in deze uitgestrekte plattelandsgemeente zaaide.
Wanneer het hier inderhaast gedichte en later met duizenden zand
zakken versterkte gat wederom zou zijn bezweken, was aiet alleen Dub
beldam, maar het gehele Eiland ondergelopen.
Zondagavond klonk hier de triomphkreet: We hebben bet gehouden.
Die „we" waren telkens „ververste" groepen, voornamelijk uit alle stre
ken aangerukte militairen.
Tegen dikwijls loodrechte wanden, langs en over
gapende, duizelingwekkende afgronden, soms plotse
ling weer staande voor onoverkomelijke steen- en
ijsbarrières, trachten de bergbeklimmers met een
welhaast bovenmenselijke inspanning zich een weg te
banen naar de 8840 m hoge top De top, die soms zo nabij schijnt, maar toch nog
zó ver af is, dat tot op heden nog nooit een menselijke voet hem heeft betreden.
Het is hier, bij de hoogste top ter wereld, dat de mens eerst goed tot het besef komt
van zijn eigen nietigheid tegenover de grootsheid der schepping.
Tjjdelyk:
Mr. FRANCKENSTR. 23
Toekomstig adres:
BURCHTSTRAAT
Ook bezoek aan huls.
Telefoon 24714
Mag déze top voorlopig nog niet zijn bereikt, op het
gebied van de sigaret is dat wél het geval. Hier be
kleedt plö ITldt immers al jarenlang een unieke positie,
dank zij de vakkennis en het doorzettingsvermogen
van haar vervaardigers. Terecht zegt men dan ook
