DORDTSE EILAND BEDREIGD door de waterwolf Oorzaken,anilerai,,|! N.S. ernstig gehandicapt Scheepsramp in de Ierse Zee door overstromingen Koningin bezocht doorbraak bij Oudekerkse IJsseldijk Rijksweg onbegaanbaar van Dordt tot de Moerdijk Alle man staat aan de dijken Drie burgemeesters gaven ons uitvoerige inlichtingen UTRECHTSCH NIEUWSBLAD Maandag 2 Februari t953 60e Jaargang No. 233 Pagina 3 (▼an onze speciale verslaggevers) Men zal ln zijn herinnering terug moeten gaan tot het rampjaar 1926 om enigermate een indruk te krijgen van de omvang van de ontzettende stormvloedramp, welke in de nacht van Zaterdag op Zondag in het bijzonder de Westelijke lage gebieden van Nederland heeft geteisterd. Hollands erfvijand, het wa ter. heeft zich deels door, deels over de dijken geslagen en op tal van plaatsen ondermijnd. Voor zover bekend is de situa tie wel het slechtst in het be ruchte watergebied tussen Dordrecht en het Hollands Diep, waar Zondag bij de Wiel- drechtse dijk met man en macht wordt gevochten om het watergeweld te keren. Zou men hierin niet slagen, dan dreigt een ramp voor het ge hele Dordtse Eiland, waar in de daarop gelegen gemeenten al een zodanige schade is ver oorzaakt, dat ze bij benadering nog niet is te schatten. Zover het oog reikt, zijn de Wiel- drechtse plassen een angst aanjagende kolkende zee, waar de toppen van half afgebroken masten de plaats aanduiden waar de spoorwegverbinding DordrechtBreda moet zijn. Tot in de wijde omtrek hebben de mensen de verschrikking beleefd van het overal doordringende water. Een groot deel van de Dordtse stra ten heeft het aanzien van een stad na een bombardement Qaten in straten van Dordt Ge ziet de kraters, die op verschil lende punten door het water in trot toirs en wegdek zijn geslagen. Grote stadsdelen zijn volkomen geïsoleerd en barricades van zandzakken klei moeten andere delen beschermen tegen het water, dat naar alle kan ten een uitweg zoekt, en in zijn vaart alles meesleurt, wat er onder zijn bereik komt. De telefoonverbinding is verbro ken daar het hoofdpostkantoor ge heel is ondergelopen. Verscheidene stadswijken zijn verstoken van elec- triciteit, terwijl ook de watervoorzie ning ernstig gevaar loopt. In het R.K. ziekenhuis werd de normale gang van zaken verstoord, omdat de benedenzalen onder water kwamen te staan en. de zieken in al lerijl naar hoger gelegen verdiepin gen moesten worden overgebracht. Bij de centrale had het water een gat in de kade geslagen van een om vang van enkele bomtrechters. In koortsachtig tempo is door overheids instanties en particulieren gewerkt om aan de dreigende situatie het hoofd te kunnen bieden. Niemand op het Dordtse Eiland beeft Zaterdagnacht een oog toege daan. Tegen het ochtendgloren trok ken zowel in Dordt als in omliggen de gemeenten mannen en jongens met schoppen er op uit om de be dreigde punten van de dijk f- "°r- sterken. In storm en regen In gietregen en onder het geloei van de storm moest er gezwoegd worden in een tempo, dat van het menselijk uithoudingsvermogen het uiterste vergde. Polderbesturen, waterschappen en diensten van de Rijkswaterstaat pleegden voortdurend overleg hoe net ontzagwekkende karwei op de meest efficiënte wijze kon worden Uitgevoerd. Zo is de situatie hier. maar ook in Zwijndrecht. waar het altijd zo nij vers stadje een analoog beeld geeft te zien als het zo zwaar gehavende Dordrecht Met angst en vreze ziet men het tijdstip tegemoet, waarop het opnieuw hoogwater zal zijn Men zal blijven vechten tot het uiterste en een ieder beseft, dat een nieuwe doorbraak onoverzienbare situaties zal scheppen. De Nederlandse man en vrouw kennen het gevaar van het wassende water. Met een voorbeeldige eens gezindheid heeft een ieder zich aan het werk gezet om een nog grotere ramp te bezweren. In Maassluis en Vlaardingen is de situatie al niet veel beter. In laatst genoemde plaats spreekt men al van een millioenenschade. welke aan werven en ondernemingen is toege bracht. Het water dreigde de voor raadschuur van de eerste Nederland se Coöperatieve Kunstmestfabriek te bereiken, waar een hoeveelheid kunstmest lag opgeslagen, bestemd voor export naar Engeland, die een waarde vertegenwoordigt van een kwart millioen. Evacuatie Huizenhoog golfde liet water over de spoordijk Rotterdam-Hoek van Holland, welke op enkele plaatsen werd ondermijnd. IJlings moesten de bezwaren en het vee van de boer derijen in de daarachter liggende polder worden geëvacueerd. Angstaanjagend klonk het geloei der in doodsangst verkerende dieren, die dreigden door het water te wor den verzwolgen, doch met inspanning van alle krachten kon het vee wor den gered en naar plaatsen worden overgebracht, c e nog van het wa ter waren vrijgebleven. De situatie is in het geheel nog niet te overzien. Want niet alleen het Dordtse Eiland, de Moerdijk en langs de Waterweg heeft men met het wilde water te kampen, maar ook in Zeeland en in de Krimpener waard is men met man en macht bezig tegen het watergeweld. Schou der aan~ schouder staan alle bewo ners van de bedreigde gebieden, die maar enigszins in staat zijn de schijn baar grenzenloze krachten van de samenspannende elementen te be strijden. Een ramp van ongekende grooiJe heeft Nederland getroffen. Mei angst in het hart, koelbloedig en vastbera den staan de Nederlandse mannen an vrouwen pal om de omvang en de gevolgen van deze ramp zoveel mogelijk te beperken. Hartverscheurende tonelen hebben Afsluitdijk hield zich goed De Afsluitdijk heeft zioh goed gehouden in de storm. De gehele nacht is het personeel van de Rijks waterstaat waakzaam geweest om bij eventuele beschadigingen direct te kunnen ingrijpen. Het verkeer over de Afsluitdijk werd bemoei lijkt door de overslaande water massa's, waarin stukken hout, ton nen enz werden meegesleurd. Het was echter mogelijk per auto over de dijk te ryden, al was uiterste voorzichtigheid geboden. De dyken van de Noordoostpol der hebben de aanval van de storm goed doorstaan. Er is geen schade gemeld. In de polder zelf is grote schade ontstaan aan woningen, boerderijen en bedrijfsgebouwen. Persoonlijke ongevallen hebben zich niet voor gedaan. De kuststreken van Friesland Groningen hebben geen ernstige stormschade opgelopen. Nergens zijn dijken beschadigd. Persoonlijke ongevallen zijn niet voorgekomen. In Gelderland zfln door de storm vloed weinig moeilijkheden ont staan. Alleen is de stand van de Merwede in de buurt van Dalem zeer hoog. Dijk bij Sleeuwijk doorgebroken Nabij Sleeuwijk is de dijk van de .akerskil doorgebroken. Met militai re auto's, bussen en particuliere auto's worden de inwoners van Werkendam ■n Almkerk geëvacueerd. Enkele htoffers zijn al te betreuren. Veel vee is verdronken. Op het stationsemplacement van Dordrecht is een groot gedeelte van het spoorweglichaam, ten Westen van het station in de nacht van Zaterdag op Zondag door het water weggesla gen. Een groot gedeelte van het dijk- lichaam is geheel weggespoeld, zodat de rails in de lucht zijn komen te han gen, de betonnen voetstukken van de bovenleiding hier en daar in de lucht zweven, de hoogspanningspalen scheef zijn gaan hangen, enzovoort, zodat het treinverkeer hier volkomen gestremd was. zich Zaterdagnacht afgespeeld. Moe ders met kinderen, ouden van dagen, invaliden en ernstige zieken moesten met de meest primitieve middelen uit de gebieden worden geëvacueerd. De beschrijvingen, die wij uit de mond van verschillende dezer lieden hebben opgetekend, waren aangrij pend. In enkele uren tijd zagen zij zich beroofd van have en goed In boten en op inderhaast gemaakte vlotjes konden velen van hen een veilig heenkomen zoeken. Men waande zich ln deze streken in gebieden, welke door het oorlogs geweld zijn geteisterd. Maar van alle kanten wordt op ontroerende wijze hulp geboden. Naar het zich bij oppervlakkige beschouwing laai aanzien, is de spoorbaan over een lengte van ver scheidene kilometers weggeslagen door de ontembare kiachi van het water. De grote rijksweg, die gaal over Dordt naar Zuid-Nederland, is tot aan de Moerdijk geheel onbe gaanbaar. De rijkspolitie, in versterkte mate ter plaatse, verbiedt iedere automo bilist zich tot do uiterste rand van het water te begeven, teneinde de colonnes vrachtwagens met zand en de ijlings gerequireerde bussen met hulpploegen en de Rode Kruis am bulancediensten gelegenheid te geven de nodige hulp ie verlenen. Van een der terzake deskun dige hoofdingenieurs van de rijkswaterstaat- wordt de wa tersnood toegeschreven aan de volgende drie factoren: 1. Het tijdstip van het hoog water: 2. de hoogte van het getij, dat springtij was in ver band met de nieuwe maan: 3. de windkracht en de wind richting. Aan drie kuststations, Hoek van Holland. IJmuiden en Harlingen werden de hoogste waterstanden genoteerd, die sinds een eeuw zijn opgetre den. In 1894 was de hoogste stand in Hoek van Holland 3,28 meter, terwijl deze thans 3,40 meter is. Te IJmuiden was in hetzelfde jaar de hoog ste stand 3,68 meter en thans 3,85. In Harlingen was in 1936 de hoogste stand 3,19 meter en thans 3,68 meter. pp* Vele baanvakken zwaar beschadigd Tengevolge van de sform en de waiersnood zijn op hel ogenblik de spoorwegverbindingen versperd tus sen Rotlerdam en Gouda. Rotterdam- Hoek van Holland. RotterdamDor drecht, DordrechtBreda, Lage Zwa- luweRoosendaal. Bergen op Zoom- Vlissingen en DordrechtSliedrecht. Het station Rotterdam Maas staat onder water. Tengevolge van een breuk in de IJsseldijk. bij Nieuwer- kerk (Z.-H.) staat de baan daar ter plaatse onder water. De boolverbin- dingen met Harwich zijn verbroken, daar de loodsdienst is gestaakt. Bij Woensdrecht zijn twee gaten in de spoorbaan geslagen. Tussen Arne- muiden en Middelburg is een ge deelte van de baan weggeslagen. In Dordrecht is tussen het station en de brug over de Merwede de baan on- derspoeld. De bootdienst StavorenEnkhui zen is gestaakt, omdat in Enkhuizen nagenoeg geen water staat. Bij Hedel is, tengevolge van een defect aan de eleetrische bovenlei ding, het spoor versperd. Stroomloos Zaterdagavond omstreeks kwart voor tien is het baanvak Delft-Schie- dam stroomloos geraakt, doordat het dak van een goederenwagon door de storm in de bovenleiding is gewaaid en daar verscheidene draden heeft beschadigd. Tussen deze plaatsen kon daardoor niet met eleetrische treinen „PRINCESS VICTORIA" GEZONKEN Het Britse passagiersschip „Princess Victoria" is Zater dag in de Ierse Zee gezonken. Van de 183 opvarenden (pas sagiers en bemanning) zijn er 139 om het leven gekomen. Er zijn tot nu toe zes lijken ge borgen. Onder de slachtoffers bevinden zich vrouwen en kin deren. De 44 overlevenden zijn allen mannen. Acht overlevenden zijn door de Britae torpedoboot jager „Contest" opgepikt. De reddingboot van Do- n&ghadee bracht 35 overlevenden binnen. Eén reddingboot van de „Prin cess Victoria" wist Donaghadee binnen te lopen. Aan boord bevond zich een ernstig gewonde man en de l(jken van zes andere opvarenden van het verongelukte schip, die de ontberingen na de schipbreuk niet hadden overleefd. Onder de om het leven gekomen leden van de bemanning bevinden zich drie stewardessen. Ook de ge zagvoerder, James Ferguson, ging met zijn schip ten onder. Overleven den hebben medegedeeld hoe hij tot het laatste ogenblik, ook toen h(j wist dat de dood meer dan waar schijnlijk was, de passagiers heeft pogen op te beuren en dat hij steeds een toonbeeld van kalmte is gebleven. Juist voordat de Prin cess Victoria" begon te zinken, gaf Ferguson last het schip te verlaten. Men meen dat zich onder de slacht offers majoor John Sinclair, vice-pre mier, en minister van linanciën van Noord-Ierland, en sir Walter Smiles, een afgevaardigde van Noord-Ierland in het Britse Lagerhuis, bevinden. Vergeefse strijd Te water gelaten reddingboten van de Princess Victoria", waarin zich vrouwen en kinderen bevonden, sloe gen, temidden van reusachtige golven, bijna onmiddellijk om. Mannen spron gen te water en poogden, zich vast klemmend aan stuk- en wrakhout, de kust te bereiken. De een na de ander moest echter, verstijfd door de koude of uitgeput, zijn stuk hout loslaten en zonk weg. Alles is in het werk gesteld om de opvarenden van hel ten ondergang gedoemde schip van boord te halen, doch vergeefs Sleep- en tankboten, treilers, reddingsboten, de torpedo boot jager „Contest" en een fregat be vonden zich in de nabijheid van de ..Princess Victoria", doch reusachtige golven beletten te dichte nadering van het schip, terwijl het daardoor ook niet. mogelijk was met lijnen een verbinding tot stand te brengen. Twee vliegtuigen vlogen boven het met de woedende elementen worste lende schip. Zij zonden radiobood schappen aan de „Contest", om de oorlogsbodem bij zijn reddingspogin gen te helpen. Toen de duisternis was ingevallen, bleven de reddingboten de enorme zeeën trotseren om. met behulp van fakkels, naar overlevenden te zoeken. Doch de heldhafige pogingen hunner opvarende leverden geen resultaat meer op. Onder de 44 gereddon bevinden zich tien leden van de bemanning. Worden gereden, Voor het door gaand verkeer tussen Amsterdam en Rotterdam werden enkele treinen in gelegd via Woerden. Gouda en Breu- kelen. Omstreeks kwart voor elf geraakte door nog onbekende oorzaak even eens de bovenleiding tussen Leiden en Bodegraven defect.' Tussen deze twee plaatsen werden autobussen in gelegd. In de Kreekrakdam, de verbinding tussen Noord-Brabant en Zeeland, zijn vier gaten geslagen van in to taal duizend meter. In de Sloedam. de verbinding tussen Zuid-Beveland en Walcheren, is een gat geslagen van 100 meter. Bij Willemsdorp, ten Noorden van de Moerdijk, is de spoorbaan volko men overstroomd. Hier zijn de bo venleidingsportalen door het water weggeslagen. De D-treinen bestemd voor Hoek van Holland worden naar Den Haag S.S. gevoerd. Vandaar gaan de reizi gers met bussen naar Hoek van Hol land. De Zeelandboot ..Prinses Bea trix", die bij Hoek van Holland aan de wal lag, is losgeslagen en ligt aan de Zuid-oever van de Nieuwe Wa terweg voor anker. De Engelse nachtboot (van Hoek van Holland) Duke of York, die Za terdagavond had moeten vertrekken, doch nog steeds in Hoek van Holland ligt, ligt tegen de steiger op te rij den. De D-trein. die 10.10 uur uit Amsterdam naar Parijs is vertrok ken en de nachttrein uit Parijs, Storm over Nederland Teugelloze watermassa's hernemen rechten waarvan we dachten dat zee en stro men al lang afstand hadden gedaan. Zo ziet een dijkgat er uit voor wie op de uiterste punt staat i-an de dijk langs een rivier die bulderend zijn boeien verbrak en die als het vernie tigingswerk volbracht is trots en schijnbaar rustig de ontredderde pol der vult. (Foto U.N. - exclusief) reden Amsterdam-Utrecht-Arnhem- Nijmegen-'s Hertogenbosch-Roosen- Daal en omgekeerd. Het treinverkeer tussen Londen en Harwich is volko men gestaakt. De baan staat hier on der water. Er is nu reeds besloten dat de D- trein, die s morgens om 9 uur uit Den Haag vertrekt naar Brussel, Luxemburg, Bazel, vandaag niet zal rijden. Reizigers voor Luxemburg en verder moeten reizen met de trein, die om 7.49 uur uit Den Haag S.S. naar Utrecht vertrekt en in Utrecht overstappen op de trein Amsterdam- Utrecht-Eindhoven-Maastricht-Lu xemburg-Bazel. Wij reden door ztvaargeteisterde Krimpenerwaard (Van een onzer verslaggevers) D Zondagavond, e Krimpenerwaard lijkt, met uitzondering van de beton nen weg van Lekkerkerk naar Krimpen a. d. IJssel, die hoog ligt en nog niet is overstroomd, één groot meer. Zover het oog reikt, ziet ge het hoog opgestuwde water verder land waarts ingaan. Boven de golvende stromen koepelt zich een grauw spansel, waaruit meedogenloze regenvlagen striemen over een in nood verkerende polderbevolking. Dit alles is veroorzaakt door het 40 meter brede en 10 meter diepe gat. dat orkaan en springgetij sloegen in de dijk, even voorbij Ouderkerk a. d. IJssel, juist op de hoek, waar de Ge reformeerde kerk staat. Wèl zijn de militairen o.m. voor deze dijkdoorbraak opgeroepen, maar in de eerste middaguren moeten de landarbeiders nog zelf een schier on mogelijke strijd met het waterge weld aanbinden. Wij. die als het ware bij het na derbij komen bij deze onheilsplek, al verder en verder in de waters noodramp „ingroeien", voelen ons beklemd bij de gedachte, dat deze Z.O.-hoek van de provincie Zuid- Holland boven de rivieren, geheel en al en ten onder zal gaan. Het is burgemeester v. d W i 1 - 1 i n g e van Lekkerkerk die, be zorgd over het lot van zijn gemeen tenaren, deze mening deelt. Reeds is 2500 bunder land onder gelopen en wanneer niet snel wordt ingegrepen, staan we voor een volslagen ramp, zo zegt hij somber. Er is één geluk kige omstandigheid, nl„ dat langs de dijk tal van bouwmaterialenfabrie- ken liggen, die onmiddellijk worden legegehaald. Betonblokken en zak ken cement gaan in grote hoeveel heden naar Ouderkerk. Daartegen over staan de moeilijkheden voort gesproten door het uitvallen van de waterleiding, de telefoon en het licht. Vóór het gat worden twee sleepboten tot zinken gebracht, zo zegt de heer v. d. W i 11 i n g e nog, terwijl hij ons naar de auto bege leidt. Wij zetten de tocht door dit ramp gebied voort. Burgemeester A a 1 b e r s van Krimpen a.d. IJssel is „afgeknapt", delen de vrouwen, die langs de dijk staan, ons mede Ondertussen worden we vo(op ge confronteerd met al de ellende, die op deze mistroostige Zondag over de ..Waard' is gevallen, Ouden van Da- 'gen worden geëvacueerd en het is. alsof ge de Meidagen-1940 voor uw ogen ziet ontrollen. De jonge boeren en boerinnen zeulen met hun scha mele goederen, omstuwd door kin derscharen, tegen de wilde wind op. Het noodsein heeft geklonken: met schop en zandzak het ivater te lijf. Zo is het door de eeuwen gegaan, zo ging het ook Zondag, al kwamen er nu vrachtwagens en radiomeldingen aan te pas. Deze zandzakken worden ge vuld aan de Rijksweg Gouda-Rotter- dam onder Nieuwerkerk en zijn be stemd voor de ernstige dijkdoorbraak bij Ouderkerk aan de UseL Ondanks vertwijfelde pogingen is het niet ge lukt grote delen van de Krimpener waard voor onderlopen te behoeden. (Foto U.N. - exclusief) Waarheen? Ze weten hel zelf niet Er is maar één gedachte: weg. weg van dit water.. Bij honderden stuks tegelijk strom pelen de doornatte koeien over de dijk, richting Schoonhoven, Het is het beeld uit de oorlogsdagen, beter kunt ge het zich niet voorstellen. Goudse politie regelt het verkeer, zo goed en zo kwaad als het gaat. Bij Ouderkerk a.d. IJssel zélf echter is het één chaos. Alle mensen, die werken kunnen (en moeten') gaan naar de doorbraak en wy voegen ons in de stroom. Het stuk dijk. vóór de doorbraak, is slecht begaanbaar. Hier en daar zijn stukken weggeslagen, men heeft ze provisorisch gedicht met zakken zand. De weg is glibberig en van tijd tot tijd slaat het klotsende water over de tenen omheining, geplant in de ba- zaltblokken. Dan, nog niet verwacht, staan we voor de dijkdoorbraak. Met donderend geweld stort een brede waterval zich. wit-kokend. in de pol der. We deinzen terug. Is deze na tuurkracht ooit nog te keren? Burgemeester Neet staat gelijk een kapitein als op de brug van zijn schip op de rand van de dijk. Pet diep over de oren, lange jas tot boven aan dichtgeknoopt, de verkleumde handen in de zakken Onafgebroken staart hij en wij met hem in de woedende water massa's. die zijn land binnenspoelen. We moeten het gat dichten, zegt hij grimmig, vastberaden. Wat ik nodig heb is mensen en zwaar materiaaL De Gereformeerde kerk is langs de oostkant kapot geslagen: ge kunt zó naar binnen zien. De koster heeft maar nauwelijks het vege lijf kunnen redden, vertelt de heer Neet. Hij wijst ons, waar de doorbraak Zondagmorgen om 8 uur begon. Kijk, dóar: we wisten het wel. het was de zwakste schakel in de ketting. Nog is de bazaltglooiïng niet bezweken Als dat gebeurt verklaart de burgerva der. is er geen redden meer aan. Dan komt de ganse ..Waard" onder :e staan, tot boven de polderhuizen Tot aan hun middel staan er de arbeiders zakken zand op te stapelen. Het lijkt een nietig werk. maar het is t enige, wat thans te doen staal. De sleepboten, die vóór het gat zijn gemeerd, moeten nog zinken. Het helpt, meent de heer Neet, maar niet veeL Juist, als we vertrekken. r(jdt de hofauto van Koningin Juliana tot vlak vóór de dijkdoorbraak. Hare Majesteit ziet van de auto uit. de plek van de ramp. Ze laat zich door polderdeskundigen uitvoerig inlich ten. Een Daar kilometer terug, onder Krimpen a.d IJssel, heeft Hare Ma jesteit, gehuld in bontjas en met een grijze sjaal om het hoofd, op de dijk een kort gesprek met burge meester A a 1 b e rs, di* inmiddels weer wat is opgeknapt en de Lands vrouwe te woordt staat. IIU vertelt dat er drie bejaarde mensen van ochtend in de vroegte zyn verdron ken. Het zUn het echtpaar L p b e- m a n n en hun zwager B r u s s e. De materiële schade is enorm. Hare Ma jesteit uit haar deernis met de nabe staanden. zegt alle steun toe en wenst de heer A a 1 b e.r.s sterkte in deze uren. De auto vertrekt richting Lekkerkerk. Kort daarop hebben we met deze burgemeester een onderhoud in zijn kamer op het raadhuis Hij zegt: de Stormpolder is in 1916 voor het laatst volgelopen. Het was •i erg. maar niet zo verschrikke- (Zie verder pag. 4)

Krantenbank Zeeland

Watersnood documentatie 1953 - kranten | 1953 | | pagina 2