ALGEMEEN HANDELSBLAD
ZWARE STORM MET SPRINGTIJ
TEISTERT ONS LAND
Regering schat de schade op
tientallen millioenen
Water staat in Vlissingen
ter hoogte van vier meter
DE NOODKLOK
DE NOODKLOK LUIDT
OVER NEDERLAND
gUicuwe Jltrto ter 6atrtö cftc gourattf
EXTRA EDITIE
luidt ook voor ons
Koningin en prinses Beatrix
naar de geteisterde gebieden
Zeven personen verdronken, toen zij
naar bovenverdieping vluchtten
Steunt het Nationaal Rampenfonds
Alleen in Kruiningen 2500 mensen
geëvacueerd
Regering zal een
verklaring
afleggen
[126e JAARGANG - No. 41012
Waam. directeur: mr H. M. PLANTEN
MAANDAGOCHTEND
2 FEBRUARI 1953
v.v
Hoofdredacteur: mr H. M. PLANTEN
Reeds 85 personen om het leven gekomenvele tientallen worden vermist
EEN ramp lieeft ons vaderland getroffen. Een
ramp van een omvang, die wij ons nu nog
niet geheel kunnen realiseren omdat de be
richten en de geruchten in niet te stuiten vloed
over ons heen stromen op het ogenblik dat deze
extra-editie ter perse gaat. Nederland heeft altijd
tegen het water moeten vechten. Steeds was het
een Auctor et emergo", gelijk het devies van Zee
land luidt: „ik worstel en ontworstel", maar vóór
het tot ontworstelen kwam... welk een nood. welk
een onbeschrijfelijk leed, welk een verschrikking.
Een ongekend zware storm, die samenging met
springtij, heeft in de nacht van Zaterdag op Zondag
het Westen van ons land geteisterd als zelden tevo
ren. Dijken en dammen, die zo sterk schenen, be
schermingen die onze watervechters hadden opge
worpen en die de bewoners van deze Lage Landen
steeds een gevoel van veiligheid gaven; ze zijn
bezweken onder het vreselijke geweld van de ele
menten, die van oudsher onze vijanden waren:
wind en water.
Sirenes hebben haar schrille of doffe stemmen
doen horen, kerkklokken hebben geluid; en het
was zo donker, zo beangstigend donker alom in
het bedreigde land. Zeeland en de Zuid-Hollandse
eilanden, de steden Dordrecht en Willemstad, Rot
terdam en de nijvere voorsteden aan de Nieuwe
Waterweg, vele plaatsen aan de kust tot en met
het eiland Texel en ontelbare polders vrucht
bare landen met boerderijen werden door het
tot ziedende woede opgezweepte water besprongen
en overweldigd. De mensen vluchtten, zoals zo
vaak is gebeurd in Hollands geschiedenis, van de
lager en laagst gelegen gedeelten naar de veilig
heid van hogere plaatsen. Zij klommen op de daken
van hun huizen, zij trachtten te redden wat er te
redden viel, zij voeren in roeiboten over de onstui
mige wateren. Maar ook: zij trokken er bij duizen
den en nóg eens duizenden op uit om de vijand te
bestrijden, met zandzakken en schoppen, met
emmers, met alle hulpmiddelen die altijd zijn ge
bruikt wanneer het in Holland „zo ver was".
In de eerstvolgende dagen zullen talrijke staal
tjes van mannenmoed en mensenliefde worden
verhaald: uit Kruiningen, van Walcheren, uit de
Biesbosch. Het is nu nog te vroeg. Wij staan nog
stil bij de toevloed van nuchtere berichten. Bij het
schrijven van deze regelen is één nuchter feit be
kend; voorzover thans kan worden nagegaan heeft
de overstromingsramp reeds 85 mensenlevens ge-
eist. Een groot aantal mensen wordt vermist. De
meeste doden zijn te betreuren in de gemeenten
Halsteren (17), Willemstad (12), Moerdijk (13)
Hontenisse (8), Ilellevoetsluis (5) en Texel (4).
In Krabbendijke verdronken vier personen en
in 's Gravendeel zeven. In Dinteloord drie, in Ter-
neuzen vier, in Stellendam en Middelharnis drie,
en in Vlissingen, Hoedekenskerke, Hondsbossche-
zeewering, Sliedrecht en in Maassluis, één.
Dijken bezweken, •■pooriijneu weggespóeid,
telefoonverkeer gestoord
A ANGENOMEN kan worden, dat de stroom van inlichtingen nog geruime
tijd zal blijven vloeien. Met tal van plaatsen is de telefonische verbin
ding uiterst moeilijk, zo niet onmogelijk. Met geen mogelijkheid is precies
vast te stellen, hoe groot de schade is, die de oude vijand van Holland hier
heeft aangericht. Van de zijde van het ministerie van Verkeer en Water
staat deelde men ons mee, dat de schade zeker in de tientallen millioenen
zal lopen. Uiteraard zal zo spoedig mogelijk met het herstel van de vernielde
dijken en wegen worden begonnen. Wanneer met man en macht aan de dijken
wordt gewerkt, zal het allerergste in enige maanden hersteld kunnen zijn.
Polderbesturen en waterschappen zijn natuurlijk de aangewezenen om dijken
en wegen weer in goede staat te brengen, maar men neemt aan, dat, als een
beroep wordt gedaan op de rijksoverheid met het oog op het zeer bijzondere
karakter van deze ramp, financiële en technische steun niet zal uitblijven.
DE chef van de Generale Staf ge
lastte Zondagmorgen al het be
roeps-. reserve- en dienstplichtig
personeel, dat In werkelijke dienst is.
onmiddellijk naar hun garnizoen terug
te keren. Ook de chef van de lucht
machtstaf riep het gehele personeel
naar de onderdelen terug. Tevens werd
het personeel, ressorterend onder het
directoraat Gebouwen, Werken en Ter
reinen van de Koninklijke Landmacht,
opgeroepen. De in de kazerne aane
wzige militairen werden aldaar gecon
signeerd om voor directe hulpverlening
beschikbaar te zijn. Voorts riep de
Koninklijke Nationale Bond van Red
dingswezen en Eerste Hulp bij Onge
lukken „Het Oranje Kruis" alle helpers
en helpsters van de E.H.B.O.-vereni
gingen op om hulp te verlenen, waar
dit nodig zou blijken. In het gehele
land is er medeleven met de slacht
offers van de watersnood. Velen, offi
ciële en particuliere instanties, willen
hulp bieden. Overal zochten organisa
ties naar wegen om haar leden te mobi
liseren. Eenvoudig is dit onder de hui
dige omstandigheden niet, want de
telefoonverbindingen zijn overbelast of
verbroken. In overleg met de Centrale
Evacuatie-commissie deelt het hoofd
bestuur van het Nederlandse Rode Kruis
mee. gaarne bereid te zijn, alle goe
deren, die men ter beschikking zou wil
len stellen voor de getroffenen, te ont
vangen in de intendance van het Rode
Kruis te 's-Gravenhage, Fluwelen Burg
wal 19.
De twaalf toestellen van het hoofd
bestuur van het Rode Kruis stonden
gisterochtend niet stil; uit alle delen van
het land kwamen aanbiedingen voor
Aan de lezers van het Algemeen Handelsblad
rpOT leniging van de ontzaglijke noden in de door de
STORMRAMP
getroffen gebieden van ons land doet het
NATIONAAL R.4MPENFONDS
gelijk uit een mededeling elders in ons blad blijkt, een oproep om
financiële hulp. Aan de oproep van dit alles overkoepelende fonds zal
geheel ons land gehoor geven. Gaarne stellen wij ons
IN DIENST VAN IIET NATIONAAL RAMPENFONDS
door ons gehele administratieve en financiële apparaat in te schakelen.
Wij nodigen U daartoe uit
UW BIJDRAGEN TE STORTEN
aan de kassen van ons Hoofdkantoor of onze Bijkantoren, of deze
over te schrijven op één onzer bankrekeningen bij Nederlandsche
Handel-Maatschappij, Kas-Associatie of Rotterdamsche Rpnk of op onze
postrekening nr 35858 of Gem. giro Amsterdam H 1900.
WIE SPOEDIG HELPT, HELPT DUBBEL
Verantwoording van alle giften, via het Handelsblad binnengekomen,
volgt in de kolommen van ons blad. De directie van het Algemeen
Handelsblad opent de inzameling met een bedrag van 2500.
<'cj
H.M. de Koningin heeft zich gisteren de gehele ochtend op de hoogte
laten houden van de ontwikkeling van de toestand in de geteisterde streken.
Vergezeld van Prinses Beatrix heeft H.M. de Koningin Zondagmiddag
een bezoek gebracht aan de omgeving van de Krimpenerwaard. De komst
van H.M. was de autoriteiten in die streek niet bekend. Zij reed eerst tot
aan Ouderkerk, welke plaats zelf onbereikbaar was, zodat de koninklijke
auto slechts tot de grens van het ondergelopen land kon rijden. Vervolgens
werden Lckkerkcrk, Krimpen aan de Ussel en Krimpen aan de Lek be
zocht. De burgemeester van Krimpen aan de IJssel was toevallig ter plaatse
aanwezig, waar de koninklijke auto stilhield. Met hem had H.M. een infor
matief onderhoud. Het lag in het voornemen te pogen Zeeland te hereiken.
Dit bleek echter onmogelijk door het passeren op de wegen van grote hoe
veelheden in veiligheid gebracht vee. In de richting Vianen reed H.M.
terug naar Soestdijk, toen het te laat was geworden nog andere oorden te
bezoeken.
Huisje te Poortugaal stortte in
MAAR gevreesd wordt heeft de watersrood in de gemeente Poortugaal
zeven slachtoffers geëist, nl. twee arbeidersgezinnen, die in de Zalm
plaat wonen en twee personen die ter hulp waren gesneld.
In het huisje aldaar woonde het echtpaar J. V. dat by zich in had wonen
een getrouwde dochter met haar man en een zoontje van drie jaar. Wegens
de snelle stijging van. het water waren alle vijf naar de bovenverdieping ge
vlucht, maar waarschynlyk door de stuwing van het water is het huis
daarop ingestort en werden allen onder het in de watermassa vallende puin
bedolven.
Een andere zoon van V., die met een tot nu toe onbekend gebleven man
te hulp wilde snellen, heeft men niet teruggezien. Slechts een van de lyken
is tot nu toe aacespoeld, nl. dat van de schoonzoon.
Stort een bijdrage op postgiro 9575
DE Nationale Commissie voor Vluchtelingenhulp doet, mede namens
liet Nationaal Rampenfonds, een dringend beroep op ai haar
plaatselijke afdelingen om, zo mogelijk nog in deze week en anders
in de volgende week, in haar gemeenten een extra bussen- en lijsten-
collecte te organiseren ten hale van de door de nationale watersnood
getroffenen en zich hier met kracht achter te stellen.
De Nationale Commissie voor Vluchtelingenhulp heeft hiervoor haar
organisatie en apparaat tijdelijk in dienst gesteld van het Rampenfonds
en verzoekt haar plaatselijke commissies zich ad hoe te beschouwen
als plaatselijke commissies van dit fonds.
De Stichting 1940-1945 doet gelijkelijk een beroep op al haar plaat
selijke commissies ten bate van deze inzameling. De plaatselijke afde
lingen van de Commissie en Stichting voornoemd wordt verzocht
onderling contact te willen opnemen en plaatselijk deze actie gezamen
lijk te voeren.
Het Nederlandse Rode Kruis, dat deze oproep mede ondersteunt,
zal via zijn afdelingen een goedereninzameling voor de door de waters
nood getroffenen organiseren. De Nationale Commissie en de Stichting
1940-1945 verzoeken haar afdelingen, ook hieraan alle medewerking te
willen geven en zich hiervoor in verbinding te willen stellen met de
plaatselijke afdelingen van het Ned. Rode Kruis. Voorzover geen
plaatselijke afdeling van het Rode Kruis in een gemeente aanwezig
is, kunnen de goederen rechtstreeks gezonden worden naar de inten
dance van iiet Ned. Rode Kruis, Fluwelen Burgwal 19, 's-Gravenhage.
De genoemde organisaties doen een beroep op allen, geen zelfstan
dige activiteiten te ontwikkelen, doch deze langs de plaatselijke ver
tegenwoordigingen van genoemde organisaties te leiden, opdat een
zo effectief mogelijke bundeling van alle krachten wordt verkregen.
Ieder, die dus wil meewerken aan deze actie, wordt verzocht zicli
in verbinding te stellen met deze vertegenwoordigingen, welker adres
sen in het algemeen op de gemeentehuizen bekend zijn.
Zij, die rechtstreeks gelden willen storten, kunnen dit doen op post
giro 9575 ten name van het Nationaal Rampenfonds, Den Haag.
geljjk, telefonische verbinding met de
Zeeuwse eilanden krijger..
Door de stonr' «ïi zijn verscheid me
spoorlijnen in hé v-.-s-en «les lands' en
vooral in de p.«w- 3uid-3"Uand\en
Zeeland on ei overspoeld
EAT-qylc'üX-'
vam)doktoren, dijkwerkers, liedt -cTA.Hoétv -'int Hallam?, Gouda
.e met vee kunnen omgaan, oud-ver otterdam (Maks), Rotterdam (DP)
pleegsters en vele burgers, die woon
ruimte aanbieden.
Iedereen wil helpen. Ook de padvin
ders boden zich aan natuurlijk. Het
hoofd van de medische afdeling van het
Rode Kruis begaf zich in de loop van de
Zondagmorgen naar Lekkerker, waar
medische hulp werd gevraagd. Nadat
generaal Van Oyen, commandant van 't
Rode Kruis, de heer Van Emden, had ge
waarschuwd, heeft laatstgenoemde de
commandant onmiddellijk opdracht ge
geven, alarmtoestanden voor de colon
nes van het corps af te kondigen voor
Zuid-Holland, Zeeland, Noord-Brabant
en Noord-Holland. Via de radio en de
telex werd een en ander doorgezonden.
Een noodcolonne vertrok terstond naar
het dorp Halsteren bij Bergen op Zoom.
Al het marinepersoneel uit Vlissingen,
aan boord van Hr.Ms. Jacob van Heems-
kerek, moest zich onmiddellijk aan boord
melden.
Zondagmiddag vernamen wij van de
P.T.T., dat het telefoonverkeer voor
de zuidelijke provinciën in ver
band met de storing op het traject
RotterdamBreda voor een deel wordt
omgeleid via Utrecht en 's-Hertogen-
bosch. Ook het internationale verkeer
zal, voor zover mogelijk, via deze weg
worden verwerkt, eerst in beperkte mate
en vervolgens intensiever. Van Amster
dam uit was het Zondagmorgen onmo-
a»i
Roosendaal, Lage ZwaluweBreda, Dor
drechtSliedrecht en Bergen op Zoom
Vlissingen. Reizigers, die Rotterdam wil
len bereiken of verlaten, kunnen dit
alleen door om te reizen via Den Haag.
Reizigers van het Westen naar het Zui
den en omgekeerd moeten via Utrecht
reizen. Het station Rotterdam (Maas)
staat geheel onder water. Bij Woens-
drecht zijn twee gaten in de spoorbaan
geslagen. Tussen Amemuiden en Middel
burg is een gedeelte van de baan wegge
spoeld en in Dordrecht is de lyn onder
mijnd tussen het station en de rivier-
brug.
PRINS BERNHARD HOORT
VAN RAMP IN NEW YORK
„Dit is verschrikkelijk nieuws", aldus
Prins Bernhard. toen hij gisteren in New
York vernam welk een ramp ons land
had getroffen.
De Prins verklaarde, nog geenofficieel
bericht uit Nederland over de ramp te
hebben ontvangen. „Dit is wel het ergste
wat had kunnen gebeuren", zei hij, „juist
nu Nederland er weer boven op kwam
en op eigen benen kon staan en het
verlies aan mensenlevens maakt het nog
erger." De Prins kon nog niet zeggen of
zijn plannen veranderingen zouden on
dergaan.
ZEELAND ZWAAR GETEISTERD
Prinses Wilhelmina
naar Zeeland
Namens H.M. de Koningin brengt
Prinses Wilhelmina Maandag en Dins
dag een bezoek aan de door de waters
nood getroffen gebieden in Zeeland.
Het vee wordt geëvacueerd, de dijk is
reeds voor een deel verzakt
(Van een onzer verslaggevers)
DE berichten uit het geteisterde Zeeland vanouds de provincie van de
watersnoden waren aanvankelijk zeer verward. De eerste alarmeren
de mededelingen kwamen van Zuid-Beveland, waar in de Kruiniger Perk-
polder een gat in de dijk werd geslagen. Het woeste water stroomde de
polder binnen en de bevolking in het lage gedeelte kreeg opdracht, zich
onverwijld gereed te maken voor evacuatie. Om half vier 's nachts werd daar
de noodtoestand afgekondigd.
Een half ur later klonk het noodsein te Hansweert; ook in deze
plaats kwam het water over de dijk. Kritiek was de situatie in Ierseke.
Burgemeesters van alle omliggende gemeenten werden gewaarschuwd. In
de loop van Zondagochtend stond het water hij Kruiningen tot aan de grote
weg van Noord-Brabant naar Middelburg. Vele inwoners van Kruiningen
moesten naar hoger gelegen verdiepingen en zolders uitwijken omdat de
benedenkamers onderliepen. Er was geen gas en geen electriciteit meer en
de telefoon w«ts gestoord. Het verkeer was belemmerd, zodat het dorp
practisch was geïsoleerd. De toestand werd van ogenblik tot ogenblik ernsti
ger, vooral omdat bleek dat een deel van de dijk ging verschuiven.
Om half twaalf Zondagmorgen moesten alleen in Kruiningen nog 2500
mensen uit hun bedreigde huizen worden gehaald. De reddingswerkzaam
heden werden bemoeilijkt omdat men niet beschikte over boten, die het
hevige stormweer konden doorstaan. Inmiddels had zich te Goes een op
vangcentrum gevormd, waarheen de Kruiningers konden worden gevoerd
om later bij burgers in deze stad te worden ondergebracht.
Ook hij Wolphaertsdijk was een groot gat in de dijk geslagen. De Wolver-
dijkse polder liep vol water, evenals de Reigersbergspolder, waardoor het
dorpje Rilland Batli tótaal werd geïsoleerd. Na het middaguur stond de
grote Zuidbevelandse rijksweg op verscheidene punten onder water. Krab-
dendijke stond op het punt van te worden geëvacueerd.
NOK Walcheren verkeerde in hoge
nood en vooral Vlissingen had
hevig te lijden. In de boulevards van
de grote Zeeuwse zeestad waren
grote gaten geslagen. Bij Fort Ram-
mekens was eveneens een aanzienlijk
gat in de dijk; hetzelfde stuk dijk,
dat tijdens de Duitse bezetting werd
stukgeslagen. De werkelijke toestand
viel gedurende een groot deel van de
Zondagochtend niet te overzien. Men
vreesde, dat op Walcheren vele men
senlevens verloren waren gegaan. De
Nieuwerkerkerpolder en de Suzanna-
polder stonden geheel onder water.
De duinen bij Oranjezon vertoonden
zware bressen, het gemaal van Wal
cheren werd door het watergeweld
overspoeld.
De toestand in Vlissingen werd Zon
dagochtend zeer penibel genoemd. Het
water stond op de Boulevard de Ruyter,
die aan de rand van de stad is gelegen,
circa één meter hoog. Ook de binnen
stad stond blank. Het was toen nog don
ker. Overal in de straten dreven planken
en tonnen uit zee. Het bedrijf van de
Provinciaalse Zeeuwse Courant in de
Waalstraat was volkomen overstroomd
de sluisput was volgelopen. Om kwart
voor 10 in de ochtend slaagde een
A.N.P.-correspondent te Middelburg er
in, via Eindhoven een telefonische ver
binding tot stand te brengen met
Amsterdam. Hy deed dit op verzoek van
zijn collega te Vlissingen. die hem tele
fonisch enkele mededelingen over de
alarmtoestand aldaar had gedaan.
Om 9 uur was die toestand buiten
gewoon ernstig. De oude Vlissingse bin
nenstad stond in haar geheel onder
water. Op sommige plaatsen zelfs S d 4
meter hoog. De golven sloegen door de
deuren van de St Jacobskerk. Op vijf
plaatsen was de Zeeboulevard weg
geslagen; men zag er gaten van SO tot
50 meter xvydte. Alle mogelijke arbeids
krachten werden gereqtiireerd om deze
gaten te dichten.
Het water begon inmiddels grote ver
woestingen in de stad aan te richten.
Gehele huizenblokken werden zwaar be
schadigd- Overal werd met man en
macht gewerkt. Het teas een verschrik
kelijk gezicht, het bulderende water de
stad te zien binnenstromen. Tal van
auto's sloegen om, andere spoelden
meters ver weg. Asfalt en brokken steen
de vernielde boulevard werden door
de watermassa's meegesleurd.
De burgemeester riep alle militairen
en alle burgers op, zich in werkkleding
te melden in de Breestraat. Walcheren
was geheel geïsoleerd; de Sloedam af
gesloten. Ook de directie van de scheeps
werf „De Schelde" deed een beroep op
haar personeel, zich te melden. De ver
bindingen ter plaatse waren zó gebrek
kig, dat men voor het bekendgeven van
deze oproepen op hulp van buiten was
aangewezen. De radio bleek een onvol
prezen hulpmiddel te zijn.
Het stadje Veere stond geheel onder
De voorzitter van de Tweede
Kamer, dr Kortenhorst, deelt ons
mede, dat hij zich met de minister
president heeft verstaan over de
vraag, of de regering bereid zou zijn
Dinsdag, voor zover het in haar ver
mogen ligt, de Kamer een overzicht
te geven van de stand van de nood
in de getroffen gebieden.
De minister-president heeft zicli
bereid verklaart! bij het begin der
vergadering een verklaring af te leg
gen, waarna de leden in de gelegen
heid zullen worden gesteld eventuele
water. Alle straten waren kapot ge
spoeld. De duinen bij Oostkapelle waren
weggeslagen. Arnemuiden en Ritthem
overspoeld. Er was geen sprake meer
van spoorwegverkeer: de gehele Sloe
dam stond onder water; hij moet zelfs
ondermijnd zijn.
Weersverwachting
VERDER AFNEMENDE
WIND
De Bilt verwacht tot Maandag
avond: Aanvankelijk in het Zuiden en
Zuidwesten van het land krachtige,
geleidelijk verder afnemende wind
tussen Noord-West en Noord. Elders
overwegend matige noordelijke wind.
Wisselend bewolkt met enkele buien.
Dezelfde temperaturen als gisteren
of iets lagere.
