400
aald
In Scheveningse haven enorme schade
Op Soestdijksekade zonken twee woonschuiten
Met I )<>otjes werden
mensen uit luiizen
ge
h
De klokken
luidden
KUSTVAARDER BIJ TER HEYDE OP HET STRAND
=WATERSNOOD-EDITIE VAN MAANDAG 2 FEBRUARI
PAGINA 6=
Boulevard herschapen in woestenij van stenen
en s
libzand
Overigens bleef de stad voor grote
vernielingen gespaard
(Van onze verslaggevers)
„Als dp mensen wisten, wat wind was, dan zouden ze er veel hanger
voor zijn dan voor de bliksem", zo zei ons enige dagen geleden een
vergrijsde molenaar. In de nacht van Zaterdag op Zondag hebben
wij kunnen zien, hoezeer zijn woorden waarheid bevatten. Ook Den
Haag heeft zijn tol moeten betalen aan de storm, die, niets ont
ziende, over de 'age landen heeft geraasd. Een onzichtbare vijand,
die zeer zichtbare vernielingen teweeg heeft gebracht. De grootste
schade werd aangericht in Scheveningen, zowel in de haven als op
de Boulevard, welke in een woestenij van losgeslagen stenen werd
herschapen, zodat alleen voetgangersverkeer er nog mogelijk was.
Voor twee alleenwonende dames op de Soestdijksekade betekende de
storm niet minder dan een ramp: hun woonschuiten zijn Zondag
ochtend vroeg gezonken.
Overigens is Den Haag voor grote vernielingen bespaard gebleven.
Afgezien van vele gevelde bomen (vijf en dertig totaal) en gesneu
velde dakpannen, bood de stad Zondagochtend een vrij normale aan
blik. Alleen viel het op. dat slechts weinig mensen zich in het nog
steeds aanhoudende stormweer- op straat waagden. Zo kwam het.
dat vele stadswijken bijna uitgestorven leken. Geheel anders was dat
op de Boulevard. Duizenden op sensatie beluste voetgangers tornden
er tegen de felle wind op om de ravage in ogenschouw te nemen.
De politie had de Boule\ard voor al het andere verkeer afgesloten.
Noodtoestand aan de
zeekant
De loeiende orkaan, die ons
land teisterde, heeft in Scheve
ningen een noodtoestand veroor
zaakt. Wat vrijwel niemand voor
mogelijk zou hebben gehouden U
vannacht geschied: hot kolkende de|ljko gevolgen. wa„, de brand.
Zeewater, tol ongekende hoogte z-,
wel alle bezittingen van de be
woonster. voor het grootste gedeel
te onder water zonk. Even verder
op is eveneens een woonschuit, de
H-10476. behorende aan mej. T. S..
gezonken Buurtgenoten spanden
hun uiterste krachten in om de
meubelen en andere delen van het
huisraad Ie redden en moesten
daartoe soms lot het middel in het
water waden Het grootste gedeelte
van de goederen kon veilig op de
wal worden gebracht. De gekan
telde en gezonken schuiten boden
een troosteloze aanblik.
Bomen, dakpannen, schuttingen
Wie Zondagochtend door de
stad reed, kon zien, dat de schade,
door de storm aangericht, overi
gens beperkt bleef tot incidentele
vernielingen. Op vele straten en
in tuinen lagen vergruizelde dak
pannen. Langs de Oude Scheve-
nngseweg waren vele oude bomen
door de kracht van de storm uit
de grond gerukt en geveld- Ook
gewaaid. Hel Haagsche Bos daar
entegen had de kracht van de or
kaan beter doorstaan Weliswaar
lagen ook hier enkele bomen tegpn
de grond, maar van een ravage w'as
hier toch geenszins sprake. In
de buurt van de Laakhaven, op de
Molenslootstraat en de Cruquius-
kade zagen wij verschillende inge
storte schuttingen en afgewaaide
daken, die door de razende wind
werden opgenomen alsof het veer
tjes waren.
Zaterdagavond omstreeks half elf
is op het Bezuidenhout een boom
omgewaaid en terechtgekomen op
de bovenleiding van do Blauwe
Tram. Het gevolg was. dat het
tramverkeer van Voorburg met
verder kon gaan dan tot de Schenk
weg. De lijn naar Scheveningen
werd geheel gestremd.
Alarmcentrale bij
Provinciaal Bestuur
Op last van de Commissaris van
de Koningin in de Provincie Zuid-
Holland is ten burele van de
Prov. Griffie een alarmcentrale
Ingesteld, waar men in verbin
ding staat met verschillende ge
meenten in de Provincie. De lei
ding is in handen van do waai -
nemend commissaris, mr. Schmall.
Hier zijn eveneens aanwezig de
leden van Ged Staten. Jansen.
Maneschijn en Wittenberg. Com-
Ut_- IÏC1 UM tril UCVCIU. WUh - 1 T-
elders waren gesneuvelde bomen mlssans voor de Evacuatie alsme-
een gewoon verschijnsel. Ook zijn ~e de ^directeur-geneiaal van de
er lal van schuttingen omgewaaid
en daken van schuren en opslag-
Bijzonder desastreuze gevolgen
heeft de storm ook gehad voor twee
woonschuiten aan de Soestdijkse
kade. welke door twee alleenstaan
de dames werden bewoond. Een
plaatsen gelicht Op de Monsterse-
straat is de schutting van een
kolenhandel op de rails van lijn 11
terechtgekomen, waardoor de trams
van deze lijn in de richting Hol
lands Spoor geruime lijd hun tra
ject niet konden onderhouden De
ploegen van de HTM ruimden de
opgezwiepl', sloeg in grote golven
over de Boulevard en stroomde
de Keizerstraat binnen. De gevol
gen voor de Boulevard en de
haven waren rampzalig. De be
strating van de Boulevard is voor
een groot gedeelte losgeslagen en
overal lagen de stenen van het
wegdek en de tegels uit het trot
toir verspreid. Alle trappen van
het stille strand zijn weggeslagen.
Hier en daar had het zeewater
diepe gaten in de weg geslagen,
zoals voor hotel Rauch. Alleen
voetgangersverkeer was nog mo
gelijk. Enkele nieuwsgierige auto
mobilisten, die in de nacht een
kijkje wilden gaan nemen, wer
den door het water verrast. Hun
wagens begonnen te drijven en
een kleine personenauto werd
zelfs tegen de zeewering aange
drukt en vrij zwaar beschadigd-
Óp sommige gedeelten van de
Boulevard is nog slechts een
zandvlakte te zien. In do loop
van de ochtend richtte zich oen
stroom van auto's naar de plaats
des onheils om de ravage te be
kijken. Duizenden voetgangers
baanden zich een weg lussen de
overal verspreid liggende klin
kers en tussen de resten van ton
nen. balken en hier en daar glas
scherven. Zü hadden de grootste
moeite zich staande te houden
tengevolge van de verraderlijke
windstoten. Wii zagen een heer.
vriens gas.ias door de wind aan
Harden was gescheurd en man
nen. die achter hun afgewaaide
hoed aan renden waren hel heeld
van iedere minuut. Van de hun
kers in de duinen is er één naar
heneden geslagen, tal van andere
zijn ondergraven.
Keizerstraat blank
Voor de bewoners van de Kei
zerstraat en naaste omgeving
heeft de springvloed omstreeks
fj uur in de ochtend wel bijzonder
onaangename gevolgen gehad.
Het water zotte deze straat blank
en drong zelfs de huizen binnen.
Verschillende bewoners werden
door de politie uit hun Bed ge
beld, Pas om een uur of half
acht begon het water terug te
lopen en kon men de schade
gaan opnemen De kerkdiensten
in de oude N^d, Herv. Kerk kon
den niet doorgaan. Ofschoon
hotels en restaurants goede zaken
deden door het plotselinge bezoek
van du'zenden küklustigen. was
hun schade veelal zeer groot.
Tafels en stoelen lagen gekraakt
on een verwarde hoon en daar
tussen lagen de scherven van
stukgeslagen ruiten.
Ook in de Scheveningse haven
is de schade groot. Duizenden
vaten haring, die voor export ge
reed lagen, zyn de binnenhaven
ingespoeld. De buit, door de vis
sers met veel moeite aan de zee
ontworsteld, is door de golven in
enkele tellen weer heroverd. De
havenkaden boden een ruïneuze
aanblik. Het was één grote wir
war van stukgeslagen tonnen,
touwen, netten en daartussen
dode vissen. Krijsend vlogen
grote zwermen meeuwen boven
dit slagveld om te trachten zo
veel mogelijk van deze onver
wachte maaltijd in de wacht te
slepen. Verschillende loggers zijn
losgeslagen, maar in het alge
meen gesproken valt in dit op
zicht de schade mee. Alleen de
SCH 61 kwam met zijn boeg op
de wal terecht en liep ernstiger
beschadiging op. Later slaagde
men er echter in het schip weer
normaal aan de touwen te krij
gen. De loggers, die anders gis
teren de haven binnengelopen
zouden zijn, waren tengevolge
van de storm gedwongen op zee
te blijven. De schippers deelden,
naar ons werd verteld, mede, dat
de storm op zee minder zwaar
zou hebben gewoed dan aan de
wal.
De ingang van de haven was vrij
wel niet meer te zien door de hui
zenhoge golven, die zich met ra
zend geweld over de havenhoofden
stortten. De borstwering voor het
seinhuis is goeddeels vernield. Tij
dens de stormnacht stond het wa
ter in het seinhuis enkele decime
ters hoog en men vreesde daar. dat
de seininstallatie door het water
zou worden ondermijnd en naar be
neden zou storten.
In Kijkduin :s vermoedelijk een
mijn aangespoeld.
Naar de Seininrichting van de
haven te Scheveningen ons mede
deelde. was de waterstand Zondag
middag kwart voor zes uur bij
hoog water 1.10 meter lager dan
om 5 uur in de nacht van Zaterdag kig alle worden gered, i
op Zondag. werden ongeveer 400 me
der schuiten, de H11651. geraakte 1 schutting op en bleven voortdu
in de loop van de nacht los en rend in het geweer om eventuele
sloeg tegen een aangrenzende boot stremmingen elders zo snel moge-
aan. naar het scheen zonder scha- lijk te kunnen opheffen Bij het in
aanbouw zijnde kantoor van de
Eerste Nerierlandsche aan de Johan
•eer heeft midden in de nacht de
schuit weer met de touwen vast
gelegd. Omstreeks half zes in de
ochtend echter begon de boot wa
ter te maken, zodat zij met vrij
de Wittlaan stortte een opslagloods
in elkaar. De jonge aanplant aan
de andere zijde van deze laan was
voor een groot deel tegen de grond
Waterstaat, hoofdingenieur
Klein.
Aan de burgemeesters van de
gemeenten in Zuid-Holland is
telegrafisch opdracht gegeven
mede te delen hoe de toestand is
en na te gaan of er evacuatie-
maatregelen moeten worden ge
troffen.
Tot evacuatie mag evenw el niet
worden overgegaan zonder over
leg met het Rijksbestuur
Van diverse percelen, o.m. Van
der Neerstraat 221. Vaülantlaan 24,
Jan de Baenstraat 60 en Rave-
steijnstraai 262 zijn daken geheel
of gedeeltelijk door de storm ver
woest. Het buizenstelsel van het
Zeefgebouw aan het Verversings
kanaal is blootgespoeld. Werklie-
Ridderkerk stond duizend angsten uit
Het water spoelde
de Ringdijk
over
(Van een onzer speciale verslaggevers)
De 21.000 inwoners van de gemeente Ridderkerk, die ook de gemeen
ten Bolnes, Slikkerveer, Kijsoord en Oostendam omvat, en zich uit
strekt over een gebied Van 2500 hectaren, hebben in de fatale nacht
van Zaterdag op Zondag jl. zeer grote angsten uitgestaan, want zo de
15 kilometer lange dijk langs de Maas en de Noord het zou hebben
begeven, dan zou de ramp voor dit gebied niet te overzien zijn geweest verscheïdè'ne plaatsen* kapot. Om
voorraad van 1000 zandzakken uit
Rotterdam laten komen.
Deze waren meer dan nodig,
want op tientallen plaatsen spoel
de het water door geslagen bressen
onder de dijk door
Het kon door de achter de dijken
gelegen sloten en rioleringen vol
doende worden opgevangen, maar
het veroorzaakte aan de binnen
kant van de dijken gevaarlijke ga
ten. die met zandzakken moesten
worden gedicht. Bij Slikkerveer
was de nieuwe tegengloooiing op
het gehele eiland IJsselmonde zü» overstroomd.
Gode zij dank heeft de dijk de kracht van het wild opstuwende water
doorstaan, hoewel het er over vrijwel de gehele lengte overheen is
gespoeld en er op talrijke plaatsen flinke stukken van de dijk zijn
weggeslagen. Met man en macht is er die gehele nacht gewerkt om
met zandzakken de ergste breuken te dichten, liit de vele buitendijks
gelegen huizen, die tot aan het dak toe in het water stonden, werden
in de zwarte nacht, terwijl de storm het water hoog opzweepte, met
alle beschikbare bootjes en zelfs kano's ongeveer 400 mensen geëva
cueerd. Eenmaal sloeg een zwaar beladen bootje om, doch gelukkig
heeft men de inzittenden kunnen redden. In dit gebied zijn ook verder
geen slachtoffers te betreuren, alleen is er veel vee verdronken
j deze wijze uit hun woningen ge-
i haald, die in scholen, in de pasto-
I rie of bij familie werden onderge
bracht.
Het evacueren van een achttien
I oude mannen en vrouwen uit het
gemeentelijk Oudeliedentehuis aan
de Havenstraat ging eveneens met
Om 12 uur in de nacht van Zater-
dag op Zondag juist toen de meeste j grote moeilijkheden gepaard, aan-
mensen ter ruste- waren gegaan,
werd de toestand al uiterst ern-
tig ingezien. De burgemeester, de
heer A. M. Nieuwenhuisen, en de
politie, bestaande uit 25 man van
de vaste kern, en 29 man van de
reserve, hielden zich gereed om op
het ergste voorbereid te zijn. Om
kwart voor drie kwam de melding
binnen, dat het water 1 meter on
der de kruin van de djjk stond. Het
steeg toen met een snelheid van ld
centimeter per kwartier. Tegen
drie uur achtte de burgemeester
het ogenblik gekomen, om de ge
hele bevolking te alarmeren. Met
kerkklokken, fabrieks- en brand
weersirenes en alles wat maar
flink geluid kon geven, werd de
alarmtoestand ingeluid, en op de
mannelijke bevolking een beroep
gedaan om zich ter bescherming
van de dijk gereed te houden.
Terwijl op vele plaatsen de boe
ren in de laaggelegen polders hun
gezin en hun vee in veiligheid
trachtten te brengen, werden el
ders honderden zandzakken ge
vuld "en naar de bedreigde plaat
sen vervoerd.
Weg op dijk barstte open
Om half vier werd uit IJssel
monde gemeld, dat het water gelijk
stond met de kruin van de dijk.
Tal van straten waren daar onder
gelopen. De post Bolnes meldde om
kwart voor vier, dat aan de Be-
nedendijk, tussen de Christelijke
school en de boerderij van Bol, de
weg van de dijk was opengebar
sten en 't water door de dijk heen
spoelde. Even later sloeg ook de
dijk bij het Lekveer in Bolnes
stuk.
Met zó'n enorme snelheid was
het water gestegen, dat er van
enige redding van goederen in de
ondergestroomde huizen buiten de
dijk geen sprake meer kon zijn.
De bewoners van die huizen konden
er slechts op bedacht zijn het vege
ljjf te redden. Met van alle kanten
gerequireerde roeibootjes en ande
re vaartuigen werden de huisge
zinnen. die in grote angst de zol
der waren opgevlucht, uit de wo
ningen gehaald. In de pikzwarte
duisternis en op de kokende golven
werden daarbü vele angstige ogen
blikken uitgestaan.
Een klein bootje, beladen met
een tiental mensen, waaronder
vrouwen en kinderen, sloeg om,
doch de inzittenden konden geluk-
totaal
op
gezien er enkele bedlegerige oud
jes bij waren. Zij werden naar het
café St. Joris overgebracht en
door leden van de hulpcolonne van
het Rode Krui- liefderijk verzorgd
Bij Munter, aan de Ringdijk 108.
moest ook nog een oude zieke
vrouw uit haar woning worden ge
haald. Burgemeester Nieuwenhui
sen. die met de corpschef, inspec
teur M. C. Fortuin, gedurende de
nacht verscheidene malen de toe
stand van de dijk inspecteerde,
bracht in de ochtenduren een be
zoek aan de geëvacueerden om zich
van hun toestand op de hoogte te
stellen
Toestand werd uiterst precair
Om half vijf was het water zó
hoog gestegen, dat het. opgezweept
door de felle stormwind, vrijwel
overal over de Ringdijk en de Mo
lendijk heenspoelde.
Door het uitvreten van de dijk
was om 5.20 uur de toestand in Bol
nes uiterst precair. Op dat moment
brak ook brand uit in het eleclri-
sche pompstation aan de Haven
kant, dat onder water stond. De
vlammen sloegen boven het water
uit. Ook uit dc wjjk Tienplagcn
werd een brand gemeld. De brand
weer. die onmiddellijk uitrukte,
had het vuur evenwel spoedig be
dwongen.
Van de waker van de werf
Schram kwam om 5.50 uur het
alarmerende bericht binnen, dat
een aantal vaten carbid, die daar
lagen opgelagen, en door het water
werden overspoeld, aan het wer
ken waren gegaan. Vermoedelijk
heeft men bet gevaar bijtijds kun
nen stuiten want er kwamen geen
nadere meldingen over binnen. Op
dezelfde werf was ook nog een ter
reparatie liggend schip losgeslagen
Het gezin van vijf personen is met
een bootje van boord gehaald-
Zandzakken tekort
Om het behoud van de dijk.
waarvan immers zo ontzettend veel
afhing, is door de mannelijke be
volking en de politie van Ridder
kerk en de andere gemeenten een
heroïsche strijd geleverd. Honder
den en nog eens honderden zand
zakken werden door van alle zij
den gerequireerde voertuigen naar
de vele bedreigde plaatsen ge
bracht.
Toen op een gegeven moment de
voorraad zakken was uitgeput,
heeft men in allerijl een nieuwe
7-40 u. brak bü de Oude Molen een
oude duiker en sloeg er een wilde
stroom water de polder in. In de
polder-Wouodestein stond het mod
derige water tegen de huizen. Uit
de Ambacht Veerweg werd om half
zes gemeld, dat er vier huizen wa
ren ingestort Het zal geen verwon
dering wekken, als nog vele bui
tendijks gelegen huizen, door dc
ondermijning van het water dit lot
zullen delen
De dag breekt aan
Men kan er zich moeilijk een
voorstelling van maken, hoeveel
angsten er die verschrikkelijke
nacht in het gebied van Ridderkerk
zijn uitgestaan.
Er moet dan ook een zucht van
verlichting zijn geslaakt, toen om
streeks acht uur tegen het aanbre
ken van de dag het water ging
zakken en de zekerheid bestond,
dat tot dusver de dijk behouden
was gebleven. Het was toen ook
mogelijk een algeheel overzicht
van de toestand te verkrijgen. Bur
gemeester Nieuwenhuisen. die wij
op het gemeentehuis opzochten,
was zo bereidwillig ons in zijn
wagen mee te nemen op een in
spectietocht langs het zo zeer be
dreigde gebied, dat sinds 1916 niet
meer zo'n angstige nacht had door
gemaakt.
Troosteloze aanblik
De adem stokte ons in de keel,
bij de aanblik van die ontzettende
massa vuilbruin water, die met
woest geweld de zich langs de
Noord en de Maas slingerende dijk
beukte. Troosteloos staken op vele
sen grote gaten. De ijzerfabriek
huizen en boomkruinen boven de
golven uit.
Overal dreven stukken hout van
kapot geslagen schuren en de res
ten van boerenkarren rond. Tak
ken en stukken hout, die met het
overspoelende water waren meege
voerd, lagen bezaaid over de dijk,
die op talrijke plaatsen, vooral in
de bochten, lelijke knauwen had
opgelopen.
De zwakkere dijken van de ui
terwaarden hadden het geheel be
geven en vertoonden op vele plaat
plaatsen van zwarte daken van de
van de firma Bakker, die buiten
dijks ligt. stond geheel blank, even
als de talrijke langs de dijk van
Ridderkerk tot IJsselmonde gele
gen scheeps. en reparatie werven,
Een trieste aanblik leverden de
cadavers van verscheidene varkens,
die de verdrinkingsdood hadden
gevonden. Burgemeester Nieuwen
huisen. die bij de organisatie van
de hulpkrachten de leiding had. en
bü de grote nood. waarin zijn ge
meente verkeerde, een grote kalm
te en zelfbeheersing aan de dag
legde, was vol lof over 't opofferen
de werk dat. door zijn inwoners, de
politie en de hulpcolonnes van het
Rode Kruis, gedurende de gehele
nacht en de dag daarop was ver
richt.
In de middaguren van Zondag,
toen hel ergste gevaar geweken
was, hebben de meeste mensen zich
enige rust mogen gunnen, maar
van slapen zou het vooreerst niet
komen. Vol zorg werd Zondagavond
omstreeks zeven uur het tweede
hoge getij tegemoet gezien.
I den van gemeentewerken trachtten
Zondag de hier aangerichte schade
(c herstellen, In de Mallemolen is
een stenen tuinmuur in elkaar ge
stort.
Brandweer rukte 100 maal uit
De Haagse brandweer rukte in
het weekeinde 100 maal uit. waar
van 20 maal voor brand. Verder
werd hulp verleend bij het her
stellen of tijdelijk ingrijpen bij los
geraakte dakgoten, schoorstenen
e.d. Enkele woonschepen raakten
op drift en moesten worden ach
terhaald.
Raad van Stale
In verband met het feit dat de
dienstplichtigen de dienst niet zul
len kunnen verlaten en het ver
keer is belemmerd, is dc openbare
vergadering van de afdeling voor
de geschillen van bestuur van de
Raad van State kamer 2op Dins
dag 3 Februari n.s. tot nader order
uitgesteld.
Rijswijk nam ijlings
maatregelen
Iwee scholen ontruimd
Onder leiding van burgemeester
Bogaardt zyn gistermiddag te Rijs
wijk maatregelen getroffen voor
doelmatige hulpverlening. Het per
soneel van de Dienst var Gemeen
tewerken werd opgeroepen en is in
vrachtauto's, voorzien van het no
dige materiaal, naar Hellevoctsluis
vertrokken, welke plaats door een
deel van de uit 300 man bestaande
ploeg echter niet meer bereikt kon
worden, daar Je weg daarheen plot
seling verdwenen was. Degenen,
die nog wèl tot Hellevoctsluis wis
ten door te dringen, rij"' dus geïso
leerd.
Een oproep via de radiodistributie
had tot gevolg, dat zich de gehele
middag ten Raadhuize stromen van
vrijwilligers meldden, waardoor
men in staat was. gisteravond nog
100 man, gestoken in werkkleding
en voorzien van een spade, met
vrachtauto's naar ópijkenisse en
50 man naar Heenvliel te zenden.
Twee wagens met zandzakken wer
den gestuurd naar Hollcvoetsluis
en enige lichte noodaggregalen
nr.ar Vlaai-dingen. Ook de wijkhoof-
den van de Bescherming Burger
bevolking boden hun hulp aan het
in allerijl gevormde comité van
hulpverlening aan
De scholen aan de Beetslaan en
de Esdoornstraat werden ont
ruimd, daar gistermiddag het be
richt binnenkwam, dat indien
de noodtoestand te Vlaardingen
en Maassluis zich zou vererge
ren rekening moest worden
gehouden met de mogelijkheid,
dat slachtoffers uit die plaatsen
naar Rijswijk zouden worden
overgebracht Ook op andere
plaatsen in Rijswijk is ruimte ge
maakt voor het onderbrengen
van évacué's.
Vandaag worden in de gehele
gemeente Rijswijk inzamelingen
van geld en goederen gehouden
gehouden voor de slachtoffers. Van
middag om 2 uur zou de Gemeen
teraad. in verband met dc natio
nale ramp. in buitengewone verga
dering bijeenkomen.
Uit Hellevoetsluis en andere
plaatsen ?i;n bij het Ryswijkse
Gemeentebestuur reeds dankbetui
gingen binnengekomen voor de zo
spoedig verleende hulp.
Manifest van het Nederlandse
Rampenfonds
Oproep aan het Volk van Nederland. Nood is
neergedaald over ons Vaderland.
Help, help direct. Krachten,
machtiger dan welk mense
lijke machtsconcentraties
ook, hebben in enkele uren
tijds grote delen van ons
land in rouw gedompeld.
Duizenden mensen werden
in nachtelijke uren door het
wrede water van huis en
haard verjaagd. Werk van
eeuwen werd in luttele
ogenblikken te niet gedaan.
Onbeschrijflijk is het leed,
dat mensen en dieren heeft
getroffen, met geen moge
lijkheid te overzien de ma
teriële schade, die met name
het Westen van ons land is
toegebracht.
Hulp is plicht.
Onder deze tragische om
standigheden is hulp aan de
getroffen gebieden plicht
van iedere Nederlander.
Hulp in goederen, maar ook
en vooral, hulp in geld.
Veel geld, zeer veel geld om
de geteisterde bronnen van
onze welvaart, die ook uw
welvaart is, met de grootst
mogelijke spoed te herstel
len.
Tast diep in uw buidel ook
als dit een offer voor u
mocht betekenen. Offer in
het diepe besef dat het gaat
om uw medemensen, om
uw Vaderland en uiteinde
lijk om ow eigen belang.
Doe het direct! Stort uw
bijdragen op postgiro 9575
van het Nationale Rampen
fonds, Den Haag of stuur
een postwissel naar het
secretariaat Statenlaan 81.
Angstige uren te 's-Gravenzande
Sinds Zaterdagavond 10 uur was
ook het 'Vestland in rep en roer.
Het begon met. Monster, of beter
gezegd met Ter Heyde. het nog
maar voor een derde deel her
bouwde vissersdorp, dat de laatste
wereldoorlog voor de vierde maal
met de grond gelyk was gemaakt.
Het zogenaamde oude slag van
Damen kreeg het zwaar te verant
woorden. De afloop naar het
strand werd volledig weggeslagen.
En de Nederlandse kustvaarder
Elisabeth, metend 175 ton. kwam
op dit strand in ernstige moeilijk
heden. Bunkers, die door de Duit
sers waren gebouwd, in de zgn.
Delflandse zeeduinen, werden door
de kracht van het water langs de
hele kuststrook van Kijkduin naar
Hoek van Holland ernstig onder
graven en hier en daar tuimelden
zq in volle gewicht de golven te
gemoet. Andere bunkers, veelal
van groter formaat, braken als
zandtaartjes, uiteen, terwijl de
zwaarste klonten dynamiet ze
vroeger niet klein konden krygen.
In Ter Heyde
Woensdag jl. was van Gronin
gen vertrokken onder commando
van kapitein J. Jonker, 63 jr.. bin
nendoor naar IJmuiden, de Neder
landse kustvaarder Elisabeth, me
tende 175 ton, met een lading
aardappelmeel naar Engeland.
Vrijdag vertrok deze van IJmui
den. De weerberichten waren
f;oed. Toen dit scheepje, circa 45
aar oud, 50 mijl op zee was, kon
het echter niet meer op tegen de
woedende elementen. De motor
kon het. werk niet njcer aan. Ge
lukkig raakte het echter niet
stuurloos, zodat besloten werd zich
af te laten drijven in de richting
Hoek van Holland, in de hoop.
dat men daar de Nieuwe Water
weg zou kunnen binnenkomen.
Dat was echter een ijdelo hoop,
want wat men ook probeerde, de
Nieuwe Waterweg was ontoegan
kelijk. Wal te doen? Zich te pletter
laten slaan op de zo gevaarlyke
Noorderpier? De herinneringen aan
de Faustus waren nog te levendig.
En men haalde het: de „Elisabeth"
met een b -ht er om heen te krij
gen. Bij Ter Heyde kwam men
«■chter gevaarlijk dicht onder de
kust. Toen werd besloten: wij zet-
t> n de schuit op het strand. Hou
den kunnen wü haar toch niet.
Önze eigen levens moeten wü zien
te redden.
Voor het strand te Ter Heyde
pompte Ary Huberts, oen knaap
van 19 jaar, die sinds een jaar op
deze coaster zat de lucht op en gaf
-stoomstoten. Deze drongen tenge
volge van de bulderende orkaan
niet voldoende door. Toen slak hy
vuurpijlen af. Met de eerste luci
fer in de hand werd hij met de rug
tegen het kompas gesmeten, be
zeerd" zich danig maar ging door,
kreeg glas in zijn linkerslaap maar
werkte door. Toen kwamen de in
woners van Ter Heyde, de Heyers.
Toen kwamen niet alleen de man
nen van de Zuid Hollandse Maat
schappij. tot Redding van Schip
breukelingen. Toen kwamen alle
Heyers. Zü kennen de zee. Zy ken
nen haar gevaren. De ..Elisabeth"
lag vlak voor het oude slag. Red-
dingslünen uitgooien werd gepro
beerd, maar het was onbegonnen
werk. Op de wieken van de wind
werden zü voortgedreven. De red
dingboot kon wegens het wegval
len van het slag geen zee kiezen,
of zy had ric-h meters diep moeten
laten vallen. Met een tractor kon
men het strand dus al helemaal
niet meer bereiken. Dus werd de
vier-koppige bemanning aangera
den overboord te springen.
Ary Huberts, een kranige jon
gen. die op deze schuit was als rna-
troos-motordrijver. sprong het
eerste met het doel alles in het
werk te stellen, toch een redding-
lijn over te brengen. Uitgeput
kwam hij echter aan wal. Zijn
plan was mislukt. De tweede, die
overboord sprong, was de 25-ja-
rige stuurman A. J. Helmers. Hy
maakte zyn eerste reis op deze
coaster en had schipbreuk-erva
ring. Ook hü wilde alles proberen.
Het verging hem echter als vier
jaren geleden, toen hü voor het
eerst op zee was op de Nederland
se coaster „Albatros". Hy kon niets
uitrichten, en moest aan land blü-
ven.
Beide mannen werden overge
bracht naar de reddingpost die was
ondergebracht: in café De Sport,
waar zü door de eerste hulp onder
leiding van dr. den Hollander wer
den gemasseerd, nadat zy' eerst
waren onderzocht. Vervolgens kre
gen zü een douche en veel cognac,
want zij waren door het uren
zwalken op zee niet alleen dodeiyk
vermoeid, maar ook steenkoud.
De derde, die de sprong naar be
neden moest wagen, was de 19-ja-
rige J. Bakker, kok en lichtma
troos, die al wel heel snel kennis
moest maken met de woedende
elementen. Hü maakte zyn eerste
reis en was, zwaar zeeziek, nau-
welyks drie dagen op de grote wa
teren. Van het moment, dat hy
van boord sprong, kon hü zich zelfs
gisteravond niets meer herinneren.
Gelukkig waren er stoere Heyers,
van wie wjj met ere kunnen noe
men Arie Zeeman. Dirk Voois en
Rien de Jong, die hun leven veil
hadden om de bemanning van deze
boot te redden, los te scheuren uit
de greep van de kokende golven.
Met heldenmoed hebben zy zich te
water begeven en zyn ze de jonge
man gaan redden. Bewusteloos is
hy eveneens naar De Sport ver
voerd. De laatste, die de schuit
verliet, was kapitein J. Jonker, een
schipper van 63 jaar. die niet
kon zwemmen. Hij was zyn scheep
je trouw gebleven tot het laatste
ogenblik. Zwemmen kon hij niet
en in uitgeputte toestand begaf hy
zich tenslotte moedeloos te water.
Dank zy de eerder genoemde hel
den der zee van Ter Heyde, werd
ook hü echter aan land gebracht.
Vervoeren? Er was geen sprake
van.
Het allereerste huis was al ver
genoeg. De oude schipper had
veel zeewater ingekregen en was
er nog veel erger aan toe dan de
derde schipbreukeling, die geluk
kig spoedig op verhaal kwam.
Voor de schipper had men zorg.
Lang moest men kunstmatige
ademhaling toepassen. Laat in de
nacht slaakte ieder een zucht: het
leven van alle vier opvarenden
was gered. In de loop van de
volgende dag kregen zij nieuwe
kleren, een geschenk van de ge
meente Monster.
In 's-Gravenzandc
En toen kwam het noodlottige
bericht: 's-Gravenzande loopt aan
het eind van de Strandweg ern
stig gevaar. Onmiddellijk gingen
wij erheen en bevonden, dat deze
alarmering overdreven was. Ge
lukkig. Reeds in de vorige nacht,
van Zaterdag op Zondag waren er
twee grote gaten geslagen in de
duinenrij onder de gemeente
's-Gravenzande. Was het gat aan
het einde van de weg, die aan
sluiting geeft op de Maasdijk,
niet verontrustend, het andere,
dat in de duinenrij was geslagen
ter breedte van circa 30 meter aan
het einde van de Strandweg, gaf
wel degelijk reden tot -bezorgd
heid. Maar met man en macht
werd er gewerkt. Men wilde het
grootste gevaar zien te keren
voordat de vloed in de namiddag
weer kwam opzetten. De mannen
van de Nationale Reserve afdeling
's-Gravenzande waren onmiddel
lijk na oproep paraat. En een be
roep op de burgerij? Zelden is een
dergelijke spontaniteit gezien. Het
hele dorp trok er op uit met
schoppen en spaden. Men tornde
tegen de vreselijke wind op. Zelf
zagen wij hoe wielryders met
fiets en al in de heg werden ge
dreven. Maar het kon die 's-Gra-
venzanders niet deren. Redden
wat er te redden viel. Hun man
nenmoed is beloond. Toen de
vloed kwam opzetten kon men
zeggen: het gevaar is bezworen.
Achtereen rinkelden echter de te
lefoons op het politiebureau en in
het huis van burgemeester H. B.
N. Mumsen. die zelf op de plaats
van het dreigende gevaar was.
Uil alle delen van het land werd
reeds hulp aangeboden. Overveen
meldde zelfs, wy zyn al onder
weg. Het Westland, met de mil-
lioenen-investering voor de tuin
bouw aan kassen, warenhuizen en
platglasrijen, is voor het zeewater
behoed. Weliswaar is er aan het
glas aanzienlijke schade aange
richt, maar, zo zeide men er zelf,
dat is van later orde. Eerst de
veiligheid! Hetgeen niet wegneemt,
dat vooral de platglasrijen zwaar
te lijden hebben gehad en dat het
overal in 't Westland, ën in hoofd
zaak by de nieuwbouw te Ter
Heyde, pannen regende.
