&ieuuie geitetffe (Courant
Hollands dijken bezwijken: dood en verderf z n lot
Catastrophe die heel ons volk met
ontzetting vervult
De noodklok luidt
Morgen verklaring
van de regering
Al meer dan
300 doden
MAANDAG 2 JrtbRUAKi Ü53
BUREAUX: Steensiraat 37
Directie. Redactie Abonnementen- en
Advertentie-afdeling: Tel 3144L
Postrekening: 58936
ABONNEMENTEN: 6.- per kwartaal;
2.— per maand; 0.47 per week.
ADVERTENT1ËN: 0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting)
une eu dertigste jaargang No 9650
Directie: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
Chef-Red.: H. W. I. ENSER1NK
CHR1STELUK-NATIONAAL DAGBLAD
Voor Leiden en Omstreken
.Staalmtfci h gftetlttm
«ju fieri In Itglitaspoef
O VER TIENTALLEN polders in Zuid-Holland. met zoveel kracht gepaard zou gaan; op Walche-
Zeeland en Noord Brabant hebben noodklok- ren en Zuid-Beveland, in de Alblasserwaard en
ken geluid en sirenes geloeid in die naclit der ver- Wolphaertsdijk, in 's-Graveudeel en Vrouwen-
schrikking, waarin duizenden mensen in liun slaap polder gold maar één devies: redde, wie zich
overvallen werden door een verraderlijke spring- redden kan! 's-Gravendeel en Goeree zijn wel de
vloed. Het beukende, door een orkaan-achtige zwaarst geteisterde gebieden: hier kwamen resp,
Noord-Wester opgezwiepte water, scheurde onze meer dan vijftig en circa veertig personen om het
dijken, overspoelde in luttele ogenblikken duizen- leven. Dit is het, wat gisteren wel tot iedere
den hectaren polderland, sloeg de deuren uit de Nederlander is doorgedrongen: ons land is door|
huizen, drong met tomeloze kracht de woningen een catastrophe getroffen, die in de geschieden!
binnen en bracht een panische angst teweeg niet wordt geëvenaard. Ofschoon hulpploegen ii
onder hen, voor wie dit natuurgeweld als een vol- het holst van de nacht in bootjes over liet razende
komen verrassing kwam. Maar ook zij, die reeds water zwalkten, en er vele gezinnen in veiligheid
de nachtwake betrokken hadden bij have en konden worden gebracht, zijn er honderden doden
goed, hadden er niet op gerekend, dat de vloed te betreuren bij deze nationale ramp.
JJEZE FOTO geeft wel een dramatisch beeld van de verwoestende
kracht, waarmee vloed en springvloed grote delen van ons land
overweldigden. Dit is Hendrik Ido Ambacht, een der zwaarst ge
troffen poldergemeenten, waar talloze huizen werden leeggezogen
of doormidden gebeukt. In een dezer woningen werd in de verschrik
kelijke nacht van Zaterdag op Zondag een baby geboren. De moeder
moest op een ladder over de kokende golven naar een veiliger
plaats in het dorp worden gebracht, om na alle marteling en angst
eindelijk de ro noodzakelijke rust te vinden.
1
t/oorgeb roken. Ve'.e riïortaki
We laten hier in het kort volgen I tendijke. Baarland en Kruingen zijn door-
wat deze ongekende watersnood aan 1 De Re.sersbergspoider. de Wol-
verdyksepolder zijn ondergelopen Ril-
dood en ellende zaaide: land-Bath en Kruiningen zijn geïsoleerd.
Walcheren water stroomt met grote kracht de
i polders binnen. In deze gebieden is men
De zeedijken op het eiland Walcheren begonnen met de evacuatie van de be-
zyn op verschillende plaatsen bezweken, volking, die naar Goes zal worden over-
De nieuwe Kerkerpolder en de Suzanna-1 gebracht. De zak van Zuid-Beveland is
polder zijn volgelopen. In de dijk bij
Rammekens zijn ernstige gaten geslagen,
onder andere bij Veere en Vlissingen. In
laatstgenoemde plaats is de toestand
stig. De binnenstad staat blank en het
water in de straten bereikte een hoogte
van drie a vier meter. Ook Veere en
Arnemuiden staan onder water.
Zuid-Beveland
De zeedijken bij Ellewoudsdyk,
Nieuw leven in
donkere nacht
«#EVROUW DE SNOO in Hendrik
Ido Ambacht heeft, terwijl Zon
dagnacht het ziedende water haar
huis aan de Veerweg binnen
stroomde, het leven geschonken aan
een gezonde jongen. Dit zesde kiRd
van de familie De Snoo werd ge
boren bij het libht van het enige
kaarsje, dat nog in huis te vinden
was. Op het moment van de ge
boorte steeg het water in de kamers
op de begane grond zo snel, dat
men de kraamvrouw in allerijl naar
de bovenverdieping moest vervoe
ren. De onmiddellijk gewaarschuw
de dokter werd door stoere roeiers
diwars door de stikdonkere orkaan,
naoht naar het huis van de familie
De Snoo gebracht.
Terwijl de dokter de vrouw be
handelde. stortte het huis naast
dat van de familie De Snoo met
onheilspellend geraas in. Men
achtte het dan ook raadzamer moe
der en kind naar een veiliger plaats
over te brengen. De moeder werd
op een trapleer gelegd en met een
roeibootje over de witbeschuimde
golven naar het dorp gebracht, ter
wijl steeds meer huizen aan de
Veerweg door het water aan stuk
ken werden gescheurd. Moeder en
zoon werden liefderijk opgenomen
bij kennissen in het dorp en toen
wij mevrouw De Snoo kwamen ge
lukwensen met wat ondanks alles
(of eigenlijk: juist nu) een blyde
gebeurtenis genoemd moest wor
den, zei zy: .Alleen God zy eer"
Een treffend getuigenis van een
vrouw, die de donkerste uren van
haar leven had doorgemaakt.
het hevigst getroffen Onmiddellyke eva
cuatie is gelast in verscheidene plaatsen.
Zeeuw sch-Vlaander en
In Zeeuwsch-Vlaanderen zijn de dijken
bij Temeuzen, Hoofdplaat, Ossemsse.
Hontenisse en van verscheidene andere
polders doorgebroken. Bij Kadzand is de
zee over de sluis geslagen. Grote stuk
ken duin zyn weggespoeld. In verschei
dene dyken zyn gaten geslagen.
Overige Zeeuwse
eilanden
St Filipsland is ook zwaar getroffen.
Van de overige Zeeuwse eilanden is wei
nig nieuws binnengekomen, aangezien de
telefoonverbindingen zyn gestagneerd.
Dordrecht en omgeving
Het gebied rondom Dordrecht is ook
ernstig geteisterd door het water. Meer
dan de helft van de stad Dordrecht werd
overstroomd. Het water drong vele hui
zen binnen. In de 's Gravendeelse dijk.
die het eiland van Dordrecht aan de
westzijde beschermt tegen de Dordtse Kil.
is een gat geslagen. De Noordendyk is
overspoeld. Evenals in Dordt werden de
inwoners van Zwijndrecht ook gewaar
schuwd d.m.v. sirenes en klokgelui. Om
streeks half vyf voltrok zich het gruwe
lijk lot van de stormvloed aan de Oude-
Nieuwe Beerpolder onder Dubbel
dam. Ongeveer 1200 ha polderland staat
blank. De spoordijk werd totaal verwoest.
De electrische gemalen onder Dubbeldam
zijn onder water gespoeld. De water-
kerende dyk van de Eendrachtspolder in
de Hoeksche Waard is op drie plaatsen
doorgebroken. In Numansdorp zijn twee
polders, tezamen ongeveer 650 ha groot,
ondergelopen. In de Torensteepolder
(groot 1000 ha) werden de 2000 bewoners
grotendeels geëvacueerd. Sliedrecht is
practisch een eiland geworden. De Al
blasserwaard is ondergelopen, doordat op
twee plaatsen de dyk is doorgebroken.
Ongeveer 1200 huizen in Sliedrecht staan
onder water. Ruim 1000 ha van de stad
staat blank. Ook Papendrecht (geheel
geïsoleerd, zonder water, licht en gas».
Alblasserdam, Oud Alblas en Wyngaar-
den staan onder water. De polders Het
Zand, Burgemeester-Crezeepolder en de
polder voor Donkersloot nabij Ridder
kerk staan blank, evenals de in dit gebied
gelegen gemeenten. Zwyndrecht. IJssel- j
monde en Hendrik Ido Ambacht hebben
ernstige schade opgelopen. De Krimpe-
nerwaard is sinds 1916 niet zo ernstig ge
teisterd als thans. De dyk by Krimpen
aan de IJssel is op vele plaatsen zwaar
gehavend.
De Zuidhollandse
eilanden
De gemeenten Oudenhoorn en Helle-
voetsluis staan geheel onder water; Zuid-
land. Abbenbroek en Nieuw Hellvoet ge
deeltelijk De bevolking van Abbenbroek
en Oudenhoorn is geëvacueerd. De af-
sluitdam in de Brielsche Maas nabij
Oostivoorne is over een afstand van on
geveer 300 meter ernstig beschadigd. Zy
loopt ernstig gevaar. In 'sGravendeel is
de toestand hopeloos. Dc ..God zy dank
Polder", de Bosse polder, de Scheurpol-
der en de Noordbankpolder op het eiland
Roozenburg zijn onder water gelopen. Er
is veel vee verdronken.
Langs de Nieuwe Maas
De KappelpoldeT bij Maassluis is in
drie minuten onder water gelopen. On
geveer 1500 huizen in Maassluis werden
een prooi van het water. De Maasdijk is
jUjgg
:kcn in Maas- j kan werken. De kraakgasvoorziening te
sluis hebben grote schade opgelopen. Ook Pernis is gestagneerd gc.veest. Tranv
in Vlaardingen was de toestand kritiek, j diensten werden slechts plaatselijk gc-
He havengebied van Vlaardingen stond
geheel blank. Ook hier liepen fabrieken
onschatbare schade op. In Schiedam is
een 33 meter diepe bouwput voor het
nieuwe dok van Wilton Fyenoord vol ge
lopen- Het water stond tot aan de rand
van de sluisdeuren. In Rotterdam zijn
verscheidene stadsdelen overstroomd.
Rotterdam-Zuid was alleen bereikbaar
via de autotunnel. De toegangen tot de
Maastunnels zyn met de vloedschotten
beveiligd en lopen geen gevaar. Opgesla-
Drie oorzaken
Een der hoofdingenieurs van de
Rijkswaterstaat heeft de waters
nood toegeschreven aan de volgen
de drie factoren:
1. Het tijdstip van het hoge wa
ter; 2. de hoogte van het getij, dat
spnngty was in verband met de
nieuwe maan; 3. de windkracht en
de windrichting.
Aan drie kuststations, n.l. Hoek
van Holland, IJmuiden en Harlin-
gen, werden de hoogste waterstan
den genoteerd, die sinds een eeuw
zijn opgetreden. In 1894 was de
hoogs.e stand in Hoek van Holland
3.28 meter, terwijl deze thans 3.40
meter is. Te IJmuiden was in het
zelfde jaar de hoogste stand 3.68
meter en thans 3.85. In Harlingen
was in 1936 de hoogste stand 3.19
meter en thans 3.68 meter.
staakt.
Brabant
Het water van de Westerschelde heeft
grote gebieden in Zuid-West Brabant
blank gezet. Een zeedyk van de Wester
schelde is ter hooge van de Ossendrechtse
haven bezweken De gehele Vydtpolder
staat blank. Ook de binnendijk is door
gebroken. De daarachter gelegen polders
zijn ondergelopen. Willemstad staat prac-
tisch geheel onder water. De polders
jRuygenhil en Oude Heyningen staan
I blank. De electriciteit is uitgevallen. Vele
gezinnen in Willemstad moesten worden
geëvacueerd. Tot een tien kilometer ten
Zuiden van Moerdijk spoelt het water
thans over het land. De dijk by de
„Blauwe Hand" is doorgebroken. In het
gebied tussen het Hollandsch Diep en het
Volkerak geraakte 5000 ha land onder
water. Pontonniers uit Hedel verleenden
hier hulp. De dyken om Dinteloord zyn
ook niet bestand gebleken tegen het wa
ter. De Carolinapolüer en de Randpolder
langs het Volkerak zijn vol gelopen. Er
is veel vee verdronken. Een dieseltrein
heeft uit Zevenbergen een deel van do
bevolking geëvacueerd naar Roosendaal.
In Made en Drimmelen zijn 200 mensen
geïsoleerd
gen goederen op de loswallen langs de
rivier, dreven rond. Het water heeft op
drie plaatsen de Pastoriedijk te Pernis
overstroomd. In Pernis zelf was de toe
stand niet onheilspellend. De raffinaderij
de B P.M. is wegens de grote water
schade geheel stilgelegd. De grote elec-
triciteifscentrale aan de Galileistraat
moest de stroomvoorziening staken Rot
terdam is thans aangewezen op de cen
trale aan de Schiehaven. die echter door
aterschade sleohts met twee machines
Schade beloopt vele
millioenen
Van de zijde van het ministerie
van verkeer en waterstaat deelt men
mede, dat de schade zeker in de tien
tallen millioenen zal lopen. Uiteraarc
zal zo spoedig mogelijk met het her
stel van de vernielde dyken en we
gen worden begonnen. Wanm
man en macht aan de v£
dijken wordt gewerkt, zal he
ergste in enige maanden 1
kunnen zijn. Polderbesturen en wa
terschapsbesturen zijn uiteraard dc
aangewezenen om de dijken en we-
zal uitblijven,
ministerie.
Noodzenders onderweg
Er zyn noodzenders onderweg voor
Kortgene, Zierikzee, Val van Ouwer-
kerk, Hansweert, Rilland en Ellewouts-
dyk.
Geen nieuwsgierigen
naar getroffen gebieden
Gebleken is dat vele nieuwsgierigen
zich per auto naar de getroffen gebie
den begeven. De hulpverlening onder
vindt hiervan ernstige hinder. Men ver
zoekt de automobilisten, die niet by de
hulpverlening zyn ingeschakeld, zich
niet naar deze gebieden te begeven.
Ministerraad besprak
vandaag toestand
De voorzitter van de Tweede Kamer.
dr Kortenhorst. deelt ons mede, dat hij
zich met de minister-president heeft ver-
staan over de vraag, of de regering be
reid zou zyn, Dinsdag voor zover het in
haar vermogen ligt, de Kamer een over.
zicht te geven van de stand van de nood
I in dc getroffen gebieden,
I De minister-president heeft zich be-
reid verklaard, bij de aanvang der ver
gadering een verklaring af te leggen,
waarna de leden in de gelegenheid zul.
len worden gesteld eventuele vragen te
stellen.
Het Tweede Kamerlid mr Burger (P-
v. d. A.) had hierop aangedrongen. De
heer Burger heeft minister Drees ook
verzocht, voor de radio een uiteenzet
ting te geven.
De ministerraad zou vanochtend bij
eenkomen om de toestand te bespreken
en nadere maatregelen te treffen.
Minister Algera heeft gisteravond ver
gaderd met ir A. G. Maris, directeur-
generaal van de Rijkswaterstaat, en
andere autoriteiten.
Dijken op Schouwen
doorgebroken
aan Scheveningen-Radio ge:
„Dijken op verschillende pla
doorgebroken. Toestand zeer ki
Hulp verzocht namens burger
ter".
Dit is het eerste teken dat wy
sinds het begin van de ramp van
Schouwen ontvangen.
Ook vandaag
Koninklijk medeleven
met de ramp
H.M. de Koningin is heden in all
vroegte vertrokken ten einde de ge
hele dag in de geteisterde ge
door te brengen.
Vanochtend omstreeks kwart voor
twaalf is Prinses Wilhelmina
Kloosterzande aangekomen voor een
bezoek aan het geteisterde gebied.
HET WEER IN EUROPA
I Volgens de tot, nu toe binnen
gekomen berichten is het
aan-
tal doden reeds gestegen
tot
303. Hier volgt een over.
icht
van de plaatsen, waar de slacht
offers vielen:
's-Gravendeel
55
j Goeree Overflakkee
40
Kortgene
35
Heyningen:
25
Halsteren
17
Auvergne Theodoruspl.
17
Moerdijk
13
1 Willemstad:
12
Numansdorp
12
Kruiningen
11
Kruispolder:
8
Hontenisse:
8
Hoeksewaard
7
Hellevoetsluis
5
Texel:
4
Oosterschelde:
4
Krabbendijke
4
Terneuzen:
4
IJsselmonde:
3
Dinteloord
3
Vlissingen
3
Brandwijk:
2
Raamsdonksveer
2
Veere:
2
Hoedekenskerke
1
Hondsbossezeewering
1
Sliedrecht
1
I Maassluis:
1
Rotterdam
1
Nieuwneuzenpolder
1
Sint Philipsland:
1
In dikke dekens gewikkeld werden eerst de kleine peuters uit de ge
teisterde gebieden weggevoerd. Op de rijksweg bij Alblasserdam
wachten deze ouders met hun kinderen op een behulpzame automobilist.
Collecte voor de nood-
gebieden
Naar wy vernemen is nog gisteren
vanwege het Centr. Bureau van Geref.
Diaconieën te Utrecht een circulaire
uitgegaan aan alle Geref kerken in Ne-,
a er land om a.s Zondag een coldecte te j
I houden voor de noodgebieöen
Iets kouder
Tot morgenavond ver
wacht De Bilt: Verander-
lyke bewolking met enkele
verspreid optredende sneeuw
buien. Krachtige tot matige,
maar voornamelyk langs de
Waddenkust tijdeiyk harde
wind tussen Noord en Noord-Oost. Iets
kouder met plaatselyk lichte vorst in de
nacht en ochtend.
ZON EN MAAN
Dinsdag. Zon 8.17—17.31; maan 22.46—
ï.24. Op 7 Februari L.K.
Volgens de laatste gegevens, stygt het
aantal doden nog steeds en men schat
het nu reeds op 300. Allerlei cijfers wor
den genoemd en het persbureau A F P.
meldde, dat rekening wordt gehouden
met 1000 personen, die tengevolge van
de ramp zyn omgekomen. Op het eiland
Canvey in de monding van de Theems
zyn 153 personen verdronken en 500 ver
misten. Men vreest het ergste voor hen
die op Canvey zyn achtergebleven, on
danks de waarschuwingen. Het eiland,
dat 8 km lang is. ligt thans geheel on-
aer water. Het werd in 1622 door de
Nederl. Cornelius Vermuyden droog
gelegd. Er zyn reeds 13.000 mensen van
het eiland gehaald, doch honderdtallen
willen hun huizen niet veriaten. In de
Londense voorstad Westham werden
volgens Reuter 5000 mensen door het
hoge water geïsoleerd cn honderden
brachten de nacht op het stadhuis door.
In de Londense wijk Wh-.techapel staat
het water byna een meter hoog in de
straten.
