ITALIAANSE OPERA
3
50 Jaar geleden
NIEUWE AANWINSTEN
Lucia di Lammermoor
i\
i
4
HET VADERLAND 2 MAANDAG 2 FEBRUARI 1953
Van het uitgebreide oeuvre van Gae-
tano Donizetti bijna zeventig opera's
is niet veel meer over. Het is ver
ouderd en zegt ons niets meer alleen
voor Don Pasquale, dit juweel van mu
zikale humor, willen we een uitzonde
ring maken. Dit werk is nog even spring
levend, als op de dag van de première.
We staan bij zulk een opvoering van
de Lucia di Lammermoor door de Ita
liaanse Opera eigenlijk voor een raad
sel en we vragen ons af: waar in onze
grote centra accepteren de toneelliefheb
bers nog de dramatische nonsens van
„De twee Wezen", de „Voddenraper van
Parijs" of hoe al die oude stukken nog
geheten mogen hebben? Maar deze Lu
cia, een van de ergste melodrama's uit
de litteratuur,, wordt nog overal geaccep
teerd. Nog sterker: men neemt het werk
met alle cliché-gedoe, met alle schablone-
gestes die er nu al honderd en meer
jaren aan vast zitten. Als men zulk een
voorstelling hier meemaakt, zegt men
eigenlijk stomverbaasd: hoe is 't moge
lijk dat dit alles en dan notabene aan
weerszijden van het voetlicht zó se
rieus genomen wordt.
Tekst en muziek zijn in lijnrechte te
genspraak met elkaar de beroemde
waanzin-aria met al die echo-effecten is
muzikaal en dramatisch werkelijk de
puurste waanzin.
Dit werk heeft zijn tot nu toe durend
succes te danken aan drie stukken: de
coloratuur-aria uit de eerste acte. het
beroemde sextet en tenslotte de waanzin
aria. De rest hoort thuis op de rommel
zolder der muziekhistorie. Dat is niet erg,
want een componist die door da hele
Don Pasquale, plus deze drie stukken en
ten slotte één aria uit de Elisire d'Amore
meer dan honderd jaar repertoire gehou
den heeft, moet tevreden zijn en heeft
meer gekregen dan vele en vele anderen.
De vertoning door de Italiaanse Opera
was zoqjs we die verwachtten: een groep
zeer kundige vocalisten en tegelijk zeer
slechte toneelspelers, een koortje en een
orkest dat zich onder de slagvaardige
leiding van Gino Barsanti parmantig door
alle moeilijkheden heen sloeg en ten
slotte décors en aankleding met de no
dige quasi-romantiek, die het bij een
deel van het publiek altijd weer doet.
Het Brabants bont is echter een te goed
kope imitatie voor de Schotse ruiten en
misschien is dit de symboliek van deze
voorstelling.
Het voornaamste succes was voor Mag-
da Piccarolo, die we wel eens beter ge
hoord hebben. De gehele avond heeft zij
in 't middenregister tegen de toonzuiver-
heid gezondigd en alleen de met de kop
stem gezongen hoge noten zaten op de
goede plaats. De tenor Alexandro Ba-
rollo zong zuiver en heeft een aangename
maar wel wat kleine stem en onder de
andere solisten viel de typische nobele
bas van Bruno Cioni op.
Het publiek was zeer tevreden en eiste
zelfs het sextet gebisseerd. Het kreeg
zijn zin. In zekere zin was dit verdiend,
want dit grandioze stuk was, zoa;s de
traditie het eist, het hoogtepunt van de
voorstelling.
Wij hopen, dat het enthousiasme van
de echte Italiaanse operaliefhebbers, die
in grote getale gekomen waren, ook
merkbaar is geweest in de Rode Kruis-
bussen ter leniging van de ramp, die ons
de nacht tevoren getroffen heeft.
C. v. B.
La Compagnie des 4
Voor leden van de Alliance Francaise
en een groot aantal leerlingen van mid
delbare scholen zette Zaterdagmiddag de
Compagnie des 4. in werkelijkheid uit
gedijd tot zes executanten, twee aaneen
sluitende fazen van. Frans toneelleven op
het Diligentia-podium. Voor de pauze
Molières „La Jalousie du Barbouillé",
een der eerste stukken van deze theater-
pur sang, volop farce en daterend
uit de periode, toen hij met zijn Illustre
Théatre nog niet te Parijs triomfeerde.
In deze trekkersjaren werd de moralist
Molière gevormd. Levensecht tekent hij
zijn figuren, eerst nog naar het voor
beeld van de Italiaanse commedia dell'
arte met de onsterfelijke doktersfiguur
de even onmisbare stokslagen. Dit
Franse gezelschapje, waarvan we een
goed boulevardstuk in de herinnering
hebben, bleek deze klucht uitstekend aan
te kunnen. Af en toe werd de komische
aandrift wat haastig afgedaan en was de
charge, ook in de costumering, wat al
te opgelegd, maar over het algemeen
bleek Molière na drie eeuwen als steeds
goed speelbaar en uitermate boeiend.
Werd het thema liefde vóór de pauze
wat ondeugend en in bruske contouren
behandeld, Pierre Carlet de Chamblain
de Marivaux. een der meest vooraan
staande hommes de lettres uit de 18de
eeuw en schepper van de Spectateur
francais, nuanceert dit onderwerp met
groter raffinement en rijkere scènische
stoffering. Hier geen pure slapstick, maar
geslaagde pogingen tot hoofse analyse
van de gevoelens, die gelukkig nergens
in koddigheid verzanden. Deze Fransen
handhaafden met succes de lichte toets,
vooral in het spel van de buffofïguur
Pierre Ringel als de valet en Anne
Alexandre als het kamermeisje. „Le Jeu
de l'Amour et du Hasard" werd de drie
acten lang met stijgend enthousiasme be
groet. En deze bijval was zeker verdiend.
R. F.
HET VADERLAND
2 Februari 1903
Advertentie: Maatschappij tot
Exploitatie van StaatsspoorwegenAan
het publiek wordt bij deze kennis gege
ven, dat in verband met de te Amsterdam
heerschende omstandigheden voorloopig
geen zendingen Bestel-, IJl- of Vracht
goederen, Paarden of Vee, enz. van of
naar Amsterdam ten vervoer kunnen
worden aangeboden.
Vr. 6 Febr. Ierland in beeld en muz.
MAURITSKADE 5 TEL 114311
Voor verbetering peil van
amusementsmuziek
Teneinde te onderzoeken of ook in de
Nederlandse amusementsmuziek typische
elementen uit de volksmuziek aanwezig
zijn, is door de Stichting „Onze Lichte
Muziek" een commissie geïnstalleerd.
Landen waar elementen uit de volks
muziek een overheersende rol spelen in
de amusementsmuziek zijn o.a. Frank
rijk. Spanje, Zuid-Amerika en Hon
garije. Mocht naar het oordeel der com
missie blijken dat dit ook in mindere of
meerdere mate in Nederland het geval
is. dan zal men zien in hoeverre deze
elementen tot verdere ontwikkeling
kunnen worden gebracht.
Zomercursus Amsterdamse
Universiteit 1953
Van 20 Juli tot 8 Augustus zal weder
om een zomercursus worden gehouden,
uitgaande van de Nederlandse universi
teiten en hogescholen. De Universiteit
van Amsterdam treedt ditmaal als gast
vrouw op. De cursus, die dit jaar is ge
wijd aan het onderwerp „Problems of
integration", zal worden gehouden in het
hoofdgebouw van de universiteit.
Tijdens deze zomercursus 1953 zullen
prof. dr S. Hofstra, dr B. H. M. Vlekke,
prof. dr B. V. A. Röling, prof. dr P. Geyl,
dr C. L. Patïjn, prof. dr J. Tinbergen,
prof. dr J. H. Boeke, prof. dr W. F. de
Gaay Fortman, prof. dr J. J. Schokking
(Duitsland), prof. dr C. C. Berg, prof. dr
N. A. Donkersloot, prof. dr J. Barents,
prof. dr J. H. Bavinck en prof. dr H. J.
Pos voordrachten houden. De cursisten
zullen bovendien deelnemen aan een
aantal excursies. Aan deze zomercursus
sen nemen studenten uit verschillende
landen deel. Vorig jaar waren er onge
veer 100 buitenlanders uit 18 landen.
Indon. ambassadeur gaf
750.000 gulden
De Indonesische ambassadeur in Perzië
Rasjiidi, is naar Djakarta teruggeroepen,
omdat hij, zonder zijn chefs er in te
kennen, bijna driekwart millioen gulden
voorschot had gegeven aan een Perzische
koopman, die beweerde Indonesië 2500
•ton rijst te kunnen leveren, aldus de
„Telegraaf".
Maar nadat hij zijn voorschot (de
helft van de totale prijs) in ontvangst
had genomen, verdween de man spoor
loos.
Receptie Nederlandse Hoge
Commissaris
De Nederlandse Hoge Commissaris in
Indonesië mr W. F. L. Graaf van Bylandt.
heeft Vrijdag de eerste openbare receptie
gegeven voor de Nederlandse gemeen
schap, waarbij meer dan 2000 gasten hem
in zijn ambtswoning bezochten.
Hans Henkemans
Waar het pianospel voor deze dichter
lijke klavierspeler geen problemen meer
schept op technisch gebied, rest de cri
ticus slechts een beoordeling op muzi
kaliteit en diepgang der vertolkingen.
Ook hier is uitbundige lof óp zijn plaats.
Diligentia was Zaterdagavond stampvol
en alleen het noodweer hield de podium
plaatsen leeg. Het programma was er
dan ook een, dat Henkemans, klaar ana
lyserend romanticus in Fauré de Fran
se Schumann en Chopin, schilderend
en tot in de klankkern dringend essayist
in Debussy en fameus Mozartspeler, bij
zonder goed lag. Mozarts hommage aan
Gluck, „Unser dummer PÖbel meïnt",
was een prachtig staaltje van pianistisch
precisiewerk. In Impromptus, een Barca
rolle en een Nocturne van Fauré rankten
de muzikale guirlanden in een zingend
legato en Debussy's Estampes met de
precieuze Chinese motiefjes en de lome
klankenpracht van de Habanera waren
al evenzeer vervuld van het verfijnde
poëtische sentiment met de ietwat ner
veuze inslag, die Hans Henkemans eigen
In Chopins sonate in b kl. t. hoorden
we zelden een dergelijk snel tempo, maar
Henkemans weet het vol te houden. In
forse objectiviteit ontleedt hij deze Pools-
Franse pianlstieTc, de enkele witte plek
ken tracht hij in het geheel niet te over
spelen en aldus ontstaat een instrumen
tale gestalte, die meer eerlijk en tech
nisch verbluffend is, dan synthetisch
boeiend. Mozart en Debussy zijn voorals
nog zijn sterkste troeven.
R. F.
Concertgebouw-orkest zal
ten bate van noodgebieden
spelen
Het Concertgebouworkest te Amster
dam heeft besloten een uitvoering te
geven ten bate van de slachtoffers van
de watersnood. Dank zij de medewer
king o.a, van de dirigent Rafael Kubelik
en de N.V. het Concertgebouw is het
mogelijk gebleken op korte termijn een
concert te organiseren, waarvan de op
brengst geheel zal worden afgedragen
aan het Nationaal Rampenfonds.
THEO BRUINS
De trouwe Diligentiö-bezoekers had
den Zondagmiddag slechts in kleine ge
tale het noodweer getrotseerd om naar
Theo Bruins te komen luisteren. En dat
was jammer, want deze Nederlandse
pianist overtreft in muzikaliteit en tech
nische vaardigheid heel wat buiten
landse celebriteiten, die volle zalen
trekken.
Helder, klaar, duidelijk en een tikje
romat\£isch, zoals men dat toch zelfs nog
van een moderne jonge man verwacht,
speelde de pianist de tweede Partita van
Bach. Van een „gestroomlijnde" Bach
wil Theo Bruins gelukkig niets weten.
Prachtig beheerst, met een vermijding
van alle teveel, heerlijk gezongen en
met een overtuiging die de meeste jon
geren in deze muziek niet meer hebben,
bracht hij de Etudes Symphoniques van
Schumann.
De derde Sonate van Hindemith, een
tam, maar overigens goed stuk, sloot
eigenlijk prachtig bij Schumann aan en
de drie stukken van Ravel toonden de
pianist misschien van zijn beste zijde.
Een goed gekozen en verzorgd pro
gramma: de strenge klassiciteit, de
hoog-romantïek, de na-romantiek in een
quasi modern gewaad en tenslotte de
drie Ravels, die het midden houden tus
sen im- en expressionnisme. Men moet
heel wat in zijn mars hebben om deze
vier zeer uiteenlopende richtingen allen
zo gaaf te kunnen weergeven. Ons ver
trouwen in Theo Bruins is in dit recital
nog versterkt. Hier groeit iets dat eens
heel groot kan worden.
C. v. B.
Openluchttentoonstelliug
in Delft
In Juni en Juli van dit jaar wordt
in Delft een grote expositie gehouden
gewijd aan cultuur en techniek, ter ge
legenheid van het 21e lustrum van het
Delftse studentencorps. Deze tentoon
stelling zal plaatsvinden in het Wilhel-
minapark, waar paviljoens zullen wor
den ingericht en een openluchttheater
gemonteerd voor diverse culturele mani
festaties. In de nabijheid komt ook een
terrein met kermisvermakelijkheden.
Een feestverlichting zal worden aange
legd. Er wordt veel bezoek uit binnen-
en buitenland verwacht.
Stilleven van Herbin in de collectie
Nieumenhuizen Segaar.
Garoeda krijgt concurrentie
De welbekende^ dr A. K. Gani liep
reeds enige tijd rond met plannen om
een luchtvaartmaatschappij op te richten
naast de „Garoeda Indonesian Airways".
Die plannen hebben vaster Vorm aange
nomen: in Maart zal de Pioneer Aviation
Company, waarvan dr Gani pres.-direc-
teur is, beginnen. Twee derde van de
aandelen van de maatschappij is in han
den van Indonesiërs, één derde in han
den van buitenlanders. De P.A.C. zal als
„non scheduled airline" chartervluchten
maken met een Beachcraft en een
Havilland Beaver-toestel, zowel met goe
deren als met passagiers. Het beginkapi
taal is 4 millioen Roepiah. D. F. Fowler,
een Amerikaans vlieger, die in de tijd
van de revolutie vluchten voor de repu
bliek heeft uitgevoerd, is één der be
stuursleden en aandeelhouders. De ge
zagvoerders van de toestellen zullen bui
tenlanders zijn. Het overige personeel zal
uit Indonesiërs bestaan
bij Nieuwenliuizen Segaar
Tentoonstelling werken van
Herman Kruyder
Op Dinsdag 3 Februari a.s. zal in het
Gemeentemuseum aan de Stadhouders
laan een tentoonstelling worden geopend
van werken van Herman Kruyder.
Deze expositie geeft een overzicht van
het gehele oeuvre van Herman Kruyder,
daar men uit de verschillende perioden
van zijn ontwikkeling Haarlem 1910
1919, Heemstede 1919—1923, Bennebroek
1923—1927 en Blarieum 1928—1933 een
keuze heeft gemaakt uit de belangrijkste
schilderijen en aquarellen.
Men kan deze tentoonstelling bezoe
ken tot en met 15 Maart a.s.
KLEINE COMEDTE
In de kleine Comedie werd Zaterdag
avond het nieuwe programma ingeluid
met de vertoning van Als een Phoenix
door Chr. Fry en Toevallige Ontmoe
ting van Noel Coward door het toneel
gezelschap Comoedia. Wij bespraken
dezer dagen dit zeer geslaagde en aan
bevelenswaardige programma ter gele
genheid van een opvoering, in de Kon.
Schouwburg. In beide stukken glori
ëren de talenten van Enny Meunier en
Guus Hermus. Een fraaie rol in het
tweede stuk ook van Johan Elsensohn.
Tijdensde opvoering van Zondag
avond werd een collecte gehouden tot
hulp aan de door de ramp getroffen ge
bieden.
Naardense raad tegen samen
voeging met Bussum
De gemeenteraad van Naarden heeft
het plan van Gedeputeerde Staten tot
samenvoeging van Bussum en Naarden
verworpen. De voorstanders in de
raad zitten er vijf zijn van mening,
dait de huidige grenzen niet gehandhaafd
kunnen worden en dat de bevolkings
dichtheid van het Gooi tot een nood
toestand kan leiden.
Na de mooie tentoonstelling van 19e
eeuwse Franse schilderkunst van. Miohel,
Isabey, Voüon e.d., October van het
vorig jaar gehouden, komt de heer Nieu-
wennuiaen thans voor de dag met zijn
laatste aanwinsten van de 20ste eeuw,
wederom voor een goed deel Frans. Wie
regelmatig exposities bezoekt, kent te
voren de namen die hij aan zal treffen
in .leze kunsthandel. Het zijn niet de
grootste of „duurste" namen als die van
Pioaeso en Braque, Matisse en Utrillo,
maar een categorie die wat beter bin
nen het bereik der beurzen ligt. Daaren
boven geselecteerd met een persoonlijke
en Hollandse smaak, dus een beperkte
keuze. Een Jean Puy of een Dufresne
bijv. zal men hiier mist aantreffen. Wel
steeds wenken van Herbin, Metziniger,
Tobeen, soms een Juan Gris, soms een
Léger, enz. In het algemeen treft een
voorkeur voor de cuibisten, ook van
eigen bodem: Mondriaan en Van der
Leek, de cuibistische periode van Gestel.
Weet men dus bij deze kunsthandel
waar men aan toe is. de gekozen kun
stenaars mogen gezien Worden; en ligt
de verrassing nooit, in het brengen van
nieuwe namen of het ontdekken van
nieuwe talenten, zij ligt wël vaak in de
uitzonderlijk goede .kwaliteit van het
getoonde. Het mag dan niet zo' moeilijk
zijn een belangrijke Henbin te bemach
tigen ais een belangrijke Braque, ook
het eerste valt niet mee. De heer Nieu-
wenhuizen heeft een ontwikkeld .gevoel
voor kwaliteit en juist dit maakt een be
zoek aan deze kunsthandel altijd tot
een genoegen!
De meeste schilderstukken hier date
ren van vóór 1920 en in menig .geval
was het de beste periode, althans de
ste r.kst- overtu igde, van de betrokken
kunstenaars. In het bijzonder wel van
de in Frankrijk omde:schatte (hoewel
thans minder onderschat dan enkele ja
ren geleden) Herbin. om ons een ogen
blik tot deze naam te bepalen. Er- zijn
hier zeven Herbins uit verschillende
perioden bijeen en daaronder bevinden
zich 'buitengewoon fraaie,
i Een groot en frank stilleven in
j dominerende roden en awanten, met
twee vazen, met bloemen, opent de rij,
i Het is van .1905 eu, heil2ld ei; zo fris, zo
I gedunfd-st&rk en in positieve zin ,,mo-
J derm" uit. dat men moesite heeft te be-
I seffen, dat het al bijna een halve eeuw
I oud is. Een figuur als Jan Sluijters heeft
I ook in zijn vroege werken er .hangt
j hier een vroeg landschap vaat hem
deze kracht nooit gehaald.
Omstreeks deze tijd keken de toen
malige jongere Franse schilders veel
naar Van Gogh en naar Cézaome, vooral
naar de late bewogen landschappen van
Cezanne. Br bestond zoiets als een „col
lectieve" stijl, waarbij zich tevens de
invloed van de verbrede stippelende
toets (het poimrtitlé van. Signac ea.) deed
•gelden. Die vierkante, afzonderlijke
toetsen, tezamen met elementen ont
leend aan Van Gogh en Cézawroe, vindt
men terug bij zeer vellen omstreeks 1906.
Heel sterk bij De Vlaminok, vaak bij
De ra in, maar evenzeer bij Braque, want
de latere splitsing tussen ,,oub:sme" en
„fauvisme", tussen het constructieve en
het emotionele schilde ren, had zich nog
niet voltrokken. Op de tentoonstelling
kan men dit alles duidelijk nagaan in
Herbèns ,.De brug" van 1907, tavehs
in het bovenbedoeld landschap vam
isiuijters, korte tijd later ontstaan.
Na de bewuste splitsing koos Herbin
de zijde van het constructieve, zij het
aanvankelijk met een inslag van spon
tane nadruk. Uit 1913 is er een uitste
kend stilleven, cuhistisch in drie-d'knen-
sianale zin, subtiel van kleur. De drang j
tot ordening en overzichtelijkheid voert
hem weer later tot een classiieik-zakelijke
opvatting, die soms niet zo ver van Lé
ger staat. Het stilleven met potkachel en
bloemkolen is uit deze tijd. Alle zicht
bare bewogenheid van toets wordt dan
vermeden, de kleur is in „Lokale", fraai
afgewogen partijen effen neergestreken,
compositie en tekening zijn op een
strenge monumentaliteit gericht. Er gaat
een grote rust uit van dit doek, dat mede
tot zijn allerbeste gerekend moet wonden.
De verrassing op de expositie is in
middels geen Herbin, maar een twee
dimensionaal cubisbisoh stilleven van
Metziniger. Waardering voor deze schil
der, vooral voor het oudere werk,' heb
ik gehad van de dag af dat ik voor het
eerst in '27 zijn werk bij Léonce
Rosenberg in Parijs zag. Maar dat hij zo
„briljant" kon zijn, zo verbazend rijk en
flonkerend van kleur, wist ik niet.
Warm-gla.nzendie bruinroden, in zwart
overga amde prachtige violetten, felle
smaragdgroenen, beige-gelen en nog
andere tinten, veelal door middel vari
glacis verkregen (zeer dunne overschil
deringen,, zoails Renoir vaak aanwendde)
maken dit sohilderij uit 1917 tot een
feest voor bet oog. De kleuren mogen in
zekere zin uiterlijker en decoratiever
zijn dan van andere werken op die ex
positie, zij zijn er niet minder verruk
kend om. En hoeveel kunde vraagt het
niet, deze polyphonie van het palet tot
een zo beheerste harmonie te bedwingen.
Een uiterst blanke, delicate Severimd
vult deze groep aan. In meer naturalis
tische trant vindt men een gevoelige
vroege Mondriaan en een sterke, even
eens. vroege Van Rysselberghe, vis-
stilleven uit 1912, dat nog niet biet stel
selmatige en koele heeft van zijn latere
kunst. Radda charmeert met een van
haar blijde en haast kokette bloemstuk
ken. Van Tobeen willen we afzonderlijk
en met eer het doek vermelden met de
groene fles of vaas tegen een effen grijze
achtergrond, strak en toch subtiel-bewo-
gen in de voordracht. Ten slotte zijn o.a.
nog Jan Toorop en Charley Toorop ver
tegenwoordigd; deze laatste met twee
boeiende phamtasieën. van 1917, oneven
wichtig nog, maar waarin men een grote
soh-ïLderspotentie ervaart. Glanzend diep
in de kleur, met felle oplichtingen.
De Gr.
Aether periscoop
PARAAT EN VOL
BEGRIP
De radio-omroep, die ons dagelijks van
's morgens vroeg tot 's avonds laat verpo
zing brengt, stond gisteren voor een groot
deel in het teken van de actualiteit. Het
was een droeve werkelijkheid die tot deze
exclusieve aether-activiteit leidde. Een
activiteit, de ons als het ware met de
neus op deze werkelijkheid drukte er
op deze wijze toe bijdroeg, dat het Ne
derlandse volksdeel buiten de rampge
bieden zich onmiddellijk na en deels tij
dens de verschrikkelijke gebeurtenis een
voorstelling "an zaken kon maken. Be
langrijker echter nog is, dat men door
het snelle reageren - van de radio eerder
doordrongen werd van de ernst van de
ramp en van de noodzaak om naar ver
mogen aan leniging van de nood mee te
helpen.
Na de dag van gisteren kunnen we ons
nauwelijks een indringender en doel
treffender medium voorstellen om aan de
gevoelens te appelleren en tot wer
kelijk medeleven aan te zetten dan de
radio heeft blijken te zijn. Al mocht dan
niet iedere der vele reportages en oog
getuige verslagen, waar verschillende
programma-onderdelen terecht plaats
voor moesten inruimen, even geslaagd
worden genoemd, het feit blijft bestaan,
dat de radio van de haar ter beschikking
staande mogelijkheden een goed gebruik
heeft gemaakt. De even sinistere als droe
vige werkelijkheid werd doorgaans op
gepaste wijze reëel benaderd, zonder ook
maar in het minst naar het sensationele
te neigen.
De taak, waar de radio-verslaggevers
zo plotseling en onverwacht voor werden
gesteld, was bepaald geen gemakkelijke.
Niet alleen moesten vele moeilijkheden
worden overwonnen en werd het ïm-pro-
visatietalent geducht op de proef ge
steld, ook van zuiver menselijk standpunt
bezien, kwamen de reporters voor hete
vuren te staan. „Je zou, inplaats van om
je heen te zien en je vragen te stellen,
liever je handen voor het gezicht willen
slaan om je aan al dit treurige en trieste
te onttrekken", zei een van hen na op
even waardige als boeiende wijze een
schildering te hebben gegeven van wat
zich aan zijn oog voordeed. Met_ deze
woorden plaatste hij ook de veilig in hun
huiskamers gezeten luisteraars middenin
de sombere realiteit, die dank zij de
radio, zij het dan in minder funeste uit
werking, ook daér beklemmend duidelijk
werd, waar onze erfvijand het water
leven en goed niet had kunnen be
reiken.
De radio-omroep heeft zich gisteren in
ieder opzicht paraat en vol begrip ge
toond. Alleen de sportuitzending, waarin
verslag werd gedaan van Nederlandse
successen op de schaat, detoneerde in het
geheel en had beter achterwege kunnen
blijven, juist omdat dit nationaal succes
zo scherp afstak tegen de nationale ramp
die het radiobeeld van deze gedenkwaar
dige Zondag vol angst en leed beheerste.
Ernst Bergen.
Canada kan meer niet-
agrariërs hebben
De commissaris voor de emigratie deelt
mede, dat de Canadese regering tot een
belangrijke verruiming der emigratie
mogelijkheden voor niet-agrariërs heeft
besloten. Werkers in tal van beroepen
kunnen thans naar Canada emigreren.
Hierbij is overeengekomen, dat een even
groot aantal families en alleenreizende
niet-agrariërs zal mogen vertrekken als
er agrarische „eenheden" emigreren.
Voorrang zal worden verleend aan die
genen. die hun- aanvrage reeds hebben
- ingediend, doch nog geen beslissing ont
vingen. Hun aantal is vooralsnog vol
doende om een vrijwel volledig gebruik
van de nieuwe mogelijkheden te maken.
Concert Personeelsver. Min.
v. Verkeer en Waterstaat
Het concert voor de personeelsver. van
het Min. van Verkeer en Watefstaat dat
hedenavond zou plaatsvinden, is uitge
steld tot 9 Februari a.s.
Die avond vertelde het opperhoofd ons
een en ander over de Ventuari, „de ri
vier van de Maquiritares". zoals hij hem
noemde. Ik haalde een 'notitïebloc te
voorschijn en begon een kleine vocabu
laire samen te stellen van de belang
rijkste woorden van zijn taal, die we zo
spoedig mogelijk onder de knie moesten
zien te krijgen, daar zijn „naakte neven"
geen woord Spaans verstonden.
Voor elk Spaans woord dat ik zei. gaf
Catire me twee maquiritaanse woorden,
die onderling lichtelijk verschilden: de
,,d"-klanik in het ene werd in het an
dere vervangen door een „y"»klank. Wat
daar de reden van was. vroeg ik. „Dat
komt", zei hij, „omdat wij niet helemaal
hetzelfde spreken, in de lage gebieden
spreken we iets anders dan in de bergen.
Wij zijn de „Dekuana" en de stammen
in de hergen de „Yekuana","
Dit was de eerste keer dat ik in de
practijk te maken kreeg met de talen-
kaart, die Koch-Grünberg veertig jaar
vóór ons tijdens zijn reis door Brazilië
en Venezuela had opgesteld.
De volgende dag ging Catire dieper op
de geschiedenis van de „Dekuana" en de
„Yekuana" in. We waren al weer een
paar uur onderweg. Het woud op de
rechteroever had voor een savanne plaats
gemaakt. Op een gegeven moment kreeg
ik een met gras begroeide heuvel in het
oog. die een paar hon-derd meter boven
de vlakte uitstak.
„Kijk", zei Catire, terwijl hij met zijn
pagaai naar de heuvel wees, „dat is de
Kale Berg. Vroeger, ten tijde van mijn
grootvader toen er nog véél Dekuana's
waren, woonden wij langs de hele Ven
tuari, van Marieta tot hier aan toe. Het
gebied van de Yekuana strekte zioh even
eens tot de Kale Berg uit. maar werd
aan de andere kant begrensd door de.
bronnen van de Ventuari. van de Erebato
en de Caura. De Dekuana en de Yekuana
hielden niet van elkaar. Ze hadden haast
elk jaar een gewapend treffen op de
Kale Berg; een gevecht met lansen en
knotsen, want ze hadden toentertijd nog
geen buksen. Mijn grootvaders wonnen
altijd: ze waren de sterksten. Maar ze
waren ook de sleohtsten, ze aten degenen
die ze gedood hadden op. Dat ging zo
een hele tijd, tot er op zekere dag een
kano met Macu's voorbijkwam. De
Macu's waren de Ventuari opgevaren om
handel te drijven, ze wilden hun curare
(pijlgif) tegien maquiritaanse blaaspijpen
en maniokwortels ruilen. Mijn grootva
ders ontvingen de Macu's eerst minzaam,
maar daarna doodden ze hen; en ze aten
hen allemaal op, behalve één, die had
weten te ontsnappen en zich in het oer
woud verborgen hield. Toen mijn groot
vaders hun maaltijd beëindigd hadden,
stapten ze in hun kano's en keerden naar
huis terug Toen kwam die Macu uit het
oerwoud. U weet misschien, dat alle
Macu's vervloekte tovenaars zijn, nog
erger dan de Piaroa's Nou. die ene Macu
haalde toen ook een toverkunstje uit.
Hij zocht de beenderen van zijn broe
ders bij elkaar en begon daar op een be
paalde manier over te blazen. Als zijn
broeders nog geleefd hadden, zouden ze
daarvan ziele zijn geworden. Maar ze
zaten in de buik van mijn grootvaders
en dus werden mijn grootvaders ziek en
ze stierven bijna allemaalVandaar
dat hier nu niemand meer woont", be
sloot Catire op droefgeestige toon. „De
Yekuana zijn nog altijd erg talrijk, maar
van de Dekuana zijn er nog maar weini
gen over. Dat is onze eigen schuld!"
Hierop zweeg hij een poosje. We waren
in een ingewikkelde stroomversnelling
terecht gekomen en Catire had al zijn
aandaoht nodig om ons daar veilig en
wel door te loodsen. De savanne was in
middels weer volkomen vlak geworden,
Na een tijdie begon Catire opnieuw te
babbelen.
„Hier heeft indertijd het vliegveld van
kapitein Cardona gelegen", zei hij. ..Er
was hier toen van alles, een heleboel hui
zen en stapels benzinevaten. Het moet
een geweldig werk zijn geweest dat alle
maal aan te voeren".
Catire doelde hier. begreep ik. op een
Venezolaanse Parima-expeditie, die on
der leiding van de Spaanse kapitein Car
dona had gestaan de laatste expeditie
vóór ons project en vermoedelijk de
enige na Koch-Griinberg.
We zouden op onze verdere tocht nog
vaak over „capitan Cardona" horen
spreken.
„Is er van dat alles nog iets over?"
vroeg ik.
„Geen sprake van", antwoordde hij, in
de lach schietend, „alles is verbrand,"
En na een ogenblik zwijgen, voegde hij
er aan toe: „Een stuk verder zijn ze vast
gelopen, er is nog nooit iemand door
gekomen
Aan de horizon waren donkere vor
men zichtbaar geworden. Dat moesten
de Noordelijke uitlopers van de Sierra
Parima zijn, het land van de Yckuana's,
het begin van het onbekende.
Wij kwamen slechts langzaam vooruit.
Uren achtereen zwegen wij. Pierre en ik
keken strak, met samengeknepen ogen,
naar de bergen in de verte, die steeds
groter werden.
„Cerro Mono", zei Catire.
De Mono-keten, de laatste waterval
van de Ventuari, de laatste der natuur
lijke hindernissen, die de grens vormden
tussen het land vanwaar wij kwamen en
dat waarin wij wilden doordringen. Het
hart klopte ons in de keel. Eindelijk
Het kostte ons overigens nog drie
dagen om de voet van de „Cerro Mono"
te bereiken.
15 November, 's avonds, verorberden
wij het laatste stuk gerookte pecari-
vlees, dat wij als proviand uit Cordoval
hadden meegenomen. De volgende mor
gen zei Catire tegen me:
„Gaan jullie maar vast met de kano
vooruit. Bekommer je niet om mij. Ik
ga proberen iets onder schot te krijgen.
In de loop van de dag voeg ik mij weer
bij jullie!"
Ik gaf hem een geweer en zes patro
nen en hij verdween in het bos.
(Wordt vervolgd)
VAM DE DAG
NO. 10
OMSCHRIJVING
Horizontaal: 1. zijrivier van de Wolga; 4.
water in Utrecht; 6. rivier in Portugal; 7.
maanstand; 9. familielid; 10. hoofdstad v/d
Canarische eilanden; 15, oude landmaat; 16.
grondsoort; 17. republiek in Centraal Ame
rika; 20. afkorting; 21, afkorting; 22, rivier
in Voor-Indië; 24. bekende rivier; 25. rivier.
Verticaal: 1. stad in Eur. Rusland; 2. tot;
3. rivier in Rusland; 4. afkorting; 5. rivier
in drie landen; 8. ouderwets voertuig; 9.
zijrivier v/d Donau; 11. noodsignaal; 12.
hoofddeksel; 13. vod; 14. lovertak; 17. zij
rivier v/d Loire; 18 zijrivier v/d Po; 19.
rivier in Italië: 22. voorzetsel: 23. de oudere.
Oplossing van het Kryptogram
Horizontaal: 1. bed; 3 aap; 5. ivoor 7.
ark; 9. mat; 11. benzine; 12. esp; 14. ets; 16.
anker; 17, kas; 18. Fin.
Verticaal: 1. boa; 2. dik; 3. arm; 4. pat;
6. oorzaak; 8. rebus; 10. apert; 12. eik; 13.
pas; 14. erf; 15. sen.
HET (^VADERLAND
NIEUWE COURANT
Anno JStf
Uitgave en druk'
Re Courant BET VADERLAND KT.I
Parkstraat 25-27 's-Oravenhage
Telefoon1S4.349 Giro 112199
Directeurs TH. D. STRUICK
Hoofdredacteur' Dr W. VAN WIJK
A B O N N E M E NTS P R IJ ZB N> f24.60
per kalenderjaar, f 6.25 per kwartaal en
f2.15 per maand. Losse nummers 8 centi
's Zaterdags 15 cent
ADVERTENTIE PRIJZEN: 32 cent per
millimetcrregeljOpcontract van 26 cent af.
Advertenties in de tekst 2 maal de
wane prys
Korte Metten
BINNENLAND
B. en W. van Ylaardingen hebben de
raad voorgesteld 5000 ter beschikking
te stellen voor het hospitaal-kerkschip
De Hoop.
Mr N. E. H. van Esveld zal 12
Februari het ambt van buitengewoon
hoogleraar in het arbeidsrecht aan de
Ec. Hogeschool te R'dam aanvaarden.
In de industrieflat aan de Goudse
singel te R'jiam brak brand uit op de
zevende verdieping in een opslagplaats
voor plastic-materiaal. Na drie kwartier
was men het vuur meester.
Prof. dr J. E. de Quay, commissaris
der Koningin in Noord-Brabant, heeft
te Eindhoven een districtsconsultatie
bureau geopend. Vroeger stierven 165
personen op de 100.000 inwoners, thans
nog slechts 10.
Ir D. Tinbergen is benoemd tot voor
zitter van een commissie van gasfabri-
kanten in Nederland, die zal onderzoeken
of verhoging voor de gebruikelijke gas
druk in de steden aanbeveling verdient.
Aan de Binnenweg te Rotterdam is
de eerste paal geslagen voor de bioscoop
Centraal, die de plaats zal innemen van
de vroegere bioscoop Cinema.
De tijdelijke rang van commandeur
is toegekend aan luit.-kapt. ter Zee vlie
ger P. Vroon,
Voor Franse rekening is te Nijmegen
gebouwd en te water gelaten de tanker
Pont Gentille, 2000 ton.
Te Vlaardingen zijn twee officieren
van de Nat. Reserve beëdigd. De laatste
weken zijn in deze gemeente weer tien
tallen burgers tot Steun Wettig gezag
toegetreden.
In de vacature-wijlen G. de Klerk
te Dordrecht heeft de voorzitter van het
Centraal stembureau benoemd verklaard
tot lid van de Provinciale Staten van
Zuid-Holland mr W. D. Okkens (C.H.) te
Leerdam.
Studenten van de veeartsenijkun-
dige faculteit te Utrecht zijn voor hulp^
verlening opgeroepen en hebben de be
voegdheid gekregen vee tegen mond
en klauwzeer en T.B.C. in te enten.
De raad voor rechtsherstel heeft af
wijzend beschikt op een tweetal beroep
schriften, die Duitsers hadden ingediend
in zake de verkoop van landerijen door
het Nederlands beheersinstituut aan
Nederlandse landbouwers.
BUITENLAND
Het bestuur van de Raad van
Europese Gemeenten, dat te Palermo zijn
voltallige vergadering houdt, heeft een
stemmig het „Europese Handvest voor
plaatselijke vrijheden" goedgekeurd, dat
aan de Assemblée te Straatsburg zal
worden toegezonden.
In diplomatieke kringen te Washing
ton gelooft men, dat wellicht Charles
Bohlen, adviseur van het Amerikaanse
ministerie van Buitenl. Zaken op het
gebied van betrekkingen met de S.-U.,
zal worden benoemd tot ambassadeur in
Moskou.
De „Prawda" heeft bekendgemaakt,
dat enige „leemten en tekortkomingen"
zijn geconstateerd bij de aanleg van
waterwerken voor de binnenscheepvaart
en voor het opwekken van electrische
stroom. Vooral de ministeries van bos
bouw en machine-industrie worden in
gebreke gesteld.
Er is bevel gegeven tot drastische
beperking van het Oostduitse spoorweg
verkeer wegens de chaotische toestand
in dq kolenbevoorrading in O.-Duitsland.
Volgens een mededeling van het
Amerikaanse Vijfde Luchtleger zijn in
twee jaren oorlog in Korea elf Mig
straaljagers op één Amerikaanse „Sa-
bre" neergeschoten. In totaal zijn tot
nog toe 548 communistische jagers door
„Sabre's" neergeschoten.
Japan is Zondag begonnen met de
geregelde uitzending van televisie-pro
gramma's.
De vliegtuigenfabriek van Vickers
Armstrong heeft bekend gemaakt, dat
haar vergunning is verleend het proto
type t.e bouwen van het „Vickers 1000"-
straalvliegtuig voor militair vervoer.
De „Vickers 1000" zal een spanwijdti
hebben van 45 meter en een lengte va:
48 meter.
De „Neue Wiener Tagezeitung"
meldt, dat het Hongaarse ministerie van
Defensie een bevel tot inbeslagneming
van alle kerkklokken in geheel Honga
rije heeft moeten intrekken, nadat in
verschillende provincies botsingen tus
sen communistische autoriteiten en
groepen R,-Katholieken waren voorge
komen. De klokken hadden moeten die
nen als grondstof voor de oorlogs-indu-
strie.
De Griekse premier Papagos heeft
de commissie voor de Nobelprijs voor
gesteld de volgende prijs voor de vrede
te verlenen aan ex-<president Truman,
De Franse Raad der Republiek
(Senaat) heeft de gehele militaire be
groting, voor het nieuwe belastingjaar,
die reeds door de Nationale Vergade
ring was goedgekeurd, met 295 tegen
16 stemmen aanvaard. Communisten
stemden tegen.
President en mevr. Eisenhower zijn
Zondag als lid van de Nationale Presby
teriaanse Kerk toegelaten, De president
werd met vijftig anderen in een kerk te
Washington gedoopt.
Op uitnodiging van de Franse rege
ring zullen de premier van Turkije,
Adnan Menderes en de minister van Bui
tenlandse Zaken, Köprülü, in Maart een
officieel bezoek brengen aan Parijs.
De Italiaanse minister van Defensie,
Pacciardi, en leden van zijn gevolg zijn
per vliegtuig in Cairo'aangekomen voor
een bezoek van vier dagen, dat officieel
beschouwd wordt als een stap naar een
verdere versteviging van de nauwe be
trekkingen tussen de twee landen.
Het, Engelse schip Selby heeft
dringend om assistentie verzocht, daar
de kolen opraken en men geen kans
ziet een haven binnen te lopen.
ie
ll-
l'S
WATERSNOOD
Rampspoed is wellicht de mach
tigste van alle banden".
Balzac.
i
