Wieldrechts zeedijk hield het!
In der avond rukte het leger
Brahant binnen
Motorboten met drie bevrijde
boerengezinnen sloegen om
Zoeklich Len-colonnes vormden
4 de stoottroep
Willemstad en Numansdorp
geisoleerd
's Gravendeel huist op de daken
en is van alles verstoken
anssfc-
onncittu
Rust keert terug
in atmosfeer
MAANDAG 2 FEBRUARI 1953
PAGINA
Het vras in een half uur gebeurd. De
loeiende Noordwester orkaan beukte met
donlereftd geweld op de Kilse dijk. die
aan de Westzijde het Eiland van Dor
drecht tegen de Dordtse Kil beveiligde.
Fel en onstuimig tornde de Dordtse Kil
op tegen de dijk, vrat zich een weg tussen
de bazaltblokken, sloeg met schuimende
kop over de kruinen, kolkte aan de voet
en zoog door met onvergelijkbare woede
de grond steeds dieper weg, boorde en
schuurde een net van kanalen door de
meters dikke dijkwand, kwam dan eens
klaps aan de achterzijde van de muur te
voorschijn: sijpelend en lekkend, dan in
eens bruisend en spuitend, tenslotte on
geremd en als een ziedende bandjir.
Het water komt!
De dijk is door!
De alarmkreet ging door de stikdonkere
•nheilzwangere nacht.
Daar waar hij loodrecht op de Wiel-
rechtse Zeedijk staat, was de Kilse dyk
doorgebroken: een gat van enige tiental
len meters. De Dordtse Kil had vry spel.
Enorme watermassa's, opgejaagd in een
afschuwelijke springvloed, stroomden
Oostwaarts, het Eiland van Dordrecht
binnen. Tezelfdertijd sprong meer naar t
Zuidoosten een dijk van de Dordtse Bies-
bosch.
In een lialf uur
In een half uur tijd stond een opper
vlakte van zes bij acht kilometer blank:
anderhalve meter hoog. De her en der m
d;t wijde land verspreide boerderijen
stonden op slag geisoleerd. De bevolking,
op haar hoede, kon toch nog slechts met
medeneming van het allernoodzakelijkste
het vege lijf redden in een wilde over
haaste vlucht. Het werd, in de storm en
en het duister, in regenvlagen en stijgend
water een marteltocht. Het water groef
in de Rijksstraatweg Dordrecht-Breda ga
ten waar men onverhoeds Sn struikelde
en volledig onderging. Men reikte elkaar
de hand en ging weer voort.
Later in de nacht klapte ook de dijk van
de Nieuwe Beerpolder onder Dubbeldam
en opnieuw joeg het water van de Dordtse
Kil verder Oostwaarts, nieuwe dammen
overspoelend. Hoge sterke dijken werden
tot slijk en losten zich op. De electnsche
gemalen doken onder, wegen zakten weg,
huiden stortten ineen, schuren werden uit
eengeslagen tot wrakhout.
Wield recht icon!
Maar de Wieldrechtse Zeedijk hield het:
Met man en macht sjouwde men de ganse
nacht en ochtend, de middag en de avond.
En toen het opnieuw duister werd, konden
vierhonderd dappere en onvermoeibare
Wieldrechtse mannen met gerust hart het
nieuwe hoogtij afwachten.
Tussen zeven uur en k'.zart voor ach.
"zou de strijd btólist worden.
Het dijkleger won.
Duizenden zakken zand en ander be-
schermings- en afdekmateriaal had het op
zwakke plekken gestuwd, uren en uren
achtereen, tot de laatste vrachtauto voor
bij was en geen volgende zich meer in het
snel vallende duister over de smalle en
beslijkte dijk durfde wagen.
De Wieldrechtse Zeedijk bleef overeind,
van de Dordtse Kil en het Mallegat in het
Westen tot aan de Kop van het Land in
het Oosten. De stad Dordrecht bleef voor
ernstige rampen gespaard, al kwam ook
in deze Merwede-veste het water hier en
daar een halve meter hoog. Want benoor
den de Kop van het Land liepen onder de
druk van het Wantij de Stadspolder en de
Nieuwe Stadspolder onder, alsmede een
gedeelte van de Westmerwedepolder, ter
wijl ook over enkele lage plekken in de
Noordendijk hier en daar was water rees.
Voor de grote ramp van een complete
onderstroming van anderhalf tot twee
meter bleef Dordrecht echter gespaard.
Want het grootste gevaar daartoe kwam
uit het Westen, waar de Wieldrechtse
Zeedijk en de Kildijk langs de Zeehaven
echter, dank zij enorme versterkingen,
stand hielden. In Wieldrecht hebben ze
vanavond de hulde van hun leven ver
diend!
Auto werd overvallen
Dat was Zondagavond. Maar in de Za
terdagnacht en de Zondagmiddag hebben
zich daar bezuiden Wieldrecht nog dra
ma's van onbeschrijfelijke omvang afge
speeld- Zo snel rees, in nauwelijks een
half uur tijd nadat op verscheidene plaat
sen de dijk langs de Dordtse Kil was be
zweken. het water tot anderhalve meter
hoog, dat -de grote Rijksstraatweg Dor-
drecht-Moerdijk plotseling vlak achter
Wieldrecht ophield te bestaan. Een Rotter
damse automobilist, die meende de Moer
dijk nog juist te kunnen halen, werd dooi
de vloed overvallen toen hij Wieldrecht
juist door was. Zelf wist hij nog uit zijn
auto te klimmen en in een panische angst
terug achter de Wieldrechtse Zeedijk te
daar met een smalle dakpunt nog maar
nauwelijks boven het water uitrezen, za
ten nog drie mensen, die in de nacht had
den willen blijven „om het af te wachten":
boeren die van hun huis en hun goed niet
hadden kunnen scheiden. Ze werden ge
haald. in een tocht die van elf uur 's mor
gens tot twee uur 's middags ettelijke
keren aan levensgevaar grensde.
Om drie uur 's middags ging de expe-
ditie-Schaepkens voor de tweede maal
uit; in de Nieuwe Beerpolder waren er
tóch nog twee halsstarig op hun zolders j
gebleven, maar in de Oude Beerpolder
voelde men op de vliering het water aan
zijn voeten.
De motorvlet, rank en smal, werd met
twintig sterke mannen- en evengoed vrou- j
wen krachtenf!) over de dijk gesleurd; men
dorst, gezien het gevaar van de in het
water drijvende electrische bovenleidin
gen, niet de spoordijk te overvaren, nam
deze scheiding tussen de beide Beerpol-
ders „te land".
Kórt na deze tweede expedtiie ging een
derde van wal. een motorvlet met marine
personeel onder commando van de Dordt
se pontonniers-sergeant Molenaar.
Boten sloegen om
Twee slanke bootjes in een wilde zee,
op zoek naar drie mannen, vier vrouwen
en negen kinderen, die in de verre afzon
dering van Nieuwe Beerpolder en Nieu-
wedijkpoldcr te snel door de nachtelijke
vloed waren overvallen, de families Kloot
wijk en Gerrit en Henk Kajjen.
Na veel voorzichtig tasten en zoeken
over het door ontwortelde bomen en los
drijvend wrakhout van uiteengeslagen
opstallen konden beide vletten de zestien
wanhopigen van hun zolders halen.
Maar het veilige Wieldrecht was nog
ver,
Op de terugreis sloegen de woeste gol
ven steeds meer water in de schier over
bezette bootjes, zoveel tenslotte dat men
het niet meer kon hozen. Ten einde raad
stuurde men op de spoorbaan Dordt
hemelsdal"ïe°WiêidrTchtse"zeediiir heti" jerd'ik aa"ma»r d.uweUik,
houden mocht, voor hun leven en dat vanlbad men de vocl ,n de zu'Sende berm \an
het kostbare vee dat enkelen in de wilde j de baa" Rczet- of be,de vletten sloegen
vlucht toch nog hadden kunnen meene-1 e" zonk*n.
men. Redders en geredden hebben toen een
onbeschrijfelijke marteltocht over de al
Hulp-expedities j ver onder water liggende spoorbaan ge-
Berteden de Wieldreehtsedljk. onmiddel-houv"' ""k",d d'
lijk langs de Spoorbaan DordrechtBreda
Eiland van Dordrecht één kolkende zee
(Van onze speciale verslaggever)
WIELDRECHT, Zondagavond.
Het Hollands Diep begint sedert Zaterdagavond al bij Wieldrecht: ruim
6 kilometer Noordelijker dan op elke betrouwbare kaart staat aangegeven.
En op de Wieldrechtse Zeedijk komt het aan! Bezwijkt ook deze dijk, dan
wordt heel de stad Dordrecht eveneens een weerloze prooi van het wild
om zich heen klauwende water, dat reeds vele Zuidelijke polders van hel
Eiland van Dordrecht heeft verzwolgen: dc Oude Beerpolder en de Nieuwe
Beerpolder, de Prinsenpolder en de Louisapolder, de Oudedijkpolder en
de Tougplaat, de Ganimemanspolder en de Zuidplaat.
Dordtse Kil brak los
rennen, maar een lifter die bij hem in de
wagen zat, kon zich in het kolkende wa
ter niet staande houden en werd mèt de
auto weggesleurd.
Zondagochtend vroeg tekende de Wiel-
drechtse Zeedijk een scherpe scheidings
lijn in dit land van vechten of vergaan.
Alle huisjes die tegen de Zuidzijde van de
dijk staan gebouwd, waren halfweg onder
gelopen, erbij behorende schuren en lood
sen door de druk van het water uiteenge
slagen, kippenhokken verbrijzeld. Waar de
blinden niet voor de ramen waren, kon
men het meubilair door de beste kamer
zien drijven. De Noordzijde van de dijk
was droog achter de ramen zag men de
witte gezichtjes van dodelijk bevreesde
kindertjes, met hun over haar zenuwen
heen gesloofde moeders in de nacht dei-
verschrikking weggevlucht en bij verre
buren en goede vrienden in veiligheid ge
bracht de mannen stonden aan de dijk,
zandzakken te stuwen. En zowel van hen
die van de Zuidzij waren gevlucht als van
hen die aan de Noordzij liefderijk hadden
ontvangen, steeg een stamelend gebed ten
(die onmiddellijk achter de dijk steeds die
per wegzakte in het water, tot men naar
mate de ogen de vage contouren van de in
de verte schemerende Moerdijkbruggen
zochten, slechts aan de scheef en schots
weggezakte masten van de bovenleiding
kon zien waar ooit de spoorbaan gelopen
had), was het „hoofdkwartier" van ser
geant Schaepkens van de Dordtse genie
troepen gevestigd. Samen met zes andere
Dordtse en Dubbeldamse militairen, die
met verlof waren doch hun garnizoen niet
meer konden bereiken, rustte hij in de
keuken van de familie Van den Berg zijn
reddingsexpeditie uit.
gen rails en losgeslagen bielzen, steeds
weer vallend in diepe gaten, steeds drei
gend weg te gigden in de genadeloze zee
rondom.
Drie uren doodsnood
Van Wieldrecht uit is toen een hulp
expeditie eveneens de verwoeste spoor
baan opgegaan en met lijnen en stokken
heeft men de vertwijfeld vechtende schip
breukelingen in veiligheid kunnen lood-
Het gevecht op de spoorbaan alleen had
al meer dan drie uren geduurd; en men
moet het ons niet kwalijk nemen, maar
toen deze mensen uitgeput aan wal strom-
Zeven militairen en de Wieldrechtse pelden en door de Wieldrechtenaren in hun
burger Henk de Baat trokken dik in de droog gebleven huizen werden gedragen,
zwemvesten, met een motorvlet van de j hadden wtf niet meer de moed om hun
Dordtse pontonniers de wijde watervlakte nog om een interview te vragen
op. In drie van de boerderijen, d'.e hier en
Te Katwijk aan Zee iverd een groot strandpaviljoen een prooi van water
en storm.
Afsluitdijk hield zich
goed
De afsluitdijk en de Zuiderzeewerken
hebben slechts op enkele plaatsen schade
opgelopen die echter geen gevaar oplevert
Het verkeer over de afsluitdijk werd
weliswaar bemoeilijkt door overslaande
watermassa's, waarin stukken hout wer
den meegesleurd, doch door uiterst voor
zichtig rijden was het voor automobilisten
toch mogelijk over de dijk te rijden.
De gehele nacht is het personeel van de
Rijkswaterstaat vvaarkzaam geweest om
bij eventuele schade in te grijpen.
De Zuiderzeewerken zelf hebben zich
buitengewoon goed gehouden en alleen
aan de Noord-Oostpolderdijk is enige scha
de geconstateerd.
COLLECTE VOOR
SLACHTOFFERS WATERS-
NOOD
B. en W. van Den Haag hebben in over
leg met het Rode Kruis. afd. Den Haag,
besloten op Zaterdag 7 Februari een col
lecte te doen houden voor de slachtoffers
van de watersnood.
In de ochtend was het reeds begonnen.
Door de extra-radio-meldingen waren
alle soldaten, die met verlof waren, opge
roepen zich zo spoedig mogelijk bij hun
onderdelen te melden. En overal zag men
het uit de bevrijdingsdagen zo bekende
beeld weer: de soldaat met de duim om
hoog langs de weg. zoekend naar de auto,
die hem naar zijn standplaats kon bren-
We stonden nog V het aanbreken
van de dag met starre mtzetting te zien
naar het opdringende water aan de Rotter
damse Westzecdyk.
Later nog vóór de middag staarden
we met stijgende angst naar de woeste
watervlakte, die de Biy i older bij Wiel
drecht tot een kokend' je maakte. Om
vlak daarop voor hc brst en hopelijk
voor het laatst in ons <1 onder aan gen
een dijk te staan, op «ilkade in Dor- Het ging niet overal even vlot. De
drecht: een dijk, die ai> loor reuzenhan- automobilisten hadden kennelijk even
den opzij geperst en gw? ,wd werd. moeite om weer aan deze toestand te
We waren in Dordrcs." in een volmaakt wennen. Maar allengs ook doordat de
ondergelopen binnenst. we zagen op- oproepen om de soldaten mee te nemen
nieuw de ravage, aangericht rond de Rot- j steeds dringender werden zag men de
terdarase havens, snelden daarna, ge- trossen soldaten langs de grote wegen
alarmeerd door de ramptijdingen via dc verdwijnen.
weg van Gorcum naar Den Boschom j Hier en daar greep politie en ma
te ervaren, dat in Alblasserdam de wereld rechaussee in. Alle auto's in de omgeving
ophield en het watergeweld ook deze weg van Den Bosch werden aangehouden en
diep onder had doen stromen en dat wc men werd zeer dringend verzocht de al
beter via Utrecht naar Brabant konden daar verzamelde soldaten mee te nemen,
gaan.
We kwamen tenslotte in het rampzalige
deel van West-Brabant, dat zo'n zware tol
heeft betaald aan dc taaie water-vijand
van eeuwenlang, die deze tweede St. Eli-
sobethsvloed veroorzaakte en op onze
lange weg terug zagen we dan het front
naderbij schuiven.
Lange colonne's legerwagens begonnen
bezit te nemen van Brabant.
indien men hun richting uitging.
Maar het werd laat in de avond, toen
het leger goed op gang kwam. Twaalf uur
na het „mobilisatie-bevel" kwamen we
op terugweg uit Brabant naar Rotterdam
tientallen colonnes militaire wagens
legen.
En tot onze persoonlijk grote vreugde
en ongetwijfeld ook van de sinds het in
vallen van de avond in het volmaakt don
ker werkende arbeiders aan de dijken
werd de stoottroep gevormd door tiental-
Nu was er werk
voor hem
Hij stond Zondagmiddag in
de gure regen en de nog steeds
bulderende stormwind bij het ben
zine-station op het verkeersplein bfj
Utrecht.
Of liy met ons mee kon liften, als
we de kant van Brabant uitgingen.
„Militair?", vroegen we.
„Neen, dat niet: ziet u, ik woon
in Velp en ik hoorde door dc radio
van de waterramp in Brabant en
het Westen van het land. Ik ben al
drie maanden werkloos en ik dacht:
zou ik daar nu niet iets goeds kun
nen doen? Toen pakte ik mijn rug
zak in, liftc van Velp hierheen en
als u nu naar Brabant gaat. kom ik
weer dichter bij mijn doel".
We hebben hem meegenomen, die
knaap uit Velp. die op deze ramp-
Zondag niet achter de kachel wilde
blijven zitten cn leverden hem )af
midden in de grootste ellende, die
een mens zich maar denken kon.
Het was in Dinteloord, dat we hem
een uur later plotseling weer zagen:
druk sjouwend met 'n stapel kleren
cn dozen cn met enkele kinderen
achter hem aan.
HU had zyn werk gevonden.
Rampen uit vroeger
eeuwen
Zo lang Nederland bestaat, heeft het een
strijd op leven en dood moeten voeren
tegen het water: zijn beste vriend en
tevens zijn ergste vijand. De meest en
vroegst bekende ramp was de St. Eliza-
bethsvloed in 1421, die de Biesbosch deed
ontstaan. In de zestiende eeuw kwamen
acht hoge stormvloeden voor, waarvan
ergste in 1570 West-Europa van het kï«
naai tot aan Jutland teisterde.
By deze Allerheiligenvloed, die vier da
gen duurde, liep het water in Noord-Hol
land een halve meter over de dyken, die
op vele plaatsen doorbraken. Een groot
gedeelte van Groningen, Friesland en bijna
alle Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden
liepen onder water. Enkele stukken land
gingen voorgoed verloren, zoals delen van
verschillende dorpen langs de Hollandse
kust, cïc Broodcloospoldcr bij Tholen en
het eiland Wulpen by Cadzand.
Bij overstromingen in de 17e eeuw (er
waren er toen 10) liepen de pas droogge
legde Purmer en Beemster onder en stond
het water een keer van Amsterdam tot
Leiden.
Zes rampen telde de 18e eeuw. Onbere
kenbaar was de schade en boven alle be
schrijving de ellende in Holland, tenge
volge van de overstromingen op 14 en 15
November 1775. Er was toen nauwelijks
een stad, die van het water verschoond
bleef. De eilanden Wieringen, Marken.
Urk en Schokland werden geheel over
spoeld. Op 15 Januari 1808 werden alle
huizen op Marken vernield door de storm
en het water.
Bij de Noordwesterstorm begin Febru
ari 1825 ontstond zulk een overstroming,
dat 800 personen en 46.000 stuks vee om
het leven kwamen. De schade die deze
ramp aan Nederland bracht bedroeg acht
millioen gulden.
Duizenden landgenoten herinneren zich
nog de Januariramp van 1916 toen 16 men
sen om het leven kwamen. Het ergst heeft
van deze vloed te lijden gehad het gebied
rondom de Zuiderzee, Ten Zuiden van
Monnikendam bijvoorbeeld werden tien
gaten geslagen van 40 tot 60 meter. F.dam
en Volendam verkeerden in gevaar, de
Westfriese Zeedijk werd bedreigd, de dijk
van de Anna Paulownapolder bij de
i Ewijcksluis bezweek, de zeer grote polder
j Waterland was een onafzienbare water-
J vlakte, van Muiden was het grootste ge-
deelte overstroomd en zo zouden er nog
I veel meer plaatsen te noemen zijn. Het
allerergste was de toestand op het eiland
Marken, waar zich ontzettende tonelen
I afspeelden en velen het leven lieten. Met
I deze nieuwe ramp in 1953 is het aantal
.an 29 grote water-catastrophes bereikt
Zware slag voor gebied
om Bergen op Zoom
Machinefabriek heeft schade van
1.500.000
Ook rond Bergen-op-Zoom zijn in de
nacht van Zaterdag op Zondag de dijken
op vele plaatsen bezweken. Het schijnt,
dat Halsteren in deze omgeving 't zwaarst
is getroffen. Men telde daar alleen al
zeventien doden tot gisteravond, maar
Ook dieper in het land heeft het in de men vreest, dat het nog wel tot het dub-
nacht van Zaterdag op Zondag op de ri-bele van dit getal zal rijzen,
len zoeklichten. Met grote spoed werden vieren duchtig gespookt. Bij Tiel verging In de Auvergne- en Theoroduspolders
die naar de meest bedreigde plaatsen ge- I een voor anker gegane sleep van drie zijn vijftig boerderijen en huizen onder
dirigeerd en ongeveer een half uur laterschepen in zijn geheel: de schepen Zoll-1 water komen te staan. Een tiental daar-
Vier sleepschepen op
de Waal gezonken
kwam de tros er achter aan. Auto's, vol
gepakt met soldaten, auto's met materiaal,
tientallen grote vrachtwagens met pon
tons, manschappen van de genie, alles
tezamen een oprukkend leger vormend, dat
werkelijk indrukwekkend was.
Men kon van dat ogenblik af zeggen,
dat de grote aanval op de chaos die het
watergeweld boks en rechts had veroor
zaakt, was ingftzet.
verein, Matterhorn en Festina de sleep
boot Haniel XV wist op tijd los te maken
en aan het gevaar te ontkomen. De opva
renden van de drie sleepboten konden al
len in veiligheid worden gebracht. Bij Ga
meren zonk, eveneens in de nacht van Za
terdag op Zondag, het sleepschip Vulcaan
van is reeds vernield en honderden stuks
vee zijn omgekomen. Ook de polders ten
Zuiden van Ossendrecht en ten Westen
van de lijn Ossendrecht—Woensdrecht z.ijn
door het water verzwolgen. In de Tholense
dijk werden acht gaten geslagen.
De machinefabriek „Holland" te Bergen-
IV, dat gesleept werd door de Raab Kar- 0p-Zoom is onder water geraakt; do
cher 9 ook hier konden alle opvarenden i schade wordt alleen hier reeds op andcr-
zich redden. half millioen gulden geraamd.
Gezin van twaalf personen verdronk
I door de wed. Komt-Os die daar met een
broer en een dienstbode woonde werd
meegesleurd.
Ongeveer 5000 ha geraakte onder water
in het gebied tussen Hollandsch Diep-
Volkerak. Dit gebied beslaat het domein
van de Ruigennieuw-polder, waar onge
veer 75 gezinnen wonen. De meesten daar
van zijn thans geëvacueerd. Luit.-gen. De
Kroon, commandant van het district Bra
bant van het Rode Kruis schatte, dat in
het gebied rond Willemstad thans onge
veer 10 tot 12 doden zijn te betreuren.
.[Maar het is een slag in de lucht", zo
zeide hij. „Er kunnen er wel veel meer
Spoorweg-team op
eerste inspectie
WIELDRECHT, Zondagavond.
In de middaguren kruiste ons pad op de
Wieldrechtse Zeedijk dat van een inspec-
Jle-team van de Nederlandse Spoorwegen,
bestaande uit directeur D. J. Wansink en
vier hoofden van dienst. De heren waren
's morgens al op pad gegaan voor een eer
ste onderzoek naar de stand van zaken bij
de twee vitale spoorlijnen welke ten Oos
ten en ten Zuiden van Rotterdam waren
getroffen.
De lijn van Rotterdam naar Utrecht was
van het volledig overstroomde Station
Maas (heel Rotterdam-Oost een verdron
ken land. op Woudestein geen woud laat
staan een struik meer te zien, de thee
tuin Rustwat verborgen rustend onder de
golven) tot aan de nieuwe lijn bij Nieu-
werkerk aan de IJssel volledig onbegaan
baar. En hoe de lijn van Rotterdam via
Dordrecht naar Moerdijk en Breda er
voorbij de Wieldrechtse Zeedijk uitzag,
konden zij hier in één oogopslag wel zien.
Samen stonden wij op die dijk, het water
kolkte aan onze voeten, de spoorbaan was
alleen nog maar aanduidbaar aan hier en
daar een reepje grond en aan afgeknapte
bovenleidingsmasten en in het water ge
zakte hoogspanningsdraden.
„Geen prettige thuiskomst voor meneer
Den Hollander", aldus de heren, die om
half vijf hun president-directeur, terug
vliegend uit het buitenland, op Schiphol j
zouden afhalen. „Maar verder kunnen we
niets zeggen. We moeten afwachten. Deze
ramp is een waterstaatkundige aangele-1
genheid en wij zijn even goed slachtoffers
als de boeren hier Wel is te zeggen, dat
het wel een hele tijd zal duren alvorens
bij deze deplorabele toestand het trein
verkeer over de Moerdijk hervat zal kun
nen worden".
In het Gorzenkwartier te Schiedam heeft men ook weer van de watersnood
zijn deel mee gekregen.
VGRAVENDEELy Zondagavond.
Wij reden nog één keer de Wieldrechtse Zeedijk rond, belandden tenslotte bij
de kasteleinsvrouw in Wieldrecht-dorp tegenover het veer naar 's-Gravendeel.
Een laconieke kasteleinsvrouw, die nors en met een schouder-ophalen op onze
vraag, of ze dacht dat het veilig zou hl(jven, slechts antwoordde met „We hopen
het". Terwijl enige honderden nieters verderop tientallen mannen nu al uren aan
één stuk in de bijtende kou en de allesdoordringende regen bezig waren met het
stuwen van zandzakken op een critieke plaats in de dijk. stonden in het café drie
jongelui te biljarten. Alsof het hun niet aanging De koffie dampte, onze regen
jassen en modderbroeken dampten; en luttele meters buiten het venster kolkte
en kookte de nog lang niet uitgeraasde Dordtse Kil, En voor de veerpont ver
drongen zich tientallen auto's, welker bestuurders maar één wens hadden: naar
de overkant en helpen. Men stelde die hulp overigens in 's-Gravendeel maar
matig op prys.
Boerderijen onbereikbaar
Twee kloeke mannen in een klein
groen Volkswagentje uitHaarlem,
een vrachtwagen met vrijwilligers onder
leiding van het Rode Kruis uit Rotter
dam, luxe-auto's met verpleegsters en
andere meisjes uit Utrecht en Gelder
land, twee overvolle personenauto's van
de Kath. E.H.B.O- uit Overschie. „Hoe
en waarom hier gekomen" „Radio ge
hoord en willen helpen!"
Het was in 's Gravendeel heel erg; het
was het verzamelpunt van heel de Ooste
lijke Hoeksewaard, waar de dijk van de
Eendrachtspolder op drie en de dijk bij
Numansdorp op twee plaatsen was ge
broken. Van drie kanten was het water
binnengekomen: uit het Westen van de
Binnen-Maas, uit het Zuidwesten bij
Strijensas, uit het Noordwesten van de
Oude Maas en ten overvloede had de
Dordtse Kil ook in het haventje nog het
een en ander gekraakt.
Op de daken
Men huisde in 's Gravendeel letter
lijk op de daken- En erger eraan toe
waren de gezinnen, die op de geïsoleer
de boerderijen volkomen onbereikbaar
•aren, omdat de hier en daar door de
het liefst zo dicht mogelijk b(j huis
zyn.
Men stelde in 's Gravendeel die
evacuatie-colonnes niet zo bijster op prijs,
ofschoon burgemeester Van Heesen zelf
daartoe een radio-boodschap had laten
omroepen. Wat men in 's Gravendeel wel
wilde, was warm eten en brood, melk en
andere drank. Laat in de avond stelde
het Rode Kruis nog pogingen in het werk
om in Dordrecht en Rotterdam daarvoor
te zorgen, maar het is de vraag of men
de slachtoffers nog tijdens de nacht heeft
kunnen helpen.
Het is een barre nacht geweest in
's Gravendeel. En de Zondag was niet
beter: verstoken van gas en electriciteit,
van telefoon en drinkwater, van levens
middelen en van elke verbinding met de
veilige overkant, hebben honderden hun
isolement in bange twijfel en doodsnood
ondergaan, En men kan slechts bevroe
den, wat zich in de nacht van Zonda-g
op Maandag daar nog zal gaan afspelen;
het was met een bezwaard gemoed, om
de drama's die zich achter onze rug gin
gen ontwikkelen, dat wij „de overkant"
weer opzochten, langs tientallen verdron
ken en tot bouwvallen stukgeslagen huis-
wilde watermassa's lopende dijken om ies; lanR£ een huis ook waar de klap van
de paard honderd meter onbegaanbaar jW, r kortsluiting had veroorzaakt
waren. Op deze volledig ingesloten mer*waardigerwys niet door de
i VlftPfl n>aar nnnr r-
boerderyen zag men halsreikend uit j
naar hulp, die echter door auto's niet
kon worden geboden. In het dorp zeif
waren er niet zó veel gezinnen, die j
wilden evaeuëren; slechts zjj, wier
huizen in het water waren verzonken j
cn die by anderen geen plaats meer
konden krijgen. Maar in de hoger
gelegen huizen hokte men met vyf en J
twintig of dertig mensen in één of i
twee kamertjes en wilde men van geen
weggaan weten. Het zou met een dag I
wel over zijn en dan wilde men weer
vloed maar doorbrand was verwoest.
Drie amphibie-tanks
In de haven, waar aan kaden en
schepen enorme ravages waren aange
richt. maakte men zich op om van de
nog liggende schepen de roeibootjes af
te haken, teneinde nog vóór het duis
ter de hier cn daar in het dorp op dc
daken gevluchte bewoners in veiligheid
te brengen. En vol verwachting zag men
uit naar de drie door mariniers cn
genietroepen bemande amphibietanks,
die van Dordrecht uit onderweg waren.
Met deze amphiebietanks hoopte men
de afgelegen boerderUen te kunnen
bereiken. Maar hoe dat in de stik
donkere nacht zou gaan, durfde men
zich nauwelijks af te vragen.
Men vatte nauwelijks nieuwe moed bij
het verheugende gerucht, dat in het ge
heel geïsoleerde Willemsdorp, op de
uiterste punt van het Eiland van Dor
drecht tussen Hollands Diep en Dordtse
Kil, geisoleerd doordat ook aan de Zui
delijke uitloper de dijk langs de Dordtse
Kil was bezweken, de sedert de oorlog
slechts enige tientallen inwoners allen
veilig binnen de marechaussee-kazerne
waren geborgen. Een enkele moedige zei
met een matte glimlach; „Wat Willems
dorp kan, kan 's Gravendeel ook: stand
houden".
Noch in Willemstad noch in Numans-inog maar weinig exacte gegevens omdat
dorp. het ene aan de ZuidelUke. het an- het water daar de streek geheel blank
dere aan de Noordelijke oever van het:heeft gezet. Meer dan 1200 mensen zijn
Haringvliet, sliep men vannacht. Het ingesloten. Zij hebben een laatste toe-
4500 zielen tellende Numansdorp in dc vlucht gezocht op de daken, in boomtop-!
Hoekschewaard is zwaar getroffen. De dij- j pen en op de nog niet ondergelopen dij-
ken braken op verschillende plaatsen door ken. Uit Hedel ging een sleep met ac'nt|ZI:,n
In de loop van de dag werden 3000, pontons naar het bedreigde gebied om te Tot een tien kilometer ten Zuiden van
'trachten de mensen uit hun zeer benarde de Moerdijk spoelt het water thans over
positie te bevrijden. Ook van Geertrui- het land. De dijk bij de „Blauwe Hand"
denberg ging een sleep met pontonniers is doorgebroken en de grote weg staat
uit. Wat zij hebben kunnen uitrichten is j geheel blank. Een lege dieseltréin staat
nog niet bekend. bij de Zevenbergse Hoek vlak voor het
Waar Zaterdag nog vruchtbare polders!"'"J" de onmacht van de
waren, is nu een woelige watermassa. Bo- menselijke techniek tegen de oerkrachten
ven het grauwe water, dat door de aan-,dle dt natuur soms loslaat Een twaalftal
houdende Noord-Wester storm wordt op- mensen sou h,er hel slachtoffer van de
gejaagd, steken de daken uit van de boer- ramp zijn geworden. Doch het is weer
dertien. Met de stroom drijven mee de'"'" sl»S d5 lucht, lld van
cadavers van tientallen koeien, paarden jde marec"3ussee.
en varkens. Militairen bergen het dode
j vee, nadat het op hoger gelegen land is, A-.L J0
aangespoeld. Politie, militairen, brand- vUK alci 111 U.C
weerlieden van wie er twee tijdens het
reddingswerk werden vermist en niet f anivctrflPt
in de laatste plaats de burgerbevolking. II aal
doen wat zij kunnen om de slachtoffers
bij te staan. Alle polders rond Waspik in de Lang-
Om een uur gisternacht sloeg even ten jstraat (N.B.) rijn ondergelopen. De boeren
Oosten van Willemstad het eerste gat in j hebben met hun vee kunnen vluchten. In
dc d(jk bü de Nieuwe Sluis. Terwijl men Waspik, waar alleen aan de buitenrand
later vielen twee saten in dc dtjk bü fort iEr 's n0S ee" verbinding over de weg, nair
De Nel, waarbij een boerderij, bewoond I Kaatsheuvel, open.
personen naar omliggende dorpen geëva
cueerd. Het grootste deel werd onderge
bracht in Klaaswaal. Tal van wonineen
stortten in minstens 25 personen worden
vermist. Aangenomen moet worden dat 't
grootste deel van hen is verdronken. Een
groot gezin, bestaande uit man, vrouw en
tien kinderen, is zeker in zUn geheel om
gekomen.
De situatie in Willemstad moet allerbe
droevendst zijn. Men heeft uit deze plaats
HOESTBUIEN, VAST SLIJM
SL'JM-OPLOSSEND
NoordrOostenwind met vorst
(Van onze weerkundige medewerker).
Vanochtend was de wind aanzienlUk af
genomen. Van de lichtschepen voor onze
kust werd toen nog een snelheid van 70
En de colonnes vrijwilligers keerden 1 kilometer per uur gemeld, maar aan de
Een nieuwe nacht
Maar aan „de overkant" wachtten de
tientallen autobussen aan de Wieldrechtse
dijk tevergeefs op evacué'sWat er
met de zeer onregelmatig overvarende
veerpont aan vluchtelingen meekwam,
was sledhts een kleine minderheid.
vergeefs naar huis. Met hen ook ons
autootje om te trachten nog vóór het
hoogste water het grotendeels biank
staande Dordrecht achter ons te laten
De veerpont maakte om zes uur zijn
laatste tocht; nam bij het ontbreken van
electrisc'n licht en bij de door het nieuwe
hoogwater nog verergerende ravage in het
haventje geen risico's meer.
's Gravendeel bleef alleen, een nieuwe
nacht
Schiphol hleef in actie
Na informaties bij de K.L.M. is geble
ken, dat zowel de luchthaven Schiphol als
de Nederlandse luchtvloot weinig schade
van de ramp heeft ondervonden.
Wel heeft de storm het. luchtverkeer bo
ven Europa danig dwars gezeten. Diverse
diensten moesten worden geannuleerd, zo
als van Schiphol de diensten naar Parijs
en Frankfort-Mtinchen. Het toestel op de
lijn Hamburg-Amsterdam-Londen vloog
over de Amsterdamse luchthaven heen en
ging direct naar de Engelse hoofdstad
door.
De Zondagochtenddienst van de K.L.M.
naar Londen is voorlopig uitgesteld.
Zondagmorgen is het KLM-toestel uit
New York nog binnengeloodst.
Wat de toestand op Schiphol zelf betreft,
de schade viel erg mee. Natuurlijk hadden
hier en daar wat ruiten het begeven, w
kust zelf werd niet meer dan 50 kilometer
gemeteen. Het ziet er naar uit, dat dc
wind geleidelyk verder zal afnemen en
daarby Z&1 ruimen naar Noord-Oost.
Aangezien zich boven Schotland, waar
Zaterdagochtend de rampzalige depressie
was gelegen nu een gebied van hoge druk
bevindt, dat alle mogelijke depressie-acti
viteit op de Oceaan tegenhoudt, is er voor
lopig gelukkig geen kans meer op een
opnieuw aanwakkeren van de wind. Wel
zal er mee moeten worden gerekend, dal
met een Noord-Oostenwind koudere lucht
zal worden aangevoerd en dat het in de
komende dagen reeds zal vriezen. Daarbii
neemt de kans op buien, die vanmorgen
nog vry talrijk waren met regen, hagel er
sneeuw, verder al', terwyl overdag de zou
gedurende vry lange perioden zal kunnen
schijnen. De rust in de atmosfeer keert
dus gcleidelyk terug.
Amsterdam kan
duizenden evacué's
herbergen
Zondakavond laat deelde de centrale ir
Amsterdam, waar adressen werden verza
meld van hoofdstedelingen, die woon
ruimte ter beschikking van slachtoffer,
de stormramp willen stellen,
van enkele barakken het dak min of meer mede, dat de hoofdstad reeds duizenden
beschadigd en aan de fietsenstallen schade evacue's kan opvangen.
mankeerde'mets'SchfphoMs LeG.Sf5t^=%PoSllTS AtïïS! d" «"^'P^ereniging Schiedam-
lijk goed afgekomen. j deburgers.
'ti los geslagen schip, als
een walvis-spook dreigend, onderdakzoeken
