Watersnood r ond Dordreclits oude havens
sloot vele straten af
Griep-"
Zwijndrechts Ringdijk hield stand, maar
schade is schrikbarend
Aanvankelijk werd een vergeefse
strijd gevoerd
Politiebureau
geïsoleerd
Krimpenerwaard zit zonder gas
en electriciteit
Ministers en burgemeester vol lof
over hulpverlening
Water naderde de kruin van de
dijk tot enkele centimeters
In Frankfort staan vliegtuigen
gereed voor hulpverlening
De Kotterüammer
Pag. 6
Maandag 2 Februari 1953
17" LOKGELUI en sirenegeloei hebben de bewoners van het gebied der
-■-V oude haven Zondagnacht op onaangename wijze gewekt De ge
waarwording die zij ondergingen toen zij uit hun bed gestapt waren
was nog onaangenamer. Velen waren echter voorbereid op minder
prettige gebeurtenissen, want Zaterdagavond omstreeks 10 uur was
al duidelijk dat de last van hoog water letterlijk en figuurlijk weer
voor de deur stond. In allerijl werden maatregelen getroffen, maar
de tot voor kort voldoende gebleken waterkeringsmiddelen waren
ditmaal niet voldoende. De ervaringen die deze Dordtenaren Zaterdag
nacht en Zondagochtend met het buiten de wallen getreden water
opdeden, tarten iedere beschrijving. De hoge vloed werd tegengehou
den door de Voorstraat, zoals men wellicht weet de le waterkering
van het Noordelijk deel van het Eiland van Dordrecht. Dit duurde
echter niet lang. De Voorstraat werd overstroomd en veranderde in
korte tijd in een kleine rivier. Men trachtte met vloedplanken en
barricades het water te verhinderen het stadsdeel tussen Voorstraat
en Vest binnen te stromen, maar ook dit gelukte niet. Het b'agijnhof
was de eerste weg die een machtige hoeveelheid water te verzwelgen
kreeg.
Men vrage ons niet naar tijdstip
pen. Omstreeks 4 uur begon de grote
overstroming van Dordrecht, maar
daarna volgden de gebeurtenissen el
kaar zo snel op dat er geen bijhouden
aan was. Toen wij ons in verbinding
wilden stellen met het hoofdbureau
tie heeft het personeel van de Dienst
van Openbare Werken hier geleverd.
Met hard werken slaagde men er in
het gat te dichten en een grote door
braak te voorkomen. Later kwam het
water over scheepswerf Hoebee door de
Bieschbosstraat de Noordendijk over
De dijk verzakte hier op een wijze die
bepaald angstig was. Benedendijks en
in de zijstraten kreeg het over de dijk
komende water vrij spel.
Voorstraat, Bagijnhaf, Grote Spuistraat,
Prinsestraat, Stèegoversloot en Vriese-
straat. Het Steegoversloot werd ge
vuld door een waterval die zich uit de
straat stortte. In verschillendevan de
ondergelopen straten zijn auto's vast
gelopen. Zij moesten later worden weg
gesleept.
Hoogtepunt
Omstreeks 8 uur was het hoogtepunt
in de binnenstad bereikt. Het water
ging toen zakken en dit geschiedde zo
snel dat men oin half Uen alweer over
de Voorstraat kon wandelen. In ae
straten die een zak hebben bleef het
water staan. Bewondering kan men
W Cff©rVCri. hebben voor de snelheid waarmee
de storingen in de eleectriciteitsvoor-
Ook bij de Houthandel Van de We?1 ziening had verholpen. De gasvoorzie-
kwam het water over de Noordendijk.mng heeft geen stagnatie ondervonden
De bewoners van de Noordendijk wierHel treinverkeer was stopgezet en de
woningen tussen de Noordergang cn de j telefoondienst werd gehandicapt door
centrale staan moesten 's middags hun het enorme aantal gesprekken dat men
huizen ontruimen ornaat gevaar voor Me verwerken kreeg waarbij nog kwam
instorten bestond. Ook huizen in ande-1 da', verschillende lijnen uitvielen. De
re gedeelten van de stad moesten ver- j watervoorziening is gestagneerd omdat
laten worden Van .de hoofdstraten de bronnen in het waterwingebied met
stonden blank. Wijnstraat, Groenmarkt, I bruikbaar zijn.
wijken te-
de Spoorhaven bij de Dokbrug kon het
instromende water niet meer bevatten.
Het stroomde eerst via de Weeskinde-
rendijk naar de laag gelegen Vlietweg.
Een ramp
Een ramp was het dal het onder cn
langs het viaduct uit de Oude Maas
gestroomde water de bij de Victoria
aangebrachte waterkering negeerde en
een bres sloeg in het wegdek van de
van politie op de Groenmarkt waar I Bakstraat. Toen kon het water langs
wij zonder een naj pak op te lopenj^ ^Hooy «en dej.ngel
a' meer konden komen) bleek|snei het water de bres vergrootte. Was
da: Hermandad om practische rede-1 dat dan nog maar alles geweest. Maar
nen verhuisd was. Hij had domicilie j aan de andere kant van de stad bij het
gekozen in café ..Burgergezelschap" i Papendrechtse Veer kwam de inner
op de Visbrug. Dit was de centrale °v!fr ,de waterkering bij de Gasfabriek,
nieldingspost en vanuit dit café «j- J» X'fc»
den de eerste nod:ge maatregelen uit-, daar heeft naar het Nieuwkerksplein
gevaardigd. Politie, brandweer en
vrijwel alle Gemeentediensten had
den uiteraard druk werk.
Toen het havengebied, dat practiseh
weerloos is voor hoge vloed, volgelo-
p"n was en de Voorstraat het water
niet meer kon houden, stroomde het
met geweld de zijstraat van de be
langrijkste winkelstraten van Dordrecht
in. Vooral het Bagijnhof had het zwaar
le verduren. Even nog kon men de
Vriesestraat door middel van een dam
metje watervrij houden maar heit door
alles heenkomende nat zocht zijn weg
door de huizen van het Bagijnhof en
De dijk in de Krimpenerwaardsen in de gespaard gebleven
is ernstig beschadigd. De storm- gjj de hond van pensions, rusthuizen
polder is geheel onder water ge-!en kamerverhuurbedrijven zijn vele toe
lopen. waarbij vier personen oni^'°°r
ice» kl aanvenixkciijft. up udt ue uvci- ruimte Duizend bedden staan reeds ter
stroming beperkt zou blijven tot het.net leven zijn gekomen. El" is hier beschikking. Het adres is: Prins Maurits-
gebied ten Noorden van de Vest. Maar ----- -
bereikte zo de Vriesestraat toch. Het
leek er aanvankelijk op dat de over-
Ernstig gevaar
Ernstig gevaar dreigde bij de Noor
dendijk. Vlak voor de eerste Noorder
gang sloeg een gat in de dijk. De bij
de Noordgang wonende schoenwinke
lier Dingemans moest terstond zijn wo
ning verlaten. Groot was de schrik toen
3 van zijn kinderen niet te vinden
waren. Gélukkig bleek al spoedig dat
zij zich in goede welstand bevonden.
Zij waren op hun eentje naar het hoge
water gaan kijken. Een mooie presta-
In een kort gesprek dat wij met de burgemeester mr. J. A. H. J. van der
Dussen mochten hebben terwijl hij in het Gemeente Musenm vertoefde, ver
telde deze sinds Zaterdagnacht niet meer uit de kleren te zijn geweest. Met
lof sprak hij voorts over de wijze waarop de hulpverlening kon worden
aangepakt.
Alle hulp
In de middag had hij met mr. J. Alge-
ra, minister van Verkeer en Waterstaat,
de toestand op het Eiland van Dordrecht
geïnspecteerd. Hierbij was ook aanwe
zig ir. Maris, directeur-generaal van de
Rijkswaterstaat. Tevens bezocht minis
ter Staf het bedreigde gebied, evenals
dr. P. Muntendam, de juist afgetreden
staatsscretaris van Volksgezondheid.
Zonder uitzondering waren deze autori
teiten diep onder de indruk van de ramp
die ht Eiland van Dordrecht heeft ge
troffen. Zij zegden alle mogelijke hulp
toe en spraken hun waardering uit voor
de organisatie der hulpacties. Ook ver
telde ae burgemeester over de evacuatie
van de patiënten van Sanatorium Wei-
zigt naar het gebouw der M.T.S. Wel
iswaar was er geen directe nood aanwe
zig maar daar deze mensen slechts met
de grootste zorg vervoerd mogen wor
den is men daar 's middags al mee be
gonnen om niet door het hoge water
verrast te kunnen worden. Dit transport
verliep zonder oponthoud op voortref
felijke wijze.
Ten aanzien van de energievoorziening
vroeg de burgemeester er op aan te
dringen dat de burgerij zo min moge
lijk water zou gebruiken. Door het uit
vallen van de Stadspolders, die immers
in hoofdzaak het Dordtse waterwinge
bied vormen, wordt er slechts rivier
water in het huizennet gepompt, zodat
er minder dan 1/3 beschikbaar is. Bo
vendien zijn er verschillende breuken
in het buizennet, evenals in dat van de
gassfabriek. De stroomvoorziening daar
entegen kan practiseh zonder stagna
tie doorgang vinden, hoewel met zeker
heid niets definitiefs over te zeggen is.
Onverwachte omstandigheden kunnen
rich elk ogenblik laten gelden zodat
het nuttig kan zijn noodverlichting bij
de hand te hebben.
Dordt zeer erkentelijk
voor spontane hulp
Burgemeester en Wethouders van
Dordrecht rijn zeer erkentelijk voor de
zo spontaan verleende hulp, geboden
door personen van bedrijven en particu
lieren, zowel uit de gemeente Dordrecht
als elders. Degenen, die menen ter zake
van door hen verleende hulp en/of be
schikbaar gestelde materialen van de
Gemeente Dordrecht iets te vorderen te
hebben, wordt verzocht uiterlijk Vrij
dag 6 FebFuari a.s. hun rekening, zo
veel mogelijk gespecificeerd, bij hen,
o a Stadhuis, in te dienen.
De schade die het wassende water
op het Dordtse eiland veroorzaakte
loopt in de millioenen. Een juiste ra
ming of een die de werkelijkheid
nabij komt is uiteraard niet te ma
ken. Vooral landbouwers hebben een
ontzaggelijke schade geleden, niet al
leen aan vee maar ook aan roerende
goederen. Vele in de ondergelopen
polders wonende landbouwarbeiders
zagen het merendeel van hun bezittin
gen verloren gaan.
De spoordijk naar Dordrecht werd
over geruime afstand door het
water ondermijnd. Rails zakten
weg, de masten konden niet over
eind blijven staan en de boven
leiding ging daardoor aan stukken.
Treinverkeer was daardoor vol
komen uitgesloten.
geen gas of electriciteit, doch er is ia?" 6*- teiefoon 554151. Den Haag.
De ourgemeester van Made en Drim-
voldoende hulp aanwezig.
De Schielandse hoge zeedijk
heeft op doorbreken gestaan. Er
stond reeds 20 cm water over de
dijk. De dijk heeft ernstig geleden.
Te Zuidland was vanmiddag de toestand
stationnair. Negentien personen worden
vermist en voor zover bekend, zijn grote
toeveelheden vee verloren gegaan. Mili
tairen waren bezig de gaten in de dijken
te dichten. De materiële schade was nog
niet te taxeren.
Ir. Brielle worden vijrtienhonderd eva-
cué's ondergebracht. Persoonlijke onge
lukken hebben zich in deze plaats niet
voorgedaan. De mannelijke bevolking is
opgeroepen om hulp te bieden bij de ver
dediging van de afsluitdam Oostvoorne
Rozenburg. De kruin van deze dam was
vanmorgen omstreeks tien uur nog tach
tig centimeter breed.
In Vlissingen, waar alleen de oude stad
was ondergelopen, is het water nu weer
vrijwel verdwenen. In de gaten in de
boulevard is een nooddichting aange
bracht cn men gelooft nu, ook wat de
dijken betreft, de situatie wel meester te
ziin. De wind is in sterkte afgenomen.
Er is veel schade aan huisraad, Men
heeft vrijwel geen mensen hoeven evacu
eren. doordat de Vlissingers uit het over
stroomde stadsdeel bij familie en kennis-
17' NEEM DAN
DARO GRIEPPOEDERS
Massale vaccinatie
tegen typhus
De staatssecretaris van Volksgezond
heid, dr P. Muntendam, deelt het vol
gende mede:
Wanneer er een tekort aan geneeskun
dige hulp bestaat of dreigt te ontstaan,
moet hiervan mededeling worden gedaan
aan de geneeskundige inspecteurs van
de Volksgezondheid te Middelburg, Bre
da. Den Haag of Haarlem.
In de gemeenten, waar de drink water
voorziening ernstig is gestoord, verdient
het aanbeveling tot massale typhus-vac-
cinatie over te gaan. Aanvragen voor
vaccin met vermelding van het aantal
personen, waarvoor vaccin nodig is, dient
men te richten tot deze geneeskundige
inspecteurs.
Tekorten aan geneesmiddelen en i
smettingsmiddelen moeten worden
meld bij de pharmaceutische inspecteurs
van de Volksgezondheid te Breda. Den
Haag, Leiden of Leeuwarden.
Hendrik Ido Ambacht
voor erger gespaard
Ofschoon de dijk langs de Noord bij
Hendrik-Ido-Ambacht niet bezweken is,
heeft het dorp van het overslaande en door
siepelende water veel te lijden gehad. De
huizen in één straat werden geheel verwoest.
Het water staat in de straten en maakt die.
door de modder en het drijvende vuil vrij
wel onbegaanbaar. Ongeveer 25 gezinnen
zijn dakloos. Toch beseft men in HendrlK-
Ido-Ambacht, dat de ramp op andere plaat
sen heel wat erger is geweest. Spontaan
bood men dan ook aan, ongeveer 400 ge-
evacueerden uit het ernstig getroffen Pa-
pendrecht onder te brengen.
De dijk langs de Oude Maas heeft het
echter gelukkig kunnen bolwerken. Persoon
lijke ongelukken deden zich in Hendrik-Ido-
Ambacht niet voor. Zoals alle andere Zuid-
Hollandse Eilanden, is de telefoonverbinding
onklaar geraakt. Men hoopt de kabelkelder
in Dordrecht, die onder water staat, van
daag droog te pompen, zodat het telefoon
verkeer hersteld kan worden.
De fabriekswerven bij deze plaats zijn
totaal ondergelopen en de apparaten en ma
chines hebben zware waterschade geleden
melen (N.B.) heeft medegedeeld, dat de
kinderen, die als pensionnaires te Made
verblijven, zich geheel buiten gevaar
bevinden.
De telegraafkantoren te Thoden. Sla-
venisse en Sint Annaland zijn geïsoleerd.
Telegrammen, die het A.N.P. naar deze
plaatsen had gezonden, zijn van Breda
uit per post verzonden.
De Nederlandse Heide Maatschappij
heeft een landelijke inzameling van zak
ken gehouden, die 150.000 stuks heeft
opgebracht. Deze zakken gaan naar het
vliegveld Twenthe en zouden van daar
vanmiddag om 3 uur door de leger-lucht-
macht worden getransporteerd naar Oud-
Beijerland en Walcheren, waar zij zullen
worden afgeworpen.
Regering legt een
verklaring af
Minister-president dr W. Drees zal
morgenmiddag bij de aanvang der ver
gadering van de Tweede Kamer namens
de regering een verklaring afleggen over
de stand van de nood in de getroffen ge
bieden.
Daarna zullen de leden in de gelegen
heid worden gesteld eventuele vragen te
stellen.
De voorzitter van de Tweede-Kamei'
fractie van de P.v. d. A„ mr Burger, had
Zondag minister Drees in een verklaring
voor de microfaan mededelingen te doen
omtrent de maatregelen tot leniging van
de nood; dit ter geruststelling van de
slachtoffers. Hij had de voorzitter van de
Tweede Kamer, mr Kortenhorst, verzocht
te bewerken dat de regering een ver
klaring in de Kamer zou afleggen,
In verband met het feit dat de dienst
plichtigen de dienst niet kunnen verlaten
en het verkeer is belemmerd, is de open
bare vergadering van de afdeling voor de
geschillen van bestuur van de Raad
State op Dinsdag a.s. uitgesteld.
Evacueren gaat niet altijd een voudig Dat ondervond deze Dordtenaar, die naar een veiliger
droger huis werd overgebracht.
Op vijf, zes plaatsen stoimde de vloed binnen:
DE MENSEN langs de Ringdijk in Zwijndrecht waren van Zaterdag-
op Zondagnacht reeds op het ergste voorbereid: de felle, op volle
kracht jagende Noordwester zweepte het kolkende water in de
Oude Maas en in de Noord steeds hoger op. Steeds hogerMaar
behalve deze mensen, die gewoon zijn aan hoog water in dit seizoen,
vermoedde vrijwel niemand deze vreselijke verschrikking, die over de
Zwijndrechtse Waard zou komen. Men sliep van de Zaterdag in de
Zondag
Het hele centrum
werd overstroomd
De bewoners van de huizen aan de
buitenkant van de dijk worstelden reeds
met het wataer. dat elke minuut onrust
barend steeg. Zij zwoegden de gehele
nacht om de onderhuizen te beveiligen.
Maar het grootste deel van de 16.000
bewoners van deze gemeente tegenover
Dordrecht werd pas om ongeveer half
vijf in de morgen uit een rustige slaap
Het begin van de ellende in Dordrecht: de doorbraak van de Dokhaven
Vijf troepentransportvliegtuigen van de Amerikaanse luchtmacht
van het type C-119 worden op de luchtbasis Rhein-Main bij Frankfort
gereed gehouden om met valschermen voedselpakketten en technische
uitrustingsstukken boven het overstroomde gebied in Nederland neer
te laten, zodra van de Nederlandse regering een verzoek hiertoe wordt
ontvangen.
De opperbevelhebber van het Amerikaanse leger in Europa,
luitenant-generaal Manton Eddy maakte vanmorgen een vlucht boven
Nederland om zich persoonlijk vanuit de lucht een beeld over de toe
stand te vormen. Hij zou vanmiddag besprekingen met Nederlandse
autoriteiten voeren.
Het 348 brt metende Nederlandse kust
vaartuig „Crescendo" van C. Holscher's
kustvaartbedrijf N.V. te Rotterdam is
ingeschakeld bij de hulpverlening van het
Rode Kruis. Dit schip, dat in Rotterdam
lag, is geladen met beddegoed en provi
and, naar Stavenisse in de provincie
Zeeland gegaan. Aanvankelijk waren er
enige moeilijkheden om binnendoor te
varen aangezien door de hoge water
stand de brug bij Barendrecht niet ge
passeerd kon worden. Men had reeds
half en half besloten om Stavenisse via
de Noordzee te bereiken, doch thans is
de reis door de binnenwateren toch
doorgegaan en heeft de „Crescendo" de
brug van Sptfkenisse gepasseerd. De
reis gaat nu verder door het spui. Ver
wacht werd dat het schip wel voor de
avond met zijn kostbare lading op zijn
bestemming zal zijn.
De liga van Rode-Kruisverenigingen
heeft hulp aangeboden aan het Engelse,
Belgische en Nederlandse Rode Kruis.
I De liga heeft de drie organisaties ver
zocht, te willen mededelen wat voor hulp
gewenst is.
De „Zweden-Amerikalijn" heeft van
daag een bedrag van 50.000 Zweedse
kronen gezonden aan burgemeester mr
B. Kolff van Vlissingen ter leniging van
de nood der slachtoffers van de waters
nood- In Vlissingen wordt een nieuw
schip voor de „Zweden-Amerikalijn" ge
bouwd.
j Het Zweedse Rode Kruis heeft het
Nederlandse Rode Kruis telegrafisch
gevraagd, wat voor hulp het meest
nodig is.
Burgemeester en wethouders van Den
Haag hebben gisteren alle voorbereiden
de maatregelen getroffen om, indien dat
nodig mocht blijken, evacué's uit de
noodgebieden op te vangen. De maat
regelen zijn er op berekend evacué's tot
een aantal van 4000 onder te brengen.
Men beschikt over een aantal ruimten,
waarbij bijvoorbeeld gedacht wordt aan
de Houtrusthallen, terwijl verzorgings
hulzen en grote kookinrichtingen kun
nen worden ingeschakeld voor de voed
selvoorziening.
Doetinchem zal de getroffen gemeente
Middelharnis adopteren. Tevens biedt do
gemeente Doetinchem aan, om een 20-tal
leerlingen van middelbare scholen uit de
getroffen gebieden, die (lit jaar eind
examen zullen doen, onder te brengen
in „Ruimzicht", een internaat, zodat de
jongens hun studie kunnen voortzetten.
Van de dominee uit Hansweert be
reikt ons het bericht, dat deze plaats,
in tegenstelling tot andere mededelin
gen, niet onder water staat. Alleen het
deel
geschrikt, door sirenes, door
stemmen, die het lawaai van de joelen
de storm trachtcen te overschreeuwen.
Want op dat ogenblik dreigde overal
het water. De gehele Ringdijk, die de
gemeente Zwijndrecht al eeuwen heeft
gevrijwaard van iedere watersnood,
dreigde het te begeven. Het water
steeg
In de stormwind op de dijk bespraken
groepjes mannen de mogelijkheden, de
kansen, het gevaar
Het water kroop over de fabrieks-
pen de kelders met kostbare vetten vol,
terwijl men machteloos moest toezien.
De zaad-extractie, de raffinaderij en
machines. Een schadepost van tiendui
zenden voor Unilever. Bij de Chempro-
ha, een chemische productenhandel bij
de verkeersbrug. lagen mandflessen bij
duizenden her en der verspreid. En lang
zaam maar zeker naderde het tijdstip
van het hoogtepunt van de vloed: zeven
uur vijftien
Gat in de dijk
Over het terrein van de Chemproha
sloop het water naar de dijk en dan in
eens sleet de stroom een gat in die dijk.
Eerst klein, maar weldra groter. Zó
groot, dat over een afstand van een
goede tien meter de dijk aan de binne-
zijde werd weggeslagen, gevaarlijk dicht
bij de verkeersbrug. Als een waterval
stroomde de massa in de nog dikke
duisternis het diepgelegen opslagterrein
van de groenteninmakerij van de fa.
Van den Hout Zonen op. Tussen de
groentevaten wies het water, nam be
zit van de Da Costastraat. Gelukkig
steeg het niet tot de hoger gelegen delen
van Meerdervoort.
Het was nog maar een uur of vijf in
de gure Zondagmorgen
Dat was in het westelijk deel van
Zwijndrecht. En intussen had men het
in het oude deel der gemeente nog
zwaarder te verduren. Daar was de toe
stand nog kritieker. Op vijf, zes plaat
sen had de vloed reeds het hoogste punt,
de kruin van de dijk gepasseerd.
Bij de oprit naar de Ringdijk, ter
hoogte van de villa ..Meerdervoort"
(altijd al een gevaarlijk punt bij win
ters hoog water) bleef het niet bij
dreiging. Met ongenaakbaar geweld
stormde het water een nauw trapje af.
Donderend deed het een aanval op de
woningen aan de Onderdijkserijweg. Eén
van deze oude huizen kon dit onbesuis
de aanstormen niet verdragen. De bui
tenmuur werd weggeslagen. Gelukkig
wisten de bewoners zich te redden, maar
alles wat in het benedenhuis stond,
werd vernield.
Wanneer onder de huizen binnendijks
reeds offers vielen, dan valt het te be
grijpen, dat de woningen aan de bui
tenkant van de Ringdijk alle blank ston
den. Met gróte schade aan huisraad.
Van vele mensen, die een varken hiel
den, of pluimvee, of een koe, werd dit
kleine bezit door het water afgenomen.
Het vee verdronk jammerlijk.
De stoep bij de Lindelaan werd ge
heel beroofd van alle straatstenen er
ook daar kwam bet water binnen, even
als bij de Zoutziederij De Bondt, waar
de stroom zich een door niets belem
merde weg zocht langs de Hutte^toep.
Op het Veerplein en het Maasplein
was de toestand kritiek, maar nog juist
houdbaar.
Duisternis
Intussen was de electrische verlich
ting in de huizen en op straat uitge-
floept. De waterleiding werkte nog en
voorzichtigheidshalve tapten velen een
voorraad water. Gelukkig, want nog
geen uur later liep geen enkele kraan
meer De gasvoorziening stokte.
Het werd zes uur. Half zeven
Nog biina een uur naar het hoogte
punt! Hoe zouden de gaten in de Ring
dijk zich verder houden? Slijtage werkte
aan de binnenkant van de dijk door.
Een zeer beangstigend punt was ook
de Slagveldse stoep aan de andere zijde
van Zwijndrecht. Over de terreinen van
Zwanenburg's Conservenfabrieken kwam
het water op de rijweg af. Vaten rol
den over en op elkaar, klotsten bonkend.
En dan Ineens: met donderend geraas
stortte het pakhuis in van de kruide
nierswinkel van de Fa. Terlouw. Straat
stenen werden meegesleurd. Er was
geen houden meer aan. Dit was ver
schrikkelijk De waterleidingbuizen en
die van het gas, kwamen bloot, zand
werd weggevreten door het niet aflaten-
van Hansweert, dut ligt over de de water. Een motorearrier bolderde
sluis bij de gemeente Kruiningen (waar- in het gat een „slee" van een luxe wa-
toe Hansweert behoort) staat onder Ee° "d slr?™
Aan de rivierkant was in deze uren
water. De kom van Hansweert ligt geheel I van rijzend water vanzelfsprekend elk
droog. dieper gelegen deel overstroomd; de op
slagplaats Walburg, de nieuwe sport
velden in het Noordpark. het terrein
der voetbalvereniging Groote Lindt, en
kele woningen aan de Lindtse dijk.
Voetje voor voetje vorderde water nu
het dorp Zwijndrecht voor zich op. Een
waterval stortte zich over de Bruine-
laan en alle andere rondom gelegen wij
ken. Op sommige plaatsen steeg het zo
hoog, dat men volkomen geïsoleerd
werd. Hier een meter, daar een halve
meter. Eén der zwaarst getroffen de
len was het Burgemeester Doornplein,
waar men slechts lot over de knieën
door het water wadend zijn weg kon
gaan Od de hoek van de Lindelaan en
de Bruinelaan liep een pas geopende
groentezaak onder water. Zo leed het
hele bevolkte deel der gemeente Zwijn
drecht onder deze vreselijke ramp, die,
zoals later zou blijken, op vele plaat
sen van ons vaderland nog veel ver
schrikkelijker gevolgen had.
Het werd vloed, het was half acht,
er kwam dag aan de hemel. Men her
ademde. Zwijndrecht stond blank, maar
de gemeente bestond nog.
Men kocht petroleum, men evacueer
de en zoveel mogelijk probeerde ieder
een aan iedereen steun te geven.
Nóg stroomde het water door de ope
ningen, maar het ergste was voorbij.
De dijk had het gehouden. Over de ge
hele linie was het water op rijf centi
meter na de kruin van de dijk gena
derd.
Men zocht familieleden op, ten koste
van een nat pak.
Er werd geholpen. En er werd geke
ken, want er waren toch nog mensen,
die hun Zondags pak uit de kast hadden
gehaald, om eens op hun gemak alles
te gaan bekijken, Maar het overgrote
deel van Zwijndrecht hielp. Hielp, waar
het kon
Nieuwe dreiging
Tegen het middaguur, na enkele uren
van herademing en raadsels en gissin
gen over hoe het in andere gemeenten
zou zijn. (Er was immers geen radio,
geen verbinding, niets), werd de bevol
king van Groote Lindt en Zwijndrecht-
West opgeroepen om te proberen esn
nieuw gevaar te weerstaan.
De Lindtsedijk bij Biemond was in
de morgenuren zo aangevreten, dat
slechts een rijbaan van ongeveer ander
halve meter over een lengte van hon
derd meter in de dijk was overgeble
ven. Hier dreigde nieuw gevaar. Als dit
punt zou bezwijken bij de nieuwe vloed
om ongeveer half acht in de avond, dan
zou de gehele Zwijndrechtse Waard zon
der twijfel onder water lopen, zoals
dat was hu wel duidelijk op zo
vele plaatsen elders in ons Vaderland.
Vrijwilligers
Vrijwilligers werden opgeroepen en zij
stroomden toe. Bij honderden. Jute
zakken werden beschikbaar gesteld door
vele fabrieken, vrachtauto's kwamen en
de mensen reden tegen de nog altijd
scherpe, naar het Noorden gedraaide
wind naar de Groote Lindt. Gewapend
met spaden en schoppen. In razend
tempo werden op het opgespoten terrein
de zakken gevuld met zand Ervaren en
onervaren werkers streden zij aan zij
De auto's reden af en aan. Die dijk
moest gestut worden.
Moest
Want
De dijk werd gestut, 's Avonds om
half acht op het nieuwe kritieke moment
was de Lindtsedijk verstevigd. En de
tweede aanval van het water werd
weerstaan
Ook in Zwijndrecht zelf reden de auto's
bij tientallen. Honderden mensen waren
bezig om de gevaarlijke punten van de
morgenuren te beveiligen en te verste
vigen
De gehele dag door werden zieken en
andere mensen, die geen zeggenschap
hadden over hun eigen beweging, naar
een veilige plaats gebracht. Velen
verlieten hun woning en zochten heil
in een gebouw aan de Ringdijk.
Maar in de avonduren was voor Zwijn
drecht het grootste gevaar geweken,
want het water bleef een meter bene
den het peil van de morgenuren. En
alles bii elkaar ondanks de slagen, die
deze gemeente troffen, ondanks de scha
de, die in de honderdduizenden loopt,
wellicht in de millioenen, waren de
Zwijndrechlenaren nog dankbaar. Dank
baar, omdat om kwart voor zes, toen
de electriciteit weer werd ingeschakeld
en de radio de berichten over deze na
tionale ramp bracht, uit die droevige
tijdingen bleek, dat deze gemeente nog
bevoorrecht was geweest boven honder
den andere in Holland en Zeeland
Want als men even buiten Zwijndrecht
op de dijk stond en over het woelige
water van de Noord naar de gemeente
Papendrecht keek, kon men zien, hoe
daar door en gapend gat in de dijk
het water op de vruchtbare polders van
de Alblasserwaard aanstormde. En wat
is daarmee vergeleken dan de water
schade, die natuurlijk wel groot is, maar
toch altijd te herstellen valt. Dan kan
er niets dan grote dankbaarheid zijn,
dat Zwijndrecht geen enkel slachtoffer
aan deze grot* ramp heeft moeten af
staan.
